Πολιτικο λαουτο (λαφτα)

έβαλα ταλκ και ειναι καλυτερα τα στριφτάρια άλλαξα και τις χορδες και μου φαινεται καλυτερο το οργανακι για να δουμε

Από την εμπειρία μου, με την κιμωλία γλιστράνε καλύτερα. Με τη σωστή δόση, που είναι πολύ μικρή, γλιστράνε όσο χρειάζεται. Και όταν παραγλιστράνε, τα σαλιώνω λίγο. (Δεν έχω λάφτα, έχω δύο σάζια και διάφορες λύρες με στριφτάλια, λογικά ό,τι ισχύει για το ένα όργανο ισχύει και για το άλλο.)

Πέπε, το έχουμε ξανασυζητήσει και παλιότερα σε άλλο θέμα.

Αναγκάζομαι να βάλω κιμωλία όταν το προβληματικό κλειδί παραγλιστράει και δεν μένει στη θέση του για να κρατήσει το κούρδισμα, συνήθως σε περιόδους που ο καιρός είναι αρκετά ξηρός. Το κλειδί μένει τελικά στη θέση του, αλλά γίνεται δύσκαμπτο· μειώνεται αρκετά η δυνατότητά του για μικρορυθμίσεις, κάτι που προφανώς για τις λύρες με τα «βιδάκια» κοντά στον καβαλάρη είναι αδιάφορο. Με το σάζι τώρα, πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω πώς έχει βγάλει άκρη…

Όταν αντίθετα κάποιο κλειδί δεν γλιστράει, βάζω αυτό το κραγιόν που αναφέρεται πιο πάνω. Για να αυξήσω τη δυνατότητα για μικρορυθμίσεις και να αποφύγω τα «κρακ-κρακ», βάζω άφθονο χοντρό μολύβι (αυτό τού Ελευθέρου Σχεδίου) στις αυλακώσεις τού μικρού καβαλάρη που βρίσκεται κοντά στα κλειδιά, εκεί που εφάπτονται οι χοντρές χορδές με περιέλιξη (στις πλαστικές δεν χρειάζεται).

Δε θυμόμουν ότι το έχουμε ξανασυζητήσει. Και στα σάζια και στις λύρες καταφέρνω να κουρδίσω εύκολα, με ακρίβεια και χωρίς πηδηματάκια, και τις βίδες (στις λύρες) σχεδόν δε χρειάζεται να τις πειράξω. Ίσως ήμουν πολύ τυχερός και είναι τόσο πετυχημένη η κατσκευή ολωνών. Αλλά εν πάση περιπτώσει, αν ο Πανάθας βρήκε με το ταλκ τη λύση που τον ικανοποιεί, είμαστε καλυμμένοι. ______________________ Μολύβι στον καβαλάρη… Δεν το είχα σκεφτεί! Ενδιαφέρον φαίνεται.

Ώπα. Μάλλον πρέπει να την πάρω πίσω αυτή τη φράση. Στο σάζι και τη λύρα το κλειδί είναι χωμένο μέσα σε μασίφ ξύλο, ενώ στη λάφτα είναι αλλιώς.

Ενδιαφέρον, ναι, αλλά πώς θα “πιάσει” το μολύβι στο κόκκαλο;

και που δεν είναι μασίφ το ξύλο, τα προβλήματα είναι περίπου τα ίδια. Εγώ έχω αρκετά καλές συγκριτικές εμπειρείες, συγκρίνοντας το σημερινό μου όργανο, φτιαγμένο από τον Νίκο Φρονιμόπουλο, με το φτηνιάρικο τούρκικο σειράς που είχα για αρκετά χρόνια πριν. Όταν ένας έμπειρος οργανοποιός ταιριάζει στριφτάρια και τις υποδοχές τους, και όταν αυτό συνδυαστεί με κάποια εμπειρεία και του ιδιοκτήτη του οργάνου, βρίσκεται ο τρόπος να δουλεύουν τα στριφτάρια ρολόι, να μην σφίγγουν και να μην χαλαρώνουν υπερβολικά. Έχω πολλά χρόνια να χρησιμοποιοήσω το “κραγιόν”. Στο παλαιότερο όργανο, ότι και να έκανα πάντα θα υπήρχε κάποιο πρόβλημα. Σήμερα, ούτε με απότομες αλλαγές ατμοσφαιρικής υγρασίας δεν εμφανίζονται προβλήματα. Και η λάφτα δεν έχει μικρομετρικά βιδάκια… (πού να χωρέσουν, σε λάφτες και ούτια…)

Εκτός από τον καβαλάρη, άφθονο μολύβι μπαίνει κυρίως στις χορδές, στο σημείο που εφάπτονται με τις αυλακώσεις και σε έκταση μικρότερη ή ίση με ένα εκατοστό.
Τα γιατροσόφια με τα κραγιόν και τις κιμωλίες, βεβαίως και έχουν να κάνουν αποκλειστικά με προβληματικά όργανα ή όργανα με προβληματικά κλειδιά. Υπό κανονικές συνθήκες, σαφώς και ένα όργανο δεν χρειάζεται τίποτα!
Δεν νομίζω πως παίζει κάποιο ρόλο η εμπειρία τού ιδιοκτήτη.
Δεν είναι απίθανο ένα καλό κατά τα άλλα όργανο να μην είναι το ίδιο καλό σε ό,τι αφορά τα κλειδιά.

Ήθελα να ρωτήσω αναλογα με το πάχος της χορδής ταλαντώνεται και με άλλη συχνότητα η χορδή?

Άλλη συχνότητα σημαίνει άλλη νότα. Ίδια συχνότητα σημαίνει ίδια νότα. Η συχνότητα εξαρτάται από τέσσερις παράγοντες: μήκος, πάχος, τάση και πυκνότητα του υλικού της χορδής. Που θα πει ότι με μικρότερο πάχος αλλά μεγαλύτερη τάση, ή μικρότερη τάση αλλά μεγαλύτερη πυκνότητα, μπορείς να έχεις την ίδια νότα. Θα αλλάζει όμως (ελαφρώς) το ηχόχρωμα. _______________________________________ Η τάση δε μετριέται. Σε πειραματικά όργανα ακουστικής, αντί για κλειδιά κουρδίσματος μπορούν να μπουν ζύγια όπως στις παλάντζες των παλιών μανάβηδων, κι έτσι μετριέται κι αυτή. Μ’ ένα όργανο μουσικής όμως που έχουμε σπίτι μας δεν μπορούμε να ξέρουμε τι τάση χρειάζεται για να βγει η νότα (συχνότητα) που θέλουμε, κι έτσι υπάρχει ρίσκο, αν η πυκνότητα και το πάχος της χορδής είναι τόσο μεγάλα ώστε να απαιτείται μεγάλη τάση, να υπερβεί τις αντοχές του οργάνου και να προκαλέσει ζημιές. _______________________________________________ Ούτε η πυκνότητα μετριέται, εκτός βέβαια αν έχεις εξοπλισμένο εργαστήριο φυσικής. Το μήκος το ξέρεις, το δε πάχος συνήθως το γράφουν οι συσκευασίες των χορδών. Είναι ωστόσο μια εντελώς άχρηστη πληροφορία αν δεν ξέρουμε την πυκνότητα του υλικού (μια νάυλον χορδή μπορεί να έχει πολλαπλάσιο πάχος από ένα τέλι που δίνει την ίδια ή και χαμηλότερη νότα, σύγκρινε λ.χ. τα καντίνια μιας ακουστικής ή ηλεκτρικής κιθάρας και μιας κλασικής). _________________________________ Γενικά: μεγαλύτερο μήκος > χαμηλότερη συχνότητα / νότα. Μεγαλύτερο πάχος > το ίδιο. Μεγαλύτερη πυκνότητα > το ίδιο. Μεγαλύτερη τάση > το αντίστροφο. (Με τη θεωρητική προϋπόθεση ότι αλλάζει το ένα μόνο από τα 4 μεγέθη κάθε φορά και τα άλλα μένουν ίδια.)

Με αυτό που ρωτάει ο Πανάθα, μάλλον εννοεί ότι άλλη η συχνότητα (βασικής) ταλάντωσης της μι καντίνι μιάς κιθάρας και άλλη εκείνη της μπάσας μι. Με την έννοια αυτή ναι, με χαμηλότερη συχνότητα ταλαντώνεται η παχύτερη χορδή από την λεπτότερη (για ίδιο υλικό). Αλλά όπως εξηγεί ο Περικλής, μπορείς εφαρμόζοντας διαφορετική τάση στην τάνυση, να πετύχεις διαφορετική (βασική) ταλάντωση σε μία χορδή, εφαρμόζοντας ακραία μεγάλη ή μικρή τάση, αν φυσικά δεν σπάσει η χορδή ή δεν μπορεί να ταλαντωθεί σωστά λόγω πολύ χαμηλής τάσης.

ναι αυτο ηθελα να μαθω
στην λαφτα για παράδειγμα η λα μπασα με τη λα καντίνι εχουν διαφορετικές συχνότητες.
Μπορουμε να πουμε ομως οτι π.χ. σε όλες οι κλασικές κιθάρες οι χορδές ταλαντώνονται με τις ίδιες συχνότητες ?

Η μέση λα (το καντίνι του πολίτικου λαούτου) έχει βασική συχνότητα 440 χέρτζ. Άρα η μπάσα λα, που είναι μία οκτάβα χαμηλότερη (βαρύτερη, που θα έλεγαν και οι βυζαντινοί) ταλαντούται βασικά στα 220 χέρτζ. Ακριβώς ανάλογα συμβαίνουν και σε όλες τις κιθάρες.

Αλλά, γιατί επιμένεις τόσο σε αυτό το ερώτημα, που μόνο φυσικούς (όπως π.χ. τον Πυθαγόρα) ενδιαφέρει, όχι εμάς τους μουσικούς; Σε όποια συχνότητα και να ταλαντεύεται μία χορδή, 440, 220, 880 χέρτζ ή όπου αλλού μπορεί να την ακούσει το ανθρώπινο αυτί, ως λα θα την εκλάβουμε.

Με ενδιαφέρει επειδή βρηκα ενα ηλεκτρονικό κουρδιστήρι στο κινητό και αναφέρει συχνότητες επίσης σπουδάζω τεχνολογία ήχου και κατι έχουμε αναφέρει για τάσεις και άλλα. Το κουρδιστήρι μάλλον δουλεύει σε κάποιες συγκεκριμένες συχνότητες?

αν κρίνω από άλλα κουρδιστήρια που έχω δεί σε κινητά φίλων, απλά πέρα από τη νότα (και την οκτάβα) σου δίνει επιπλέον τα ακριβή hertz (μια πληροφορία συνήθως άχρηστη στο μουσικό, αλλά πολύ χρήσιμη στον ηχολήπτη). πίνακα με αντιστοιχία hertz-νότας (και με μήκος κύματος) θα βρείς εδώ, ενώ μια αναλυτική εξήγηση έχει εδώ. γκούγκλαρε και μόνος σου “hertz pitch”, καλό ψάξιμο!

Δες και αυτό:

http://1ekfe-anatol.att.sch.gr/teachersworks/standingwave.pdf

Αν έχεις εξοικίωση με ανώτερα μαθηματικά, πιο λεπτομερή απάντηση θα βρείς σε ένα πανεπιστημιακό βιβλίο κυματικής.

Ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες να είστε καλά!!!

Κάτι απλό και πρακτικό: Το νούμερο 440 όλοι το έχουμε απομνημονεύσει. Είναι το μεσαίο Λα, και είναι μάλλον η μόνη νότα που πολύς κόσμος ξέρει τη συχνότητά της. Ε λοιπόν, όλα τα νούμερα που προκύπτουν διπλασιάζοντας ή υποδιπλασιάζοντας το 440 είναι συχνότητες των λα σε διάφορες οκτάβες: 55 (δεν ξέρω αν ακούγεται), 110, 220, 440, 880. Από κει και πέρα το 1760 και τα υπόλοιπα δεν είναι τόσο εύκολα αναγνωρίσιμα. Τα 110-220-880 όμως πολύ εύκολα τα θυμάται κανείς κα τα αναγνωρίζει.

Δεν παίζεις με πνευστά μάλλον! Είναι πολύ χρήσιμη πληροφορία όταν, για χ-ψ λόγους, δεν κουρδίζουμε στο διαπασών αλλά σε μια βάση λίγο ψηλότερη η χαμηλότερη. (Βέβαια εκεί υπάρχει και η δυνατότητα να “κουρδίσεις” το κουρδιστήρι, δηλαδή να του πεις να σου δίνει όλες τις νότες κουνημένες κατά +/-τόσα σεντς…)

Ακούγεται. Σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας στη δεκαετία του 60, που τα μάθαινα, το ανθρώπινο αφτί ακούει μεταξύ 16 – 16000 χέρτζ. Μιλάμε για υγιές αλλά όχι ειδικά εξασκημένο αφτί.

Το σωστό είναι: με μικρότερο πάχος και μικρότερη τάση, ή μικρότερη τάση και μικρότερη πυκνότητα μπορείς να έχεις την ίδια νότα (συχνότητα). Βέβαια, δεν τα αλλάζουμε στα κουτουρού αλλά σύμφωνα με μια σχετικά απλή σχέση (δες το σύνδεσμο που παραπέμπει η polymnia). Π.χ. για να κρατήσουμε την ίδια νότα διπλασιάζοντας το πάχος πρέπει να τετραπλασιάσουμε τη δύναμη.

Μια ζυγαριά χρειάζεται (λίγο ευαίσθητη, για να πιάνει ελαφριά αντικείμενα όπως χορδές)

Αν ξέρεις τη μάζα της χορδής, μήκος και πάχος μπορείς να υπολογίσεις την πυκνότητα. Έτσι μπορείς να δεις τι γίνεται με τη συχνότητα αν αλλάξεις το πάχος.

Δεν είναι του παρόντος να τα εξηγούμε όλα αυτά αναλυτικά. Απλώς, ο panathas που έχει αυτές τις απορίες καλό είναι να το ψάξει λίγο όπως στο σύνδεσμο που παρέπεμψε η polymnia. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις μαθηματικών.

Για το πρώτο σου σχόλιο, Κουτρούφι (ποιο μεγαλώνει και ποιο μικραίνει), όντως, σωστή διόρθωση. Ευχαριστώ. Για τα υπόλοιπα σχόλια, είναι γεγονός ότι δε χρειάζεσαι τα εργαστήρια της ΝΑΣΑ για να βρεις μάζα και πυκνότητα κλπ., αλλά οπωσδήποτε και η απλή ζυγαριά ακριβείας είναι κάτι περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως χρησιμοποιούμε όταν αλλάζουμε χορδές!

-και τί τη θέτε ωρέ ζαγάρια τη ζυγαριά ακριβείας στον καφενέ;
-αλλάζαμε χορδές στον μπαγλαμά κύριε μόλυσμαν…