Ποιο είναι τελικά το ρεμπέτικο;

[system]

(Μάκης)

Χαίρεται, έχω μια γενικότερης φύσεως απορία σχετικά με το τι είναι το ρεμπέτικο και την όλη διαμάχη για το λαικό καθώς επίσης και γιατί τα πάντα μεταξύ '32-'40 τα εντάσουμε και τα λέμε ρεμπέτικα. Επίσης έχω ήδη αρχίσει να διαφωνώ για τον όλο μύθο περί “μαγκιάς” και “ρεμπετοσύνης-ντομπροσύνης” των συνθετών-δημιουργών-τραγουδιστών της εποχής εκείνης.
Είναι γύρω στην μία δεκαετία που ακούω αυτό το πράγμα που αρκετοί ονομάζουν “ρεμπέτικο”, αλλά πλέον έχει αρχίσει να διαλύεται ο μύθος των “γιγάντων”. Ας βάλω λοιπόν όλες τις απορίες μου στην σειρά.
Πρώτα από όλα, γιατί λέγοντας ρεμπέτικα, εντάσουμε μέσα τριάντα διαφορετικά μοτίβα παιξίματος και μουσικής? Δηλαδή ο Σκαρβέλης ή ο Τούντας τελικά παίζανε “ρεμπέτικο”? Εγώ προσωπικά, αυτά θα τα έντασα στα “Πολίτικα” παύλα “Σμηρνιώτικα”. Το μόνο κοινο που έχουν με το στυλάκι το “Πειραικό” είναι ότι και τα δύο είναι “Ζειμπέκια-Καμηλιέρικα-Απτάλικα-Καρσιλαμάδες-Χασάπικα κ.λ.π” και λίγο μετέπειτα από το '32 χρησιμοποιούσαν στις συνθέσεις τους και μπουζούκια. Τίποτα παραπάνω. Ακόμη και οι στοίχοι είχαν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο. Δηλαδή οι μουσικές ομοιότητες μεταξύ του “Πειραικού” και του “Σμηρνιώτικου” είναι ότι σχέση έχουν τα σύγχρονα ζειμπέκικα, κοινώς ψιλο “σκυλάδικα” με τα “Πειραικά”. Ο Μπαγιαντέρας έπαιζε “Πειραικά”?. Αυτά είναι κλασικά “κανταδόρικα” όπως τα ονομάζουν που ουσιαστικά εάν τα προσέξει κανείς είναι τα δικά μας τα λαικά σε μια πιο πρωτόγονη μορφή και με πιο φτωχή ενορχίστρωση. Δεν είναι ανάγκη να συνεχίσω και σε άλλους συνθέτες. Άρα μήπως τελικά τα λαικά που παίζονταν μεταξύ '32-‘40 τα βάλαμε όλα μέσα σ’ 'ενα κουβά και επειδή γενικώς βαριόμαστε να ψάχνουμε τις διαφορές τους τα ονομάσαμε ρεμπέτικα? Άλλωστε ακόμη και τα “χασικλίδικα” όπως τα λένε δεν είναι τίποτα άλλο παρά λαικά με μια στοιχομυθεία γύρω από τα ναρκωτικά και την “ντάγκλα” του χασισιού. Γιατί δεν παρεδεχόμαστε λοιπόν ακόμη και για αυτά, ότι δεν είχαν καμία μα καμία μαγκιά, απλά αυτό τράβαγε την περίοδο εκείνη και για αυτό τα γράφανε. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι ήταν και τις “μόδας”. Αυτές ήταν οι επιρροές τους, οπότε και για αυτά γράφανε. Ο Καζαντζίδης αργότερα τραγουδούσε για την ξενιτειά και τέτοια συναφή γεγονότα. Και πάλι αυτό τράβαγε, αυτά έβλεπε αυτά τραγούδαγε. Σήμερα ο άλλος τραγουδέι “μπές μες στο καμπριολέ και πάμε για φραπέ” και πάλι το ίδιο ισχύει, αυτό δηλαδή τραβαέι και αυτό λοιπόν τραγουδάει. Τότε δηλαδή ήταν μεγάλο πράγμα να πίνεις τσιγάρα να περπατάς λοξά και να τσακώνεσαι και απλά σήμερα είναι μαγκιά να έχεις καμπριολέ. Δηλαδή θέλουν ορισμένοι να πούνε πως αυτός που έγραψε το παραπάνω τραγούδι είναι μάγκας? ΔΕν λέω μπορεί το σύγχρονο τραγούδι να είναι πιο ρηχό σε στοίχους, αλλά τελικά μήπως και γιγαντοποιήσαμε και όλα τα παλαιότερα. Ας μην ξεχνάμε πως εδώ και καμιά δεκαριά χρόνια είναι και αυτό της μόδας, να επιστρέφουμε δηλαδή σε παλαιότερα ακούσματα-κτίσματα-μουσικές.
Πολλοί μιλάνε για την απλότητα του “Ρεμπέτικου”. Τελικά ήταν απλότητα ή απλά δεν μπορούσαν να παίξουν και κάτι παραπάνω? Δηλαδή όταν ένα όργανο είναι στα σκαργιά, χρειάζονται αρκετά χρόνια για να το βάλεις κάτω και να μπορέσεις να ανακαλύψεις τα μυστικά του παιξίματος του. Μήπως αυτό τελικά ίσχυε? Ακόμη αρκετοί δημιουργοί δεν κατήχαν την πραγματική θεωρία μουσικής, οπότε και ήταν αναμενόμενο να μην μπορούν να κάνουν και πολύπλοκες ενορχηστρώσεις-συνθέσεις. Κάπου έβλεπα, που ο Μπαγιαντέρας έλεγε ότι ο “Μάρκος” δεν ήξερε να παίζει μπουζούκι, αυτός του έμαθε τα λιγοστά που τελικά κατάφερε να μάθει. Άρα μήπως τελικά και γιαυατό τα κομμάτια του καταπλικτικά μεν, τόσο απλά δε. Μήπως αυτή η ξεχωριστή βραχνάδα της φωνής του, τα έκαναν να είναι αυτά που είναι? Τα μισά και παραπάνω τραγούδια του “Μάρκου” αρέσουν διότι τα τραγουδάει ο ίδιος. Πως θα ήταν αυτά τα τραγούδια άν τελικά τα έλεγε μια άλλη φωνή όχι τόσο ιδιόρυθμη (τουλάχιστον στην πρώτη τους εκτέλεση, πριν γίνουνε “σουξέ” ας πούμε) Θα τα ήξερε κανένας ή θα ήταν σαν κάποια που ορισμένοι τα λένε αδέσποτα?
Μετά από λίγα χρόνια που ο κόσμος άρχισε να μορφώνεται μουσικά τουλάχιστον, και επίσης μάθανε τα μυστικά του μπουζουκιού αρχίσανε να παίζουνε και πιο γρήγορα και να γράφουν και πιο σύνθετα πράγματα. Άλλοι το λένε μουσικό εκφυλισμό αυτό το πράγμα. Εγώ θα έλεγα ότι μάλλον βαριόντουσαν να παίζουν τα ίδια και τα ίδια μοτίβα επί τριάντα χρόνια. Η μουσική όπως και τα άλλα πράγματα αλλάζει και με τον καιρό διαμορφώνεται ανάλογα με το τι ζητάει το κοινό. Άλλωστε εάν δει κανείς στην ταινία “Ρεμπέτικο” του Φέρρη, ο τύπος (δεν θυμάμε το όνομα του) έλεγε στην Μαρίκα, ότι “αυτά ζητάει ο κόσμος αυτά θα παίζουμε Μαρίκα, αλλάξανε οι εποχές”. Μήπως τελικά τα “Ρεμπέτικα” είναι τόσο μεγάλα για εμάς τους σύγχρονους και έχουν πάρει σχεδόν “δόξα ηρώων” από εμάς τους ίδιους? Μήπως τότε, απλά τα άκουγε μια μερίδα ανθρώπων σε αστικές πάντα περιοχές που ναι μεν αρέσαν πολύ αλλά δεν είχαν μυθοποιηθεί κιόλας? Μήπως όλο αυτό το σκοινικό είναι ένας άλλος τρόπος διαφήμισης για να μπορέσουν κάποιοι να πουλήσουν από μπομπίνες που απλά μένανε ξεχασμένες στα κοιτάπια των εταιριών ? Τώρα μέχρι και η γιαγιά μου ξέρει τον Ρούκουνα, ασχέτως έαν εδώ και ογδόντα χρόνια δεν τον είχε ακούσει ποτέ.
Μήπως όλα αυτά δηλαδή είναι απλά “δικά μας” κατασκεβάσματα? ή και τελικά αποτέλεσμα μιας πιο στείρας μουσικής περιόδου τα τελευταία 20 χρόνια? Δεν νομίζω ότι κανείς θα μίλαγε για “Πειραικό” το '60. Τότε γράφονταν ακόμη μεγάλα τραγούδια. Τώρα τίποτα, άρα λοιπόν μήπως ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε πράγματα και τραγούδια που να ακούγονται και κάποιοι ξεθάψανε όλους αυτούς από την Ιστορία?

[Martha]

Από πότε τελικά ονομάστηκαν τα ρεμπέτικα τραγούδια “ρεμπέτικα”? Μήπως μετά το πόλεμο?

[system]

(Θανάσης Καμπάς)

Σίγουρα μεγάλο μέρος του “Ρεμπέτικου Μύθου” οφείλεται στη νοσταλγία αυτού! Η αξία του ρεμπέτικου γίνεται σήμερα ακόμα πιο εύκολα αντιληπτή εξαιτίας της μουσικής παρακμής στην οποία ζούμε!

Από τα μέσα της δεκαετίας του 50 έγιναν πολύ έντονα τα “εμπορικά συμφέροντα” και σε συνδιασμό με το έντονο ρεύμα “δυτικοποίησης”, τα ρεμπέτικα οδηγήθηκαν στον μαρασμό! Ας μην ξεχνάμε και την εμφάνιση των μεγάλων του έντεχνου τραγουδιού (Θεοδωράκης, Χατζηδάκις) που είχαν κάτι καινούριο και όμορφο να παρουσιάσουν, με συνέπεια τα ρεμπέτικα πλέον να θεωρούνται “κορεσμένα” ακούσματα! Σίγουρα τα κοινωνικά δεδομένα της κάθε εποχής οριοθετούν σε μεγάλο βαθμό και τα αντίστοιχα μουσικά δεδομένα…

Όσον αφορά την πιθανή ανικανότητα των “παλιών” να παίξουν γρήγορα και να συνθέσουν σε πιο πλούσιες μουσικές φόρμες, μπορεί αυτό το σενάριο να κρύβει αρκετή δόση αλήθειας! Σίγουρα όμως σε πολλά πράγματα στη ζωή έχει αποδειχτεί ότι το πιο πλούσιο δεν είναι κατ’ ανάγκην πιο όμορφο! Και ρωτώ: Γιατί σε μια γενιά σαν τη δική μου (είμαι 29 ετών), που δεν έζησε ούτε στην εποχή της ακμής του Ρεμπέτικου, ούτε στην εποχή της ακμής των ινδικών - τουρκογύφτικων ακουσμάτων, ούτε στην εποχή των κοσμογονικών αλλαγών των sixties κλπ, τα Ρεμπέτικα ακούσματα παρουσίασαν τέτοια απήχηση?
Σίγουρα λοιπόν εκτιμήθηκε η ομορφιά τους, η οποία μπορεί να βασίζεται στην δωρικότητα, στη αμεσότητα, στο “αντριλίκι” που αποπνέουν κλπ-κλπ, αδιαφορώντας για την πιο “πλούσια μουσικότητα” που παρουσίαζαν τα μεταγενέστερα ακούσματα…

Τώρα σχετικά με τις διαφορές της Σμυρνέικης - Πολίτικης Σχολής και της αντίστοιχης Πειραιώτικης έχω να πω το εξής: Η Σμυρνέικη - Πολίτικη σχολή απαρτίζεται από πιο σπουδαγμένους μουσικούς, τα τραγούδια της είναι πιο “έντεχνα”, και για μεγάλο διάστημα χρησιμοποιεί διαφορετικά όργανα (σαντουροβιόλια). Από την άλλη μεριά, η Πειραιώτικη σχολή εμφανίζει περισσότερη δωρικότητα και στηρίζεται στους μπουζουκομπαγλαμάδες.

Αλλά οι ομοιότητες των δύο αυτών Σχολών είναι τέτοιες που τις αναγκάζουν σε συνύπαρξη κάτω από την ίδια μουσική στέγη - ταμπέλα, αυτή που με μεγάλη δόση αυθαιρεσίας ονομάζουμε σήμερα ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ! Οι ομοιότητες αυτές έχουν να κάνουν με τους ίδιους μουσικούς δρόμους, του ίδιους ρυθμούς και χορούς, τα ίδια λαϊκά ερείσματα, την παρόμοια θεματολογία! Δεν καταλαβαίνω Μάκη πως αγνοείς αυτές τις ομοιότητες και μάλιστα λες ότι οι στίχοι έχουν διαφορετικό μουσικό περιεχόμενο! Τα Σμυρνέικα - Πολίτικα μιλούν για αγάπη, για ανεκπλήρωτο έρωτα, για εργατιά, για φονικά, για κοινωνικές αδικίες κλπ, δηλαδή για ότι ακριβώς τραγουδάει και η Πειραιώτικη Σχολή!!!

Ας μην στεκόμαστε στο δικαιολογημένο ή μη της “βάφτισης” όλων των παραπάνω σαν “Ρεμπέτικα”, ας δεχτούμε τη λέξη σαν μια κωδικοποιημένη ορολογία για να συνενοούμαστε, ακόμα και αν σιωπηλά γνωρίζουμε το αυθαίρετο της υπόθεσης…

[system]

(Θανάσης Καμπάς)

Μάρθα,

επειδή δεν πρόλαβα το posting σου για να σου απαντήσω, θα σου απαντήσω τώρα: τα Ρεμπέτικα ονομάστηκαν “ρεμπέτικα” στα μέσα της δεκαετίας του 60 από τον Ηλία Πετρόπουλο (αν κάνω λάθος παρακαλούνται οι πιο “ειδικοί” να με διορθώσουν)…

Το αποτέλεσμα αυτής της “βάφτισης” κάποιους από τους παλιούς τους ενόχλησε (τη λέξη “Ρεμπέτης” τη θεωρούσαν βρισιά), ενώ κάποιοι άλλοι αδιαφόρησαν για τη “νέα ταμπέλα”…

[Aris]

Ε… τώρα γι’ αυτό τι να πρωτοπεί κανείς;
Η περιγραφή των γεγονότων, των συνθηκών, των καταστάσεων (βασική αρχή του λαϊκού τραγουδιού) είναι μόδα;
Οι παλιοί μουσικοί ήξεραν …λίγα και γι’ αυτό έπαιζαν “απλά”; Π.χ. ο Ανέστος ο γύφτος που ηχογραφεί απ’ το ‘38 (όσοι κατάλαβαν), ο Γιοβάν Τσαούς κι Περιστέρης που έπαιζαν όλα τα όργανα ή οι κιθαρίστες Κ. Σκαρβέλης και Κ. Καρίπης;
Τα τραγούδια του Μάρκου έγιναν γνωστά λόγω της …ιδιόρρυθμης φωνής του;
Το μοναδικά κοινό σημείο των Πολίτικων-Σμυρνέικων με τα Πειραιώτικα είναι οι ρυθμοί;
Η σύγκριση του “Κάντονα Σταύρο” και του “Διαβατηρίου” με το "Μπες μεσ’ στο γκαμπριολέ";
Η έκφραση “το στυλάκι (!!!) το Πειραϊκό”…;
Και καμιά ακόμη 30αριά ερωτήματα που μπορούν να τεθούν, λόγω και της μεγάλης έκτασης του κειμένου.
Ο Μάκης (δεν τον θυμάμαι σε άλλη συζήτηση) δείχνει ότι έχει “εχθρική” σχέση με το λαϊκό τραγούδι και πάνω σε αυτή την “εχθρότητα” βασίζεται η όποια ανάλυσή (χα χα) του. Να πάει σε κανα άλλο site να τα πει αυτά. Από μένα μόνο ένα <FONT SIZE="+1">“Δε μας χέζεις ρε Μάκη”</FONT> μπορεί να πάρει.

Γι’ που ρωτάει η Μάρθα:
Θανάση πέφτεις σε λούμπα (χωρίς να διεκδικώ τον τίτλο του “πιο ειδικού” που αναφέρεις). Ο χαρακτηρισμός “Ρεμπέτικο” υπάρχει από πολύ παλιά. Να σου θυμίσω μόνο ότι υπάρχει κάτω απ’ τον τίτλο πολλών τραγουδιών στην ετικέττα των 78ρηδων και μάλιστα σε πολύ παλιές ηχογραφήσεις, όπως π.χ. του Νταλγκά το 1928.
ΑΝ

[system]

Άρη,
δεν είπα ότι ο Πετρόπουλος ανακάλυψε τη λέξη “ρεμπέτικο”…

Είπα ότι η γενικότερη ετικέτα που μπήκε στο σύνολο των τραγουδιών οφείλεται στον Πετρόπουλο…

[Aris]

Οχι, όχι Θανάση. Δεν είναι έτσι…
ΑΝ

[system]

Ενδιαφέρον γιατί ο Πετροπουλός πήρε ακριβώς αυτή την έννοια. Είναι σωστό ότι υπάρχουν μόνο λίγα τραγούδια που περιέχουν τη λέξη “ρεμπέτης” (εγώ γνωρίζω 3)?
Σχετικά με τους στίχους εγώ αναρωτιέμαι αντίθετο γιατί δεν ξεχορίζονται περισσότερα. Κανονικά τα τραγούδια των καλλητέχνων της Μικράς Ασίας θα έπρεπε να είναι πιό κριτικά, πιο ποιητικά κτλ… αλλά μοιάζουν πάρα πολύ, παράδειγμα στον τρόπο εκφρασής που είναι κατά τη γνώμη μου χαρακτηριστικό ελληνικό . Η ομοιότητα στην γλώσσα είναι φανερό.
Ήξεραν πολύ καλά τι ήθελαν αν ακούσουν τους (απλές) πελάτες τους, το πιστεύω, και το κατάφερναν.

[system]

Μόλις διάβασα τα δυο μαιλ (του Αρη και του Θανάση). Είμαι μπερδεμένη.

[system]

Προς Άρη
Πρώτον όντως δεν συμετείχα σε κάποια άλλη συζήτηση (για το λόγο ότι όταν υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις ή απορίες στο τέλος βρίζονται όλοι μεταξύ τους, άγνωστος ο λόγος…) , το δεύτερο αλλά τελείως λάθος είναι ότι είμαι εχθρός με την λαική μουσική. Το αντίθετο μάλιστα. Ό ίδιος ακούω φανατικά όλες τις ώρες την μουσική του '32 και λίγο παραπάνω ( φανατικός οπαδός του Σκαρβέλη). Άλλωστε παίζω πάνω από 6 χρόνια τρίχορδο και μόνο.
Απλά όταν περάσει κάποιο χρονικό διάστημα σε ένα στυλ μουσικής αρχίζουν και πέφτουν τα κάστρα που έχουν δημιουργηθεί γύρω από την δόξα κάποιων πραγμάτων που τα πλαισιώνουν και θέλεις καμιά φορά να διαπιστώσωσεις άν όντως τα πράγματα είναι όπως εσύ τα βλέπεις.
Και ακόμη βασικότερος λόγος της ερώτησης είναι ακριβώς το γεγονός ότι δεν βλέπω το λόγο που όλα τα πράγματα που γραφτήκαν και είναι ρυθμικά της ίδιας οικογένειας μεταξύ '32-'40 να τα λέμε ρεμπέτικα γενικότερα. Δεν μπορώ τουλάχιστον μουσικά να καταλάβω τι σχέση έχουν τα “Σμυρνιώτικα” με αυτο το στύλ που παιζόταν στο Πειραιά το '35. Καλός η κακώς δεν έχουν ρε συ Άρη καμία σχέση. Δέχτηκαν επιρροές “ΝΑΙ” αλλά όχι ότι έχουν σχέση. Διότι και το σύγχρονο Ελληνικό τραγούδι έχει δεχτεί επιρροές από αυτο που τουλάχιστον για μένα κακώς ο κόσμος το λέει ρεμπετικο. Άρα λοιπόν και οι σύγχρονοι παίζουν ρεμπέτικο επειδή απλά δέχτηκαν τεράστιες επιρροές ?
Όσον αφορά τον Σκαρβέλη-Τούντα, Περιστέρη και Γιοβάν Τσαούς αυτοί ήταν επαγγελματίες μουσικοί Μικρασιάτες(με πολλά μουσικά σχολεία από πίσω) . Το στυλ παιξίματος τους δεν έχει καμία σχέση με αυτό που πολύ αργότερα έπαιξε ο “Μάρκος” , Δελιάς και άλλοι λοιποί (συγνώμη για την έκφραση αλλά “ερασιτέχνες” μπροστά τους). Μην ξεχνάμε ότι όλοι τους με εξαίρεση τον Τσαούς υπήρξαν καλλιτεχνικοί διευθυντές, με άλλα λόγια η αριστοκρατεία, καμία σχέση με μαγκιά και συναφή στοιχεία. (Το Π.Τούντα μόνο με παπιόν το έχω δει σε φωτογραφίες). Οπότε εάν βγάλω από την άκρη τους Μικρασιάτες (που δεν θεωρώ ότι παίζουν “ρεμπέτικο”), οι υπόλοιποι μήπως δεν ήταν και τόσο τεράστιοι όσο εμείς ή και κάποιοι άλλοι θέλουμε να τους παρουσιάσουμε ?
Οπότε για να λυθεί το θέμα της παρεξήγησης, διότι δεν υπάρχει λόγος να φέρομαι εναντίων της Ελληνικής μουσικής, (όπως λέει ο Άρης) το ξαναρωτάω με απλά λόγια… Είναι σωστό να λέμε τα πάντα εκείνης της περιόδου ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ". Σε ντοκυμαντέρ άλλωστε ο ίδιος ο “Μάρκος” έλεγε, ότι ρεμπέτικο δεν έχει παιχτεί πάνω από τέσσερα χρόνια, τα άλλα δεν είναι ρεμπέτικα που πάιζαμε. Αυτή είναι η ερώτηση που απλά ήθελα να κάνω και ομοίως πόσο τελικά τεράστιοι μουσικοί υπήρξαν διάφοροι όπως Μπαγιαντέρας, Μάρκος, Μπάτης, Κερομύτης και διάφοροι άλλοι της ίδιας κατηγορίας όμως. Το ότι μπορεί να γραψανε πολύ μελωδικά κοματάκια δεν έχει απαραίτητα σχέση με το άν είναι καλοί μουσικοί ή τουλάχιστον όσο εμείς θέλουμε να τους παρουσιάσουμε (Συμφωνώ εδώ με τον Θανάση , περι νοσταλγίας).
Όσον αφορά το ήθος τους και το χαρακτήρα τους καλύτερα να μην το σχολιάσω, διότι από διάφορα κείμενα και βιογραφίες που έχουν πέσει στα χέρια μου, με μεγάλη απογοήτευση μου, μόνο κατηγορίες του ενός προς τον άλλο έχω διαβάσει (με εξαίρεση τον Παπαιωάννου) και πως ο ένας έμαθε στον άλλο να παίζει,πως αυτός όταν έπαιζε ερχόντουσαν όλοι να τον ακούσουν ή πως το τάδε τραγούδι του το έκλεψε ο άλλος και διάφορα άλλα τέτοια που το μόνο που μου θυμίζουν είναι γυναίκες που τσακώνονται. Κατά τα άλλα όλοι ήταν φίλοι και να σκεφτείς ότι παίζανε σχεδόν κάθε βράδυ μαζί.

Υ.Γ 1
Κύριε Άρη δεν κάνω καμία ανάλυση όπως λές, Ερώτηση κάνω βασιζόμενος πάνω σε κάποιες σκέψεις που μου περνάνε κατα καιρούς. Θέλω απλά να δώ γιατί τα πάντα τα λέμε ρεμπέτικα και ακόμη γιατί ορισμένοι από αυτούς έχουν τελικά τόσο τεράστιο όνομα . Είναι μήπως δηλαδή ένας μύθος ή και είδος εμπορικότητας της σημερινής εποχής να τους παρουσιάζουμε κατά αυτό τον τρόπο? (Δεν βάζω μέσα τους κάποιους Μικρασιάτες επαγγελματίες μουσικούς).

Υ.Γ 2
Θέλω να πιστεύω ότι στο Φόρουμ γίνεται κάποιο είδος ανταλλαγής απόψεων και όχι οτι ισχύει κάποια τάση για επικράτηση απόψεων, οπότε κύριε Άρη δεν συμφωνώ με το στύλ απαντήσεως σου. Θα θεωρούσα πιο ειλικρινές να έλεγες ότι “Μάκη δεν συμφωνώ μαζί σου και πιστεύω ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως τα σκέφτεσαι ή τα ρωτάς”. Άλλωστε δεν προσπάθησα να ισχυριστώ ότι αυτά που γράφω είναι τα σωστά και μην ξεχνάς ότι είναι ερωτήσεις και όχι θέσεις μου πάνω σε κάποιο ζήτημα.

[Aris]

ΕΡΩΤΗΣΗ Είναι γύρω στην μία δεκαετία που ακούω αυτό το πράγμα που αρκετοί ονομάζουν “ρεμπέτικο”, αλλά πλέον έχει αρχίσει να διαλύεται ο μύθος των "γιγάντων
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αυτόν τον μύθο μάλλον μόνος σου τον δημιούργησες όποτε αδυνατώ να πάρω θέση σε θέματα αυτοκριτικής και αναθεώρησης
Των απόψεων σου
ΕΡΩΤΗΣΗ γιατί τα πάντα μεταξύ '32-'40 τα εντάσσουμε και τα λέμε ρεμπέτικα
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αυτό δεν το κάνουμε εμείς το κάνανε οι ρεμπετολόγοι της γενιάς του 60 , εμείς τα λέμε « Α αστικό κύκλο της ελληνικής λαϊκής μουσικής» αλλά είναι μεγάλο για να το τσαμπουνάς κάθε τρεις και λίγο

ΕΡΩΤΗΣΗ Επίσης έχω ήδη αρχίσει να διαφωνώ για τον όλο μύθο περί “μαγκιάς” και “ρεμπετοσύνης-ντομπροσύνης” των συνθετών -δημιουργών-τραγουδιστών της εποχής εκείνης.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ρεμπετοσύνη είχαν στα σίγουρα εξ ου και το προσωνύμιο , μαγκιά δεν ξέρω πάντως το Μάρκο δεν τον έχω δει να γέρνει σε καμία φωτογραφία.
Όσον αφορά την ντομπροσύνη , είναι μάλλον θέμα χαρακτήρα του καθενός και δεν σχετίζεται ούτε με την μουσική ούτε με την χρονική περίοδο

ΕΡΩΤΗΣΗ Πρώτα από όλα, γιατί λέγοντας ρεμπέτικα, εντάσσουμε μέσα τριάντα διαφορετικά μοτίβα παιξίματος και μουσικής
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ε όχι και τριάντα
Από την μια μεριά είναι Πειραιώτικη σχολή και απ την άλλη η σμυρναίικη και οι δύο με ανάλογους ρυθμούς αλλά με διαφορετική ενορχήστρωση , οι υπόλοιπες διαφορές αφορούν την εξέλιξη στο χρόνο και τον εμπλουτισμό με καινούργιες απόψεις.

ΕΡΩΤΗΣΗ Δηλαδή ο Σκαρβέλης ή ο Τούντας τελικά παίζανε “ρεμπέτικο”?
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ο Τούντας έχει γράψει και ένα κάρο ελαφρά τραγούδια αλλά δεν τον θυμόμαστε για αυτά (τον χάρο τον έχεις υπόψιν σου)
Ο Σκαρβέλης νομίζω ότι έχει γράψει μια κόλαση από ρεμπέτικα και ήταν από τους κύριους κιθαρίστες της τετράδας στις πρώιμες ηχογραφήσεις της

ΕΡΩΤΗΣΗΟ Μπαγιαντέρας έπαιζε “Πειραϊκά”?.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ναι , δεν έχεις ακούσει την ξαβεργιώτισσα την καπνουλού το πάντα με γλυκό χασίσι?

ΕΡΩΤΗΣΗ μήπως τελικά τα λαϊκά που παίζονταν μεταξύ '32-‘40 τα βάλαμε όλα μέσα σ’ 'ένα κουβά και επειδή γενικώς βαριόμαστε να ψάχνουμε τις διαφορές τους τα ονομάσαμε ρεμπέτικα?
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ίσως

ΕΡΩΤΗΣΗ άλλωστε ακόμη και τα “χασικλίδικα” όπως τα λένε δεν είναι τίποτα άλλο παρά λαϊκά με μια στιχομυθία γύρω από τα ναρκωτικά και την “ντάγκλα” του χασισιού.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Σίγουρα αλλά όλα τα ρεμπέτικα είναι λαϊκά τραγούδια , η ντάγκλα παρουσιάζεται μόνο την πρέζα στην απαρχή του στερητικού συνδρόμου

ΕΡΩΤΗΣΗ Γιατί δεν παραδεχόμαστε λοιπόν ακόμη και για αυτά, ότι δεν είχαν καμία μα καμία μαγκιά, απλά αυτό τράβαγε την περίοδο εκείνη και για αυτό τα γράφανε
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Γιατί δεν είχε συσταθεί ακόμη τμήμα marketing στην Columbia

ΕΡΩΤΗΣΗ Τότε δηλαδή ήταν μεγάλο πράγμα να πίνεις τσιγάρα να περπατάς λοξά και να τσακώνεσαι και απλά σήμερα είναι μαγκιά να έχεις καμπριολέ.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Το λοξό περπάτημα μάλλον το έχεις παρεξηγήσει , επίσης αν πιστεύεις ότι το χασικλίδικο πούλαγε τρελά κάνεις λάθος
Τα περισσότερα απ αυτά πούλησαν μόλις μερικές εκατοντάδες δίσκους

ΕΡΩΤΗΣΗ Ας μην ξεχνάμε πως εδώ και καμιά δεκαριά χρόνια είναι και αυτό της μόδας, να επιστρέφουμε δηλαδή σε παλαιότερα ακούσματα- κτίσματα- μουσικές.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Δεν βλέπεις τι γίνεται κάθε βράδυ στο «ρομεο» μας έχουν τρελάνει στο Μάρκο και τον Χατζηχρήστο

ΕΡΩΤΗΣΗ Πολλοί μιλάνε για την απλότητα του “Ρεμπέτικου”. Τελικά ήταν απλότητα ή απλά δεν μπορούσαν να παίξουν και κάτι παραπάνω?
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ένας μέσος άνθρωπος εάν έχει κάποιο ταλεντάκι μπορεί να παίξει δεξιοτεχνικά μπουζούκι το πολύ σε μια πενταετία μελέτης
Κι ας μην ξέρει ούτε πως λένε τις νότες

ΕΡΩΤΗΣΗ Ακόμη αρκετοί δημιουργοί δεν κατείχαν την πραγματική θεωρία μουσικής, οπότε και ήταν αναμενόμενο να μην μπορούν να κάνουν και πολύπλοκες ενορχηστρώσεις-συνθέσεις
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ενορχηστρώσεις μπορούσαν να κάνουν άνετα αλλά μην ξεχνάς ότι αυτά τα τραγούδια φτιαχνόντουσαν για να παιχτούν σε ταβέρνες και καπηλειά κατά προτίμηση υπόγεια όπου είναι δύσκολο να κουβαλάς το πιάνο και το κοντραμπάσο.

ΕΡΩΤΗΣΗ Κάπου έβλεπα, που ο Μπαγιαντέρας έλεγε ότι ο “Μάρκος” δεν ήξερε να παίζει μπουζούκι, αυτός του έμαθε τα λιγοστά που τελικά κατάφερε να μάθει
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Που το έβλεπες ? Μ αυτά τα λιγοστά πάντως καλά τα κατάφερε , έγραψε καμία διακοσαριά τραγούδια με τουλάχιστον τα πενήντα από αυτά να τραγουδιόνται ακόμα και σήμερα ακόμα κι απ τα μικρά παιδιά στην Ελλάδα

ΕΡΩΤΗΣΗ Πως θα ήταν αυτά τα τραγούδια αν τελικά τα έλεγε μια άλλη φωνή όχι τόσο ιδιόρρυθμη (τουλάχιστον στην πρώτη τους εκτέλεση, πριν γίνουνε “σουξέ” ας πούμε)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Τα είπε και ο Μπιθικώτσης και ο Ευσταθίου και η Γκρέυ και συγκλόνισαν το πανελλήνιο

ΕΡΩΤΗΣΗ Τώρα μέχρι και η γιαγιά μου ξέρει τον Ρούκουνα, ασχέτως εάν εδώ και ογδόντα χρόνια δεν τον είχε ακούσει ποτέ.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Μάλλον η Γιαγιά σου τον ήξερε ούτως ή άλλως γιατί ο Ρούκουνας παρέμενε ενεργός τραγουδιστής μέχρι το τέλος της Ζωής του
Ειδικά στα πανηγύρια της Αττικής

ΕΡΩΤΗΣΗ Μήπως όλα αυτά δηλαδή είναι απλά “δικά μας” κατασκευάσματα? ή και τελικά αποτέλεσμα μιας πιο στείρας μουσικής περιόδου τα τελευταία 20 χρόνια?
Λες ότι σαλτάραμε ομαδικά και κάνουμε όλοι μαζί χαβαλέ για κάτι που ήταν ψιλομπούρδα , τώρα που το λες μπορεί να ναι κι έτσι , πάντα έλεγα μέσα μου ότι είμαι ψιλοπαλαβός.

ΕΡΩΤΗΣΗ Δεν νομίζω ότι κανείς θα μίλαγε για “Πειραϊκό” το '60. Τότε γράφονταν ακόμη μεγάλα τραγούδια. Τώρα τίποτα, άρα λοιπόν μήπως ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε πράγματα και τραγούδια που να ακούγονται και κάποιοι ξεθάψανε όλους αυτούς από την Ιστορία?

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αντιθέτως το 60 κατακλέψανε τους κακόμοιρους ρεμπέτες , ηχογράφησαν με καμία σαρανταριά στίχους διαφορετικούς το
«χαρέμι» «μας κυνηγούν τον αργιλέ» τους «λαχανάδες» και τότε έγινε η δεύτερη περίοδος ακμής του ρεμπέτικου με τις επανεκτελέσεις και τις επανεμφανίσεις των ρεμπετών.

[system]

(Ιουλιανός)

Θα ήθελα, στο πνεύμα σου Μάκη παιδί μου, να προσθέσω κι εγώ σπουδαία περί το “Ρεμπέτικο” ερώτηση, έτσι για να συντρίψω πνευματικά την ομήγυρη του forum.

Να λοιπόν κι εγώ:

Αν πράγματι η περίοδος του ρεμπέτικου έδωσε “ότι το καλύτερο” από μουσική και στιχουργικής πλευράς, τότε τρελοί είναι όλοι οι μουσικοί και οι υπεύθυνοι προγράμματος των ωδείων και δεν το περιέλαβαν στη διδακτέα ύλη τους; Αντιθέτως βλέπουμε να μην έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Οπότε η αρχική μας υπόθεση καταρρίπτεται και , άρα, το ρεμπέτικο ΔΕΝ είναι ότι καλύτερο. Συνεπώς πρόκειται περί κάποιας δευτεράντζας που απλά την έφερε ως τα σήμερα το πείσμα και η έλλειψη σφαιρικής μουσικής αντίληψης μερικών ανοήτων.

Απαντάω μόνος μου:

ΣΦΑΛΜΑ Νο.1. Ουδείς ισχυρίστηκε και είναι σε θέση να αποδείξει πως ότι καλύτερο υπήρξε το ρεμπέτικο ή κάποιο άλλο μουσικό ρεύμα. Υπάρχουν πάντα δύο μέτρα και δύο σταθμά και αν για μία κοινωνική ομάδα κάτι θεωρείται ευχάριστο, για την άλλη θεωρείται χυδαίο, ταπεινό και υπερβολικά απλοϊκό.
ΣΦΑΛΜΑ Νο.2. Δεν έχει κανείς στα χέρια του το ψυχογράφημα των υπευθύνων προγράμματος των ωδείων. Οπότε μπορεί όντως να υπήρξαν όντως όλοι παλαβοί για τα σίδερα ή μπορεί και όχι. Το πιθανότερο είναι πως απλά ανήκουν ανήκαν πάντοτε εις την Δύσιν και ουδέποτε το έκρυψαν. Διατί να το κρύψωσιν άλλωστε.

Να λοιπόν Μάκη παιδί μου, που χωρίς να έχω ΤΙΠΟΤΑ να ρωτήσω και χωρίς ΤΙΠΟΤΑ να περιμένω ως απάντηση έφαγα 15 KB δευτερεύουσας μνήμης του PC μου και 7 λεπτά από τη ζωή όσων διάβασαν τη μαλακία που έγραψα.

Εδώ δεν είναι σα το σχολείο Μάκη παιδί μου για να πει ο δάσκαλος “πω πω, οι ερωτήσεις που κάνει αυτό το παιδί δείχνουν οτι είναι πολύ προικισμένο - θα του βάλω 20 στα προφορικά!”

Εδώ Μάκη παιδί μου, τις μαλακισμένες ερωτήσεις τις ξαναστέλνουμε στον πομπό τους να τις ξαναδουλέψει, να τις συζητήσει με την παρέα του και ΜΕΤΑ να τις ξαναστείλει για να τις διαβάσουμε. Αλλά ΚΑΙ τη δεύτερη φορά, αν κρίνουμε πως αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε θα το κάνουμε, ειδ’ άλλως θα εισπράξει και πάλι μίαν χλαπάτσαν παχύτερη της αρχικής.

Βλέπεις Μάκη παιδί μου, εδώ στο forum έχουν άπαντες μεταπτυχιακά στην εξυπνάδα και στις μαγκίτσες και όταν κλάνουν κατά τη μεριά μας τη μυριζόμαστε από χιλιόμετρα μακρυά.

Κοίτα να δείς. Επειδή δεν είμαι κακός άνθρωπος, σου δίνω το benefit της εφηβικής ορμής και του αβαθούς κλασαυχενισμού. Μέχρι νεωτέρας μένεις στην ίδια τάξη και από Σεπτέμβρη θα περάσεις από δευτεροβάθμια επιτροπή. Δικαίωμα προσφυγής σε ανώτερο όργανο έχεις αλλά ΜΗΝ κάνεις διότι προεδρεύει ο Σάκης και θα σε σκίσει στα δύο.

[Kostas_tm]

Mprabo Iouliane kai mprabo Arh.
Oso gia sena Makh an kai prospaqw na sugkratw thn epiqetikothta mou, den mporw na mh sto brontofwnaxw ki egw dioti ekfereiV kotsaneV toso terastieV pou den qa tiV antece opoiodhpote mhcanhma metrhshV hliqiothtoV:
DE MAS CEZEIS RE …MAKI!
Akou kei …stulaki peraiko! Kai paizeiV kai tricordo exi cronia! MhpwV to kourdizeiV RE LA FA;
Gia de re…

[system]

Sumfwnw kai epauxanw kai sta tou Kourounh!
(De se prolaba prin)
Na elqei diabasmenoV alloiwV pissa kai poupoula kai petama sto lakko me ta kolodactula!!!
StaqhV

[kwstas_ferris (Κώστας Φέρρης)]

Ωχ!!! Ο ΚΚ(ΤΜ) κι η παρέα του ξεσπάθωσε!!! Τι να κάνω κι εγώ; Είμαι υποχρεωμένος να κατευνάσω τα πνεύματα, γιατί τα σκρίπτα μάνεντ, μας διαβάζουν και άλλοι, και η πρωτόπειρη Μάρθα θα μπερδευτεί… Λοιπόν:

1. Δε μπορείς να χωρέσεις τον κόσμον όλο σε μία φράση.
2. Γιά πρώτη φορά αναγρφαέται η λέξη “ρεμπέτικο” στον δίσκο “Τικ Τακ” με τη Σμυρνέϊκη Εστουδιαντίνα, το 1897 αν θυμάμαι καλά. Το αστείο είναι πως αυτό το τραγούδι δεν έχει καμιά σχέση με “ρεμπέτικο”, κι είναι μάλλον καντάδα-μαντολινάτα. Προφανώς όμως το είπαν έτσι, επειδή τραγουδάει ο γνωστός μπουρδελιάρης (άρα ρεμπέτης) τραγουδιστής, Γιάγκος Ψαμματιανός.
3. ʼλλα τ’ αδέσποτα ρεμπέτικα των περιθωριακών, που δεν τα λέγανε μόνο “ρεμπέτικα”, αλλά κυρίως μάγκικα, μόρτικα κ.λ., και άλλος ο “Αστικός κύκλος της ελληνικής λαϊκής μουσικής” που λέει κι ο Ιουλιανός, 1922, 1932, 1940, που αφορά την εξέλιξη του ρεμπέτικου σε ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΕΝΤΑΧΝΟ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ. Αυτός ο “κύκλος” εξέφρασε (στιχουργικά τουλάχιστον) την κίνηση των περιθωριακών και της φτωχολογιάς, από την περιφέρεια προς το κέβτρο της πόλης, και την επιθυμία τους γιά ένταξη στην κοινωνία του άστεως.
4. Το “Σκύλλα μ’ έκανες και λυώνω” λέμε πως είναι χασικλίδικο, κι ας μην έχουν καμμία σχέση οι στίχοι με το χασίς, μόνο και μόνο επειδή ο Μάρκος μαστούρης ξεχνάει να μπει στο “Σκυ” και αρχίζει καθυστερημένα και βιαστικα “-λλα μ’ έκανες και λειώνω”…

Από κει και πέρα, που να σου εξηγώ, που θάλεγε κι ο Μπιθικώτσης…
4.

[system]

Ap oso mporw na katalabw, tria einai ta basika erwthmata pou qeteiV. Ta duo prwta einai kapwV dikaiologhena, to teleutaio kaqolou. Ecoume kai leme:

Prwton, rwtaV giati bazoume th tampela REMPETIKA se tragoudia kai periodouV pou ecoun elacista koina metaxu touV. Apo th mia dikaiologhmeno to erwthma mia kai duskola mporei kapoioV na skeftei ti koino ecoun tragoudia opwV TRABA RE MAGKA KAI ALANI, EGW MAGKAS FAINOMOUNA, ZHSA MONACOS CWRIS AGAPH kai ANTILALOUNE TA BOUNA. Apo thn allh omwV, se olouV touV tomeiV h anqrwpinh glwssa leitourgei me megaleV kathgoropoihseiV kai afhnei ta sunfrazomena na prosdiorisoun thn akribh ermhnia. Gia paradeigma crhishmopoioume th lexh YHLOS gia kapoion pou einai 1,90 alla kai gia kapoion pou einai 2,05. Etsi einai kai h lexh REMPETIKO. An koitaxeiV ta 4 tragoudia pou anefera se apomonwsh ontwV den briskeiV tipota koino, akribwV opwV den mporeiV na crishmopoihseiV th lexh yhloV thn idia stigmh gia ton Giannakh kai ton Sigala. OmwV an koitaxeiV thn ellhnikh mousikh sto sunolo thV ta 4 tragoudia fainontai olo kai pio omoiomorfa. Me liga logia, eceiV ena mikro dikaio alla uperbaleiV.

Deuteron, rwtaV mhpwV auta pou akougontai peri magkiaV-rempetosunhV-ntomprosunhV twn dhmiourgwn einai muqoV. Dikailoghmeno erwthma mia kai sucna akougetai kati tetoio. OmwV re Makh, toso kairo sou phre na to katalabeiV? Prepei na eisai polu afelhV gia na pisteueiV oti tetoieV areteV einai pronomia kapoiaV koinwnikhV omadaV. To poso magkaV, rempethV kai ntomproV einai kaneiV (an mporei na oristei ti shmainoun oi lexeiV auteV) ecei na kanei me to carakthra tou kaqenoV kai oci me to epaggelma h tiV koinwnikeV kataboleV tou.

So trito erwthma omwV eisai entelwV</FONT> off. <FONT FACE=“SYMBOL”>RwtaV mhpwV ta rempetika einai apla giati oi dhmiourgoi touV den eican tiV gnwseiV gia na ta kanoun pio poluploka. Prwth apanthsh: Kai ti shmasia ecei oti to MAURA MATIA MAURA FRUDIA ecei 2 sugcordieV, an meta apo 70 cronia olh h Ellada sunecizei na to tragoudaei. Deuetrh apanthsh: Den einai ola apla. Gia akouse pwV teleiwnei o TsitsanhV to EMAQA POLLA MIKRO MOU. (STaqh elpizw na qumasai thn antidrash tou Simou otan tou to balame na to akousei). H thn eisagwgh sto Caramata oi wra treiV, h sto Ta duo sou ceria phrane. Trith apanthsh: Sthn tecnh iscuei to idio me tiV upoloipeV episthmeV. Oti dhladh oi megaleV kainotomieV pou fernoun proodo sto pwV skeftomaste ercontai mesa apo apleV ideeV. AuteV oi apleV ideeV mono apleV den einai kai mporoun na erqoun mono apo idiofueieV. Meta ercontai ta pio metria muala na tiV anaptuxoun kai na tiV kanoun pio poluplokeV. Giati o trocoV qewreitai megalutero epiteugma apo thn diaspash tou atomou, giati h apodeixh tou puqagoreiou qewrhmatoV qewreitai anwterh apo to qewrhma tou</FONT> Goedel, <FONT FACE=“SYMBOL”>giati h meqodoV thV aplhV grammikhV palindromhshV qewreitai megalutero epiteugma apo sugcrona pio poluploka statistika montela?

GiannhV

[system]

Κύριε Φέρρη, το τραγούδι Τικ τακ… το γνωρίζω σαν δήμοτικο τραγούδι με ρυθμός Δίπλος ίσιος (απόω την Θράκη). Μήπως υπάρχει μια ένωση Κωνσταντινόπολη και Θράκη? Είναι το ίδιο τραγούδι? Γιατί είμαι και αφουραίος θέλω να το ξέρω.
Ο Παγιούμτζης τραγουδαέι>
ξεχνάω πίκρες και καημούς (…) σαν παίζω τα ρεμπέτικα στη φυσαρμόνικα μου. Πότε γράφτηκε αυτό το τραγούδι. Μου φαίνεται ενδιαφέρον, γιατί είναι σπάνια ότι ένας ρεμπέτης χαρακτηρίζει τα τραγουδια έτσι. Ευχαριστώ πολύ.

[system]

H “φυσαρμόνικα” γράφτηκε το 1946…

[system]

Tη φυσαρμόνικα την άκουσα γα πρώτη φορά σήμερα…(Φράνκ ζήτω - ζήτω)

Εξεπλάγην με τη φυσαρμόνικα στο ρεμπέτικο άκουσμα. Ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει φυσαρμόνικα σε άλλα ρεμπέτικα τραγούδια…

[kwstas_ferris (Κώστας Φέρρης)]

(ΚΦ)

Τικ, τικ, τικιτικιτάκ
κάνει η καρδιά μου
σα σε βλέπω
να διαβαίνεις
κ.λ.

Δυάρι (γκούπα-γκούπα) πολυφωνικό, που θυμίζει και επνανησιακές καντάδες. Σαφώς τραγούδι της Μικρασιάτικης αστικής σκηνής.

Γιά ν’ απαντήσω όμως κι εγώ στα τρία ερωτήματα του Μάκη, χωρίς όμως να δίνω ολοκληρωμένη α΄πάντηση γιατί αυτό προϋποθέτει μελέτη τόμων και ωρών πολλών ακουσμάτων, θα πω τα εξής:

1. Τα είπαμε Ρεμπέτικα. Τι να κάνουμε; Θα μπορούσαμε να τα πούμε και Κουραφέξαλα, ή Εξωγήϊνα. Το ερώτημά σου άρα αφορά την αδυναμία σου να καταλάβεις, πως κατηγοροιοπούνται σε μιάν ενιαία κατηγορία, τραγούδια που έχουν πολλά και διαφορά στυλ, μεγάλη και ποικίλη θεματολογία. Αυτό λοιπόν συμβαίνει, γιατί όλη αυτή η ποικιλία, εκφράζει μιά κοινωνική Ιστορική κίνηση: Την ένταξη του περιθωρίου στο κέντρο του άστεως -και της αστικής νομιμότητας. Κι αυτό συνέβη από το 22 ίσαμε το 47 περίπου, όταν δηλαδή:
   Αρχή) Οι πρόσφυγες εξωβελίστηκαν στους χώρους του περιθωρίου (της μάγκας ή μαγκίας), και συναδελφώθηκαν μαζί τους, προσφέροντας γνώσεις και πολιτικοκοινωνική συνείδηση, και παίρνοντας σε αντάλλαγμα τη “μαγκιά” και το κουράγιο γιά κοινωνικούς αγώνες και αγώνες επιβίωσης.
   Τέλος) Με την καθιέρωση της “οριζοντίου ιδιοκτησίας”, τους μαυραγορίτες και άλλους νεόπλουτους, καθώς και την ανάπτυξη της εργατικής τάξης γιά την ανοικοδόμηση της Αθήνας, το “περιθώριο” αυτό αστικοποιήθηκε (με την καλή έννοια του όρου).

2. Αυτό που οι αστοί ονόμαζαν “ειλικρίνεια”, “τιμιότητα”, “αλληλεγγύη” κ.ο.κ., η κοινωνία (ή “τάξη” αν μου επιτρέπει ο ʼρης…) των περιθωριακών, ονομάζει “εξήγηση”, “μαγκιά”, “μπέσα” κ.ο.κ. Τίποτα παραπάνω, και τίποτα λιγότερο.

3. Το ρεμπέτικο τραγούδι είναι ένα πολύ ΣΥΝΘΕΤΟ τραγούδι (θα έλεγα πιό σύνθετο και από το ΕΝΤΕΧΝΟ), και η φαινομενική “απλότητά” του έχει πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες από τα… “Ζαβαρακατρανέμια” ή το “Δεν ήταν νησί”! ʼλλωστε, τόσο οι αυτοδίδακτοι και αυτοσχέδιοι, όσο και οι σπουδαρμένοι μουσικοί του ρεμπέτικου, ήσαν ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΑ ΤΑΛΕΝΤΑ!

Γιά τη φυσαρμόνικα, υπήρξε ένα όργανο πολύ διαδεδομένο στα λαϊκά σπίτια, γιατί είναι φτηνή και εύχρηστη. Στη δεκαετία του 40, έγιναν οι πρώτες απόπειρες οργάνωσης συγκροτημάτων από φυσαρμόνικες (με την μπάσα, τη διπλή κ.ο.κ.) Αξίζει να σημειωθεί και η παρουσία της φυσαρμόνικας στα μπλουζ του Μισσισιπή, αλλά όχι του Σικάγο, όπου επιβάλλεται σιγά-σιγά η ηλεκτρική κιθάρα.

Prwton, rwtaV giati bazoume th tampela REMPETIKA
Deuteron, rwtaV mhpwV auta pou akougontai peri magkiaV-rempetosunhV-ntomprosunhV twn dhmiourgwn

So trito erwthma omwV eisai entelwV off. RwtaV mhpwV ta rempetika einai apla giati oi dhmiourgoi