Πέτρος Κυριακός - "Ο Υμνούμενος"

Πρόκειται για ένα επιθεωρησιακό νούμερο του Πέτρου Κυριακού, ηχογραφημένο το 1929.
Όπου ο κωμικός, μιλώντας για κατοίκους της χώρας μας, αναφέρει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα - στερεότυπο για τον καθένα απ’ αυτούς, πράγμα αρκετά ενδιαφέρον, επαναλαμβάνοντας σαν ψάλτης και σαν να λέει τροπάριο εκκλησιαστικό την επωδό: “Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον”, εξ ου και ο τίτλος της επιθεώρησης αυτής.

Οι στίχοι:

  • Ρε κυρ-Γιώργη, πίνεις-πίνεις και δεν μας λες τίποτα.
  • Μα τι διάολο θες να σου πω, αφού θέλω πρώτα να κανονίσω τα ορεκτικά μου με το κρασάκι μου, να πιω το κατοσταράκι μου πρώτα και ύστερα να δούμε τι διάολο θα γίνει.
  • Να μας πεις τον εξάψαλμο κυρ-Γιώργη.
  • Άντʼ εβίβα λοιπόν, εβίβα ρε παιδιά, εβίβα.

Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον.

Αθηναίος γκάγκαρος.
Περαιώτης μαουνιέρης.
Αιγινίτης κανατάς.
Ναυπλιώτης ντιστεγκές
Τριπολιτσιώτης μπεκρής.
Μανιάτης κουμπουράς.
Λειβαδίτης μπαμπακάς.
Δημητσανίτης μπαρουτάς
και Τσιριγώτης «έβαλε τη σαρδέλα και κελάηδησε»

Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον.

Μεσολογγίτης ψαράς.
Αγρινιώτης καπνουλάς.
Χιώτης μαστιχάς.
Κρητικός επαναστάτης.
Λιδωρικιώτης γαλατάς.
Μυτιληναίος λαθρέμπορας.
Πυργιώτης ζόρικος
και Πατρινός «τι χαμπάρια μάστορα»

Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον.

Υδραίος ψαρόμυαλος.
Βατικιώτης κρεμμυδάς.
Σαντοριναίος ελαφρόπετρα.
Τζιώτης στενόκαρδος.
Μεγαλουπολίτης λουστρατζής.
Σμυρναίος κορτάκιας.
Θεσσαλονικιώτης κατεργάρος.
Βολιώτης «γεια σου κυρ-Αντρέα»
Κεφαλλονίτης βλάστημος.
Κερκυραίος κλαπαδόρας.
Καρπενησιώτης σκαλτσοβιομήχανος.

Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον.

Όπου Χιώτης Παντελής
και Καρυστιανός Αλής.
Ηπειρώτης φούρναρης.
Συμιακός σφουγγαράς.
Ελληνοαμερικάνος μπίσνεζμεν.
Αγιοπετρίτης καρβουνιάρης.
Συριανός λουκουμιτζής
και Κορίνθιος «ο Θεός να σε φυλάει».

Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον.

Αϊβαλιώτης ζωέμπορας.
Σιφναίος τσουκαλάς.
Αξιώτης πηγαδάς.
Ανδριώτης λεμονάς.
Καρπαθιώτης χτίστης.
Επτανήσιος κανταδόρος
Κυπραίος κουτοπόνηρος.
Σπαρτιάτης παλικαράς
και Νεορκέζος «κούμπωσʼ το σακάκι σου».

Τον υμνούμενον, τον δοξολογούμενον.
Εβίβα, ρε παιδιά, εβίβα, ρε λεβέντες μου".

Εδώ, από την εκπομπή του Κώστα Φέρρη:

Αν αναρωτιέται κανείς για το “γκάγκαρος” σημαίνει “γνήσιος”, αφορά μόνο τους Αθηναίους, και μάλιστα τους αριστοκράτες από αυτούς, οι οποίοι επί τουρκοκρατίας έκλειναν την πόρτα τους με το “γκάγκαρο” = βαρύ ξύλο κρεμασμένο με σχοινί, πίσω από την αυλόπορτα, ώστε να την κλείνει αυτόματα με το βάρος του.

Και “ντιστενγκέ” - ντιστενγκές = ο επιτηδευμένος, ο κομψευόμενος.

2 «Μου αρέσει»

Φαίνεται μάλιστα ότι το θεατρικό αυτό κομμάτι είχε κάνει πάταγο, αφού ο Μανιάτης αναφέρει έξη διαφορετικές ηχογραφήσεις του από τέσσερις διαφορετικές δισκογραφικές εταιρίες: Μία με τον Πέτρο Κυριακό, αλλά και με τους Κυριάκο Μαυρέα, Μ. Μολότσο (Αμερική) και Γ. Νοδέο.

όσο για το “γκάγκαρης”, είχε γίνει “ανέκδοτο” την εποχή της αποστολής του Γκαγκάριν* στο διάστημα: “Έλληνας είναι ο Γκαγκάριν, και μάλιστα Αθηναίος γκάγκαρης”.

*ευκαιρία για τους κυνηγούς ετύμων, να ψάξουν σε σλαβικό λεξικό για την πιθανή ύπαρξη σχετικού λήμματος, μαζί με την ερμηνεία του…

(Ο Κυριακός λέει “Σμυρναίος παστρουματζής”, όχι κορτάκιας)

1 «Μου αρέσει»

O Κυριακος το εχει ηχογραφησει δυο φορες ,μια στη POLYDOR και μια στη VICTOR.

1 «Μου αρέσει»

Το τραγούδι αυτόέχω που το ψάχνω εδώ και 2 χρόνια, απ’όταν το άκουσα πρώτη φορά. Ευχαριστώ πολύ για την παρουσίαση (και την έρευνα).

Για το “γκάγκαρος”, εγώ ήξερα ότι ήταν παρατσούκλι των Αθηναίων, οι οποίοι μιμούμενοι τους Βαβαρούς πρώτοι έβαλαν γκάγκαρα στις εξώπορτες.

Οσο για το Γκάγκαρο, νομίζω ότι είναι τα κρεμάμενα μπρούτζινα κρουστήρια στην εξώπορτα.
Αυτά που σήμερα αντικαταστάθηκαν από ηλεκτρικά κουδούνια, κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης (CCTV) και συναγερμούς που προκαλούν την ευθυμία στους διαρρήκτες.
Ισως όμως να είναι και οι μπάρες που λέει η Ελένη, κάτι που συνάδει με την αιώνια καχυποψία των Βαβαρών ότι θα μπουνέ σπίτι τους μερικοί οι μαυριδεροί και βρόμικοι έλληνες για να τους πάρουν την παρθενιά.

Οι «καθωσπρέπει» «Αθηναίοι» πάντως, το σύστημα που σήμερα έχει υποκατασταθεί από cctv το αποκαλούσαν ρόπτρον, και για να πάρουν την πληροφορία που το ρόπτρον / γκάγκαρο δεν τους έδινε από μόνο του, ρωτούσαν απλά “ποιός είναι;”. Τώρα, αν το όνομα γκάγκαρο προέρχεται από τα σλαβικά, τα τούρκικα (gaga = ράμφος), τα ιταλικά (νομίζω ganghera = στρόφιγγα) ή ίσως τα αρβανίτικα, αδυνατώ να απαντήσω.

Ελληνικής προέλευσης η λέξη: “κάγχαλος”, με αυτή την έννοια, ακριβώς, " κρίκος επί ταις θύραις".
Στα λατινικά έγινε : “cancanus” και στη συνέχεια “gangarus” και “ganghero”= στρόφιγγα, από όπου ως αντιδάνειο το πήραμε και εμείς.

Διακρίνεται ίσως μια ομοιότητα με το τραγούδι του Μπάτη " ο φασουλάς"…
(πχ όπου Χιώτης Παντελής… κτλ)

Βέβαια ο Μπάτης πρέπει να δανείστηκε, μιας και το κομμάτι “Ο φασουλάς” είναι του 1935.

Σωστή παρατήρηση, μοιάζει με το “Φασουλά” του Μπάτη!

//youtu.be/hHxZAE8p3VI&feature=player_embedded#

Είναι και χαρακτηριστικό για τα ιδιαίτερα ελεύθερα ήθη στην αστική τάξη, για την εποχή. Επί Χριστόδουλου, δεν θα είχε περάσει χωρίς αντιδράσεις ένα ανάλογο νούμερο. Κρίμα που κανείς πολιτικός, εκείνη την εποχή, δεν σκέφτηκε να καταργηθεί η υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες… Άντε, και στην κατάργηση της «βυζαντινής» σημαίας!

Στις σημειώσεις του δίσκου του “Τόποι σε χρώμα λουλακί” ο Ευαγόρας Καραγιώργης περιγράφει το τραγούδι του “Λάπηθος” σε στίχους Άννας Χάβαρου σαν: τραγούδι βασισμένο στη Λαπηθιώτικη φωνή, τον “Υμνούμενο το Δοξολογούμενο”.

Δεν έχω υπόψη μου τη συγκεκριμένη παραδοσιακή “φωνή” και παρόλο το ψάξιμο δεν βρήκα καμιά ηχογράφηση, αλλά ο τίτλος φανερώνει στιχουργική τουλάχιστον συγγένεια των παραδοσιακών στίχων με το τραγούδι του Κυριακού (Η μουσική του Καραγιώργη αλλά και οι στίχοι της Χάβαρου δεν μου φαίνονται ιδιαίτερα συγγενικοί με αυτούς του Κυριακού)

Λίγα ακόμα για τον “Υμνούμενο”:

Ο Σαραντάκος έχει και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα, αναμέσα τους και μερικά για το ρεμπέτικο:

http://sarantakos.wordpress.com:

…όπως αυτό για “τα κεριά τα σπερματσέτα”:

Εύα

Πέρα από τον “φασουλά”, και το “φυλακές του Ωρωπού” έχει ίδια χαρακτηριστικά με τον εξάψαλμο. Ο Μπάτης φαίνεται είχε φοβερή δυνατότητα να αφομοιώνει διάφορα στοιχεία στα τραγούδια του, από γκόσπελ μέχρι επιθεώρηση και… αμανέδες.

Ειχα πριν χρονια ακουσει σε μια κασσετα, ενα τραγουδι παρεμφερες με “τον υμνουμενο” της ιδιας εποχης σε υφος δοξολογιας και σαν ρεφραιν ειχε την φραση “… Κυριε δωσ’κρασι…” Μηπως γνωριζει καποιος τον ακριβη τιτλο και τους δημιουργους του τραγουδιου, καθως ολες οι αναζητησεις απεβησαν ακαρπες!

Λέγεται:" Ο μπεκροκανάτας".Τραγουδάει ο Πέτρος Κυριακός!Καταπληκτικός ο Κυριακός!

Μια από τις λίγες ταινίες που υπάρχουν στο διαδίκτυο και παίζει ο Πέτρος Κυριακός… για όσους και όσες θέλουν να την δουν…

//youtu.be/HWwCIfNlwyk

Αυτό πώς κι έμεινε ασχολίαστο;

Είναι ένα παλιό ανέκδοτο, «Η σαρδέλα των Τσιριγωτών» (Τσιρίγο είναι τα Κύθηρα), που δείχνει υποτίθεται την κουτοπόνηρη απατεωνιά τους. Λέει ο Τσιριγώτης:
-Τι είναι κίτρινο και κελαηδάει στο κλουβί;
-Το καναρίνι.
-Έχασες, είναι η σαρδέλα.
-Μα είναι κίτρινη η σαρδέλα;
-Και δεν τη βάφω;
-Και είναι στο κλουβί;
-Και δεν τη βάζω;
-Καλά, αλλά το κελάηδημα πώς θα το κάνεις;
-Ε, αυτό ήταν για να σας μπερδέψω.

Εδώ τι υπονοείται;

Κι εδώ;

Τι σημαίνει αυτή η λέξη; Θυμάμαι σε κάτι φυλλάδια με παραστάσεις του Καραγκιόζη τη σκηνική οδηγία «μουσική από κλαπαδόρες».

Για τους πατρινούς δεν υπονοεί κάτι. Είναι όμοιο με το “τι κάνεις, τάδε; τι νέα;”

“Κλαπαδόρος” είναι ο μαέστρος.
Στην Κέρκυρα έχω ακούσει να χρησιμοποιούν τη λέξη, γι’ αυτούς που παίζουν στην μπάντα της φιλαρμονικής. Ηχομιμητική λέξη.

“Τι χαμπάρια μάστορα” είναι φράση που λέγεται όταν μιλάς σε κάποιον και αυτός δεν δίνει σημασία στα λεγόμενά σου.

“Έβαλε τη σαρδέλα και κελάηδησε”: η φράση λέγεται για τον καταφερτζή, τον επιτήδειο, αυτόν που έχει τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει σε όλα τα δύσκολα, να επιτύχει τα ανέφικτα.