Πάνος Τζαβέλλας

Έφυγε από τη ζωή ο Πάνος Τζαβέλλας.
Αντάρτης από τα 15 του χρόνια στην ΕΠΟΝ και στον ΕΛΑΣ τραυματίστηκε και έχασε το δεξί του πόδι στο βουνό.
Φυλακίστηκε και καταδικάστηκε 3 φορές σε θάνατο, βγήκε από τη φυλακή βαριά άρρωστος πήγε στη Σοβιετική Ένωση για θεραπεία το 1959 και έμεινε μέχρι το 1965.
Εκεί του δόθηκε η ευκαιρία να γνωριστεί με τον Σοστάκοβιτς και να μελετήσει συστηματικά την αγαπημένη του κιθάρα, που τον συντρόφευε και τα χρονια που ήταν στο βουνό.
Γυρνώντας στην Ελλάδα, φυλακίστηκε από τη Χούντα και βγήκε από τις φυλακές το 1971 με «ανήκεστο βλάβη».
Ήταν τότε που ξεκίνησε να παίζει ως μουσικός σε μπουάτ, στο «Λημέρι», στο «Ταμπούρι» και στη «Λήδρα» τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης αλλά και σε φεστιβάλ πολιτικών νεολαιών.
Οι μεγαλύτεροι τον θυμούνται, ακούραστο, να δίνει 3 παραστάσεις κάθε βράδυ, 7 μέρες τη βδομάδα, για να χωρέσουν όλοι και να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα.

Τα τραγούδια του, αντάρτικα τα περισσότερα και κατά των βολεμένων αστών, έκαναν αίσθηση.
Είναι από τους ελάχιστους που δεν ξεπούλησαν τα παράσημα του αγώνα της νιότης τους – και όχι μόνο – για μια θεσούλα στα πράγματα, που δεν έδινε συνεντεύξεις δεξιά κι αριστερά, που δεν χρησιμοποίησε τα τραγούδια του ως μέσο πλουτισμού και προσωπικής ανάδειξης, που δεν εμφανιζόταν ως μαϊντανός με άποψη επί παντός επιστητού…
Πρόσφατα είχε πάρει φωτιά το σπίτι του, καταστράφηκαν βιβλία, χειρόγραφα, ό,τι είχε, κινδύνευσε κι ο ίδιος, καθώς είχε κινητικά προβλήματα.
Στο νοσοκομείο που μεταφέρθηκε διαπιστώθηκε σοβαρότατο πρόβλημα υγείας, εγχειρίστηκε την παραμονή της πρωτοχρονιάς και έφυγε χτες για το στερνό ταξίδι.
Ο έντιμος άνθρωπος κυρ Πάνος Τζαβέλλας !

Μερικά από τα τραγούδια του:
Ο έντιμος άνθρωπος κυρ - Παντελής.
Ο Άρης κάνει πόλεμο.
Ο Μπεζεντάκος.

Και μια δική του σύνθεση που ερμήνευσε η Κ. Γκρέυ:
“Τα ταξιδιάρικα πουλιά”

Τα ταξιδιάρικα πουλιά
με τα λευκά τους τα φτερά
με τα λευκά τους τα φτερά
σε πήρανε μακριά.

Να σαι καλά, να σαι καλά
και με βοριά και με νοτιά
στέλνε μου χαιρετίσματα,
γλυκιά παρηγοριά.

Τι κι αν σ’ αγάπησα πολύ,
αλλιώς τα ήθελε η ζωή.
Μη μου κακιώνεις και μην κλαις
και την καρδιά μου καις.

Κρατώ δικό σου ό,τι καλό
τ’ άλλα τα ρίχνω στο γιαλό.
Κυκλάμινό μου εσύ χλωμό
πού να βρω λυτρωμό;

Κρίμα …πριν από τα ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ είχε έρθει email στην γυναίκα μου και ζητούσαν αίμα για τον ΠΑΝΟ ΤΖΑΒΕΛΛΑ για την εγχείρηση που επρόκειτο να κάνει.Μεγάλος αγωνιστής σύχναζε σε ένα ταβερνάκι στον ΣΤΕΦΑΝΟ στην κοκκινιά.Ας είναι το χώμα ελαφρύ…

Για τον Πάνο τον Τζαβέλλα τι να πρωτοθυμηθεί κανείς. Για ακόμα μια φορά γεμίζουμε στεναχώρια από τον χαμό ενός μεγάλου ανθρώπου, μεγάλου μουσικού, μεγάλου αγωνιστή.
Εγώ θα αναφερθώ στις διασκευές δημοτικών τραγουδιών που έκανε. Το παδιά της Σαμαρίνας, Αχ πατρίδα μου γλυκιά…
Μεγάλο κενό μενει πίσω…

Ένας ακόμα αλησμόνητος αγωνιστής και καλλιτέχνης, ένας αντάρτης του βουνού και της ζωής, ο τραγουδοποιός του πολιτικού τραγουδιού που ένωνε βιώματα και συνειδήσεις, ο Πάνος Τζαβέλλας έφυγε από τη ζωή. Στην μνήμη του παραθέτω ένα τραγούδι του, το "Νικημένο (ή “ξυπνήστε”). Τον ίδιο μόνο τα φυσικά όρια της ζωής τον νίκησαν.

Καλό ταξίδι Πάνο Τζαβέλλα στο καινούριο “Λημέρι” σου.


Φυσά στις στέγες του ντουνιά
με σηκωμένο το γιακά
πικρός διαβάτης περπατά
κλαίει, γελά, παραμιλά
Πώς μας τη φτιάξαν τη ζωή
μίση πολέμοι και καπνοί
βρωμίζει ο φασισμός τη γη
σαν κότες σφάζονται οι λαοί
κι εμείς στον ύπνο το βαθύ

Φτιασιδωμένη η ψευτιά
γυρνά στους δρόμους και γελά
μπουτίκ, βολάν και ξιπασιά
Προπό, λαχεία, διαφθορά
Κι άλλοι με ιδρώτα το ψωμί
κι άλλοι πουλάν μισοτιμής
πατρίδα λευτεριά τιμή
αρκεί να πιάσουν την καλή
να γίνουν υπουργοί

Ήμασταν ζωντανοί νεκροί
μας δίνανε μʼ ανταλλαγή
τη μπόμπα την ατομική
Το Ισραήλ για να σωθεί
ακόμα ο στόλος ναυλοχεί
γεμάτη πόρνες η ακτή
κι αν φύγανε οι Γερμανοί
ήρθαν οι Αμερικανοί
καινούρια πάλι κατοχή

Η CIA βαρά νταγερέ
χόρευε νάιλον υπουργέ
σαν καραγκιόζης στο μπερντέ
κι εσύ να κλαις πικρέ λαέ
κι ο Βάρναλης μας το ʼχε πει
χωρίς καμιά περιστροφή
στης Χούντας το αλισβερίσι
λεύτερο ήταν το χασίσι
ποτέ ο λαός να μην ξυπνήσει

Γλυκοχαράζει στα βουνά
μοσχοβολούν τα γιασεμιά
τραγούδι αρχίζουν τα πουλιά
γελά η θάλασσα πλατιά
κι εμείς οικόπεδα και Ι.Χ
ψυγεία έπιπλα TV
κουτόχορτο με πληρωμή
και δίπλα φεύγει η ζωή

Ξυπνήστε
Ξυπνήστε νέες, ξυπνήστε νιοί
βγέστε απʼ του τάφου τη σιωπή
δείτε του κόσμου τη ντροπή
γίνετε χίλιοι κεραυνοί
και κάψτε μας ή σώστε μας
γλιτώστε μας, ή θάψτε μας

[i]Η κηδεία του θα γίνει την Παρασκευή, στις 2 μ.μ., στο νεκροταφείο Σχιστού.

[/i]

Ρε παιδιά, μια ερώτηση για κάποιον που ξέρει ή μπορεί να μάθει πως είναι η κατάσταση στο νεκροταφείο Σχιστού: Ενας υπερήλικας με κινητικά προβλήματα, μπορεί να πάει στη κηδεία ή μήπως είναι “μαραθώνιος” απ’ το parking ως τα μνήματα;

Ναι, μπορεί.

Για λίγες μέρες online, εις μνήμην Πάνου Τζαβέλλα.
Τραγούδι δικό του, σε ενορχήστρωση-εκτέλεση του Θύμιου Στουραΐτη. Τραγουδάει η Μαρία Καπετανίδου.

[audio]stouraitis[/audio]

Η πολιτική κηδεία χωρίς παπά έγινε στις 14:00 στο κοιμητήριο Σχιστού. Εκτός απ’ την άμεση οικογένεια, κάπου 200 με 300 παρόντες. Πολλοί οι επώνυμοι, αλλά δεν ξέρω τα ονόματά τους. Απ’ αυτούς που διέκρινα και ξέρω, εκεί ήταν ο Θύμιος ο Στουραΐτης και η Καίτη Γκρέυ σεμνοί και αμίλητοι, καθώς και ο Ηλίας ο Λογοθέτης που είπε δυο τραγούδια του Πάνου.

Το κορμί του Πάνου έφυγε με ένα γερό χειροκρότημα.
Το έργο, η ουσία του, αυτό που κάποιοι λένε “ψυχή”, θα μείνει εδώ.
:110:

Δεν ξεχνώ ποτέ, την αξιοζήλευτη ζωτικότητά του (παρά τα προβλήματα υγείας) όταν τραγουδούσε ενθουσιώδης γιά το χατήρι μας…καταφέρνοντας να μας εμπνεύσει και να ξυπνήσει μέσα μας την εφηβική φλόγα γιά ελπίδες και πρόοδο…τότε στα χρόνια της αθωότητας…

Δύο φορές…μιά στην Κρητική Εστία (Παγκράτι) το 1978, και άλλη μιά στη Φυσικομαθηματική Θεσσαλονίκης το 1980…

Ελαφρύ το χώμα…

Τον είχα γνωρίσει τον τζαβέλα, κατέβαινε σε έναν σύλλογο εδώ στον πειραιά που παίζαμε μουσική. Θυμάμαι ότι του άρεσαν πολύ τα αντιστασιακά και μου ζήταγε να του παίζω το ακκορντεόν που του άρεσε πολύ. Νομίζω και η γυναίκα του τραγούδαγε. Μάλιστα μου είχε διηγηθεί ο ίδιος πολλές ιστορίες απ’ τον πόλεμο και την αντίσταση και ακριβώς πως είχε χάσει το πόδι του

Μπράβο Ελένη για το αφιέρωμα στον Πάνο (μου επιτρέπεται να τον λέω Πάνο όντας πολύ φίλος),υπάρχει ένας προσωπικός δίσκος της Γκρέυ Θρήνοι και αναστάσιμα1983 με τραγούδια του Πάνου.
*Στον ίσκιο του θανάτου.
*Της φωτιάς ο γιος.
*Θρήνος για τον Μανώλη Σιγανό κ.α.