"Οι δυο σερέτες"

Ποιοι ειναι οι δημιουργοί αυτού του τραγουδιού;

Θα μπορούσε καποιος να γράψει τους στίχους;

Δημιουργός είναι ο Μικρασιάτης Μανώλης Χρυσαφάκης ή “Φυστιξής”. Τραγουδούν εναλλάξ οι Ζαχ. Κασιμάτης και Αντ. Διαμαντίδης “Νταλγκάς”.
Οι στίχοι (από μνήμης, ίσως να κάνω κανα λαθάκι):

[i]Τζούρας είμαι και χαρμάνης
είμαι ο Γιάννης του Ψυρρή
δέκα χρόνια δικασμένος
στου Συγγρού τη φυλακή.

Και ‘γω είμαι ο Βαγγέλης
και μ’ αυτό τι θες να πεις
μέσ’ στης Σύρας το Βροντάδο
σκότωσα ένα δυο τρεις.

Βλάμης είσαι ρε Βαγγέλη
και γι’ αυτά μη συζητάς
ούτε καν σε λογαριάζω
και αν είσαι συ φονιάς.

Και μ’ αυτά τι θες ρε Γιάννη
μήπως θες να ξηγηθείς
αν τολμήσεις και απλώσεις
στη στιγμή θε να χαθείς.

Και τραβάνε τα μαχαίρια
και χτυπιώνται στα γερά
και ο Γιάννης ξεμπερδεύει
το Βαγγέλη το φονιά.

Κι έτσι ο Γιάννης ησυχάζει
από τούτο τον μπελά
ξανατρώει δέκα χρόνια
στη Στρατώνα την Παλιά.[/i]

συμφωνα με το αρχειο του ερευνητη Παν.Κουναδη το τραγουδι ειναι στα 1932 του Μαν.Χρυσαφακη η Φυστιξη(ψευδωνυμο). Ειναι σε μορφη διαλογου δυο νταηδων φυλακισμενων. Με καποιες μικρες επιφυλαξεις για την ορθη αποδοση των στιχων.

Σουρας ειμαι και χαρμανης ειμαι ο Γιαννης του Ψυρρη,
δεκα χρονια δικασμενος στου Συγγρου τη φυλακη,
κι εγω ειμαι ο Βαγγελης και μ’αυτο τι θες να πεις,
μες της Συρας το Βρονταδο σκοτωσα ενα, δυο, τρεις.

Βλαμης εισαι ρε Βαγγελη και για αυτα μη συζητας,
ουτε καν σε λογαριαζω και ας εισαι εσυ φονιας,
και μ’αυτα τι θες ρε Γιαννη μηπως θες να ξηγηθεις,
αν τολμησεις και απλωσεις στη στιγμη θε να χαθεις.

Και τραβανε τα μαχαιρια και χτυπιουνται στα γερα,
και ο Γιαννης ξεμπερδευει τον Βαγγελη το φονια,
κι ετσι ο Γιαννης ησυχαζει απο αυτονα τον μπελα,
ξανατρωει δεκα χρονια στη στρατωνα την παλια

Μια πολύ ωραία επανεκτέλεση υπάρχει στο (γενικότερα πολύ ωραίο) cd Ρεμπέντικα ντουέτα με τον Γκολέ και τον Αγάθωνα. Αξίζει μια θέση στη δισκοθήκη σας.

Φίλε το άκουσα μόλις με τον Αντώνη Νταλγκά-Ζαχ.Κασιμάτη (από τον δίσκο «Ο υπόκοσμος στο ρεμπέτικο τραγούδι») βλέποντας κι όλας εδώ τους στίχους, που τους έγραψε μπόμπα και από μνήμης μάλιστα!!! Οπότε ακούγοντας να κάνω τις μικροδιορθώσεις με μπλε

μέσ’ στης Σύρας των Βροντάδων

στη στιγμή ρε θε να χαθείς.
από τούτον τον μπελά

Σημ. Ενώ ο Αγάθωνος το Τζούρας το κάνει σούρας και το μπελά τον κάνουν μπελιά και έχουν ένα επί πλέον τετράστιχο
Κι έτσι ο Γιάννης ησυχάζει
από αυτόνα τον μπελιά
ξανατρώει δέκα χρόνια
στη Στρατώνα την Παλιά.

Μια γρήγορη διόρθωση στήν διόρθωσή σου Ροδίτη. Το Βροντάδο ειναι όντως γειτονιά της Ερμούπολης Σύρου , οπότε μάλλον το " μέσ’ στης Σύρας το Βροντάδο" ισχύει. Τι λέτε εσείς?

“Μες στης Σύρας το Βροντάδο…” λέει.
Βροντάδο είναι συνοικία στην επάνω Σύρα, δημιουργήθηκε από Χιώτες που γλύτωσαν τη σφαγή από τους Τούρκους στο νησί τους και κατέφυγαν εκεί, γι΄αυτό και το όνομα “Βροντάδος”.

Να τονίσουμε ότι στους στίχους αυτούς ο Χρυσαφάκης δίνει πολύ ρεαλιστικά τους δυο κουτσαβάκηδες, χωρίς ούτε να τους εξιδανικεύει ούτε να τους υποτιμά.
Στις ανθρώπινες διαστάσεις τους, με μια πικρή ειρωνεία μόνο στους δυο τελευταίους στίχους.

http://www.esnips.com/doc/c39cbb59-3dc6-493c-88b2-85faa8893c6f/Oi-dyo-Seretes

Έκανα ένα mix απόσπασμα από δυο δίσκους που έχω (το πρώτο και πιο καθαρό είναι από τον δίσκο ο υπόκοσμος στο ρεμπέτικο τραγούδι και το δεύτερο από τον δίσκο Συνθέτες του ρεμπέτικου Νο21)οπότε λαλά ό,τι ακούνε τα αυτάκια μας [εγώ ακούω το ν στο τέλος αλλά ξεπέρασα κατά πολύ τα 12 (χεχεχε) που λέγεται ότι έχουμε την καλύτερη ακοή].

Υπάρχει κι αλλο τραγούδι του Τούντα (;;:wink: το οποίο αναφερεται σε σύγκρουση κουτσαβακηδων με την αστυνομία.
Μήπως το ξερει κανείς;

Το τραγούδι υπάρχει σε συλλογή του Τσάρλι, δηλαδή πεντακάθαρο. Στον “επίμαχο” στίχο λέει “…το Βροντάδο…”. Δεν ακούγεται κανένα “ν”.

Μήπως εννοείς αυτό;

«Κουβέντες στη φυλακή»,
του Τούντα, 1928, με το Στ. Περπινιάδη

"…Ένα βραδάκι, βρε παιδιά, μας στήσανε καρτέρι
και μας περικυκλώσανε μέσα στου Μαουνιέρη.

Κάποιος μπαμπέσης, άτιμος, μαρτύρησε το χάνι
κι ήρθαν και μας μπλοκάρανε δώδεκα πολιτσμάνοι.

Τα κλομπ βαρούσαν δώδεκα και μεις μαστουρωμένοι
τρεις κάμες ξεβρακώσαμε και βγήκαμε χαμένοι.

Φάγαμε ξύλο άθεο, μον΄πως δεν μας σκοτώσαν
Και όλους από τέσσερα χρονάκια μας φορτώσαν…"

Βάλε μερικά χρόνια ακόμη, κάπου μετά τα μέσα της δεκαετίας του '30.

Ναι, ακριβώς όπως επισήμανε και ο Άρης. Το τραγούδι είναι από τα μέσα τής χρονιάς τού 1936.
(και αν προσέξουμε κάποια επιθεωρησιακά παραδίπλα, είναι φανερή η προσέγγιση της ημερομηνίας…)

ΥΓ:
Και ο Στελλάκης το 1928 δεν τραγούδαγε ακόμα… (έψελνε προς το παρόν στις ενορίες)

Μήπως δεν μιλάμε για το ίδιο τραγούδι;
Το “Κουβέντες στη φυλακή” του Τούντα ηχογραφήθηκε το 1928 με τον Περπινιάδη.
Το “Κουβέντα με το χάρο” , το 1936, με το Ρούκουνα.

Πού κάνω λάθος;

[Παρεμπιπτόντως, εκείνη την εποχή, ο Περπινιάδης ηχογράφησε σίγουρα δυο του Τούντα: “Το κουκλί της Κοκκινιάς” Odeon Γερμανίας, GA1462 και “Στον Ποδονίφτη”(δεν έχω πρόχειρα τα στοιχεία) και τα δυο το 1929].

Προφανώς στην ημερομηνία. Το “Κουβέντες στη φυλακή είναι του '36”.
Ο Στελλάκης πράγματι τραγουδάει σε δίσκους από το '29. Ο Δ. Μανιάτης μάλιστα παραθέτει και μία ηχογράφηση το 1926(!), στη γερμανική Odeon (“Τρεις σταυραετοί καθόντανε”, δίσκος GA-1135, μήτρα GO-250) πράγμα για το οποίο έχω επιφυλάξεις, χωρίς όμως να το αποκλείω (από την άλλη μεριά του δίσκου υπάρχει άλλο ένα παραδοσιακό με το Γ. Βιδάλη).

Ο Σχορέλης στην “Ανθολογία” το τραγουδι “Κουβέντες στη φυλακή” το έχει το 1928.
Είναι λάθος, ετσι;

Ναι. Ο Σχορέλης, όταν έγραφε την Ανθολογία του, είχε πολύ λιγότερα στοιχεία απ’ όσα έχουμε εμείς σήμερα στη διάθεσή μας. Μοιραία λοιπόν έχει αρκετά λάθη στις χρονολογήσεις των τραγουδιών. Μεγάλο μέρος της δουλειάς του στηρίζεται στις επαφές του με τους ανθρώπους του λαϊκού τραγουδιού και λιγότερο στη συλλεκτική του δράση και δυνατότητα. Αυτό έχει έχει κάποια μειονεκτήματα, αλλά πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα.

Επειδή και ο Κουνάδης την ιδια χρονολογια αναφέρει για το τραγούδι αυτό, το ΄28 δηλαδή, θα θελα να σας ρωτήσω ποια βιβλία θεωρείτε καλυτερα, πιο αξιόπιστα δηλαδη, για να αγοράσουμε;

(Αν και έχει σχεση με βιβλία το post μου, βάζω εδώ την ερωτηση, μια και αφορμή ειναι η χρονολογία αυτού του τραγουδιού, χωρίς να κανουμε λάθη).

Η απάντηση, Ειρήνη, είναι “όλα”. ΚΑΙ τον Πετρόπουλο. Στο μετά, θα χρησιμοποιήσουμε την κρίση μας αλλά οπωσδήποτε κάποια θέματα θα παραμείνουν ανοιχτά, μέχρι νεωτέρων δημοσιεύσεων ή για πάντα.

Ισως έχει δίκιο ο Νίκος.
Εγώ όμως προτείνω κάτι άλλο. Χρειάζεται προσοχή είναι η σειρά με την οποία θ’ αρχίσουμε να διαβάζουμε για το λαϊκό τραγούδι. Θα πρότεινα λοιπόν:
Πρώτα-πρώτα την Ανθολογία του Τ. Σχορέλη. Μπορεί να έχει ελλείψεις, μπορεί να έχει λάθη (όχι όμως διαστρεβλώσεις), μπορεί ο Σχορέλης λόγω της αγάπης με την οποία έβλεπε το ρεμπέτικο να μην είναι αντικειμενικός και να ωραιοποιεί πολλές φορές τα πράγματα. Ομως η Ανθολογία του μπορεί να δώσει σε γενικές γραμμές μια αρκετά ικανοποιητική εικόνα της λαϊκής μας μουσικής και των ανθρώπων της.
Επειτα θα ξεκινούσα με τις βιογραφίες που κυκλοφόρησαν: Πρώτα του Παπαϊωάννου (η πιο ξεκάθαρη σε απόψεις) κι έπειτα του Μάρκου (από δω και πέρα παραθέτω τυχαία σειρά) του Τσιτσάνη, του Μητσάκη, του Γενίτσαρη, του Ζαμπέτα, του Μουφλουζέλη, του Μπίνη κ.ο.κ.
Στις βιογραφίες θέλει ιδιαίτερη προσοχή να μπορούμε να ξεχωρίζουμε τις απόψεις των βιογραφούμενων από αυτές των βιογράφων (σε μερικά βιβλία δε χρειάζεται, π.χ. Στο Μάρκο και στο Ζαμπέτα είναι εμφανές ότι μιλούν μόνο οι βιογραφούμενοι).
Υστερα θα έμπαινα στα “βαθιά”: Τα βιβλία του Ν. Γεωργιάδη, του Κουνάδη, του Καπετανάκη κλπ.
Με αυτή τη σειρά θα έχετε επιπλέον το εξής κέρδος: Θα καταλάβετε ότι κάποια βιβλία δε χρειάζεται να τα αγοράσετε. Π.χ. όταν έχετε διαβάσει σε δυο-τρία βιβλία για την πορεία του ρεμπέτικου τη δεκαετία του ‘30, τι διάολο χρειάζεστε το βιβλίο της τύπισσας που ξεχωρίζει το Δραγάτση από τον Ογδοντάκη; Οταν έχετε στα χέρια σας τον κατάλογο του Μανιάτη, τι να τα κάνετε τα στοιχεία του Πετρόπουλου που πάνω από τα μισά είναι λάθος και -το χειρότερο- δημιουργούν διαφορετική εικόνα για τους δημιουργούς και το έργο τους; (εκτός κι αν θέλετε το πολύ αξιόλογο φωτογραφικό του αρχείο).
Να αποφύγετε επίσης προσεχτικά διάφορα βιβλία με τίτλους κράχτες (Μάγκες, χασισάκια κλπ.). Η σχέση τους με το ρεμπέτικο είναι αυτή που έχει και η γκομενίτσα που χορεύει πάνω στο τραπέζι τσιφτετέλι υπό τους ήχους του “Πίνω και μεθώ”.
Για το "ποια βιβλία ΔΕΝ πρέπει ν’ αγοράσετε" δίνω συμβουλές-κακίας “στο δύο”. Δε δημοσιεύω τη μαύρη λίστα γιατί θ’ ακούσω πολλές φωνές διαμαρτυρίας και βαριέμαι ν’ απαντάω. Στο κάτω-κάτω της γραφής περί ορέξεως…