Μπεμόλια

Μουσική Θεωρία
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ …ΜΠΕΜΟΛΙΑ…!!!

θά παρακαλούσα απο κάποιον που ΓΝΩΡΙΖΕΙ να μου αντιπαραθέσει δυο τραγούδια με “μπεμόλια” πριν την λογοκρισία με αντίστοιχα δυο τραγούδια χωρίς μπεμόλια μετά τη λογοκρισία!!
θα παρακαλούσα επίσης αυτή η σύγκριση να αφορά προπολεμικά τραγούδια μεταξύ ΜΑΡΚΟΥ και ΤΣΙΤΣΑΝΗ. Για να καταλάβω και γω ο φουκαράς ποια είναι αυτή η τρομερή διαφορά ( που αν και 30 περίπου χρόνια στα πάλκα) αδυνατώ να καταλάβω!! Εάν αυτός που θα μου απαντήσει είναι μπουζουξής ακόμα καλύτερα! Και φυσικά τον ευχαριστώ εκ των προτέρων!

Νίκο Πολίτη στο τελευταίο σου κείμενο αναφέρεσαι στο Πειραιώτικο τραγούδι και σαν να μου φαίνεται ότι τον Τσιτσάνη τον έχεις “σε απόσταση” απ αυτό! Αν όντως είναι έτσι τότε θα σε παρακαλούσα να μου απαντήσεις σ’ ένα ( κομβικής φύσης για μένα) ερώτημα.
Τα 110 περίπου προπολεμικά τραγούδια του ΤΣΙΤΣΑΝΗ ( τα διαμάντια του δηλ.) σε ποιά “σχολή” κατατάσσονται;;
Μπορεί επίσης να γίνει αντιπαράθεση δειγματοληπτικά στα εξής τραγούδια των δύο συνθετών…
“χαρέμια με διαμάντια¨, “το τάγμα τηλεγραφητών” , “μεσ’ τη πολύ σκοτούρα μου” , σ΄ένα τεκέ μπουκάρανε” ,“αντιλαλούν οι φυλακές”, “ψηλά τη χτίζεις τη φωλιά”, “τα μπλε παράθυρα” κλπ.
Πιστεύεις ότι κάποιος μπουζουξής κατά την ώρα που τα παίζει θα νοιώσει κάποια “χαοτική” διαφορά;;
Επειδή το σημεία αυτά είναι κομβικά (γιατί ξεκαθαρίζονται οι σχολές και προσωποποιημένα αλλά και χρονικά) σε παρακαλώ αν το επιθυμείς να το αναπτύξεις. Η δική σου άλλωστε γνώμη (ακόμα και όταν διαφωνώ) μου είναι χρήσιμη!

ΖΗΤΩ ΣΥΓΝΩΜΗ!

Αντέδρασα έτσι για ένα ειρωνικό σχόλιο που ειπώθηκε σε προσφιλές προς εμένα άτομο!

2

Το πιο χτυπητό παράδειγμα, Άλκη, είναι το ίδιο το περιστατικό που ο Κώστας Φέρρης είχε την καλωσύνη να μου κοινοποιήσει. Το «εκμεταλλεύτηκα» σε μία δημοσίευση που θα βρείς εδώ (προς το τέλος της σελίδας):
η κλίκα :: διαδικτυακό περιοδικό για το λαϊκό τραγούδι

Είναι ωραίο παράδειγμα, γιατί ακριβώς η αλλοίωση ενός και μόνο ημιτονίου αλλάζει την κλίμακα από (ανατολικό) νιχαβέντ σε (δυτικό) μινόρε. Εκείνο που δεν είχα αναλύσει αρκετά στο άρθρο αυτό, είναι το γιατί ο Τσιτσάνης χρησιμοποιεί τον «όρο» «μπεμόλια»: Όταν, προκειμένου να υποβληθεί ένα υπό ηχογράφηση κομμάτι στο υπουργείο για έλεγχο, γράφεται από κάποιον και η παρτιτούρα, επειδή δρόμοι όπως (κυρίως) το χιτζάζ έχουν και τριημιτόνια, ο καταγραφέας είναι υποχρεωμένος να χρησιμοποιήσει σημεία αλλοιώσεως (διέσεις η υφέσεις) αφού οι κλίμακες ματζόρε και μινόρε δεν μπορούν χωρίς αυτές τις αλλοιώσεις να αποδώσουν το τριημιτόνιο. Έτσι, η επιτροπή λογοκρισίας το μόνο που έκανε ήταν να «κόψει» τα σημεία αλλοιώσεως αυτά, οπότε η μελωδία γίνεται διατονική και όχι χρωματική όπως π.χ. το χιτζάζ. Και κάτι ακόμα: ενώ ο Μάρκος στην αρχική ηχογράφηση της «Αλανιάρας» «υπακούει» στην παρατήρηση του Τσιτσάνη, σε μία μεταπολεμική ηχογράφηση με τον Βαγγέλη Περπινιάδη το σολ δίεση ακούγεται ξεκάθαρα περισσότερες φορές παρά ως σολ αναλλοίωτο. Φυσικά, ο γιός του Στελλάκη δεν είχε ιδέαν για το περιστατικό Τσιτσάνη αλλά κατάλαβε «ενστικτωδώς» ότι νιχαβέντ πρέπει να είναι το κομμάτι.

Τα προπολεμικά του Τσιτσάνη βεβαίως και ανήκουν (στην πλειοψηφία τους) στο πειραιώτικο ύφος. Πάρα πολλά από αυτά μυρίζουν Μάρκο κάργα. Αν προσέξεις πώς ακριβώς αναφέρομαι στον Τσιτσάνη στο #65, θα δείς ότι μιλάω για την μεταπολεμική του παραγωγή, επισημαίνοντας ότι η δυναμική για την πορεία προς εξευρωπαϊσμό φάνηκε μετά την κατοχική «επώαση».

3

Νίκο Πολίτη η συγκερασμένη κλίμακα (μπουζούκια δηλ.) που διαδέχτηκε την ασυγκέραστη (βιολιά ούτια) έτσι κι’ αλλιώς έδωσε συντριπτικό χτύπημα στην ανατολή! Εδω ο Κώστας Λαδόπουλος έχει δίκιο!
επιμένω σε κάποια αντιπαράθεση προπολεμικών τραγουδιών πριν και μετά τη λογοκρισία παιγμένα με μπουζούκι γιατί μόνο τότε θα καταλάβουμε αν υπάρχει διαφορά και σε τι μέγεθος!
Εγώ πάντως όταν παίζω προπολεμικό ΜΑΡΚΟ και ΤΣΙΤΣΑΝΗ προπολεμικό μετά τη λογοκρισία δεν βλέπω διαφορά στο τρόπο χειρισμού των δρόμων! Και μάλλιστα σε τέτοιο σημείο που να αλλάζει το παικτικό ύφος!
Μήπως κάποιοι ειδικοί ρεμπετολόγοι ψάχνουν να βρούν ψύλλους στ’ άχυρα προκειμένου να εστιάσουν τη προσοχή του κοσμάκη;; Γιατί ξέρεις μπορεί και αυτό να παίζει…

Στο δεύτερο σκέλος με κάλυψες πλήρως.

επίσης και κάτι άλλο!
Ο Τσιτσάνης το 1937 (έτος λογοκρισίας ) είναι μόλις 20 ετών!
Πότε πρόλαβε να φτάσει στο σημείο να λύνει και να δένει! Και να επιβάλλει λογοκρισία (μετά μπεμολίων η άνευ…) Δεν είναι κάπως αφύσικο αυτό;

4

α) Για το δρόμο νιχαβεντ. Ακόμα και στην οθωμανική μουσική και σε μη συγκέρασμένο όργανο, ο δρόμος νιχαβεντ έχει ΑΚΡΙΒΩΣ ΙΔΙΑ διαστήματα με το δυτικό μινόρε, δηλαδή ανήκει στο σκληρό διάτονο, δεν έχει μόρια (νομίζω πως το δείχνει ξεκάθαρα και η εικόνα που επισυνάπτω…).
Επίσης δεν περιέχει στην αρχική του δομή σολ# (με τονική ρε είναι: ρε μι φα σολ λα σι μπεμολ ντο(#) ρε, αλλά η δίαιση στο σολ εμφανίζεται ως έλξη ή αλλοίωση. Ο προσαγωγέας, είναι συνήθως ντο#.

β) ο Μάρκος λέει στην αυτοβιογραφία του ότι τα διαστήματα στα μπουζούκια, ακόμα και όταν είχαν στριφτάρια και μπερντέδες ήταν ίδια. Άρα, η τάση προς τον συγκερασμό είχε ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα από τον Μάρκο, και μάλλον στις πολύ αρχικές επαφές μπουζουξήδων με κιθαρίστες.

Νομίζω πως για να προσδιορίσουμε ένα πέρασμα από την “Ανατολή στη Δύση” δεν αρκεί να αναφερθούμε στις κλίμακες ως νότες, αλλά στον ευρύτερο χειρισμό του δρόμου, τον χειρισμό του οργάνου, την εναρμόνιση (εάν υπάρχει) από κιθάρα ή φωνές, το ύφος-ήθος της φωνής και γενικά ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ κτλ.

5

Η αλανιάρα γραμμοφωνήθηκε το 1935. Ο Τσιτσάνης τότε ήταν 20 ετών και αμφιβάλω ακόμα αν τα είχε συμπληρώσει!!
Πότε πρόλαβε να αποκτήσει τέτοιο θάρρος ώστε να υποδείξει στο Μάρκο το πώς θα χειριστεί το δρόμο και μάλλιστα σε δικό του τραγούδι! Δεν σου φαίνεται παντελώς “κουφό”;;
Και μάλλιστα σε έτος που δεν υπάρχει λογοκρισία!!

Εάν τώρα δεχτούμε ότι ο Τσιτσάνης ανήκε στους παράγοντες που λογόκριναν το λαικό μας τραγούδι αυτό αντιλαμβάνεσαι που μπορεί να παραπέμψει;;
Μέχρι και χαφιέ του Μεταξικού καθεστώτος άκουσα κάποιον να τον λέει!!!
Και όλα αυτά γιατί κάποιος ή κάποιοι “ρεμπετολόγοι” (δεν λέω ονόματα γιατι θα βρώ πάλι το μπελά μου) ταρακουνάνε τα νερά μήπως και βγούν απ’ το χασμουρητό τους!!..
Καταλαβαίνεις ότι διασείρουν τον μεγαλύτερο συνθέτη της χώρας! Και χωρίς ουσιαστικά στοιχεία! ΤΟΧΟΥΝ ΑΡΑΓΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ;;;;

6

Για να βάλουμε κάποια πράγματα στη θέση τους, Άλκη και Μπάμπη:

Τα ασυγκέραστα διαστήματα δεν απασχόλησαν ποτέ, κανέναν λογοκρίτη. Ήταν πολύ «ψιλά» γράμματα για αυτούς. Αυτό που κυρίως ενδιέφερε την αστική κοινωνία ήταν να πνίξει τον αμανέ γενικώς και ειδικώς, και αυτό βεβαίως το κατάφερε. Αλλά η κρίση για το αν είναι ή όχι σύμφωνη η προς έγκρισιν μουσική με τα ιδεώδη του Έθνους (του οποίου η μουσική, βεβαίως, ασυγκέραστη ήταν) γινόταν από την παρτιτούρα, άρα συγκερασμένα. Στην πράξη δε, κανένα χιτζάζ δεν έγινε βεβαίως διατονικό όσα μπεμόλια και να του έκοψαν. Γιατί απλούστατα, κανείς δεν ακολούθησε την παρτιτούρα παίζοντας ή τραγουδώντας, κατά την ηχογράφηση.

Μπάμπη, και βέβαια το νιχαβέντ δεν έχει μόρια, αφού πρόκειται για σκληρό διατονικό ήχο. Δεν υποστήριξα πουθενά κάτι για μόρια, για τη διαφορά μεταξύ σολ και σολ δίεση μίλησα. Και νιχαβέντ χωρίς σολ δίεση δεν γίνεται, όσο και αν στη μελωδική γραμμή συχνά εμφανίζεται και το σολ σκέτο, ως μετακινούμενος φθόγγος. Ο Παγιάτης είναι ξεκάθαρος: σολ δίεση, και μάλιστα τονίζει ότι αυτή είναι και η μοναδική διαφορά από το (αρμονικό) μινόρε.

Η τάση για συγκερασμό στο μπουζούκι ξεκίνησε πολύ νωρίτερα από τον Μάρκο, ήδη από τον 19ο αιώνα με τη διάδοση των ιταλικών μαντολίνων και τη μετατροπή τους σε μπουζούκια με αλλαγή του μπράτσου, αλλά με τάστα και όχι μπερντέδες. Και ο Σταθόπουλος, αρχές αιώνα, μόνο συγκερασμένα μπουζούκια έφτιαχνε. Από τότε λοιπόν, Άλκη, άρχισαν να δημιουργούνται οι συνθήκες που «έδωσαν το χτύπημα στην ανατολική μουσική» αλλά αυτό δεν συνέβη δια μιάς και συντριπτικά με την επιβολή και μόνο της λογοκρισίας. Ήταν νομοτελειακό θέμα να συμβεί, όμως.

Έχει απόλυτο δίκιο ο Μπάμπης, λέγοντας ότι για το πέρασμα στον «εξευρωπαϊσμό», οι φθόγγοι και τα διαστήματα μεταξύ τους είναι το λιγότερο. Αυτά που αναφέρει παίζουν ρόλο, αλλά περισσότερο χαρακτηριστικό απʼ όλα κατά την άποψή μου είναι η δομή της μελωδικής γραμμής (περιλαμβανομένου του ταξιμιού και αυτό έχει σημασία) που από τον Τσιτσάνη και μετά βασίζεται πλέον στην κλίμακα και όχι στα τετράχορδα / πεντάχορδα. Σύγκρινε , Άλκη, το ταξίμι της Σκύλας του Μάρκου με τα μεταπολεμικά ταξίμια του Τσιτσάνη και πες μου αν δεν υπάρχει διαφορά στο παικτικό ύφος.

Τέλος, και εγώ νομίζω ότι ο Τσιτσάνης, στην εκπομπή στο Παρασκήνιο, αθέλητα ή ηθελημένα έχει μπερδέψει τα πράγματα. Μην ξεχνάμε ότι η Αλανιάρα ηχογραφήθηκε το 1935, όπου λογοκρισία ακόμα δεν είχε επιβληθεί. Επομένως, μόνο “φιλικά” θα μπορούσε να είχε συμβεί το επεισόδιο που αναφέρθηκε. Άλλωστε, και ο ίδιος ο Τσιτσάνης λέει “απλά” ότι “βοηθούσε τους συναδέλφους του”.

7

Σαφέστατα! σε διαφορετικές εποχές και δεκαετίες τα παιξίματα είναι λογικό να είναι διαφορετικά!
Είχα τη τύχη πάντως στη μπουατ ΘΕΜΕΛΙΟ (μάλλον το 1975 καλοκαίρι) να δω τον Τσιτσάνη να παίζει ταξίμι μακροσκελές και μάλλιστα με προπολεμικό τρόπο.
Οταν ο “βλάχος” έπαιζε “ζωντανά” ήξερε τι να κάνει!
Επίσης στην ηχογράφηση με κιθαρίστα τον Δέδε παρ ότι έγινε το “80φεύγα” η συμπεριφορά του στο ταξίμι είναι καθαρά προπολεμική! Στο πειραιώτικο ταξίμι που κάνει θαρρείς ότι μας θυμίζει ότι ο φυσικός του δάσκαλος είναι ο Μάρκος!

συγνώμη για το λάθος ! έπρεπε να πω 22 ετών.

8

Σχετικά με τον συγκερασμό των μουσικών διαστημάτων, θα έλεγα πως στην Ελλάδα άρχισε με κάποιο τρόπο να γίνεται από πολύ παλιότερα !

Αδιάψευστος μάρτυρας ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη ( φτιαγμένος γύρω στα 1835 από το Λεωνίδα Γαΐλα, που εκτείθεται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ) με 12 μπερντέδες στην οκτάβα, τοποθετημένους σαφώς σε θέσεις ημιτονίων !

Έτσι έφτασε στα χέρια μου όταν τον συντήρησα, και όλη η ιστορία του όπως λεπτομερώς μου τη διηγήθηκε πρόσφατα ο Διευθυντής του Μουσείου, δεν αφήνει καμμιά αμφιβολία για τυχόν επεμβάσεις από τότε που έπαψε να παίζει, στα χέρια του Στρατηγού. Ήταν φυλαγμένος σε ένα σεντούκι, μέχρι τότε που δωρήθηκε, μαζί με άλλα κειμήλια, στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο από το γίο του Στρατηγού, Κίτσο Μακρυγιάννη( 1927).

9

Νίκο, όσο καθυστερεί το βιβλίο σου, αυτά τα πράγματα δεν γίνονται γνωστά και είναι κρίμα! Αν το ήξερα πέρσι τον Οκτώβριο, θα το είχα συμπεριλάβει στα στοιχεία που παρουσίασα στην Ύδρα για την ιστορία του μπουζουκιού. Έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον αυτή η πληροφορία, αλλά να προσέξουμε να της δώσουμε το βάρος που της αντιστοιχεί και όχι περισσότερο: ο Μακρυγιάννης, δεν ήταν αυλικός μουσικός επιπέδου Πέτρου Λαμπαδάριου ή Χρύσανθος ή ξέρω ʽγω τι. Ούτε και ο Γαΐλας φυσικά, όπως και η συντριπτική, φαντάζομαι, πλειοψηφία των πελατών του (μπορούμε, αλήθεια, από το σκίτσο του Ρέρμπυ να διακρίνουμε πόσους μπερντέδες έχει κάθε κρεμασμένο στον τοίχο όργανο;). Είναι λοιπόν πολύ πιθανό ο κατασκευαστής να έβαλε μόνο 12 μπερντέδες χωρίς καν να ρωτήσει αλλά και αν ρώτησε, η πιθανότερη απάντηση θα ήταν του τύπου «δεν τα ξέρω εγώ αυτά, κάνʼ το να παίζει, δεν είμαι κανʼνας πρωτοψάλτης εγώ». Θέλω να πώ, χωρίς να φτάνω και στο κάπως ακραίο σημείο του Άλκη για τυχόν σκοπιμότητες κάποιων ρεμπετολόγων, ότι ίσως δίνουμε περισσότερη σημασία στη διαφορά μεταξύ συγκερασμένης και ασυγκέραστης μουσικής, τουλάχιστον στο γενικό μορφωτικό επίπεδο ενός λαού, όχι σε εκείνο διακεκριμένων μουσικών.

10

Νίκο Πολίτη ακρότητα για μένα είναι ο διασυρμός του μεγαλύτερου συνθέτη της χώρας (Β.ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ) και μάλλιστα χωρίς στοιχεία!!!
Διαχέεται πλέον η άποψη ότι ο Τσιτσάνης μπορεί να υπήρξε άνθρωπος του Μεταξικού καθεστώτος!! (με τη δήθεν συμμετοχή του στη λογοκρισία !)
Δεν θάπρεπε αυτός που τόγραψε να ζητήσει συγνώμη;
(αποφεύγω να πω το όνομά του προς αποφυγήν “μπελά”! )

Νίκο Φρονιμόπουλε εσύ που είσαι μπουζουξής και απ τους καλύτερους γνώστες του ρεμπέτικου (είμαι σε θέση να το ξέρω αυτό) θα βοηθούσε πολύ αν έφερνες σε αντιπαράθεση τραγούδια πριν και μετά τη λογοκρισία απ το 1930 εως το 1940. Εννοείται με μπουζούκια!
Πρώτον για να δούμε αν υπάρχει διαφορετικότητα σε ότι αφορά το χειρισμό των δρόμων…
και κατα δεύτερον μήπως βοηθήσουμε να καταριφθεί αυτός ο μύθος περί της εμπλοκής του Τσιτσάνη στα…“μπεμόλια”!!!

11

Άλκη, πάρα πολλή σημασία δίνεις σε ένα περιστατικό που με τίποτα δεν μπορεί να τεκμηριώσει σχέση του Τσιτσάνη με το καθεστώς του Μεταξά ή και «χαφιεδισμό» ακόμα (ο όρος, δικός σου). Μου θυμίζεις την παροιμία «όλοι λέγαν, τι να λέγαν κι η αλεπού: -πού κιοτάν οι κότες;» ή, αν θέλεις το «ceterum censeo, Carthago delenda est».

Θα έχεις διαβάσει, φαντάζομαι, το αρχικό κείμενο στο οποίο παραπέμπει η Ελένη καθώς και το άρθρο μου στην Κλίκα. Στο άρθρο είχα αναφέρει ότι πρώτον (και, νομίζω υπεραρκετόν): το επίμαχο τραγούδι είχε ηχογραφηθεί προ επιβολής λογοκρισίας και δεύτερον, ο Τσιτσάνης δεν είχε διστάσει, σε κατά καιρούς συνεντεύξεις του, να προβάλλει την άποψή του ότι ήταν αναγκαίο να απομακρυνθεί η μουσική μας από το ανατολικό παρελθόν της. Αυτό το τελευταίο μπορώ να το επιβεβαιώσω και εγώ από μνήμης, έχοντας πράγματι συχνά διαβάσει στο παρελθόν τέτοιες απόψεις σε συνεντεύξεις του. Δεν κρατάω βέβαια αρχείο αποκομμάτων αλλά εις επίρρωσιν, θα παραθέσω τα λόγια του Τσιτσάνη από τμήμα της επίμαχης εκπομπής, όπως τα κατέγραψα ακούγοντας το σχετικό ηχητικό απόσπασμα. Λυπάμαι, δεν μπορώ να δώσω στη δημοσιότητα το ηχητικό ντοκουμέντο (που μου εξασφάλισε φίλος από τη Σουηδία) χωρίς άδεια της ΕΡΤ (που έχει τα πνευματικά δικαιώματα), ας πούμε λοιπόν πως είχα προφτάσει να τα γράψω ακούγοντας την εκπομπή, που την είχα παρακολουθήσει το 1975. Λέει λοιπόν, επί λέξει, ο Τσιτσάνης αναφερόμενος σε προβλήματα λογοκρισίας:

«Ο Σακαφλιάς ήτανε επί Μεταξά, και αυτό. Επί Μεταξά. Βέβαια υπήρχε ένα πρόβλημα, διότι το τραγούδι λέει «στα Τρίκαλα, στα δυό στενά, σκοτώθηκε ο Σακαφλιάς». Εάν έβαζα φυσικά «σκοτώσανε», τότε, θα μου το απέρριπταν. Τότε, επί λογοκρισίας, έβγαλα και την Αρχόντισσα, την Αραπιά, εεε…, πάρα πολλές καντάδες, ωραίες. Η λογοκρισία της μουσικής, δεν έκανε κακό.»

Αυτά.

12

Νίκο δεν χρησιμοποίησα το ρήμα “τεκμηριώνω”. Είπα ότι διαβάζοντας το κάποιος μπορεί άνετα να πάει “και προς τα εκεί” η σκέψη του! Οτι δύναται να παραπέμψει δηλ. Αυτό και μόνο (δεν το κρύβω άλλωστε) με ενοχλεί! Ήδη σε διάφορες συζητήσεις του περιβάλλοντος μου έχουν αρχίσει να εκφράζονται σχόλια με καχυποψία για τη ποιότητα του συνθέτη. Ξέρεις καμμιά φορά ο “πλάγιος τρόπος” είναι ΟΤΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ!
Τα υπόλοιπα δε που αναφέρεις με καλύπτουν πλήρως.

13

Το να αποδείξεις ότι δεν είσαι (ή, κάποιος δεν είναι) ελέφαντας, ως γνωστόν πάντα είχε κάποιες δυσκολίες. Σε αυτό, δεν μπορώ να βοηθήσω, ούτε και να καθοδηγήσω τη σκέψη οποιουδήποτε προς οπουδήποτε, μπορώ. Το ρήμα τεκμηριώνω, εγώ βεβαίως το χρησιμοποίησα ακριβώς γιατί δεν αρκεί απλά «να τρέχει ο λογισμός» για να καταδειχτεί κάτι.

Επειδή έχουμε ήδη κουράσει τους αναγνώστες μας, σταματάω εδώ.

14

ο Σακαφλιάς είναι ένα καλό παράδειγμα! Τραγούδι μετά τη λογοκρισία.
είναι όμως δυτικότροπα παιγμένο; (θα μπορούσε ο Τσιτσάνης αν ήθελε.)

15

Άλκη και εγώ πιστεύω πως ο Τσιτσάνης είναι ο μεγαλύτερος συνθέτης της Ελλάδας (κατα την προσωπική μου άποψη για τα μεταπολεμικά του) αλλά είναι γεγονός πως ο ίδιος έχει αναφερθεί πολλές φορές θετικά στην λογοκρισία του Μεταξά, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν άνθρωπος του καθεστώτος.
Παραθέτω απόσπασμα απο συνεντευξή του στον Στάθη Γκώντλετ το 1972 που περιλαμβάνεται στην “Ρεμπέτικη Ανθολογία” του Τάσου Σχορέλη. Οι απαντήσεις έχουν δωθεί γραπτώς άρα μάλλον αποδίδεται πιστά το πνεύμα του συνθέτη.

ΕΡ: Με την λογοκρισία που λειτούργησε κατά καιρούς στην Ελλάδα πως τα πήγατε;

ΑΠ: Επι Μεταξά η λογοκρισία έκοψε όλα τα χασικλίδικα. Κατά τα άλλα μπορώ να πω ότι ήσκησεν ευεργετικήν επίδρασιν, διότι μουσικές αμανοειδής και νότες κλαθμηρίζουσες απορίπτοντο.Αποτέλεσμα αυτής της τακτικής ήταν το λαϊκό μας τραγούδι να είναι ελληνοπρεπές και καλόγουστο.Επι κατοχής δεν λειτουργούσε λογοκρισία. Δίσκοι δεν βγαίνανε. Το εργοστάσιο ήτο κατηλλειμένο απ’τους γερμανοιταλούς και στην φευγάλα τους είχαν καταστρέψει τα μηχανήματα, γι’ αυτό και οι πρώτοι δίσκοι ακούστηκαν σχεδόν 1 1/2 χρόνο μετά την απελευθέρωσι. Επί ανταρτοπολέμου μου κόψανε το ΚΑΠΟΙΑ ΜΑΝΑ ΑΝΑΣΤΕΝΑΖΕΙ. Το τραγούδι αυτό είχε κυκλοφορήσει σε δίσκους, δεν έφταιγε σε τίποτα, όμως είχε παραποιηθεί ο τρίτος στίχος, και οι μεν λέγανε “να γυρίσει ο λεβέντης απ’ τη μαύρη Ικαριά”, οι δε “απ το τάγμα του Κρανιά”, αντί του πραγματικού “απ’ τη μαύρη ξενιτιά”. Περιττόν είναι να υπενθυμίσω ότι η τεράστια επιτυχία αυτού του τραγουδιού οφείλεται στην “φανταστικη”, οπως γράψανε, μουσική του. Επίσης και ένα άλλο, το ΩΣ ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΖΩΗ. Σήμερα κυκλοφορούν ελεύθερα.

16

Φίλε μου Βασίλη συμφωνώ απόλυτα μαζί σου! Ομως άλλο πράγμα είπα.Αναφέρθηκα σε “αιχμές” που καθιστούν τον Τσιτσάνη τον ίδιο ως λογοκριτή!!
Ας εξετάσουμε τα μετά απ τη λογοκρισία τραγούδια! Τον Σακαφλιά πχ. Ως μπουζουξής τι λές;
είναι δυτικότροπο;

17

Άλκη θα έλεγα πως ο Σακαφλιάς δεν είναι ούτε δυτικότροπο ούτε ανατολικότροπο και πιο αυθόρμητα θα έλεγα πως είναι Τσιτσανέϊκο η " βελτιωμένος " Μάρκος. Πάντως ο Νίκος Πολίτης με έχει καλύψει απόλυτα στο 6# μύνημά του.

18

δηλ.σεγκιάχ εισαγωγη και χουζάμ κουπλε για σενα ειναι ουτε δυτικοτροπο ουτε ανατολικοτροπο;; σου φαινονται για δυτικές κλιμακες;;

19

Θα προσπαθήσω να κάνω μια ερμηνεία των γραφόμενων, έτσι όπως το κατάλαβα εγώ.

Δεν είναι δυτικότροπο γιατί παίζει με μακάμια-δρόμους που είναι της…ανατολικής σχολής.

Δεν είναι ανατολικότροπο γιατί, αν και παίζει με μακάμια-δρόμους, είναι τέτοια η μελωδική κίνηση, που δεν φαίνεται για τέτοιο. Το ύφος του , δηλαδή, είναι πιο…ματζόρε, χωρίς τριημιτόνια. Συν την ερμηνεία του τραγουδιστή, βέβαια, που δεν θυμίζει σε τίποτα την ανατολική σχολή.

Εάν δεν εννοούσες αυτά φίλε billk, σε παρακαλώ διόρθωσέ με και εξήγησέ μας.

20

Πρόκειται για τον εκπληκτικό Στράτο Παγιουμτζή που η γκάμα του “έπιανε” εξ ίσου και την Ανατολή και τη Δύση!
Η Ελλάδα και λόγω γεωγραφικής θέσης δεν θα μπορούσε νάχει το… “γιαβάσικο” στυλ της ανατολής! Αλλά ούτε και το μονότονο (απο κλίμακες) δυτικό στύλ!
Η Ελληνική μουσική μεγαλούργησε γιατί “πάτησε” και στα δύο!!!