Λαογραφία - Δάσκαλοι

Αφορμή για το θέμα αυτό, πήρα από ένα μήνυμα του Ν. Πολίτη στο θέμα «Ποντιακό repertoire» (μην. #7). Σε ένα σημείο ο Ν. Πολίτης αμφισβητεί τα αποτελέσματα κάποιας έρευνας αποδίδοντάς τα σε δάσκαλους. Υπονοεί, νομίζω ότι, στη διάσωση της παράδοσης, έχουν εμπλακεί διαχρονικά οι δάσκαλοι των διαφόρων περιοχών αλλά τα αποτελέσματα των μελετών τους κρίνονται αναξιόπιστα. Επειδή και στην πατρίδα μου (Σίφνος) συναντώ το φαινόμενο αυτό, έχω προβληματιστεί και η προσωπική μου άποψη είναι η εξής.

  1. Δεν αμφισβητώ τις αγνές προθέσεις αρκετών δασκάλων να αναδείξουν και διασώσουν την παράδοση μιας περιοχής (είτε είναι ντόπιοι, είτε απλά βρέθηκαν εκεί).
  2. Αναγνωρίζω ότι αν δεν υπήρχε η δική τους εμπλοκή πολλά θα χανόταν.
  3. Θεωρώ ότι έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στο να περάσουν τα όποια ευρήματά τους στις τοπικές κοινωνίες (στον κόσμο δηλαδή) σε σύγκριση με τους εξειδικευμένους λαογράφους ή άλλους ειδικούς οι οποίοι ενίοτε χαρακτηρίζονται από κάποιου είδους ελιτίστικο ακαδημαϊσμό.
    Από κει και πέρα διακρίνω σε μερικούς (παλαιούς ιδιαίτερα) δάσκαλους με λαογραφικά (και μουσικολογικά) ενδιαφέροντα ότι χαρακτηρίζονται από «ξερολισμό» σε συνδυασμό με ημιμάθεια, ιδεοληψίες και προσωπικά ψυχανεμίσματα. Έτσι πέρα από μια απλή καταγραφή προχωρούν και σε θεωρίες με αυθαίρετα συμπεράσματα και ερμηνείες (συνήθως εθνικο-θρησκευτικού προσήμου) οι οποίες εν τέλει δυσκολεύουν την πραγματική επιστημονική προσέγγιση και θολώνουν τα νερά.
    Αυτά προς το παρόν
    “το κουτρούφι”

Γιάννη, δεν υποννοώ ότι τα αποτελέσματα ερευνών δασκάλων για τη διάσωση λαογραφικών στοιχείων της περιοχής τους είναι αναξιόπιστα, που μπορεί σε μεμονωμένες περιπτώσεις και να είναι. Εκείνο που ήθελα να καυτηριάσω είναι αυτό που και εσύ επισημαίνεις στην τελευταία παράγραφό σου: δεν είναι η έρευνα καθεαυτή αλλά η κατάχρηση της θέσης τους για να προωθηθούν απόψεις ατεκμηρίωτες και αυθαίρετες, που συνήθως έχουν σχέση με τις ζητούμενες ακόμα αποδείξεις για την απευθείας σύνδεση του σημερινού λαϊκού πολιτισμού με την αρχαιότητα. Αυτοί που αποφάσισαν να ονοματίσουν «Πυρρίχιο» τη Σέρα, χωρίς κανένα στοιχείο πέρα από τη δική τους προσωπική άποψη, εντάσσονται φυσικά σε αυτή την κατηγορία.

Φίλε koutroufi,σε οτι αφορά τις αγνές προθέσεις βεβαίως και δεν τις αμφισβητώ.Αν και
στην άκρη του μυαλού μου εχω πάντα το ¨…ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος
με αγνές προθέσεις¨. Το ζήτημα για μένα ειναι οτι σήμερα ,υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες
σ΄οτι αφορά αυτού του είδους έρευνες.Οι ερευνητες λοιπόν θα πρέπει να μπορούν να αξιολογούν σωστά ,να φιλτράρουν τα ευρήματα τους ,να στέκωνται πάνω απο τοπικισμούς
(εχω δαβάσει απιστευτα πραγματα εξ αιτίας αυτου)και γιατί οχι και από εμμονές.Επίσης
πολύ σημαντικό πιστευω, είναι οι ερυνητες να μη δεχωνται να παίζουν διάφορα παιγνίδια ο νοων …
Θυμήζω, οτι στο κεφάλαιο παράδοση ,εχουν επενδήσει εδώ και δεκαετίες τόσο
το φασίζον ελληνικό κράτος, οσο και η αντιδραστική και εν πολλαις αμαρτιες περιπαισουσα
εκκλησία.Δε θα πρέπει να μας διαφέυγει το γεγονός ,οτι τεράστια κομμάτια της μουσικής
ιστορίας ειχαν αποσιωπηθεί.Σ΄αυτό το ανοσιούργειμα ειχαν συμβάλει και κάποιοι πνευματικοί
ανθρωποι, που ήταν πολύ ηψηλά στην κλίμακα της πνευματικής ιντελιγκέτσιας.
Πίστέυω οτι αυτές οι έρευνες δεν είναι τίποτα αλλο, παρά μια ατέρμονη σκιταλοδρομία
που κάθε νέο ευρημα ,δινει νέο εναυσμα αναζήτησεων.