Κώστας Μπέζος / Α. Κωστής

Σωστά τα λέτε και οι δύο, κοντολογίς δηλαδή στο μεσοπόλεμο έχουμε πολύ προηγμένη και τη στιχουργική αλλά και τη μουσική στα “ευρωπαϊκά” κομμάτια. Για τους στίχους, κρίνουμε και μόνοι μας. Για τη μουσική, μου το έχουν επισημάνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια (από φοιτητής είχα εντυπωσιαστεί) καταξιωμένοι Ευρωπαίοι (κυρίως Γερμανοί βέβαια) μουσικοί, το πόσο υψηλή ήταν η στάθμη των Ελλήνων μουσικών, που βεβαίως τους περίμεναν επιπέδου βοσκαρούδικης φλογέρας και εξεπλήσσοντο.

Νομιζω οτι για τον Μπεζο οπως και για εκατονταδες νεους της εποχης οι κυριοι που λεγονται kalama’s quartette ηταν η κυρια επιρροη τους
http://www.youtube.com/watch?v=SL9xnb0T2AE

http://www.youtube.com/watch?v=nPB-niJSlS4

Εχω ακουστα μια φημη οτι ο Μπεζος και αλλοι μαζευονταν στην Αιγλη του Ζαπειου και ακουγαν δισκους γραμμοφωνου αυτου του ξακουστου χαβανεζικου συγκροτημας προσπαθωντας να πιασουν ιδεες και αντιγραψουν οσα μπορουν.

Καλά, το τι μαθαίνει κανείς!!

Πρώτον, δεν είχα ιδέα ότι τα “χαβανέζικα”, με όλα τα στοιχεία που και σήμερα ανήκουν στο στερεότυπο (κολλαΐνα με λουλούδια, χορός με τη συγκεκριμένη κίνηση στα χέρια, φούστα από κορδέλες) ήταν τόσο παλιά μόδα -άκου 1927!! Φαίνεται δε ότι τα συγκεκριμένα είναι πραγματικά χαβανέζικα, όπως διαβάζω στην παρουσίαση (παραδοσιακό χαβανέζικο κομμάτι, παραδοσιακοί χαβανέζικοι λαρυγγισμοί).

Δεύτερον, δε νομίζω να έχω ξαναδεί τόσο παλιό βιντεοκλίπ.

Τρίτον, τέταρτον κλπ… Μην κουράζω άλλο. Πάντως πάθαμε και σήμερα μια μόρφωση.

σταύρο εδώ θα διαφωνήσω… η μεγάλη δύναμη του ρεμπέτικου είναι ΚΑΙ στους στίχους, πέρα από την καινούρια μουσική που έφερε. οι ρεμπέτες γράφανε σταράτα και με οξυδέρκεια ό,τι βιώνανε, και γιαυτό το αγκαλιάσανε οι άνθρωποι, το πολέμησε ο μεταξάς και πολλοί του ελαφρού, και τέλος γιαυτό το ακούμε ακόμα και σήμερα. σε μια σκληρή εποχή, άλλοι γράφανε για τη φτώχια, την αρρώστια και την ξενιτιά, αλλά και για το χασίσι, το κρασί και τον ελεύθερο έρωτα, ενώ άλλοι πετούσαν τη μπάλα στη κερκίδα με λουλουδάκια και ειδυλλιακά ειδύλλια.

Υπαρχουν πολλα αριστουργηματα στις 78 στροφες του ελαφρου ρεπερτοριου,φυσικα υπαρχουν και πολλα αδιαφορα οπως και στο ρεμπετικο.

εδώ βεβαίως και συμφωνώ!

μια και μιλάμε για τον μπέζο, φαίνεται ότι ήξερε τον κόσμο της μαγκιάς που αντέγραφε. στην “υπόγα” τα κατάφερε, αλλά κομμάτια όπως οι “ζαλάδες” φαίνονται από μακριά ότι αντιγράφουν τα μάγκικα αλλά δεν είναι.
για να μη μιλήσουμε για ανεκδιήγητα επιθεωρησιακά στιχουργήματα όπως το “είμαι πρεζάκιας” του σαββίδη ή το “χασίσι” του ζάττα…

Εν μερει εχεις δικιο ,ομως φαντασου ενα μαγκικο τραγουδι με ελαφρα μουσικη , εντελως απαρατηρητο και νομιζω εχει συμβει στο ελαφρό ρεμπερτόριο κατι ανάλογο.Στο ρεμπέτικο υπαρχει μια αληθεια και μια πλήρης αμεσοτητα στους στιχους σε συνδυασμο με την μικρασιατικη και δημοτικη παραδοση ειναι ένα μειγμα μοναδικό
Προφανώς ομως κατατάσεις την Υπόγα πετυχημένη λόγω των δίστιχων τα οποία αντικατοπρίζουν την αδέσποτη εποχή του ρεμπέτικου.Εδώ ξαναρχόμαστε παλι στο θέμα το τι είναι ρεμπέτικο.Κατά τον Γενίτσαρη ο οποίος ήτο πραγματικος ρεμπέτης ,η μουσική είναι αυτή που κάνει ένα τραγούδι ρεμπέτικο ,φυσικά οι απόψεις επί του θεματος ατελειωτες,αφου ρεμπετικο ισον ενας ορος που εφευρεθει απο τις εταιρειες.

Το οτι καταφεραν ομως δυο σπουδαιοι μουσικοι του ελαφρου τραγουδιου Μπέζος και Σώσος Ιωαννίδης να γράψουν μερικα σπουδαια ρεμπέτικα δεν πρέπει καθόλου να μας εκπλήσει προσωπικά τα θεωρώ το ιδιο ισαξια και αυθεντικα με τα εκατοντάδες τραγούδια τα οποία είχαν γράψει οιΤούντας,Σκαρβέλης ,Σέμσης.Δραγάτσης.Νταλγκας κλπ χωρίς ούτε αυτοι να ανήκουν στον κόσμο της μαγκιάς αλλά μόνο χαρη στην θέση τους κυριως σαν διευθυντες εταιριών.
Επισης μην ξεχνάμε το ποσο εχουν επηρεασει τα στοιχεια του ελαφρου τραγούδιου,το λαικό τραγούδι γενικοτερα από τις εστουντιαντίνες της Μικρας Ασίας μέχρι τον Παπάζογλου,τον Τουντα ακομα και τον Τσιτσανη.Ετσι γενναται το θεμα μουσικα ,του κατα ποσο ποσοστο ρεμπετης ειναι ο Κωστης και κατα ποσο του ελαφρου οι υπολοιποι.

Eμένα πάντως Λίγκα, από τα ρεμπέτικα στιχουργικά (και συνήθως μουσικά) μου αρέσουν περισσότερο αυτά με τα χασίσα, τους έρωτες και τις μαγκιές από τα αλλά για τα βάσανα του λαού και τη φτωχειά (μεσ’τα οποία βρίσκονται αδαμάντινα κομμάτια). Αλλά γενικότερα δεν είμαι τόσο λάτρης του στίχου όσο της μουσικής, οπότε όσον αφορά τα ελαφρά άμα μου αρέσει η μουσική όσο χάλι μαύρο και να είναι ο στίχος (εντάξει μέχρι ενός σημείου) θα με αγγίξει…Αφού φαντάσου ότι δεν ανήκω στο χώρο της δεξιάς αλλά γουστάρω το ‘‘Ωρε ΓΙώργο Παπαδόπουλε’’ γιατί έχει μια μουσικάρα από’δω ως αύριο (χωρίς να ξέρω αν είναι κλεμμένη από κάποιο δημοτικό). Και οι στίχοι εδώ που τα λέμε δε με χαλάνε…

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 12:01 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 11:54 —

Στην περίπτωση πάντως που ο ‘‘ελαφρός’’ Μπέζος έγραψε όλες αυτές τις μουσικές (γιατί για τους στίχους νομίζω ότι μάλλον τους πήρε από τα μουρμούρικα που ακούγονταν εδώ και κει), πρέπει να πω ότι μου αρέσει σαν ρεμπετοσυνθέτης πιο πολύ και από τον Τούντα και από τον Σκαρβέλη και από τον καρίπη και από το σύνολο της Σμυρνεϊκης σχολής, την οποία σχολή τη λατρεύω, αλλά σαν το Αδυνάτισα ο Καϋμένος κ.λ.π. για μένα δεν έγραψε κανένας τους…(θα μου πεις γράψαν τον Κοκαϊνοπότη αλλά τι να κάνεις γούστα είναι αυτά). Θέλω να πώ ότι η αυθεντικότητα της καταγωγής κάποιου δεν πρέπει να λέει πολλά. Και ο Χαρίλαος Κυρομύτης για πλούσιος ‘‘βιομήχανος’-εργοστασιάρχης’’ παρουσιάζεται, αλλά και το μπαγλαμά έπαιζε και παλιό μάγκα κουτσαβάκη τον παρουσίασε ο Μάρκος (αν θυμάμαι καλά). Οπότε οι ρεμπέτες δεν κρίνονταν ως μάγκες ή ρεμπέτες κ.λ.π. με το πόσο χαμηλά ήταν ταξικά…(βεβαία αυτό μετράει πολύ γιατί σε μπάζει πιο εύκολα στον κόσμο της τότε μαγκιάς αφού η πλειονότητα δεν είχε φραγκα)
Υ.Γ τώρα παρατήρησα το ‘‘ρεμπερτόριο’’. Μέτρησε! :slight_smile:

Πάντως ενδιαφέρον παρουσιάζει κατ εμέ ότι σε καμία ως τώρα βιογραφία ρεμπέτη απ όσες γνωρίζω -κι αν θυμάμαι σωστά-, δεν αναφέρεται το παραμικρό για αυτόν τον μουσικό και τις συγκεκριμένες ηχογραφήσεις. Δηλαδή, κανείς σύγχρονός του δεν γνώριζε την ύπαρξη αυτών των δίσκων και ποιός ήταν από πίσω; Πέρασαν τόσο απαρατήρητα αυτά τα ηχογραφήματα στην εποχή τους; Ήταν μήπως τόσο προφανώς αποτυχημένα ρεμπετοφανή δημιουργήματα ελαφρών συνθετών που τα αγνόησαν επιδεικτικά οι ρεμπέτες, ή ήταν αντίστροφα τόσο “αληθοφανή” και πετυχημένα ώστε κι οι ρεμπέτες τα πέρασαν για παλιά μουρμούρικα που απλά τα ηχογράφησε στην Αμερική κάποιος άγνωστος;
Αυτά τα εν μέρει ρητορικά ερωτήματα αν απαντηθούν με στοιχεία από κάποιον θα βοηθούσε πολύ…

Ωραίο το ερώτημα του Μπάμπη και θα ήθελα να ακούσω απόψεις πάνω σε αυτό. Θεωρώ προσωπικά ότι ή δεν τα άκουσαν ή δεν τον θυμόντουσαν-αναφέραν καθώς δεν άνηκε στις κλίκες τους. Γιατί οι ρεμπέτες είχαν κλίκες. Το να τα θεώρησαν ρεμπετοφανή λίγο δύσκολο γιατί οι ρεμπέτες δεν έχουν τη δική μας οπτική. Για αυτούς αν ο στίχος ήταν μάγκικος και σε κάποιο έστω βαθμό αργκοτικός (με ωραία αισθητική όμως) όπως ο στίχος στα τραγούδια του Κωστή, αφού συνδυαζόταν με καλή μπουζικίστικη μουσική (βλέπε Περιστερικά κομμάτια με κιθάρα) δεν θα ήταν ρεμπετοφανές, αλλά τραγούδι της κάστας τους (έτσι νομίζω). Δε νομίζω από την άλλη να δίναν λίγη σημασία σε καλά κομμάτια επειδή ήτανε μουρμούρικα και χτυπημένα στην Αμερική. Ο Παπαϊωάννου και πόσοι άλλοι (?) με το μινόρε του Χαλκιά πιάσαν μπουζούκι και τον αναφέραν καθόλη τη ζωή τους. Θεωρώ ότι απλά δεν έπιασαν τους δίσκους ή δε θυμόνταν την (έτσι και αλλιώς) μη κοντινή παρουσία του Μπέζου στα δρώμενα.

Μπάμπη δεν νομιζω οτι ισχυει αυτό ,τα ξεραν και τα ειχαν ακουσει σιγουρα,οι δισκοι με την Υπογα ,την Ξυπολητη και το Καηκε ενα σχολειο πουλησαν σε τεραστιες ποσοτητες στην Ελλαδα .Αλλα σαφως καποιοι οι ρεμπετες δεν τα ξεραν η δεν τα ειχαν ακουσει η απλα τα ειχαν ξεχασει και φυσικα το θεμα του Μπεζου ειχε μεινει σαν μυστικο γιατι ο ιδιος δεν ηθελα να ξερει κανεις για την σχεση του με αυτες τις ηχογραφησεις.Παντως και οι ρεμπετες δεν ξεραν ολα τα τραγουδια της εποχης, ξερω απο φιλο του Τσιτσανη οτι του χε ζητησει να του γραψει το Πεντε μαγκες του Περαια σε κασετα γιατι δεν το χε ακουσει ποτε του και επαθε την πλακα του οταν το πρωτοακουσε γυρω στο 70.
Οσο για το Αδυνατισε ο καυμενος που αναφερει ο φιλος πιο πανω ,η μελωδια ειναι παραδοσιακη εχει χρησιμοποιηθει στο δυο ψαρακια μελανουρια από την Κα Κούλα το 1919 και σε παλιοτερο ακομα τραγούδι πάλι απο την ιδια.

Φίλε Σταύρο κρατώ αυτό που είπες ‘‘Αλλα σαφως και οι ρεμπετες οι παλιοι πολλα πραγματα δεν τα ξεραν δεν τα ειχαν ακουσει η τα ειχαν ξεχασει’’. Αυτό θεωρώ ότι συνέβη. Αυτό με τον Τσιτσάνη και το 5 μάγκες το’χα ξανακούσει! Θα παθε την πλάκα του ο βλάχος με το μεγαλείο της εισαγωγής, αφού είχε ψώρα με αυτές. Ευχαριστώ για τη διευκρινιση με το αδυνάτισα ο καυμενος. Το θεωρώ από τα τοπ τραγούδια που υπάρχουν!

Και εκ μέρους μου. Ακούω τώρα το τραγούδι της κας Κούλας -δεν το γνώριζα- και πράγματι το ένα από τα δύο θέματα είναι ίδιο με του Αδυνάτισα. Το δεύτερο είναι άλλο, και το ξέρω από τον Αμερικάνο (Πέντε μάγκες, όχι του Γιοβάν Τσαούς, το άλλο)!! Και την εισαγωγή θαρρώ ότι την ξέρω από κάποιο τρίτο τραγούδι.

Μέσα σ’ αυτό το 100% παραδοσιακό φαινόμενο των κινητικών μοτίβων (μοτίβα είτε μουσικά είτε στιχουργικά που το καθένα το ξανασυναντάμε συνδυασμένο με άλλα κάθε φορά μοτίβα σε διαφορετικά τραγούδια), ο Μπέζος δε φαίνεται να έκανε τίποτε διαφορετικό απ’ ό,τι έκανε η ίδια η ανώνυμη παράδοση. Να ένας λόγος να γίνουν τα τραγούδια του αποδεκτά από το ρεμπέτικο ακροατήριο.

Παρά ταύτα, αν ο ίδιος ήταν άλλου τύπου άνθρωπος απ’ ό,τι ο υποθετικός τύπος του «ανώνυμου λαού», ήταν δηλαδή καλλιτέχνης με συνείδηση της ατομικότητάς του, θεωρώ ότι αυτό αφήνει κάποιο χνάρι πάνω στα τραγούδια. Για παράδειγμα, στο ίδιο το «Αδυνάτισα», η χρωματική κατεβασιά (άκου εδώ στο 0:27’'), όσο κι αν δικαιολογείται από το δρόμο, είναι κάτι που στην πράξη σαφώς δε συνηθίζεται - ακούς την κιθάρα και τινάζεσαι, λες “πω τι έκανε”! Τι έκανε: έκανε κάτι που μόνο ένας εξατομικευμένος καλλιτέχνης θα σκεφτόταν. Ο εξατομικευμένος θέλει την πρωτοτυπία, ο ανώνυμος την αποφεύγει.

Πιθανότατα να πρόκειται για ένα κριτήριο που απασχολεί μόνο κάποιους από εμάς σήμερα, και όχι εκείνους τότε. Ο ρεμπέτης εκείνης της εποχής μπορεί να το άκουγε αυτό και να έλεγε απλώς “μ’ αρέσει - δε μ’ αρέσει”, χωρίς να ψιλοκοσκινίσει αν ο ίδιος θα το έκανε ίδια ή αλλιώτικα. Δεν τους ένοιαζαν και πολύ, νομίζω, οι ταμπέλες (ρεμπέτικο / ρεμπετοφανές / ελαφρό / κλπ.). Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικά τραγούδια. Το ίδιο γίνεται και όταν στη δημοτική παράδοση εντοπίζονται τραγούδια σε ποίηση επώνυμων ποιητών (π.χ. του Σολωμού), που ο μεν λαϊκός άνθρωπος δεν τα ξεχωρίζει από τα πραγματικά δημοτικά αλλά ωστόσο παραμένουν ξεχωριστά, για λόγους που εκείνον δεν τον απασχολούν.

Όπως και ο ίδιος επισημαίνεις πιό κάτω, Περικλή, ο Μπέζος έκανε κάτι πάρα πολύ διαφορετικό από αυτό που θα έκανε κάθε ανώνυμος χρήστης αδέσποτων μελωδιών και στίχων, κάτι που ο δεύτερος ούτε θα το διεννοείτο. Όμως, αυτό έγινε σε μίαν εποχή όπου πλέον υπήρχε δισκογραφία, οπότε κατεγράφη και έμεινε, ενώ αν λειτουργούσε η προφορική παράδοση δεν θα είχαν περάσει ούτε περάσματα όπως αυτό του 0:27 (που έχει κάνει και ακόμα πιό εξόφθαλμα) ούτε στίχοι όπως “πάρ’ ένα σκουπόξυλο και κυνήγησέ με (παρά την ελαττωμένη πέμπτη του)”, ούτε και λέξεις όπως ο “ρούφος” (αν δεν συνεργαζόταν ο Ελληνοαμερικάνος Τέντης). Όσο για το αν και κατά πόσον τα τραγούδια του έγιναν αποδεκτά από το ρεμπέτικο ακροατήριο της εποχής, αυτό δυστυχώς δεν μπορούμε να το ξέρουμε.

Ένα πολύ ωραίο κι ενδιαφέρον ντοκουμέντο για τον Μπέζο στο ιστολόγιο του sarant (που είναι και σ’ εμάς μέλος), «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία»:

Ο Κώστας Βάρναλης για τον Κώστα Μπέζο (1943) (Νεκρολογία)

Το ίδιο κείμενο είχε ανέβει και σε εμάς, [b]εδώ.[/b]

Χαίρομαι που ανέβηκε και στο ιστολόγιο του φίλου Σαραντάκου. :slight_smile:

Γεια χαρά.
Πριν από μέρες είχε δημοσιευτεί απο την Lifo ένα άρθρο για τον Μπέζο με αφορμή την διαφήμιση του i phone… στην δημοσίευση μιλάνε οι Tony Κlein και ένας Αμερικανός, ο Gordon Ashworth που έκαναν και κάποια δισκογραφική κυκλοφορία με τραγούδια του Μπέζου:

Υγ: Το είδα γράφοντας κάτι στο blog μου για τον Μπέζο (έχω χρησιμοποιήσει πολλά από την ωραία συζήτηση που είχε ανοιχτεί εδώ).

1 «Μου αρέσει»

Το άρθρο στο οποίο παραπέμπεις, Βλαδίμηρε, είναι συνέντευξη των Tony Klein και G. Ashworth που πάρθηκε με την ευκαιρία της παρουσίασης σε Θεσ/κη και Αθήνα ενός δίσκου για τον Κωστή. Η παρουσίαση έγινε στη Θεσ/κη 25/10 και στην Αθήνα 1/11 του 2015. Σχόλια για τις παρουσιάσεις μπορείς να βρεις εδώ.

Μάλλον το ξαναέβγαλαν επί ευκαιρία της διαφήμισης…

Φύγαμε για Χονολουλού

Ε, είναι απίστευτοι, τίποτ’ άλλο!

(προσέξτε το “Παναγία μου! Πιάστηκα!” στο 3.26)

“Παναγία μου πιάστε με” δεν λέει;