Κατασκευή λαούτου (Απορίες)

Γεια σας, μπουζοκοπαίχτες και μπουζοκοκατασκευαστές.
Σας παρακολουθώ σιωπηλός εδώ και ένα χρόνο, αλλά αποφάσισα να γράψω όταν πήρα την απόφαση να φτιάξω ένα όργανο. Θα με βοηθούσατε πολύ αν μού λύνατε τις παρακάτω απορίες:
1.Τι κόλα χρησημοποιούμε; Φαντάζομαι όχι τις κοινές κόλες που χρησημοποιούν οι μαραγκοί.
2.Τι πάχος πρέπει να έχουν ντούγιες και καπάκι;
3.Πόσο παλιά πρέπει να είναι τα ξύλα;
4.Που μπορεί κανείς να βρει παλιά ξύλα χωρίς να χρειαστεί να διαλύσει παλιά έπιπλα, όπως έκανα εγώ.
5.Στην ερώτηση που έγινε παλιότερα στο FORUM, αν μπορούμε να ξεράνουμε τα ξύλα στο φούρνο μικροκυμάτων υπάρχει σοβαρότερη απάντηση από το ευφυολόγημα οτί τα ξύλα πρέπει να είναι πεθαμένα και όχι σκοτωμένα;
6.Μήπως πρέπει να γράψω σε άλλο topic-πως το λέτε-
αφού εγώ δεν θέλω να φτιάξω μπουζόκι-πως το λέτε- αλλά λαούτο.(Ακου μπουζοκοκατασκευές!).
Σίγουρα στην πορεία θα συναντήσω και άλλα προβλήματα οπότε θα τα ξαναπούμε.
Ευχαριστώ εκ των προτέρων για το χώρο και το χρόνο σας.

Μέχρι να αρχίσουν να σου απαντάνε οι φίλοι στο φόρουμ που έχουν ασχοληθεί (και κατασκευάσει) με μπουζούκια, τζουράδες και μπαγλαμάδες, μπές στον κόπο να κάνεις ένα search στο Utilities - KeywordSearch (στο menu ακριβώς δίπλα σου στα αριστερά).

Εχουν γραφτεί πολλά πάνω στο θέμα.

Επίσης (γνώμη μου) αν θες να προκόψεις, πρέπει να “μπλέξεις” με κάποιο κατασκευαστή. Είναι αποδεδειγμένα μεγάλη η ποικιλία των λεπτομερειών που συγκροτούν την απλή φρασούλα: “Λέω να φτιάξω ένα μπαγλαμαδάκο”. Αν μη τι άλλο, για να αγοράσεις τα σωστά εργαλεία ή (το συνηθέστερο) να πετάξεις στα σκουπίδια τα λάθος που ίσως ήδη έχεις. Ο Σώτος πολλά τράβηξε μέχρι να καταλήξει σε ένα σωστό σετάκι…

Οσο για το “Μπουζοκοκατασκευές”… εγώ έφαγα το Υψιλον απ’ τη πείνα μου. Αλλά εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με text editor για να κάνουμε και διορθώσεις στα misstypes. Μόλις πατήσεις το enter… πάει τέλειωσε.

ΚΚ

Επίσης να συμπληρώσω στην απάντηση του (ευγενέστατου) συνάδελφου Κουρούνη ότι όταν απευθυνόμαστε σε μία παρέα (γιατί περί παρέας πρόκειται) για συμπαράσταση-απόψεις-γνώσεις-σχόλια, την ειρωνία την αφήνουμε στο διπλανό από το PC δωμάτιο ή τη βάζουμε στο ψυγείο να μη μπαγιατέψει, ειδάλλως θα παραμείνουμε με το διαλυμένο κομοδίνο -πως το λετε- ανά χείρας (και ουχί μόνον το κομοδίνο).

Καληνύχτα σας,

γιώργος

Πρώτα απ’όλα μία διευκρίνηση. Δεν θέλησα να ειρωνευτώ κανέναν.Προσπάθησα απλά να κάνω ένα αστείο που φαίνεται πως δεν ήταν πετυχημένο.Αλωστε είναι η πρώτη φορά που απευθύνομαι σε κάποιους μέσω του internet και φαίνεται πως δεν έχω καταλάβει καλά τους κώδικες επικοινωνίας.Ελπίζω αυτή η διευκρίνηση να ικανοποίησε όσους αισθάνθηκαν προσβεβλημένοι από το άστοχο σχόλιό μου.
Συνεχίζω λοιπών χωρίς άλλα αστεία.
Δεν έχω μείνει (όσον αφορά το ψάξιμο) στο “θέλω να φτιάξω ένα μπαγλαμαδάκο”.Εχω διαβάσει όσα έχουν γραφτεί στο site σας πάνω στο θέμα αλλά έχω ψάξει και στο διαδύκτυο γενικότερα. Ομως από τη μια τα Αγγλικά μου δεν είναι και πολύ καλά και από την άλλη οι πληροφορίες πάνω στο θέμα είναι πολύ λίγες.
Οσο για τα ξύλα δεν πρόκειται απλά για ένα διαλυμένο κομοδίνο. Και πάνω σ’αυτό έχω ψάξει αλλά μου φαίνεται τελικά αρκετά δύσκολο να βρω παλιά ξύλα εκτώς από πεύκα και οξειές.
Το να μπλέξω μ’έναν κατασκευαστή πάλι δεν νομίζω ότι είναι η λύση του προβλήματος. Γιατί να κάτσει ο καθένας να δείξει την τέχνη του σε μένα επειδή μου’ρθε ξαφνικά να φτιάξω μόνος μου το λαούτο για το οποίο θα πλήρωνα σ’αυτόν καμιά τρακοσαριά χιλιάρικα. (Τόσο μου ζητάνε για ένα κρητικό λαούτο).
Καταλαβαίνω ότι δεν πρόκειται να είναι καθόλου εύκολο. Ισως τελικά και να μην τα καταφέρω και μετά από την ταλαιπορία και την απογοήτευση να χρειαστεί να δώσω και τα τρακόσια.Πάντως θα προσπαθήσω.
Ευχαριστώ και πάλι για το χώρο και το χρόνο σας.
Παναγιώτης.

Αυτό (http://www.vanedwar.dircon.co.uk/part4.htm) είναι ένα από τα sites που έχω βρει.Είναι πολύ καλό μέχρι εκεί αλλά πάνω στο καλύτερο ζητάει κάποιον κωδικό για να συνεχίσει.Καταλαβαίνω ότι θέλουν να τους πληρώσω κάποια συνδρομή για τα παρακάτω. Ομως δεν ξέρω πως γίνεται αυτό. Εγώ δεν είμαι ούτε κομπιουτεράκιας ούτε αγγλομαθής. Τσαγγάρης είμαι και εδώ και λίγα χρόνια προσπαθώ να γίνω και μουσικός(κιθάρα σε ρεμπέτικα) αλλά όσο ακούω και ξανακούω Σκαρβέλη ως με συμβούλευσε καποιος φίλος μπουζουκτζής (τρίχορδος) τόσο απογοητεύομαι.Πριν τα “μπλέξω” με κατασκεύαστη λοιπον πρέπει πρώτα να τα “μπλέξω” με έναν κιθαρίστα και έναν κομπιουτεράκια. Αναρώτιεμαι τι θα πει αν μάθει όλες αυτές τις “σχέσεις” η γυναίκα μου “που’χω μαζί της κι ένα παιδί” που λέει κι ο Μαχαιρίτσας.
Αυτά για απόψε.
Παναγιώτης

Παναγιώτη γεια χαρά
Το να φτιάξεις ένα μουσικό όργανο, εκτός από μεράκι και νταλγκά , θέλει
αρκετή ταλαιπωρία και πειραματισμούς μέχρι να βγει κάποια άκρη.
Πρώτα απ όλα χρειάζεσαι εργαλεία , σκαρπέλο,μέγγενη,πριόνι καλό,πλάνη,ράσπα
Κοφτερή ,τρυπάνι και άλλα μικροκαβλιτζέκια.
Κατόπιν χρειάζεται να γνωρίζεις στοιχειωδώς την γεωμετρία του οργάνου ,
καλό είναι να πάρεις δανεικό κάποιο καλό όργανο από ένα φίλο να το μετρήσεις
με απόλυτη ακρίβεια και να σχεδιάσεις σε χαρτί σε κλίμακα 1/1 όλες τις όψεις του που
Θα αποτελέσουν οδηγό για τις μετέπειτα εργασίες σου.
Στο λαούτο το καπάκι πρέπει να είναι έλατο με στενά νερά σαν την κιθάρα τέτοιο
Βρίσκεις στον Στεφανίδη στην ζωοδόχου πηγής,στον Στασινό στην βερανζέρου
(νομίζω) και στον Κωνσταντέλο στην πάρνηθος στην Άνω κυψέλη
Στον τελευταίο θα βρεις και ποιοτικά ξύλα μαζί με συμβουλές και τιμές καλούτσικες.
Καταρχήν το σκάφος ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να το φτιάξεις μόνος σου όσο και καλός να
είσαι γιατί θέλει καλούπι , λεπτά ξύλα(υπάρχουν κομμένες οι δούγες) αλλά και κάποια
γνώση για να γυρίσεις τα ξύλα και να τα εφαρμόσεις τέλεια.
Οπότε θες το λιγότερο ένα τριαντάρι χιλιάδες για το σκάφος, ένα δεκάρικο για
τον έβενο και το φλαμούρι του χεριού , ένα δεκαπεντάρι για μια καλή κλειδιέρα
τουλάχιστον ένα δεκάρικο για το καπάκι μαζί με πάστες και φιλέτα υπολόγιζε μόνο
Τα υλικά γύρω στο ογδοντάρι.
Εκεί αρχίζει η περιπέτεια , το χέρι πρέπει να κολληθεί από δυο κομμάτια φλαμούρι
ή κελεμπέκι και μια κόντρα εβένου στην μέση , να γίνει μια τραπεζοειδής τομή στον
Τάκο του σκάφους θηλυκιά και μια αρσενική όμοια στο σημείο που μπαίνει το χέρι
Μες το σκάφος, κατόπιν να κολληθεί το καράβολο υπό γωνία στο μπράτσο και
μετά να κολληθούν τα τμήματα του καπακιού μεταξύ τους με απόλυτη συμμετρία.
Κόβουμε το καπάκι στο σχήμα του σκάφους
Κατόπιν κολλάμε πάνω του τα καμάρια , χρησιμοποίησε ένα καθρεφτάκι με ένα
σύρμα για να δεις το πάχος και την απόσταση που έχουν στο μοντέλο σου,
Κάνουμε την τρύπα και κολλάμε το καπάκι πάνω στο σκάφος .
Μετά κόβουμε τον έβενο στα μέτρα που θέλουμε για την ταστιέρα και υπολογίζουμε
Το πάχος του έτσι ώστε να έχουμε ικανοποιητικό ύψος για τον κάτω καβαλάρη.
Τον κολλάμε πάνω στο χέρι , το οποίο έχουμε ήδη φροντίσει να έχει μια μικρή κλίση
Προς τα πίσω , και τον τρίβουμε με γυαλόχαρτο από πολύ μικρό νούμερο έως 1200
Η αν έχουμε εμπιστοσύνη στα χέρια μας τον πλανίζουμε με μια καλή πλάνη χειρός.
Κατόπιν δίνουμε σχήμα στο μπράτσο με την πλάνη (άλλη μικρή πλάνη που μοιάζει
με τιμόνι ποδηλάτου )και την ράσπα…
Το επόμενο βήμα είναι να βρούμε την κλίμακα μας και να ζωγραφίσουμε με μολύβι
Τα τάστα πάνω στον έβενο μετά βάζουμε τους οδηγούς (τελείες) με το τρυπάνι και
την πάστα (προστατευτική επιφάνεια από γαλάλιθο) στο καπάκι εκεί που θα φεύγει η
Πένα. Κόβουμε τα τάστα και καρφώνουμε τα σιδεράκια και τρυπάμε το καράβολο
Για να μπουν τα κλειδιά , περνάμε όλο το όργανο με την σειρά από τα γυαλόχαρτα
Για να γυαλίσει και το λουστράρουμε με γάζα και γομαλάκα.
Λιμάρουμε τα τάστα έτσι ώστε να μην κόβουν και να μην γλύφουν τις χορδές
Φτιάχνουμε τους καβαλάρηδες από κόκαλο και έβενο τον κάτω και από σκέτο
Κόκαλο τον πάνω , βιδώνουμε την χελώνα (χορδοστάτη) και την κλειδιέρα
περνάμε τις χορδές εάν όλα έχουν γίνει σωστά σε λίγους μήνες το όργανο μας
Θα έχει δείξει περίπου τον ήχο του που είναι θέμα τελείως σκοτεινό για μένα
Η σχέση διαστάσεων αποστάσεων υλικών και ήχου που προκύπτει .
Πρέπει να είσαι πολύ μάστορας για να βγάλεις με τη μία καλό όργανο.
Για το θέμα της κόλλας που ρώτησες εγώ βάζω ατλακολ κοινή για ξύλα ,
σημασία έχουν περισσότερο οι τέλειες επιφάνειες επαφής.
Εάν θες να ρωτήσεις κάτι στείλε μήνυμα e mail :danhil3@tee.gr
Καλή δουλειά

Σώτο ευχαριστώ πολύ.Μου έλυσες ακόμα και απορίες που δεν είχα προλάβει να διατυπώσω.Αρχίζω το τρέξιμο, αλλά πριν επανέλθω με τα προβλήματα που φαντάζομαι ότι θα συναντήσω λύσε μου μία απορία ακόμη(αν ξέρεις) που δεν έχει να κάνει με την κατασκεύη. Γιατί δένουν μπερντέδες στα λαούτα αφού όλοι τελικά χρησημοποιούν συγκερασμένες κλίμακες; Εγώ τουλάχιστον δεν είδα ποτέ λαούτο με τους μπερντέδες τοποθετημένους όπως στο σάζι για παράδειγμα.
Αφού όπως καταλαβαίνω είσαι ο πιο ειδικός πάνω στο θέμα και εφόσον δε σε πειράζει θα απευθυνθώ κατευθείαν σε σένα για ό,τι άλλο χρειαστώ.

Τους μπερντέδες τους βάζουν μόνο για να παίζουν μόρια οι προχωρημένοι , ο ΚΚ(ΤΜ) ξέρει περισσότερα για μόρια και βυζαντινούς ήχους,ρώτα και θα σου πεί.

Δεν έχω τις ίδιες εμπειρίες με σένα φίλε Παναγιώτη. Οι περισσότεροι λαουτιέρηδες που ξέρω έχουν μετατοπίσει τους μπερντέδες εκτός συγκερασμένης. Αλλος “σωστά” - άλλος “λάθος”, πάντως συγκερασμένη δεν παίζουν. Τελευταία, είναι αλήθεια, παρατηρώ το ίδιο που λές κι εσύ.

Ε, τι να κάνουμε… Θα αλλάξει κι αυτό. Θα καταλήξει σα τη σκωληκοειδή απόφυση: άχρηστη αλλά παρούσα. Κάποια στιγμή, κάποιος θρασύς οργανοποιός θα φτιάξει το πρώτο λαούτο με μεταλλικούς δεσμούς και θα ξεμπερδεύουμε και με δαύτο (ΑΝ δεν έγινε κιόλας). Σημείο των καιρών κι αυτό.
Για το αν είναι “σωστό” ή όχι, με βρίσκεις αμήχανο. Μιά άποψη είναι οτι κάτι που δεν χρησιμοποιείται τελικά καταργείται…

Αφού δε δίνει κανένας μιά δυάρα για τέτοιες “λεπτομέρειες” όπως οι μη συγκερασμένες κλίμακες, θα ξεχαστούν απ’ τους περισσότερους, θα μείνουν στη μνήμη κάποιων άλλων, και κάποια στιγμή, αν τελικά αξίζει τον κόπο, θα αναβιώσει αυτή η μνήμη. Ειδάλλως απλά θα… ψωφίσει.

Πάντως για ένα πράγμα είμαι βέβαιος. Οτι το λαούτο με μεταλλικούς δεσμούς ΔΕΝ θα έχει αυτόν τον μαλακό ήχο που ξέρουμε. Θα γίνει πολύ σκληρός και οξύς. Το ξέρω απο ένα πείραμα που είχε κάνει στο παρελθόν ένας φίλος μου κατασκευαστής παραδοσιακών οργάνων: Εφτιαξε μπουζούκι με μπερντέδες ίσης ακριβώς κλίμακας με άλλο μπουζούκι με τάστα. Ε, η διαφορά ήτο τεραστία. Βέβαια δεν είχαμε άκουσμα “μπουζουκιού” (μάλλον προς ταμπουρά πήγαινε). Επιπλέον, οι μπερντέδες δεν επιτρέπουν μεγάλη τάση χορδής, οπότε κουρδίζεις χαμηλώτερα (πιό μπάσα).

ΚΚ

Τι κάνει ένα μπουζούκι να διαφέρει από ένα ταμπουρά;Είναι απλώς οι μπερντέδες ή τα μόρια;
Εχω ακούσει στη σειρά της FM RECORDS με τα παραδοσιακά όργανα μπουζούκι με μπερντέδες και με διαστήματα ανατολίτικης μουσικής.
Εχω ακούσει επίσης τον λυράρη Αντώνη Καρεκλά σε δίσκο να λέει στο Φουσταλιέρη (που ως γνωστόν έπεζε μπουλγαρί) “γεια σου Στέλιο με το μπουζούκι σου”.
Διάβασα πάλι (http://www.ice.el.utwente.nl/~han/bouzouki/)για ιρλανδέζικα μπουζούκια.
Μήπως τελικά δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το πώς λέγεται, πόσες χορδές έχει και πώς κουρδίζεται το όργανο που κρατάς, αλλά το τι παίζεις μ’αυτό και πώς το παίζεις;
Για τον πιο οξύ ήχο που θα είχε το λαούτο αν είχε τάστα πρέπει να έχεις δίκιο αν και νομίζω οτι ο μαλακός ήχος του οφείλεται και στο φτερό με το οποίο παίζεται.Ή μήπως κάνω λάθος;
Παναγιώτης.

Ε, όχι. Δε νομίζω ότι όλα ίδια είναι. Σίγουρα από μπουζούκι σε μπουζούκι τη διαφορά την κάνει ο παίκτας. Αλλά από μπουζούκι σε ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ και όχι από μπουζούκι σε ΤΑΜΠΟΥΡΑ.

Τυγχάνει να απολαμβάνω της ιδιοκτησίας αμφοτέρων των οργάνων, και παίζω (ολίγον) το μπουζούκι ενώ τον ταμπουρά τον έχω στην άκρη πια. Δεν παράγει ήχο σκληρό, αντρίκειο για ρεμπέτικα. Αντί να σε τσιτώνει και να σε ξεσηκώνει σε ταξιδεύει.

Τον χρησιμοποιώ σε ταξίμια όμως, μιας και σου δίνει όλη τη γκάμα των συχνοτήτων και λόγω μήκους χορδής (72.5 εκατοστά, ζωή νάχει) μπορείς να κάνεις πολλά τσαλίμια (τραβήγματα, δακτυλισμούς κλπ). Σε τούτο βοηθάει και το γεγονός ότι είναι χαμηλά κουρδισμένος - ως όφειλε με τέτοιο μήκος χορδής- ΠΕΝΤΕ ημιτόνια πίσω από το μπουζούκι (ήτοι: Λα-Μι-Λα αντί Ρε-Λα-Ρε για το «ευρωπαϊκό» κούρδισμα).
Τον χρησιμοποιώ επίσης στα δυο – τρία τραγουδάκια του Γιοβάν Τσαούς που ξέρω. Ακούγονται ΑΨΟΓΑ από τον ταμπουρά και εντελώς ψεύτικα από το μπουζούκι. Το ίδιο ισχύει και για κάμποσα τραγουδάκια του Κωστή, του Κατσαρού κλπ., που πρωτοπαίχτηκαν με κιθάρα. Τους “πάει” ο ταμπουράς τέλεια. Αυτά τα τελευταία, πρέπει να τα “διασκευάσεις” για να βγούνε σε μπουζούκι, αν και με έμαθε ένας παλιός να τα παίζω στο μπουζούκι με το ΝΥΧΙ και τον αντίχειρα που έχεις παρόμοιο αποτέλεσμα.

Αυτά. Αν και φάνηκε, διευκρινίζω οτι είμαι ερασιτέχνης. Κάποιος από τους φίλους που έχουν… ένσημα του ΙΚΑ ως μουσικοί, ας πάρουν το λόγο. Είμαι σίγουρος οτι ξέρουν το θέμα. Οι περισσότεροι παίζουν ταμπουρά ή σάζι…

ΚΚ

Αν και δε φάνηκε, δέχομαι την ειλικρινή ομολογία σου ότι είσαι ερασιτέχνης. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε το ίδιο επίπεδο αφού εσύ είσαι απλώς ερασιτέχνης ενώ εγώ είμαι ΠΑΝΤΕΛΩΣ ΑΣΧΕΤΟΣ. Αυτά που εκφράζω δεν είναι απόψεις αλλά απορίες. Και έχω πολλές ακόμη που μου έχουν γεννηθεί εδώ και ένα χρόνο που παρακολουθώ τις συζητήσεις σας. Και τώρα που άρχισα θα συνεχίσω να ρωτάω ώσπου να βαρεθήτε να μου απαντάτε. Μόνο που μάλλον πρέπει να συνεχίσω σε κάποιο άλλο topic αφού αυτό αφορά τις κατασκεύες.
Τα ξαναλέμε λοιπόν.
Παναγιώτης