Η τέχνη στην Χούντα της επταετίας.

Βλέπουμε όλα τα επιχειρήματα, όπως λέει ο Περικλής, και διαλέγουμε πού θα δώσουμε βάρος.

Η εκτίμησή μας για το έργο του Ζαμπέτα, π.χ., δεν θα μειωθεί από εκείνη την επιλογή του.

Όμως, δεν γίνεται να μη θαυμάζουμε - και να μη θυμίζουμε, επίσης - ότι την ίδια εποχή ένας Λοΐζος, απλά για να παρευρεθεί στο κέντρο, έπρεπε να φυλάει απέξω τσιλιαδόρος, και κάθε φορά που εμφανιζόταν χωροφύλακας, τον φυγάδευαν από το παραθυράκι της κουζίνας…

Δεν μπορούμε να ξεχνάμε, επίσης, ότι την ίδια εποχή στο Μίκη προτάθηκε ένα “εξωφρενικό” συμβόλαιο από το Χόλυγουντ για να μείνει εκεί και να γράφει μουσική για ταινίες, και εκείνος προτίμησε να παραμείνει στην Ελλάδα, για να κάνει το δρομολόγιο Μπουμπουλίνας - Ζάτουνα κ.λπ. κ.λπ.

μόνο που εδώ δεν μιλάμε για το αν είναι λα# ή σιb, μιλάμε για χούντα (κάθε είδους και εποχής λέω εγώ) και δεν υπάρχει περιθώριο για απλές φιλοσοφικές αναζητήσεις. σημασία έχουν οι πράξεις (αντίστασης), αν είναι και θεωρητικά επεξεργασμένες τόσο το καλύτερο βέβαια.

Όταν ήμουν φαντάρος είχαμε έναν επίλαρχο (ταγματάρχης) , χουντικό μέχρι το κόκκαλο και εξαιρετικά κακό και δύστροπο. Τους φαντάρους τους έβλεπε σαν σκουλήκια, οι δε καμπάνες και προσβολές έπεφταν σύννεφο. Κάποια φορά κάνοντας τη βόλτα του μέσα στη μονάδα, βλέπει έναν φαντάρο να παίζει φυσαρμόνικα. Τον πλησίασε (φυσικά δεν παράλειψε να τον ψαρώσει) του την παίρνει από τα χέρια και αρχίζει να παίζει. Ήταν τόσο καλός που δεν πίστευα στα μάτια μου. Είπα από μέσα μου: “πως είναι δυνατόν αυτός ο γάιδαρος να βγάζει τέτοια ευαισθησία;” Φυσικά τότε δεν μπόρεσα να δώσω απάντηση στην απορία μου…
Όταν απολύθηκα --1980-- ξεκίνησα σχεδόν αμέσως τη σχέση μου με τη νύχτα σε ένα μαγαζί – στο οποίο εργάστηκαν οι περισσότεροι εναπομείναντες ρεμπέτες αλλά και λαικοί οργανοπαίχτες-- για περίπου 20 χρόνια. Την ίδια ακριβώς αντίθεση (μεταξύ κακού ανθρώπου και ευαίσθητου μουσικού) την είδα πάρα πολλές φορές. Δεν θα προσπαθήσω να το αναλύσω σε ψυχολογική βάση γιατί δεν είμαι ο κατάλληλος. Θέλω να επισημάνω όμως κάποια πράγματα που στηρίζονται απλά και μόνο σε πολυετή παρατήρηση. Φυσικά μπορεί να κάνω και λάθος…

Ο ευαίσθητα παίζων δεν είναι απαραίτητα και καλός άνθρωπος.
Ο καλός άνθρωπος --μουσικός-- δεν είναι απαραίτητα και ο “ευαίσθητα παίζων”
Η τέχνη μπορεί να παραχθεί από όλες τις κατηγορίες ανθρώπων, ακόμα και γι’ αυτούς που μας προκαλούν ανατριχίλα…
Η μουσική επωνυμία δεν είναι όρος εξαίρεσης σε σχέση με τους ανώνυμους εργάτες αγρότες κλπ.

Συμφωνω Αλκη!Συμφωνω και σε σχεση με τον φοβο και πως μπορει να επηρεασει εναν καλλιτεχνη στον να ανταποκριθει ή οχι.Συμφωνω και με τον Άγη που εγραψε σε προηγουμενα ποστ.Το θεμα ομως ειναι οτι ο καλλιτεχνικος χωρος,ο χωρος του πολιτισμου,εχει την δυνατοτητα να εμπνευσει,να αποτελεσει στηριγμα,να δωσει ωθηση…Εκει στεκομαι εγω.Γιατι φυσικα ειναι κ πρωσωπικη ευθυνη του καθενα το τι θα πραξει και πως θα σταθει.Το ξερεις πολυ καλα.

Εαν εδώ εννοείς ότι δεν τους δίνονται ελαφρυντικά Αλκη, ή ότι δε δικαιούνται διαφορετικής μεταχείρισης επέτρεψε μου να θέσω και μια άλλη άποψη.

Ο επώνυμος μουσικός στέκεται πιο πάνω από τον ανώνυμο εργάτη αγρότη κλπ για ένα και μόνο λόγο: εχει προσφέρει ήδη περισσότερα από τον ανώνυμο εργάτη, αγρότη κλπ, άρα δικαιούται να εξαιρείται, φυσικά όχι σε καθαρά νομικό πλαίσιο αλλά σε ηθικό.

Ο λαός νομίζω την κάνει αυτήν την εξαίρεση για τους επώνυμους (μεγάλους φαντάζομαι εννοούσες) δημιουργούς, ανεξάρτητα από την στάση των τελευταίων, όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, αναγνωρίζοντας το έργο τους.

Η αντίθεση χαρακτήρα, πολιτικών απόψεων και μουσικής ευαισθησίας είναι κάτι εξηγήσιμο πιστεύω. Ο καλλιτεχνικά ευαίσθητος, μπορεί να μη θεωρεί όλους τους ανθρώπους ανθρώπους, και όλους τους ανθρώπους ίσους. Αλλά γι’ αυτούς που θεωρεί ίσους και άξιους εκδηλώνει αυτήν την ευαισθησία.

Το πρώτο είναι θέμα παιδείας, το δεύτερο είναι θέμα αισθηματικών υποδοχέων και ταλέντου.

Από τους εν δυνάμει καλιτέχνες αλλά και μή, μέλη του forum, έχει κανείς να παρουσιάσει βιώματα. Νομίζω θα είχαν ενδιαφέρον και θα βοηθούσε να καταλάβομε καλύτερα τους καλιτέχνες μιας και ο ανθρωπος προηγήται του καλιτέχνη. Πρώτα απ’ όλα να δείξει το κλίμα της εποχής αλλά και πως τα βλέπει σήμερα από απόσταση. Βρέθηκε στη δύσκολη θέση: Τι κάνω τώρα, ναι ή όχι. Αν ναι γιατί. Ήξερε περί τίνος επρόκειτο ή ήταν απάντηση της στιγμής; Τα ίδια βέβαια ισχύουν και για το όχι. Η προσωπική φόρτηση δεν μου επιτρέπει να συνεχίσω, ίσως κάποια άλλη στιγμή.

Δικαιούται να εξαιρείται ως καλλιτεχνική προσωπικότητα, όχι ως πολιτική έναντι των απλών ανθρώπων. Εκτός και αν στα πολιτικά πράγματα ξεχωρίζει από τον ανώνυμο λαό.

Αυτή την απορία είχα πάντα σχετικά με τους καλλιτέχνες Άλκη (και σε κάποιο άλλο ποστ είχα γράψει ότι θα είχε ενδιαφέρον να κουβεντιάσουμε! )Το να κάνει αντίσταση στη χούντα ένας καλλιτέχνης ή όχι , το να κάνει “στρατευμένη” τέχνη ή όχι, το να είναι “πολιτικοποιημένος” καλλιτέχνης και να παίρνει θέση στα τεκταινόμενα της εποχής του , είναι το ένα θέμα, νομίζω, (και μάλιστα επίκαιρο στις μέρες μας) και το άλλο είναι εκτός από την πολιτική, πώς μπορεί ένας “γάιδαρος " να βγάζει τέτοια ευαισθησία ή να έχει τέτοιο ταλέντο! Ή πως μπορεί να αντιστοιχεί η προσωπικότητα και ο τρόπος ζωής του με το έργο ενός καλλιτέχνη? (Και δεν με απασχολεί μόνο γιατί ο αγαπημένος μου Βαμβακάρης χτύπαγε τη γυναίκα του ή ποιες είναι οι πολιτικές απόψεις του αγαπημένου μου συγγραφέα αλλά πώς μια βαρετή νοικοκυρά γράφει αριστουργήματα αστυνομικής ή περιπετειώδους πλοκής, ένας μέθυσος σεξιστής “γάιδαρος” γράφει καταπληκτικές ευαίσθητες ιστορίες ή στίχους κλπ Τελικά το ταλέντο, η έμπνευση, αυτή η ΄"θεία” πνοή που μας κάνει κοινωνούς της και μένει και πέρα από την εποχή της “από τί υλικό φτιάχνεται”? ). Ξέφυγα από το θέμα, αλλά όταν λείπω και δεν έχω ιντερνετ τότε ανοίγετε όλα τις μεγάλες συζητήσεις!
Όσο για τη στάση των καλλιτεχνών στη διάρκεια της χούντας νομίζω ότι 1) δεν πρέπει να παίζουμε τους κριτές εκ του ασφαλούς (επαγγελματίες ηταν που έπρεπε να επιβιώσουν) 2) Τιμή αιώνια που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε για τους αγωνιστές-καλλιτέχνες που δεν λύγισαν κι έμειναν σταθεροί στη στάση ζωής που επέλεξαν ! Ακόμη κι αν διαφωνεί κανείς μαζί τους δεν μπορεί παρά να υποκλιθεί στην επιλογή της συνέπειας με την οποία διάλεξαν να ζήσουν!

Συμφωνώ ότι δεν πρέπει να κάνουμε εκ του ασφαλούς τους κριτές, όμως “επαγγελματίες που έπρεπε να επιβιώσουν” ήταν κι όσοι δεν υπέκυψαν…
Η ανάγκη της επιβίωσης είναι δεδομένη για όλους, δεν είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ορισμένων μόνο.

ΥΓ κάνω αυτό το σχόλιο όχι τόσο για την ιστορία, αλλά γιατί τα ίδια “φαινόμενα” αναπαράγονται με διάφορους τρόπους και μορφές. Έτσι φτάνουμε σήμερα να βλέπουμε υπουργούς και πρώην υπουργούς που “δικαιολογούνται” υπό τύπο: “πήρα τις μίζες μου για να σπουδάσω την κόρη μου”, “έκανα οφσόρ για τα παιδιά μου”, λες κι είναι οι μοναδικοί άνθρωποι που έχουν παιδιά και κόρες που σπουδάζουν.

Εγώ ένα έχω να πω.

Όταν έχεις οικογένεια και “τρέχουν” τα έξοδα τόλμα να το παίξεις ιδεολόγος!!! και πού; σε χούντα!!! Αφήνεις την ιδεολογία στην άκρη. Διότι έχεις υποχρέωση έναντι των παιδιών σου να σκεφτείς πρώτα αυτά και μετά την ιδεολογία σου και το Εγώ σου.

Επομένως, δεν μπαίνω στην διαδικασία να σκεφτώ “γιατί” και “πώς”. Και πώς να το κάνουμε δηλαδή, δεν είναι όλος ο κόσμος αριστερών αντιλήψεων. Μπορεί κάποιοι να ήταν χουντικοί και γι’ αυτό να συμμετείχαν (πχ. Γ.Κατσαρός).

Κατά τα άλλα, ταυτίζομαι με την τοποθέτηση του Babis στο #37.

Συμφωνώ μαζί σου Άγη, αλλά αυτό που ήθελα να τονίσω είναι ότι, έξω από τις συγκεκριμένες κοινωνικές- πολιτικές συνθήκες μιας εποχής και με τα σημερινά δεδομένα, η κριτική μας μπορεί να είναι άδικη για κάποιους που δεν έπαιζαν μόνο το ψωμί τους αλλά και το κεφάλι τους και την οικογένειά τους. Σε “ανώμαλους” καιρούς και χωρίς να έχουμε γνώση των ιδιαίτερων περιστατικών δεν μπορούμε ελαφρά τη καρδία να ρίχνουμε ανάθεμα σε όσους δεν “πήραν τα όπλα” ή “τα βουνά”… Ας μη ξεχνάμε ότι, όπως ειπώθηκε και προηγούμενα , η πλειοψηφία του λαού μπήκε “στο γύψο” και οι πραγματικοί αγωνιστές (όσοι επέζησαν…) ήταν δυστυχώς λίγοι κι ακόμη παλεύουν με τους εφιάλτες τους…
Σε μια ευνομούμενη πολιτεία κάθε φορά που απειλείται η δημοκρατία και το δίκιο του λαού, θα έπρεπε όλοι οι πολίτες, ( με πρώτους τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους, πιστεύω…) να βγαίνουν μπροστά για να υπερασπιστούν το Σύνταγμα και τους Νόμους. Τί νομίζεις ότι θα λένε οι επόμενες γενιές για τη δική μας που τις παραδίδει σε “μαύρο μεσαίωνα” ενώ παρακολουθούμε στην τβ την αποδόμηση της κοινωνίας και την απώλεια κατακτήσεων που κερδήθηκαν με αίμα?
Αλλά νομίζω πάλι ξέφυγα από το θέμα…

Ναι βρε Δημητρη και αυτοι που γεμισαν τις εξοριες,την Γυαρο,την Μακρονησο,τον Αι Στρατη κτλ ειχαν οικογενειες και επρεπε να τις θρεψουν.Επισης δεν φυλακιστηκαν μονο αριστεροι αλλα και αλλοι προοδευτικοι,δημοκρατες ανθρωποι.Οι καλλιτεχνες,δεν εμειναν απαθεις ολοι,υπαρχουν αρκετα παραδειγματα τα οποια με τον τροπο τους δειχνουν οτι δεν ειναι το θεμα στρατευμενη τεχνη η μη (κατ’εμε δεν υπαρχει τετοιος διαχωρισμος αλλα ας μην το ανοιξουμε τωρα τεραστια κουβεντα) αλλα το πως ως ανθρωπος,πολιτικη οντοτητα στεκεσαι σε τετοια πραγματα κ ας μην εγραψες κανενα ποιημα-υμνο στο λαο,κ ας μην τραγουδησες κανενα τραγουδι παρασημο στο αριστεριλικι.Μπορουσες και μπορεις εμπρακτα να αντιπαρατεθεις.Ο φοβος παιζει ρολο μπολικο δεν αντιλεγω αλλα το θεμα και τοτε και σημερα ειναι πως σπαει ο φοβος αυτος,κ ας μην εχει διαβασει καποιος ολον τον Μαρξ(λεω εγω τωρα).Ξεκινωντας απο τα πολυ βασικα αυτα που ακομα ακομα πριν το 1900 κατακτουσαν και μεχρι μια περιοδο θεωρουνταν δεδομενα.Για παραδειγμα να μην κανεις απεργοσπασια,η απεργια ειναι δικαιωμα και οταν παει καποιος στην δουλεια μερα απεργιας μου το αφαιρει σε εμενα και δεν μιλαω μονο γενικα,ειδικα μιλαω,για τους μουσικους.Λαθος κανω?Στο τοτε που δεν τολμουσες να μιλησεις στον διπλανο σου ενω οι συνταγματαρχες με τους εχοντες κανανε οργια και παρτυ σε “κλειστο” κυκλο,δεν σε αφηναν να μαζευτεις σε ενα σπιτι,να εισαι εξω απο καποια ωρα και μετα,να διαβαζεις ο,τι εσυ επιλεγεις,να λες ο,τι εσυ θες,τοτε λοιπον θα ηταν εμπρακτη συμπαρασταση ενος καλλιτεχνη που καταλαβαινει 2-3 πραγματα παραπανω και δεν εχει δηλωσει υποστηρικτης της χουντας να πει “εγω στις φιεστες αυτες δεν συμμετεχω”.Σκεφτειτε και ποσος κοσμος θα αφυπνιζοταν μοναχα με αυτο.Οπως εκανε ο μεγαλος μας ποιητης,ο Σεφερης.Απλα μιλησε.Καποιοι αλλοι επελεξαν πιο ενεργο ρολο και σαφως διωχτηκαν και παραπανω. Δεν χρειαζεται να εισαι “αριστερος” ή να δηλωνεις οτιδηποτε απο αυτα.Να το πω κ αλλιως,η μαγκεια δεν βρισκεται στο φαινεσθαι αλλα στο ειναι…Πολλοι γραψανε και πολλοι ειπανε και κανανε φανφαροδηλωσεις αλλα απο πραξη τιποτα…Τι να τους κανω?Ντεμεκ μαγκες που λεμε στο Σαλονικα…Θεωρια μπολικη,κακαλια μηδεν…Και αυτο παντα μα παντα αντικατοπτριζεται και στην προσωπικη σου ζωη,να 'χαμε να λεγαμε τα λοιπα.“Αριστεροι” και μπουρδες.

Ο Παλαμάς έγραφε για την φύση χωρίς να την βλέπει. Και έγραφε διαμάντια…

Έγραψε την μουσική στον ύμνο της 21ης Απρίλη, αν δεν κάνω λάθος.

Οι καλλιτέχνες δεν είναι κάτι το διαφορετικό από τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν είναι πιο ψηλά. Δεν προσφέρουν τίποτα περισσότερο από εμάς τους υπόλοιπους. Τους απλούς εργαζόμενους. Προσφέρουν το ίδιο με διαφορετικό τρόπο. Απλά η δουλειά τους αυτή προβάλλεται. Και γι’ αυτό τον λόγο, μπορεί να παρασύρει μαζί της ενθουσιασμό ή μη. Πιο εύκολα από τα λόγια, καμιά φορά συγκινεί ένα τραγούδι.
Αποκτούν φήμη και είναι ευάλωτοι. Και στην περίοδο που συζητάμε, ίδιες απαιτήσεις πρέπει να ζητάμε. Ανεβασμένες.
Και στις μέρες μας! Και ας μην έχουν έμπνευση.

Είναι τόσες πολλές οι προεκτάσεις του θέματος που είναι αδύνατο να συμπυκνωθούν σε μια συζήτηση. Όπως και τα ερωτήματα που προκύπτουν.
Η άποψή μου είναι σε γενικές γραμμές το έργο των καλλιτεχνών τείνει να είναι κατά πολύ ή λίγο καλύτερο από τους ίδιους, ως ανθρώπους.
Ελάχιστοι, μόνο, καλλιτέχνες στέκονται επάξια δίπλα στο έργο τους.
Θα δοκιμάσω μια πιθανή εξήγηση. Η δημιουργία, ακόμα και όταν αυτή συνιστά ή εμπεριέχει ,γνώση ,τεχνική και κοπιώδη δουλειά, ποτέ δεν παύει να αντανακλά τα ψυχικά, πνευματικά, ηθικά δυναμικά του δημιουργού.
Ποια είναι , όμως, αυτά τα δυναμικά? Είναι σταθερά, αναλλοίωτα, παγιωμένα , ώστε σε να εκφράζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, σε κάθε έργο? Προφανώς όχι. Με ποιον τρόπο οι εσωτερικές αντιφάσεις, οι συγκρούσεις , οι κορυφώσεις των συναισθημάτων παρουσιάζονται στη δημιουργία? Με ποιο τρόπο εικόνες από τα μη συνειδητά κομμάτια της ύπαρξης, εκρηκτικά -ανεπεξέργαστα ή επεξεργασμένα στη βάση της τεχνικής – συναισθήματα, τη διαμορφώνουν?
Αλλά πέρα από όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό του καλλιτέχνη , πολύ συχνά, οι άνθρωποι αυτοί έχουν το ιδιαίτερο χάρισμα να λειτουργούν ως συλλέκτες συναισθημάτων, να “οικειοποιούνται” όσα συμβαίνουν στον κοινωνικό τους περίγυρο, να αντιλαμβάνονται τις εντάσεις και τις συγκρούσεις στο επίπεδο της κοινωνίας και αλληλεπιδρώντας με αυτό το δυναμικό να δημιουργούν.
Είναι φορές που η διάσταση ανάμεσα στον καλλιτέχνη και το έργο του, στον καλλιτέχνη και τον άνθρωπο, μοιάζει σχιζοειδής (και κάποιες φορές είναι και με την ιατρική έννοια του όρου). Αυτό όμως που μάλλον συμβαίνει, είναι ότι πολύ συχνά τα μνημειώδη δημιουργήματα γράφονται ή αναπαράγονται σε στιγμές κορύφωσης ενός συναισθήματος , στις ρωγμές της συναισθηματικής και ηθικής “κανονικότητας” του δημιουργού. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ένας μισογύνης μπορεί στη μοναδική -πιθανά- έξαρση τρυφερότητας να γράψει έναν ύμνο στη γυναίκα. Το έργο είναι κομμάτι της ψυχής του καλλιτέχνη, σάρκα από τη σάρκα του, αλλά δεν είναι όλος ο καλλιτέχνης. Τουλάχιστον αυτό που είναι αναγνωρίσιμο , αυτό που εκφράσει την όποια “κανονικότητα” ενός καλλιτέχνη.
Βέβαια δεν ξέρω τα παραπάνω έχουν να κάνουν με την στάση ανθρώπων της τέχνης την περίοδο της χούντας. Μπορεί, πιθανώς, να εξηγήσει τις αντιφατικές στάσεις ανθρώπων που περιφέρονταν από τη μία πλευρά στην άλλη, χωρίς υποχρεωτικά (όχι πως δεν υπήρχε και αυτή η στάση) να είναι καιροσκόποι και τυχοδιώκτες.
Η αλήθεια είναι ότι περιμένει κανείς από τους ανθρώπους της τέχνης και των γραμμάτων (αν και χωράει συζήτηση για τον ξεχωριστό ρόλο που τους αποδίδουμε) ,σε οριακές στιγμές και περιόδους , να έχουν μια ξεκάθαρη στάση. Ξεχνάμε όμως, ότι δεν είναι υπεράνθρωποι , αλλά κανονικοί άνθρωποι, στους οποίους το μεγαλείο και η ποταπότητα, η χαρά και η λύπη, η ευτυχία και η μιζέρια , εναλλάσσονται με τον ίδιο ρυθμό, όπως σε κάθε ένα από εμάς. Ίσως στους καλλιτέχνες -με τη συχνά υπέρμετρη εγωπάθεια- ακόμα σε μεγαλύτερο βαθμό. Αυτό δε σημαίνει ότι η στάση τους κρίνεται με επιείκεια, αλλά ότι κρίνεται με τα ίδια κριτήρια όπως για κάθε άνθρωπο που λούφαξε, δεν αντιστάθηκε ή ακόμα χειρότερα συνεργάστηκε…
Ας μην ξεχνάμε ότι δεν πρέπει να κρίνουμε μια εποχή με βάση της σημερινές συνθήκες, αν και τείνουν να αποκτήσουν αρκετές αναλογίες.
Στη Γαλλία είναι εύκολο να είσαι αντιρρησίας συνείδησης, στην Ελλάδα λίγο πιο δύσκολο. Στο Ισραήλ απαιτεί μεγαλείο ψυχής!
Οι πράξεις αντίστασης συνιστούν τιμή για όσους τις έπραξαν και όσους τις πράττουν.
Οι υπόλοιποι ας βράσουν στο ζουμί τους…

Καταρχήν δεν είναι ανάγκη να είσαι <<αριστερών αντιλήψεων>> για να είσαι εναντίον του φασισμού.
Δεύτερο που έχω να πω: βάσει του παραπάνω σχήματος κάποιες χιλιάδες που στερήθηκαν φιλίες, παιδιά και οικογένεια για να βρεθούν σε εξορίες, φυλακές κι αποσπάσματα, “σκέφτονταν το εγώ τους”. Ενώ όσοι από δειλία ή και υπολογισμό έτυχε να συρθούν στα τέσερα αυτοί ήταν που δεν κοίταγαν τον εαυτό τους αλλά θυσιάστηκαν για άλλους, εν προκειμένω “για τα παιδιά τους”… Αυτό το “σχήμα” κι οι ίδιοι θα ντρέπονταν να το χρησιμοποιήσουν σαν δικαιολογία, γιατί ήξεραν ότι άλλοι που δεν ακολουθούν τον δικό τους εύκολο δρόμο, έχουν κι αυτοί παιδιά και οικογένεια, και θα ήταν διπλή ντροπή να εμφανίζουν μπροστά τους ως ανωτερότητα το προσκύνημα.

ΥΓ Όπως είναι φανερό, νομίζω, και από τα προηγούμενα σχόλια μου, το πρόβλημα μου δεν είναι να “καταδικάσω” κανέναν. Το πρόβλημά μου είναι ότι αυτή η στάση δεν αποτελεί πρότυπο, και πολύ περισότερο η “δικαιολόγησή” της δεν μπορεί να φτάνει μέχρι και να απαξιώνει όσους τήρησαν μια διαφορετική στάση ζωής, όπως εξ αντικειμένου (εννοώ το λογικό περιεχόμενο κι όχι την πρόθεση του συντάκτη τους) τείνουν να κάνουν μερικές τοποθετήσεις.

Δεν είχα καμία μα καμία διάθεση να δευτερολογήσω αλλά ένεκα η προσωπική αναφορά.

Άγη, η επαγγελματική σου ιδιότητα (δικηγόρος γαρ) βγαίνει στον τρόπο γραφείς σου. Τι εννοώ.
Απομονώνεις το ένα σκέλος και φαίνεται σωστό αυτό που απαντάς. Για το ένα σκέλος όμως.

Έγραψα επίσης, ότι είναι ανάγκη να είσαι χουντικός για να είσαι υπέρ της. Κάποιοι ίσως ήταν. Χουντικοί δεν ήταν μόνο οι συνταγματάρχες, έτσι;
Υπήρχε και μέρος του λαού που τους ακολουθούσε. Δεν έχει σημασία το ποσοστό. Μέσα σ’ αυτούς και καλλιτέχνες.

Πολύ σίγουρος είσαι!!! Πώς το ξέρεις;
Αν κι εγώ το έγραψα ως δική μου υπόθεση και όχι ως πληρεξούσιος εκπρόσωπός τους!!!

Είσαι απόλυτος για το τι σκέφτονταν και τι ήξεραν οι “προσκυνημένοι”. Μήπως να μας πεις τότε, γιατί πήραν μέρος στην φιέστα;

Γιατί, είπε κανείς ότι είναι; ή έστω το υπαινίχθηκε;

Τώρα κοροϊδευόμαστε;
Σε ποιο σχόλιο φάνηκε κάτι τέτοιο; Εξάλλου δεν μιλάμε για όσους έκαναν αντίσταση αλλά γιατί αυτοί οι 5-10 καλλιτέχνες πήραν μέρος στη “φιέστα”.

Σταμάτα λοιπόν, την υπεράσπιση γενικά όσων έκαναν αντίσταση και μίλα για το θέμα.

“Η τέχνη επί χούντας”

Διαβάζοντας τα παραπάνω, μου ήρθε στο νου μία συνέντευξη του Μίκυ Θεωδοράκη. Μιλούσε για τον καιρό της εξορίας του. Του είχε κάνει εντύπωση ότι όλοι τραγουδούσαν τα τραγούδια του. Οι φυλακισμένοι τα πιο επαναστατικά και οι φύλακες τα πιο ρομαντικά. Από ότι φαίνεται, η πολιτική δρα διασπαστικά ενώ η μουσική ενωτικά!

Όμως, Δημήτρη, από όποια μεριά και να την δω τη φράση <<έχεις υποχρέωση έναντι των παιδιών σου να σκεφτείς πρώτα αυτά και μετά την ιδεολογία και το Εγώ σου>>, βγαίνει από αυτή λογικά το συμπέρασμα ότι αν πράξεις το αντίθετο και αρνηθείς την “πρόσκληση” τότε σκέφτεσαι το “Εγώ σου και την ιδεολογία σου” και παραμελείς “την υποχρέωση έναντι των παιδιών σου”, πράγμα το οποίο θεώρησα προσβλητικό, ξαναλέω, για όποιον στερήθηκε παιδιά και οικογένεια για να πάρει το δρόμο της φυλακής, της εξορίας κλπ. Άλλωστε αυτό το “επιχείρημα” αυτούσιο το χρησιμοποιούσαν και σε αυτούς τους τόπους για να αποσπάσουν τις γνωστές δηλώσεις μετανοίας, όπως επίσης το χρησιμοποιούσαν και προς τις οικογένειες των κρατουμένων για να τις χρησιμοποιήσουν σαν μέσο πίεσης.
Το “Εγώ” τους, νομίζω, το σκέφτηκαν πρώτοι από όλους, όσοι με τον έναν ή άλλο τρόπο προσαρμόστηκαν στην κατάσταση προκειμένου να μην αντιμετωπήσουν προβλήματα στην οικογενειακή και επαγγελματική τους ζωή.

Αγη δεν θα μπορουσα να το εκφρασω καλυτερα…Το θεμα ειναι ομως και πως σταθηκαν συγκεκριμενοι μουσικοι,αυτοι δηλαδη τι σκεφτονταν?Ειχαν καποια ευκολια?Και γενικοτερα πο τον χωρο των τεχνων…Δεν ειχαν κατι,οτιδηποτε να σκεφτουν?Δεν θα επιτελουσαν το καλλιτεχνικο τους εργο πιο ευκολα εκτος φυλακης?

Εγώ πάλι εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω το γιατί δεν διαχωρίζεται η τέχνη από τον άνθρωπο. Όταν μάλιστα οι ανθρώπινες αντιφάσεις πλεονάζουν ακόμα και στο δικό μας μικρόκοσμο.
Οι μουσικοί δεν αποτελούν εξαίρεση στο κόσμο. Ένα μέρος από αυτούς “συγκολλήθηκε” με την χούντα λόγω ραγιαδισμού, ένα άλλο συνεργάστηκε εν ψυχρώ μαζί της και ένα άλλο αψηφώντας το κόστος μπήκε στον αγώνα. Σε όλα τα επαγγέλματα και ιδιότητες των ανθρώπων το ίδιο δεν έγινε;
Ο Μπιθικώτσης όπως βρέθηκε τυχαία στη Μακρόνησο έτσι ακριβώς βρέθηκε τυχαία στην εμετική χουντική φιέστα. Ήταν ένας αδιάφορος πολιτικά άνθρωπος και πήγε εκεί επειδή απλά τον κάλεσαν. Αν τον καλούσαν σε επέτειο εργατικής εξουσίας το ίδιο ακριβώς θα έκανε. Διάβαζα πρόσφατα ότι πριν τα Δεκεμβριανά οι περισσότεροι επιφανείς είχαν ταχθεί με την εαμική εξουσία πιστεύοντας την αδιαμφισβήτητη επικράτησή της. Αυτό βέβαια δεν αποτέλεσε εμπόδιο να πάνε με την άλλη πλευρά --εν μία νυκτί- όταν είδαν να γέρνει η πλάστιγγα υπέρ του μοναρχοφασισμού. Έτσι είναι οι άνθρωποι βρε παιδιά πως να το κάνουμε;