Επανέρχομαι στοι ερώτημα που έθεσα παραπάνω.
Μπορεί “αντικειμενικά” να οριστεί τι ακριβώς σημαίνει κακός στίχος ή είναι το προσωπικό γούστο που καλύπτει εντελώς τις κρίσεις μας με αποτέλεσμα να θεωρούμε κακούς στίχους κάποιους που ένας άλλος θα τους θεωρούσε καλούς;
1 «Μου αρέσει»
γιώργο δεν νομίζω πως μπορεί να απαντηθεί αντικειμενικά αυτό. κάποιοι είναι γενικά αποδεχτοί ως καλοί, κάποιοι ως κακοί, το πρόβλημα είναι στα ενδιάμεσα…
ας πούμε, οι στίχοι του “αφού μ’αρέσει να γυρνώ” είναι δουλεμένοι και έχουν κάτι να πούνε. αντίθετα το “κομπολογάκι” είναι κακοφτιαγμένο, ποιός θα κατέγραφε σε δίσκο “πάψανε τα δεδόμενα”; ενδιάμεσα όμως, τα παραδοσιακά ή τα χασικλήδικα δίστιχα του μπάτη και της παρέας του, εμένα μου αρέσουν αλλά σε κάποιους φαίνονται απλοϊκά ή βρώμικα.
1 «Μου αρέσει»
Πιστεύω ότι είναι δυνατόν ως ένα σημείο να οριοθετηθούν τα επίπεδα του στίχου, αλλά φυσικά πρέπει να ληφθεί κάθε φορά υπόψη ποιος τον έγραψε, εποχή, πλαίσιο (άλλο ένα λαϊκό τραγούδι, άλλο ένα ποίημα - για να μην πω ότι ο ίδιος ακριβώς στίχος μπορεί να είναι καλός σε ροκ τραγούδι και κακός σε λαϊκό και αντιστρόφως) κλπ., και αν υπεισέλθουν όλοι αυτοί οι παράγοντες θα πρέπει να υπεισέλθει κι άλλος ένας, ποιος τον ακούει/διαβάζει τον στίχο. Οπότε, όλη η τόσο δύσκολα κερδισμένη αντικειμενικότητα πάει περίπατο!
Για να ξεκινήσουμε με κάτι πιο απλό, νομίζω ότι υπάρχουν κάποια στάνταρ σημάδια: για παράδειγμα, η επανάληψη ενός πολυφορεμένου κλισέ είναι ίδιον κακού στίχου (ή μέτριου τέλος πάντων…).
1 «Μου αρέσει»
πολύ σωστά όλα αυτά, κι εγώ τα σκέφτηκα. αλλά ακόμα και το επαναλαμβανόμενο μοτίβο, είναι σημαντικό στοιχείο στα παραδοσιακά δίστιχα ή ακόμα και στο πειραιώτικο.
1 «Μου αρέσει»
*Αυτός ο στεγνός στίχος, που επαναλαμβάνει διαρκώς τα ίδια και τα ίδια (ό τι χειρότερο κατ`εμέ)
Το φαινόμενο υπήρχε πάντα, από “καταβολής στίχου” και όσο πάει χειροτερεύει, δυστυχώς…
Αν με έβαζαν να απαντήσω ειλικρινά τι με τραβάει σε ένα τραγούδι, θα έλεγα “η μελωδία” .-
Από παράλληλη συζήτηση θυμήθηκα ένα κάπως συναφές παράδειγμα: το «Κουκλάκι» δεν είναι βέβαια τσιφτετέλι που να μιλάει για το τσιφτετέλι, είναι όμως μια τρομερή μουσική σύνθεση επενδεδυμένη με λόγια εντελώς αδιάφορα. Δε θα το έλεγα «κακό στίχο» γιατί δεν έχει τίποτε να με ενοχλήσει, αλλά δεν έχει ίχνος έμπνευσης, δε λέει τίποτε πέρα από το ότι κάποιος αγαπάει κάποιαν, και γενικώς δεν προδίδει (κατά τη γνώμη μου) καμία άλλη προσπάθεια εκ μέρους του δημιουργού πέρα από το να μπει μια φωνή στη μουσική.
Είναι ένα τραγούδι φτιαγμένο ξεκάθαρα για τη μουσική του. Τα λόγια έρχονται σε εντελώς δεύτερη μοίρα.
1 «Μου αρέσει»
Θα συμφωνήσω απόλυτα! Υπάρχει όμως και ένα τραγούδι του Τούντα όπου και η μουσική είναι πάρα πολύ ωραία και με ωραίες μετατροπίες, αλλά ο στίχος είναι ίσως ο δυνατότερος από τη δισκογραφία της εποχής: Γιατί φουμάρω κοκαΐνη.
5 «Μου αρέσει»
Αν και ίσως υπάρχουν ακόμα καλύτερα του Τούντα, υπάρχουν, κατα τη γνώμη μου τροπικά χαρακτηριστικά που ντύνουν το στίχο
Φιλα με στο στόμα δε βαστώ(ράστ 4χορδο)
δώσ’ μου ένα φιλάκι πεταχτό (ουσσάκ με άλμα στα διαστήματα)
σε αγάπησα, μικράκι μου, πολύ, κουκλάκι μου
δόθηκα στο λάγνο σου φιλί (Σαμπάχ!)
Βλέπουμε λοιπόν την λαχτάρα και αισιοδοξία του πρώτου στίχου ντυμένη με κάπως θετική μουσική
Την γραμμή της λέξης “πεταχτό” να έχει ένα πέταγμα τρίτης προς τα πανω
και την απελπισία του σαμπάχ όταν ο στίχος μαυρίζει μετά ,μιλόντας για το παρελθόν
Πάμε παρακάτω:
Τι κακό(μπουσελίκ), τι απονιά (εβίτς)
που ’χεις για μένα, φως μου, μέσα στην καρδιά (κίνηση ημιτονίων)
στο σεβντά σου μ’ έριξες για να πονώ, κουκλάκι μου
ντέρτι μού ’βαλες παντοτινό(Σαμπάχ)
η λέξη “κακό” είναι σε μινοράκι(μπουσελίκ),κατα κοινή ομολογία μελαγχολικός ήχος
Τα 2 “τι” απέχουν πάλι ένα διάστημα τρίτης οπότε το δεύτερο ψηλότερα είναι πιο έντονο και πιο παραπονιάρικο ίσως
και όταν αναφέρεται “Σεβτάς” έρχεται πάλι το Σαμπάχ να μας μαυρίσει…ενώ ένα στίχο παραπάνω την αποκαλεί “φως μου” ,πράγμα που ίσως κάνει το Σαμπά να πονάει λίγο ακόμα όταν έρχεται
κάτι αντίστοιχο γίνεται και παρακάτω και…
Στον τελευταίο στίχο το σαμπά μπαίνει στη λέξη"φαρμάκωσε"…τυχαίο;;
όχι δεν είναι τυχαίο…ο Τούντας ήταν μάστορας αυτου το φωνητικού δράματος που κάθε στίχος αποκτούσε και δικό του μουσικό χρώμα
Τα λόγια μόνο αδιάφορα δεν μου φαίνονται, στον τρόπο που ντύνονται με ήχο…
Επεξεργασία: Δεν το ήξερα το τραγούδι αλλά όσο το ακούω εντυπωσιάζομαι απο το ποσο περίτεχνα περνάει απο την αισιοδοξία στο παράπονο και στην απελπισία.
6 «Μου αρέσει»
εξαιρετική ανάλυση αλέξανδρε! και πόση αντίθεση με τον “πόνο του πρεζάκια” (δελιάς), με αυτή την χαρούμενη εισαγωγή, και το χαλαρο μινοράκι στα λόγια ( όχι ότι δεν είναι κομματάρα δηλαδή).
1 «Μου αρέσει»
Μπράβο Αλέξανδρε, πολύ ωραία ανάλυση! Βέβαια, εγώ θα έβλεπα κάποιες προσεγγίσεις περισσότερο δικές σου προσωπικές και λιγότερο του ίδιου του Τούντα, συμφωνώ όμως ότι γενικά ο άνθρωπος το ΄χε και με το παραπάνω, το παίξιμο με συναισθήματα και μακάμια.
Μιάς όμως και λες ότι το συγκεκριμένο κομμάτι δεν το ήξερες, ίσως να μην έχεις προσέξει και τα παρακάτω δύο, που κι αυτά είναι πάνω στο ίδιο μοτίβο παιξιμάτων με εναλλαγές τρόπων: Κουκλί της Κοκκινιάς και Στη Δραπετσώνα . Εγώ τα παίζω συνήθως και τα τρία μαζί (το Κουκλάκι πρώτο), ως «τριλογία».
2 «Μου αρέσει»
Όλα αυτά τα τραγουδια τα βρίσκω πολύ καλά παραδείγματα της τέχνης του Τούντα, Ειδικά στην δραπετσώνα που οι εναλλαγές ευτυχίας και πόνου είναι τόσο συχνές και η ισορροπία μεταξύ τους τόσο εύθραστη, ειδικά όταν εύχεται το θάνατο του (να πεθάνω κουκλίτσα μου ποθώ) με την λέξη “πεθάνω” χρωματισμένη με ράστ (ένας γλυκός θάνατος;)
Φυσικά οι προσεγγίσεις μου είναι προσωπικές αφού είναι δύσκολο να αποδειχτει αντικειμενικά το χρώμα ενός τετραχόρδου ή άλλης δομής.Αυτό που για μένα βγάζει ένα συγκεκριμένο συναίσθημα μπορεί σε άλλον να βγάζει κάτι διαφορετικό.Προσπαθησα μόνο να αιτιολογήσω γιατί πιστεύω πως το συγκεκριμένο τραγούδι είναι αποτέλεσμα κάποιας σκέψης σε ότι αφορά τον χρωματισμο του στίχου.
1 «Μου αρέσει»
Χμ, κι εγώ νομίζω ότι γίνεται ραστ εδώ, όμως το λί (να πεθάνω, κουκ λί τσα μου ποθώ) είναι έντονα χαμηλωμένο…. Δεν θα της το διόρθωνε της Ρόζας ο Τούντας, αν ήθελε ραστ εκεί;
οχι, πολύ σωστά το λεει η ρόζα.εκεί είναι χαμηλό, γιατί ξαναγυρίζει σε νικρίζ-νεβεσέρ.
Όλο το τροπικό παιχνίδι είναι μεταξύ ραστ και νικρίζ-Νεβεσέρ…
Ε άρα, δεν έχουμε γλυκό θάνατο, που θα ήταν και λίγο παράξενο. Απλά και μόνο, ο “θάνατος” είναι μόνο ρητορικό σχήμα, που είναι και γενικά αποδεκτό.
Κύριε Νίκο, εκεί μιλάει για λύτρωση στο θάνατο οπότε , νομίζω βάζοντας πικρόγλυκη μουσική βάφει την επιθυμία του αυτή με χαρά και λύπη.
Είμαι βέβαιος οτι έγινε με συγκεκριμένο σκοπό όπως και τα ΩΩΩΧ τα έχει βάψει με νεβεσέρ για να “πονάνε”.
Συγνώμη αν φλυαρώ
???
Χιτζάζ 5χ ακούω.
είναι όντως 5χορδο αλλά στις εκτελέσεις που έχω ακούσει είναι ραστ απο ντουγκιαχ (νισαμπουρέκ)
Δηλαδή σε ποιες;
Γενικά το ήξερα χιτζάζ (δηλαδή ημιτόνιο μεταξύ των συλλαβών φι- και -λα), αλλά -επειδή τώρα μ’ έβαλες σε περιέργεια- μόλις τσέκαρα την Ισμήνη Διατσέντε και τον Σωφρονίου και εξακολουθώ να πιστεύω ότι ακούω ημιτόνιο (αν δεν είμαι επηρεασμένος από αυτό που πίστευα τόσα χρόνια, και από αυτό που λογικά περιμένει το αφτί: δεν παίρνω όρκο ότι δεν αυθυποβάλλομαι, αλλά το έβαλα και σε 1/2 της ταχύτητας και είμαι αρκετά βέβαιος.)
ο Καρίπης σίγουρα αλλά θα το ξαναελέγξω
επίσης κάποιοι λένε ραστ στο “τι κακό” αλλά εκει πραγματικά νομίζω οτι είναι λάθος στην ερμηνεία
Έχεις δίκιο Αλέξανδρε! Στην πρώτη στροφή η εν λόγω νότα/συλλαβή είναι υπερβολικά γρήγορη και φευγαλέα, αλλά στη δεύτερη (αχ αυτή η θολή σου η ματιά - στον Καρίπη πάντα) είναι πράγματι σε διάστημα τόνου!!!
Πρόκειται για κάποια αναγνωρισμένη έλξη;