Ευχαριστούμε κ. Σπουρδαλάκη. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εισήγηση. Θα ήθελα πολύ -και ελπίζω να μπορέσω- να τη δω κάποτε τυπωμένη και δημοσιευμένη, μαζί βέβαια και με τις υπόλοιπες, ως παρακαταθήκη.
Θα σχολιάσω μερικά σημεία:
α) Οργανοποιία και μουσική:
Ο ρόλος της οργανοποιίας στην εξέλιξη της μουσικής δεν είναι τόσο παραγνωρισμένος. Έχω υπόψη μου τουλάχιστον ένα παράδειγμα, και υποθέτω ότι δε θα είναι μοναδικό: στα διάφορα κατά τόπους είδη λύρας, η σχέση ανάμεσα στις κατασκευαστικές διαφορές αφενός και στις μουσικές διαφορές των τοπικών ιδιωμάτων αφετέρου δεν έχουν διαφύγει το ενδιαφέρον της σχετικής φιλολογίας.
Θυμάμαι επίσης να έχω διαβάσει κάπου μια παρόμοια αναφορά για τα 3χ και τα 4χ κοντραμπάσα, και τη σχέση τους με το ρεπερτόριο.
Συνολικά δεν νομίζω ότι το θέμα έχει αγνοηθεί από τους μελετητές.
Εκεί που ίσως υπάρχει όντως κενό είναι στην επισήμανση του ρόλου του συγκεκριμένου Χ ή Ψ οργανοποιού. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις λαϊκές παραδόσεις -γιατί εκεί είναι τα πιο πολλά μου διαβάσματα- υπάρχει μια τάση (κληρονομημένη ίσως από την παραδοσιακή λαογραφία) τα άτομα να αντιμετωπίζονται απλώς ως ψηφίδες του μωσαϊκού, με την ιδιαιτερότητα του καθενός να χάνεται μέσα στο σύνολο της «ανώνυμης παράδοσης».
β) Ο πολιτισμός της οργανοποιίας:
Με καταεντυπωσίασε ο συσχετισμός ανάμεσα στις εξελίξεις του μπουζουκιού και στο ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο της εποχής. Η αναφορά στην τραυματισμένη εθνική υπερηφάνεια του Έλληνα (και φυσικά στα γεγονότα που την προκάλεσαν), στον αναπροσανατολισμό των προτύπων που αναζητεί, σε (παρα)ιστορικά γεγονότα όπως αυτό με τα πικάπ κλπ., αποτελούν καθαρή επιστήμη και μάλιστα του πιο μοντέρνου είδους. Είναι το είδος σκέψεων που αποδεικνύουν ότι μέσα από ένα στενό, μικρό εκ πρώτης όψεως θέμα (πόσο άλλαξαν οι τύχες του κόσμου επειδή κάποιοι Έλληνες προσέθεσαν μια χορδή στο τοπικό τους όργανο;) μπορεί κανείς να διαβάσει ολόκληρο τον κόσμο. Τέτοιοι συσχετισμοί μπορούν να έχουν ενδιαφέρον ακόμη και για κάποιον που δεν ξέρει από μπουζούκια, που δε θα αντιληφθεί ποτέ τη διαφορά 3χ - 4χ, που μπορεί να μην έχει την παραμικρή ιδέα περί ελληνικής μουσικής, αλλά που ενδιαφέρεται παρά ταύτα για γενικότερα ζητήματα εξέλιξης των κοινωνικών-πολιτισμικών εκφράσεων.
Το σημείο αυτό θα μπορούσε ακόμη και να σταθεί από μόνο του ως ακραιφνώς επιστημονική εισήγηση σε συνέδριο. Θεωρώ ότι είναι απολύτως up to date.
γ)
Αυτή τη φράση τη βρίσκω κάπως σκληρή. Ιδίως όταν έχει προηγηθεί εκείνη:
κ. Σπουρδαλάκη για άλλη μια φορά συγχαρητήρια για το εξαίσιο κείμενο και για τις άρτια διατυπωμένες απόψεις σας.
Θα συμφωνήσω απόλυτα με την τοποθέτηση σας ως προς το τετράχορδο μπουζούκι. Όπως επίσης θα συμφωνήσω με όσα εκφράζετε για το ζήτημα του “ποιός κατασκευάζει τα καλύτερα μπουζούκια”. Μυριάδες συζητήσεις επι συζητήσεων έχουν γίνει και για τα δύο θέματα, όχι μόνο σε αυτό το φόρουμ, όμως τα γραφόμενα σας είναι αυτά που πραγματικά συμπυκνώνουν την κοινή λογική μέσα σε λίγες γραμμές. Ο δογματισμός είναι ο χειρότερος εχθρός της προόδου και μάλλον αυτό το ξεχνάμε όταν αναφερόμαστε σε μια “ζωντανή” τέχνη όπως αυτή της οργανοποιείας.
Να είστε πάντα καλά για να προσφέρετε στην τέχνη της οργανοποιείας και να διατυπώνετε τις πάντα χρήσιμες απόψεις σας.
Γειά σας κύριε Σπουρδαλάκη.
Το διάβασα με πολύ ενδιαφέρον το θέμα και δεν θα το αναλύσω καθόλου.
Θα κάνω μια παρατήρηση. Κανένας οργανοποιός δεν είναι τέλειος. Κανένας οργανοποιός δεν θα φτιάξει το τέλειο όργανο ούτε εντός ούτε εκτός Ελλάδος.
Το ίδιο το όργανο είναι τέλειο από μόνο του διότι την πρώτη ύλη την έφτιαξε η ίδια η φύση. Και κάθε ξύλο είναι ξεχωριστό. (άλλωστε για αυτό χρησιμοποιούνται και κάποια συγκεκριμένα ξύλα σε κάποια συγκρεκιμένα σημεία του οργάνου).
Σκοπός του οργανοποιού είναι να δημιουργήσει (ποιεί) το όργανο.
Σκοπός του μουσικού είναι να βγάλει την φωνή του οργάνου.
Το κάθε όργανο έχει και τον χαρακτήρα του. Για αυτό κι άλλωστε άλλα οργανα βγάζουν έναν οξύ ήχο (τα κάνουν ελαφρόηχα αν μου επιτρέπετε η έκφραση) και άλλα μουντο ήχο (μαγκιόρικα στην φωνή τους, αν μου επιτρέπετε και πάλι η έκφραση).
Καλέ μου φίλε cris. Συμφωνώ ότι κανείς δεν είναι τέλειος,-και οι οργανοποιοί δεν ξεφεύγουν από αυτόν τον κανόνα-,συμφωνώ ότι ποτέ ή τέλος πάντων πολύ δύσκολα θα κατασκευαστεί το τέλειο έγχορδο, αλλά διαφωνώ με όλα τα άλλα.
Κανένα μα κανένα όργανο δεν είναι τέλειο από μόνο του. Μπορεί να υπάρχουν και τέλεια υλικά στην φύση,(μέχρι να ανακαλύψουμε άλλα τελειώτερα),αλλά και πάλι κάποιος οργανοποιός θα τα ανακαλύψει, και κάποιος οργανοποιός θα τα κατασκευάσει.
Την φωνή του οργάνου την δίνει ο οργανοποιός, εκμεταλλευόμενος τους νόμους της φύσης. Αυτός δίνει και τον χαρακτήρα του οργάνου, και την ιδιαίτερη φωνή του. Ο μουσικός χειρίζεται, και αποδίδει (ερμηνεύει) με την όποια φωνή του κάθε οργάνου. Υπάρχουν μουσικοί, που μπορούν να “εκμεταλλεύονται” στο έπακρο όλες τις δυνατότητες του οργάνου, αυτό όμως δεν δίνει το δικαίωμα στον οποιονδήποτε να ισχυρίζεται ότι την φωνή την βγάζει ο μουσικός. Το αν κάθε όργανο βγάζει οξύ, ή μουντό ή αμβλύ ήχο, είναι στο χέρι του καλού κατασκευαστή να το κατασκευάσει. Το αν γίνεται στην τύχη, τότε ο κατασκευαστής είναι μέτριος.
Τέλος ευχαριστώ και εγώ τον Χρήστο, για την ανάρτηση του τόσο αναλυτικού και καλογραμμένου κειμένου του.
Μην ξεχνάμε όμως ότι ένα όργανο όταν αρχίζουμε να του χτυπάμε τις χορδές και να το κυρδίζουμε καθημερινά (για να μην πω καμιά άλλη λέξη και υπάρξουν παρεξηγήσεις από κάτι … πονηρά μυαλα!! ) το όργανο “στρώνει” όλο και πιο πολύ.
Οπότε όταν τελειώνει η κατασκευή του οργάνου και ξεκινάει η χρήση του κανείς δεν ξέρει ως που μπορεί να φτάσει μετά από 1-2 μήνες χρήσης.
ενα κακο όργανο δε θα φτασει πουθενα… οσο και να στρωσει…
το οργανο το κανει ο κατασκευαστης. Αν ηταν ετσι φίλε μου ολοι οι μαραγκοι μπουζουκια θα φτιαχνανε…
Εγώ μιλάω για μπουζούκια που φτιάχνουν οι οργανοποιοί, άρα μαστόρια, κι όχι για μαραγκούς. Για αυτωνών τα μπουζούκια μιλάω.
Και για να το γράψω και για τους αρχάριους: Τα μπουζούκια των 150-250 ευρώ ΔΕΝ είναι μπουζούκια.
-Τί δεν καταλλαβαίνεις; Τί ΔΕΝ καταλλαβαίνεις;
ενα κακο όργανο δε θα φτασει πουθενα… οσο και να στρωσει…
το οργανο το κανει ο κατασκευαστης. Αν ηταν ετσι φίλε μου ολοι οι μαραγκοι μπουζουκια θα φτιαχνανε…
Ένα κακό όργανο θα παραμείνει όντως κακό , όμως ισχύει ότι ένα μπουζούκι με καπάκι ελάτινο μιας εβδομάδας μετά απο 5 μήνες θα είναι σαφώς καλύτερο. Ένα όργανο το οποίο θα μιλάει απο την πρώτη του μέρα το καπάκι του συνήθως δε θα έχει καλή εξέλιξη
Συμφωνούμε φίλε μου,ότι το όργανο στρώνει καλά στα χέρια ενός καλού παίκτη,όπως στρώνει ένα καινούριο αυτοκίνητο στα χέρια ενός καλού και έμπειρου οδηγού.Αλλά όπως ο οδηγός δεν κατασκευάζει το αυτοκίνητο,άρα και την ταχύτητα το οποίο αυτό θα μπορεί να αναπτύσσει , έτσι και ο μουσικός δεν “βγάζει” την φωνή,αλλά την χειρίζεται.
Παιδιά, μπήκαμε σε μία διαδικασία που παρήγαγε κοντά δέκα μηνύματα σε μισή μέρα και έπεται συνέχεια, απ’ ότι καταλαβαίνω, για πράγματα στα οποία οι απόψεις είναι έντονα υποκειμενικές και το πληκτρολόγιο δεν βοηθά καθόλου να γεφυρωθούν. Cris, θα συμφωνήσω και εγώ στο ότι κανένα απολύτως ανθρώπινο κατασκεύασμα δεν είναι τέλειο, όσο και αν η φύση είναι ο προμηθευτής της πρώτης ύλης. Αλλά και στο ότι το θέμα που πραγματεύεται ο κύριος Σπουρδαλάκης αξίζει μίαν ανάλυση.
Αυτά τα φόρουμ είναι πολύ κατατοπιστικά διότι γίνονται πραγματικές συζητήσεις. Άσε που έχουμε και ανθρώπους που γράφουν άρθρα με έρευνα και μελέτη.
Ωστόσο, ποιά είναι αυτή η διαδικασία που παρήγαγε κοντά δέκα μηνύματα σε μισή μέρα; Και που κολλάει στο θέμα μας;
Ακριβώς επειδή δεν κολλάει στο θέμα μας, παρενέβην. Το θέμα μας ήταν βεβαίως, μέχρι τη δημοσίευση του δικού σου πρώτου μηνύματος, η ωραιότατη κα κατατοπιστικότατη εισήγηση του Χρήστου Σπουρδαλάκη. Με τη τη δική σου δημοσίευση θέτεις (όπως έχεις βεβαίως δικαίωμα) άλλο θέμα συζήτησης: τον ισχυρισμό ότι το όργανο Μπουζούκι είναι τέλειο από μόνο του. Κάποιοι δεν συμφώνησαν με την άποψη αυτή, με αποτέλεσμα η συζήτηση να επικεντρωθεί σε κατεύθυνση τελείως διαφορετική από εκείνη στην οποία προέτρεπε η τοποθέτηση του κ. Σπουρδαλάκη. Κάποια στιγμή παρενέβην και εγώ προτρέποντας (όπως έχω και εγώ δικαίωμα) για την επιστροφή της συζήτησης στο αρχικό της θέμα.
Θεωρώ ότι η κουβέντα γίνεται καλοπροαίρετα,και δεν έχω βεβαίως καμία μα καμία διάθεση να ξεστρατίσει.Έχω απλά μια διαφωνία με τον cris ,- σε πολιτισμένο επίπεδο -,και προσπαθώ με παραδείγματα να εξηγήσω αυτό που θεωρώ αυτονόητο.Ότι ο κατασκευαστής δηλαδή “κατασκευάζει” την φωνή σε ένα όργανο,(άλλωστε έχουμε παραγγελίες για μπάσα,για πρίμα,για φωνακλάδικα, κ.λ.π.),έστω στο μέτρο του δυνατού,ενώ ο μουσικός είναι αυτός που θα την χειριστεί με τον οποιοδήποτε τρόπο.Δεν μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι με το καλό στρώσιμο που τυχόν θα κάνει ο όποιος μουσικός σε κάποιο όργανο,αυτός και είναι ο καθοριστικός παράγοντας ώστε να λέμε ότι ο μουσικός “βγάζει” την φωνή.Δηλαδή ο κατασκευαστής πήρε απλά υλικά της φύσης,(δεν έφαγε ώρες και ώρες να τα διαλέξει,δεν στήθηκε απέναντί τους συλλογιζόμενος πως θα τα χειριστεί,γιατί πρέπει να πούμε ότι υπάρχει ξεχωριστός χειρισμός για κάθε όργανο,δεν χειρίστηκε ξεχωριστά την όποια επιθυμία του κάθε πελάτη και ως προς την αισθητική ,αλλά κυρίως να έχει τα ηχητικά ηχοχρώματα που αυτός επιθυμεί), και τα συναρμολόγησε έτσι απλά,και έτσι λόγω των φυσικών πρώτων υλών , το όργανο γίνεται τέλειο.Φίλε μου cris , για να κατασκευαστή ένα καλό όργανο, ο κάθε κατασκευαστής πρέπει να είναι καλός γνώστης της φυσικής και της γεωμετρίας.Εννοώ φυσική και γεωμετρία οργάνου.Δηλαδή γνώστης νόμων της φύσης,ώστε να τους χειριστή σωστά,και να κατασκευαστή έτσι ένα σωστό δημιούργημα.Αυτό λοιπόν το δημιούργημα το παραλαμβάνει ο μουσικός,-άλλος χειριστής φυσικών νόμων -,και το χειρίζεται.ΔΕΝ ΒΓΑΖΕΙ ΤΗΝ ΦΩΝΗ Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ.Ο μουσικός απλά είναι ο υπεύθυνος για τον ΤΡΟΠΟ της μετάδοσης αυτής της φωνής.Ελπίζω να έγινα κατανοητός.
υ.γ.Όση ώρα έγραφα,απάντησε ο Νίκος ως προς την ομιλία του Χρήστου,και βεβαίως δεν πρέπει να ξεστρατίσει η κουβέντα,γιατί ο Χρήστος έχει βάλει θέματα μεγάλα,που θέλουν απόψεις.
Καλημέρα κα χρόνια πολλα στους Δημήτριους και τις Δήμητρες και την υπερήφανη Θεσσαλονίκη μας που με τόσα τραγούδια την τίμησε ο μεγάλος μας Βλάχος, Βασίλης Τσιτσάνης.
Στο θέμα μας τώρα. Δεν έθεσα προσωπικά κάπιο άλλο θέμα συζήτησεις ως προς την τελειοτητα του οργάνου διότι είναι μέσα στην έκθεση του Σπουρδαλάκη.
Μπορούσα απλούστατα να κάτσω και να εκθέσω προσωπική γνώμη για άλλα 15-20 θέματα που γράφονται μέσα σε αυτό.
Σχετικά με το αν ο οργανοποιός μπορεί να κάνει ένα μπουζούκι μπάσο ή πρίμο ή φωνακλάδικο αυτό ένα εξέλιξη της οργανοποιίας και συγχαρήτηρια. @nikosn: “Δεν βγάζει την φωνή ο μουσικός”. Ανοίγεις άλλο θέμα;
Μπορεί ο οργανοποιός να ξέρει να φτιάξει ένα μπουζούκι και δεν ξέρει να παίζει. Αλλά θα ξέρει να το κουρδίσει και να χτυπήσεις της νότες και να βγάλει την φωνή του. Όχι όμως και τις “φωνητικές δυνατότητές” του. Ο μουσικός, αυτός που ξέρει να παίζει καλά ένα μπουζούκι και ξέρει μερικά τραγούδια θα βγάλει σχεδόν όλες τις φωνές του οργάνου. Με το τρόπο που κατασκευάστηκε το όργανο θα γίνουν οι ανάλογες φυσικές δονήσεις στα ξύλα και στο σκάφος του οργάνου και μέσα από τα ηχεία θα βγεί και θα μεταφερθεί με τον φυσικό τρόπο, μέχρι εκεί που η φυσική του δύναμη του επιτρέπει, θα μεταδοθεί ο ήχος.
Η μετάδοση του ήχου μπορεί να μεγάλωσει και να επεκταθεί μέσα από τα ηλκτρονικά αξεσουάρ για ήχο, μικρόφωνο-ενισχυτης-ηχείο.
Αυτά για να βάλω κάποια πράγματα στην θέση τους.
Απλά να υπενθυμίσω που στάθηκα: “Θυμάμαι τον εαυτό μου έκπληκτο να ακούει τον πιο διάσημο μάστορα της εποχής να αποκαλεί όλους τους συναδέλφους του “λούστρους”,“άσχετους”, “ανάξιους” ενώ αναφερόμενος στον εαυτό του έλεγε με περισσή αυταρέσκεια πως “ εγώ πήρα το μπουζούκι από σάζι που έμοιαζε με φουρναρόξυλο και το έφτασα στο τέλειο που βρίσκεται. Δεν υπάρχουν τελειότερα μπουζούκια από τα δικά μου”.”
και:
"Είμαι 33 χρόνια οργανοποιός, ακόμα και πριν ασχοληθώ επαγγελματικά με την οργανοποιία άκουγα και ακούω να πλανάται το ίδιο πάντα ερώτημα “Ποιος να είναι άραγε ο καλύτερος οργανοποιός;; ποιος φτιάχνει τα καλύτερα μπουζούκια;;;”"".
Πάνω σε αυτά έγραψα την φράση "Δεν υπάρχει τέλειο μπουζούκι.
Ίσως δεν έπρεπε να τα έγραφε;
Και στο τέλος μου το συγκρινει με την κιθάρα, αλλά αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.
Κατα την ταπεινή μου άποψη όλοι οι αξιοπρεπείς οργανοποιοι κατασκευάζουν μπουζούκια me καλο μέχρι πολυ καλο ήχο . Υπάρχουν ακόμα και κάποιοι ερασιτέχνες οργανοποιοι που βγάζουν πολυ καλο ήχο
εδω και λίγο καιρό είχα γράψει ένα τοπικ για το τι σημαίνει καλο μπουζούκι
Καποιοι φίλοι είχαν γράψει την άποψη τους.
Εκεί εγγυάται η διάφορα ! Ολοι μιλάμε για καλο, το καλύτερο μπουζούκι , όμως αυτό είναι καθαρά υποκειμενικό
το γιατί , πιστεύω εξηγεί ο φίλος alk στο παραπάνω ποστ
Πολύ καλό κείμενο με καλούς συσχετισμούς της εξέλιξης του μπουζουκιού με το ελληνικό κοινωνικό ιστορικό πλαίσιο της εποχής που αλλάζει η κατασκευή και ο ρόλος του μπουζουκιού. Παρόλα αυτά θα μου επιτρέψετε να εκφράσω τις αμφιβολίες μου σχετικά με την αντιγραφή των καθημερινών συνηθειών και κουλτούρας από την ‘‘δύση’’. Κάτι τέτοιο το βρίσκω παρατραβηγμένο και σίγουρα δεν εκφράζει ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού στον ελλαδικό χώρο.