Η θεωρία των πάντων στην οργανοποιία - Ισίδωρος Παπαδάμου

Είχα την ευχαρίστηση να συνομιλήσω με ένα πολύ αξιόλογο οργανοποιό τον Ισίδωρο Παπαδάμου στο μπλοκ μου. Ανυσηχo πνευμα σχετικά με τον καλό παλαιό ήχο του ρεμπέτικου, καυστικός ως προς εκεινούς που δεν ψάχνονταις στο πως να κατασκευάσουν όργανα με ποιοτικό ήχο, και αποκαλυπτικός με το φωτογραφικό υλικό του στη δημιουργία ρεπλικας του ταμπούρο-μπουζούκου του Γιόβαν Τσαούς και του πολυσυζητημένου κουφίου μανικου του

Για περισσοτερες πληροφοριες επισκευτειτε το μπλογκ μου
Ζητω συγνωμη το αρθρο ειναι στα αγγλικα

Μετρημένος άνθρωπος ο κ. Παπαδάμου κι ωραίος τύπος, τουλάχιστον αυτό βγάζει η κουβέντα.

Σχετικά με τη δυναμική (DYNAMIC) όπως την ορίζει, διαφωνώ. Το πρώτο μου μπουζούκι (Καφετζόπουλος, 2009) είχε εξαρχής την τάση όσο το χτυπάς, τόσο να σου δίνει, σε προκαλούσε μάλιστα από κατασκευής/στησίματος. Το «κόψιμο» του ήχου, είναι μάλλον για δεξιοτέχνες που δε πολυδίνουν βάση στον όγκο και την ένταση.

Διαφωνώ παρομοίως με την αμεσότητα (IMMEDIACY), όπως την ορίζει (συμφωνώντας όμως για το προσωπικό εσωτερικό άγγιγμα). Υπάρχουν όργανα που έχουν πολλά να δώσουν, αλλά στα σωστά χέρια. Αμεσότητα επιζητούν παρομοίως οι δεξιοτέχνες,…για μένα προσωπικά δεν αποτελεί κριτήριο.

Τώρα, για τις ομαδοποιήσεις των υλικών και πόσο στέκουν, δε δύναμαι να εκφέρω γνώμη, είμαι άσχετος. Σίγουρα όμως, όλο το στήσιμο παίζει το ρόλο του.

Αποτιμώ σαν θετική την προσπάθειά σου SDimis, αλλά ενοχλούμαι να βλέπω τη συνέντευξη στ’ αγγλικά (στα ελληνικά δε σου μίλησε ο άνθρωπος, ή κάνω λάθος;). Πώς θα σου φαινότανε να παρουσιάζω εδώ μελλοντικά ρεμπετάρθρα μου στα γερμανικά ή τα ινδέζικα (μπορώ και τα δύο);

Γενική παρατήρηση και φιλική συμβουλή: απόφευγε τους πομπώδεις υπερθετικούς και τις ταμπέλλεςb[/b] στο λόγο σου («μάστερ-οργανοποιός», «ερευνητής» κ.τ.λ.)…καταντάει λιγάκι αμερικανιά. Η ταμπέλλα έφαγε τον άνθρωπο τη σήμερον, πόσο μάλλον στην Ελλάδα, που είσαι ό,τι δηλώσεις…να κοιτάμε την ουσία.

Καλή και δημιουργική συνέχεια,

ο Πίκινος

b[/b] δεν εξυπονοώ τον κ. Παπαδάμου φυσικά, που ίσα-ίσα μου φαίνεται σεμνότατος.

Σχετικά με τη δυναμική:

Αυτό που εσύ ορίζεις ως δυναμική, αυτό εννοεί και ο Παπαδάμου. Παίζεις σιγά, ακούγεται σιγά (αλλά καθαρά). Παίζεις δυνατά, ακούγεται δυνατά (και καθαρά). Η απόδοση στα Αγγλικά ίσως είναι λίγο άστοχη. Που γίνεται λόγος για κόψιμο του ήχου? Έχεις δίκιο για τον Καφετζόπουλο (και άλλους μάστορες όμως), όσα όργανα του έχω πιάσει αποδίδανε άριστα τις δυναμικές!

Τώρα για την αμεσότητα, ε, νομίζω ότι είναι και λίγο φιλοσοφική η διάθεση και η προσέγγιση. Πάντως, νομίζω πως όλοι μας αναζητούμε την αμεσότητα, έτσι όπως την περιγράφει ο Παπαδάμου (το να σε αγγίζει ο ήχος και να μην περνάει απλά από δίπλα σου). Ίσως βέβαια αυτό να είναι και λίγο υποκειμενικό (το ποιός ήχος σε αγγίζει). Γιατί πιστεύεις ότι την θέλει πιο πολύ ο δεξιοτέχνης?

Για όποιον ενδιαφέρεται, εδώ μπορεί να βρει κάποια από τα θέματα που θίγονται στην συνέντευξη, στα Ελληνικά. Αλήθεια, η κουβέντα έγινε στα Αγγλικά? Αν όχι, ίσως θα μπορούσε ο SDIMIS να μοιραστεί μαζί μας και την Ελληνικη έκδοση.

Resistance to a strong hit (= αντίσταση στο δυνατό χτύπημα). Τώρα που το ξαναβλέπω, σαν resistance εννοεί εδώ την αντοχή! Οπότε ναί, μάλλον το ίδιο λέμε.

Γι αυτό είπα ελληνικά, στο #2!

Για να κάνει το όργανο να «μιλάει» με τον λιγότερο δυνατό κόπο. Ο δεξιοτέχνης παίζει γρήγορα κ’ ενδεχομένως έχει να βγάλει ολονύκτιο πρόγραμμα (άλλο να παίζεις γιαβάσικα σπίτι σου με το πάσο σου).

Παρακαλω δωστε μου λιγο χρονο καθως ο οργανοποιος εστειλε περισσοτερες πληροφοριες σχετικα με τισ ειδικες κατασκευες οταν το αρθρο ηταν στον πια live Εμπλουτιζω την συνενταιξη με τισ πληροφοριες αυτες και θα επανελθω με το αρθρο στα ελληνικα για τουσ φιλουσ του φορουμ που το ζητησαν

ευχαριστω

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 14:18 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 13:31 —

To αρθρο στο μπλογκ εμπλουτιστηκε με τισ περισσοτερες πληροφοριες απο τον κατασκευαστη

Το αρθρο στα Ελληνικα οπως ζητηθηκε

[i]Οταν ήμουν νέος και μάθαινα μπουζούκι το 1962 η οργανοποιεία περνούσε περίοδο παρακμής . Οχι τόσο απο άποψη κατασκευής ,όσο απο άποψη αναζήτησης ήχου . Τα σκάφη είχαν μεγαλώσει πολύ και είχαν στρογγυλέψει και οήχος πουπαρήγαγαν
ήταν τελείως διαφορετικός απο τον παλαιότερο . Σ’ αυτό συνετέλεσε και ο μαγνήτης που απάλλαξε τους οργανοποιούς απο την αγωνία του ήχου . Ακόμη και το πιο αποτυχημένο και άηχο όργανό τους μπορούσαν να το πουλήσουν με τη δικαιολογία οτι
είναι κατάλληλο γιατο μαγνήτη . Έτσι υποπτεύομαι οτι και οι πιο ανήσυχοι ακόμα κατασκευαστές παράτησαν σιγά σιγά την αναζήτηση της τελειότητας του ήχου μια και τους ενδιέφερε περισσότερο ο εμπορικός τομέας .
Αναζητώντας λοιπόν τον παλιό προπολεμικό ήχο , δεν είχα μπορέσει πουθενά να τον βρώ .Μια μέρα του 1983 είπα μέσα μου πως θα κάτσω να προσπαθήσω μόνος μου .Έτσι βρέθηκα σ’ αυτή την τέχνη ,απο αγωνία και μόνο για τον καλό ήχο .
Ξεκίνησα σιγά σιγά και αφού ανακάλυψα διάφορες κατασκευαστικές τεχνικές έφτιαξα τα πρώτα μου όργανα .
Στη συνέχεια στράφηκα στην αναζήτηση του ήχου .Χρησιμοποιώντας στην αρχή το χέρι μου και το αυτί μου άρχισα να χτυπώ τα ξύλα προσπαθώντας να διαπιστώσω διαφορές μεταξύ τους .Παράλληλα κατασκεύασα και κάποια εργαλεία
που με βοηθούσαν στην έρευνα αυτή .
Η προσπάθεια αυτή κράτησε πολλά χρόνια μέχρι να αρχίσω να βγάζω τα πρώτα μου στέρεα συμπεράσματα .Κατα τη διάρκεια αυτής της πορείας πέρασα μέσα από διάφορα στάδια αμφιβολίας και απογοήτευσης μια και δεν υπήρχαν
συνομιλητές για να ανταλλάξουμε τις παρατηρήσεις μας και να εξηγήσουμε κάποια δύσκολα ηχητικά φαινόμενα .
Γύρω στο 2000 μάζεψα όλες τις παρατηρήσεις μου και έκανα μια προσωπική ανακοίνωση στον εαυτό μου .Την ονόμασα Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΥ ΟΛΑ ΤΑ ΕΞΗΓΕΙ .Ήταν απλή και σύντομη και εκείνο που κατάφερε ήταν να κατατάξει τα ξύλα σε ομάδες [κατηγορίες] .
Είχα ήδη καταλήξει στις ιδιότητες που με ενδιέφεραν σε ένα καλό όργανο .
Αναφέρω τις κυριότερες
1 ΔΥΝΑΜΗ [επαρκής ήχος] .Με απλό χτύπημα το όργανο αποδίδει τον ήχο που έχει .
2ΔΥΝΑΜΙΚΗ . Αντοχή στο δυνατό χτύπημα .Η νότα παραμένει καθαρή ακόμα και σε ακραίες καταστάσεις .Ετσι σε βοηθάει περισσότερο να αποδώσεις το πάθος του παιξίματος .
3 ΕΥΘΥΒΟΛΙΑ ή ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ .Ο ήχος σε αγγίζει άμεσα και σκάζει κατ ’ ευθείαν επάνω σου και σε αγγίζει .Το αντίθετό της είναι ΠΛΑΓΙΟΤΗΤΑ .Οήχος είνα σαν να περνάει απο δίπλα σου χωρίς να τον γεύεσαι άμεσα,προκαλώντας ακόμη και δυσάρεστα συναισθήματα
4 ΕΥΚΡΙΝΕΙΑ ή ΚΑΘΑΡΌΤΗΤΑ .Ο ήχος είναι καλοκουρδισμένος και σταθερός χωρίς ξεκουρδίσματα της νότας απο το ηχείο .
5 ΟΜΑΛΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΝΟΤΩΝ .Δεν υπάρχουν κενά στη σύνδεση μεταξύ τους .
6 ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ .Απόδοση των πρίμων των μεσαίων και των μπάσων στον καλύτερο βαθμό .
Με αυτές τις ιδιότητες ως όπλο αναζήτησης κατέληξα στη θεωρία που προανάφερα .
Με απλά λόγια μπορώ να πω οτι διέκρινα τα ξύλα που ερευνούσα σε τέσσερις βασικές κατηγορίες .Α - Β -Γ -Δ . Ο διαχωρισμός έγινε με κριτήριο τη ΔΥΝΑΜΙΚΗ .
Α = πολλή δυναμική
β =μέτρια δυναμική .
γ =ελάχιστη δυναμική .
δ =καθόλου δυναμική .
Διέκρινα επίσης οτι τα ξύλα της ομάδας Α δεν ήτανε όλα ίδια .Μοιάζανε ως

προς την δυναμική αλλά διέφεραν ως ως προς τις άλλες ιδιότητες .Χώρισα λοιπόν την ομάδα Α σε τέσσερις υποκατηγορίες .Α ΓΝΗΣΙΟ - Α ΒΟΜΒΟΣ -Α ΔΥΝΑΤΟΝ -Α ΦΟΡΤΕ ή ΨΕΥΔΟΑΛΦΑ .Για τα χαρακτηριστικά της ομάδας Α δεν θεωρώ σκόπιμο ναμιλήσω αναλυτικά .Τα ονόματα τα έδωσα εγώ μια και δεν υπήρχε προηγούμενη βιβλιογραφία γ’ αυτά .
Η ομάδα Β παρέμεινε με έναν εκπρόσωπο .
Στις ομάδες Γ και Δ διέκρινα και εδώ κάποιες υποκατηγορίες αλλά δεν θεωρώ σκόπιμο να επιμείνω . Για κάποιους που δεν το ψάχνουν και πολύ και αυτός ακόμα ο ήχος τους φθάνει .Ιδιαίτερα εκείνους που δε θέλουν να μοχθήσουν για να βγάλουν τον ήχο .
Στα όργανα της κατηγορίας Γ ΚΑΙ Δ , και αν ακόμα διαθέτουν δύναμη ,η νότα είναι θαμπή ,τερματισμένη και ξεκούρδιστη .

Με όπλο λοπόν το αυτί θέλω να πιστεύω ,με ταπεινότητα ,οτι έφθασα κάπου τώρα στα 65 μετά απο πολύ παίδεμα και άπειρες ώρες δουλειάς .
Ξέρω πως άλλοι συνάδελφοι κατασκευαστές κοιτάζουν μόνο τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των ξύλων και χρησιμοποιούν ως κύριο όπλο τους τη λέπτυνση για να παράγουν δυνατό ήχο .Το σέβομαι αλλά προσωπικά δεν με εκφράζει αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης
ενός τόσο σοβαρού φαινομένου .

Σ’ αυτές εντάσσεται ότι ξεφεύγει απο την σύγχρονη εμπορική εικόνα του μπου ζουκιού .
1 ΜΠΟΥΖΟΥΚΟΜΆΝΑ .Από τα πρώτα χρόνια μου

ασχολήθηκα μαζί της .Με μακρύ αλλά όχι φαρδύ σκάφος ,αχλαδόσχημο ,ανάμεσα στο λαούτο και το μπουζούκι ,με μακριά ταστιέρα 80 εκατοστών για χαμηλά κουρδίσματα που αποδίδουν ιδιαίτερα
ατμοσφαιρικό ήχο .Με έξι ή οκτώ χορδές που δέχονται διάφορα κουρδίσματα . Οπρώτος που αγόρασε απο εμάς τέτοιο όργανο είναι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και συνέθεσε πάνω του ωραίες μελωδίες .
Κατασκεύασα αρκετές άλλες στον αέρα και άλλες με καλούπι .Οι κατασκευές στον αέρα έχουνε ρίσκο αλλα οδηγούν την ψυχή σε μια πιο ελεύθερη κίνηση . Τις χρησιμοποιώ στη μουσική μου και τις παίζει συνήθως ο Ανδρέας .
2 ΤΟ ΤΑΜΠΟΎΡΙ ΤΟΥ ΓΙΟΒΑΝ ΤΣΑΟΎΣ , κατασκευή Λαζαρίδη .Βασισμένο σε παλιότερα όργανα που είχε φέρει ο Ειτζιρίδης απο τη μικρά ασία και ζήτησε να του κατασκευάσουν πανομοιότυπα .
Αντιγράψαμε το πιο αντιπροσωπευτικό .Χρησιμοποιήσαμε τον υπολογιστή γιατί δεν είχαμε μπροστά μας το ίδιο αλλά με βάση την ταστιέρα πετύχαμε και τις υπόλοιπες αναλογίες .Δεν χρησιμοποιήσαμε τη φυσική κλίμακα που είχε
γιατί δεν θα μπορούσε να το παίξει κανείς στην εποχή μας .Το δικό μας στο πίσω μέρος είναι πιο αβαθές απο το πρωτότυπο .Το κάναμε συνειδητά για να βάλουμε και μια προσωπική σφραγίδα .
Κατασκευάσαμε πολλά απο αυτά και ορισμένα με μάνικο κούφιο φτιαγμένο απο ντούγιες .
3 ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ .θελήσαμε ναεπαναλάβουμε τη βασική φόρμα κρατώντας τις αναλογίες και παίζοντας λίγο με τις διαστάσεις .Ηδιακόσμηση και το μόρσο του κεφαλαριού είναι πανομοιότυπα .Ηκαμπύλη των ντουγών
είναι δικής μας τεχνοτροπίας .Ο ήχος του παραπέμπει στον παλιό .Σ’ αυτό βοηθάει το σχήμα του σκάφους και η συνταγή των ξύλων που χρησιμοποιήσαμε .
4 Ο ΤΑΜΠΟΥΡΑΣ ΤΟΥ ΓΑΙΛΑ .[Μακρυγιάννη] .Χρησιμοποιήσαμετο ηχείο του σε διάφορους τζουράδες .Στενή καμπύλη που κλείνει ψηλάκαι χρησιμοποιεί υπερυψωτικές ντούγιες για να αποκτήσει βάθος .
5 ΤΟΤΑΜΠΟΎΡ ΤΟΥ ΤΟΜΠΟΥΛΗ [Ουντόλα ].Το κατασκευάσαμε κατα παραγγελία . Το ηχείο του χρησιμοποιεί την τεχνική του ξύλινου τούρκικου τσουμπους .
Κλείνοντας σου λέω οτιασχοληθήκαμε ,μαζί με τον Ανδρέα ,με τις παλιές φόρμες των σπουδαίων κατασκευαστών που και σύ ο ιδιος αναφέρεις και μελετάς ,επειδή μας άρεσαν τα σχήματα ,μας άρεσαν ως ήχοι ,μας άρεσαν ως κατασκευές [/i]

μπράβο, πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη! σε παλαιότερη επίσκεψή μου στην οικογένεια παπαδάμου, μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση η οξύτητα της αντίληψης, η ανάλυση των μεθόδων και των υλικών, καθώς και η απόλυτη αυτάρκεια σε όλα τα στάδια της παραγωγής.

Ίσως να ταίριαζε περισσότερο η λέξη ανταπόκριση ή απόκριση (αντί για αντοχή ή αντίσταση).

Μπράβο στον SDimis, είναι ωραίο να κυκλοφορεί και μια συνέντευξη με τον κ.Ισίδωρο. Έτυχε πολλά από αυτά που λέει, να μου τα δείξει στο όργανο. Θα μπορούσα να κάθομαι για ώρες και να τον ακούω! Το σίγουρο είναι ότι έχει ρίξει πολύ έρευνα και δουλειά στο αντικείμενο.

Εκτιμώ τη δουλειά τους όσο την έχω δει από το ίντερνετ. Και αυτά που λένε, πολύ ενδιαφέροντα. Με το παραπάνω, όμως, διαφωνώ.

Δεν θα μπορούσε κανείς να παίξει π.χ. τα “δευτερόλεπτα” και τη “φλόγα”, ενδεχομένως, αλλά εάν κάποιος αγόραζε αυτό το μπουζούκι για να παίξει άκυρο ρεπερτόριο, θα ήταν και βλαξ…

Συγχαρητήρια για την όμορφη συνέντευξη SDimis.

νομίζω εννοεί την φυσική κλίμακα αντί της συγκερασμένης. πάντως όταν είχα παίξει ένα τέτοιο όργανο, είχε εντυπωσιακό ήχο αλλά όχι σαν αυτόν του τσαούς. επίσης ήταν μάλλον υπερμεγέθες με αντίστοιχη δυσκολία στο παίξιμο.

Εξαιρετικό το αρθρο-όπως και η δουλειά του!Welldone!