Η λέξη δεν είναι βέβαια “ρεμπέτικη”, αλλά δεν είναι κι άσχετη.
Το ερώτημά μου δεν είναι ποιο τραγούδι μπορεί ή δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται “σκυλάδικο”.
Αφορά μόνο την προέλευση της λέξης. Πώς επικράτησε ένα “είδος” να χαρακτηρίζεται έτσι;
Μιά υποθετική ερμηνεία, η οποία δεν στηρίζεται σε καμιά πηγή:
Όταν ο ηλεκτρικός ήχος άρχισε να χρησιμοποιείται για εντυπωσιασμό, θεωρήθηκε καλή ιδέα να “στολίζεται” η μουσική με διάφορα εφέ, με ποιό γνωστό -ως γνωστόν- το έκο: βάλε λίγο έκο έκο έκο έκο έκο έκο
Εν πάση περιπτώσει ανάμεσα στα χρησιμοποιούμενα εφέ ήταν της μόδας γύρω στο 70 και η “ουάουα” αν δεν κάνω λάθος. Λέω λοιπόν μήπως από την “ουάουα”, που δίνει κάτι σαν γαύγισμα στον ήχο του προγράμματος, προήλθε ο χαρακτηρισμός “σκυλάδικο”, “σκυλάδικα” κλπ.
Γνωρίζει κανείς θετικότερα κάτι;
Δεν νομίζω ότι θα καταφέρουμε να βρούμε τεκμηριωμένη ετυμολόγηση της λέξης. Επειδή χροιά γαυγίσματος προσδίδει όχι μόνο το έκο, αλλά και η γενικότερη (σκηνική και ηχητική) παρουσία των καλλιτεχνών του είδους*, ερμηνευτών και οργανοπαικτών, ίσως είναι αυτό μία ικανοποιητική προσέγγιση, Άγη.
*θα τσιμπήσει η Πελαγία τώρα, και ποιός θα μας γλυτώσει….
Την δεκαετια του 1970 φυτρωναντα μαγαζια που ειχαν μπουζουκι στην ορχηστρα τους σαν μανιταρια!!Χωρις γνωστα ονοματα,και οι τραγουδιστριες με πολυ ελαφρο ντυσιμο!!!Οσο για την φωνη τους,ασε μη το ψαχνεις.Γαυγισματα και τιποτα αλλο.
Τα μαγαζια αυτα λοιιπον,με αυτες τις φτηνες απομιμήσεις ,και για τους παραπανω λογους,ονομαστηκαν σκυλαδικα.
Παλιός μπουζουκτσής (και ουχί μπουζουκίστας…) μου είχε δώσει προ 30ετίας την εξής ερμηνεία. Επειδή στα μαγαζιά αυτά ανέβαιναν στο πάλκο από τις 10 το βράδυ και έπαιζαν αδιάλειπτα (με το ανάλογο κέφι όπως είναι φυσικό…) μέχρι τις 6-7 το πρωΐ, δουλεύανε δηλαδή “σαν σκύλοι” όπως περίεργα… λέμε στη γλώσσα μας, ονομάστηκαν και έτσι, τα δε μαγαζιά σκυλάδικα.
Δεν με πείθει καθόλου, μα καθόλου ο κύριος Καρκαγιάννης: τα ιστορικά γεγονότα (μπουρδέλα περιοχής Βούρλων και πορνομπάρ περιοχής Τρούμπας) υπάρχουν καταγεγραμμένα όπως ακριβώς τα περιγράφει. Όχι όμως και η ονομασία των επαγγελματιών κυριών, που δεν έχει περάσει πουθενά αλλού όπου ασκήθηκε το επάγγελμα. Δεν είναι δυνατόν ένας μόνο ταξιτζής, όσο πολύπειρος και αν είναι, με τη βοήθεια ενός δημοσιογράφου, να λύσει ένα δύσκολο ετυμολογικό πρόβλημα.
Όσο για τον παλιό μπουζουξή, Γρηγόρη, τα ίδια περίπου ωράρια είχαν και έχουν και όλα τα πολυτελή μαγαζιά πίστας.
ο όρος “σκυλόμαγκας” υπήρχε προπολεμικά, ακούστε το ομώνυμο σκετσάκι του πέτρου κυριακού. υπάρχει στο τρίτο σιντί της πρώτης κασετίνας “rembetιka” του c. howard. μάλιστα η καρικατούρα αμανέ μου θυμίζει λίγο κλάψα σκυλάδικου…
Ακουστε λοιπον , απλη σκεψη της γραφούσης , που τσιμπα εστω και αναδρομικα …
Οι σκύλες (τα συμπαθη τετραποδα) , ως γνωστον σέρνουν , γυρευουν “σκυλο” για την διαδικασια της αναπαραγωγης …
Σκυλαδικα …
Χωροι οπου συχναζουν μόνοι ανδρες (σκύλοι) , για να γουσταρουν “ολο” το πακετο , ποτο , διασκεδαση , γυναικες (σκύλες)
που προσφερουν κονσομασιον και εαν τα βρουν με τον πελατη , υπαρχει και συνεχεια , ειτε εντος του καταστηματος , στα
θρυλικα “σεπαρέ” , ειτε σε χοτέλ , ειτε εντος του αυτοκινητου του πελατη κλπ.
Παλια στα “μπουζουκια” , ετσι τα λεγαμε , υπηρχε μια τετοια ατμοσφαιρα , αλλα στο παλκο μπορει να επαιζε ο Τσιτσανης
ο Χοντρονακος , ο Καμπουρελος και να τραγουδουσαν η Μπελλου , η Μαιρη Μαραντη , η Λιλη , ονοματα στην τυχη εντελως …
Για το κονσομασιον , το μαγαζι ειχε αλλες κοπελλες ντυμενες προκλητικα (οχι σαν σημερα) με ντεκολτε και μινι συνηθως …
Εαν ο πελατης επιθυμουσε ελεγε στο γκαρσον και η κοπελλα πηγαινε στο τραπεζι του , οπου την κερνουσε και τα μετα ηταν
δικο τους θεμα …
Επισης τα “μπουζουκια” , εκτος απο κονσομασιον και ποτά , προσφεραν ελαφρυ γευμα , συνηθως μια μπριζολα , σαλατα , φετα
σε αντικατασταση του σημερινου “πιατου” με τυρια και αλλαντικα …
Αλλο γραφικο προσωπο που εκανε την περαντζάδα του , ηταν ο “τομπολατζής” , που ειχε σε μαυρο σακουλι νουμερα και σε ενα
καλαθι σοκολατες , μπουκαλια με ουισκυ , κουκλακια διακοσμητικα και επαιζε τόμπολα με τον πελατη … αυτα
Όντως φίλοι μου έτσι πρέπει να είναι, αλλά ο όρος γενικευτικέ αργότερα , δούλευα στην επαρχία,(για το μεροκάματο) τα έζησα προς το τέλος τότε που σταματούσαμε στις 7+ το πρωί, 1978- 9 υπήρχε το ελαφρύ πιάτο η μπριτζόλα, σαλάτα, κονσομασιόν με τα ποτά, πιάτα γύψινα βγάζανε πολύ σκόνη που αναπνέαμε και συνήθως τελειώνανε και έσπαγαν τις πιατέλες, τα τραπέζια όλα ανάποδα, καυγάδες, φωτιά στα ουίσκι, και λουλούδια, απλήρωτοι λογαριασμοί, εμετούς κ.α. το fender twin δίπλα μου να γαυγίζει και το πατίνι στο κεφάλι μου να με τρελαίνει, τα άθλια ηχητικά συστήματα με τις ταινίες eco,τα ντεσιμπέλ που φάγαμε, τότε τα πληρώνουμε τώρα, που γίναμε κουφοί και δεν ακούμε τίποτα, βάλε και τις τενοντίτιδες που βασανίζουν τους περισσοτέρους, οι τραγουδίστριες πιο πολλές φάλτσες να έρχονται από Αθήνα και από αλλού να σου πετάνε μια κασέτα πάνω στο τραπέζι ,και εμείς πρόβες –πρόβες σε μια μέρα να τις περάσομε πρώτο πρόγραμμα σατρα –πατρα, ούτε ένα για σου, ούτε το όνομα τους να ξερωμαι καλά καλά. Οι απάνθρωπες σχέσεις, και ο Ήχος μας (η φωνές και το ντύσιμο) και η ατμόσφαιρα, και τα νταλαβέρια ήταν για μένα το Σκυλάδικο. Ο κόσμος περναγε πάντως καλά. Τυχεροί ήταν οι γνωστοί μουσικοί και καλοί τραγουδιστές που είχαν καλές συνεργασίες.
Οπως τα λέει η Πελαγία είναι. Διασταυρωμένο 100% και από εμένα.
Το πρόβλημα είναι ότι επί δεκαετίες, η λέξη “σκυλάδικο” δεν χρησιμοποιήθηκε αυτόνομα αλλά σε αντιδιαστολή προς το “ποιοτικό”.
Αποτέλεσμα είναι σήμερα, πολύς κόσμος (μαζί τους και ο Μπαμπινιώτης) ταυτίζουν το “σκυλάδικο” που είναι μαγαζί με το “καψουροτράγουδο” που είναι τραγούδι. Οι συνειρμοί περί γαβ-γαβ σκύλος που τραγουδάει είναι πολύ πρόσφατα και, ενώ είναι αληθοφανή, δεν έχουν καμία σχέση με το θέμα.
Σκύλοι είναι οι άντρες που τα βράδια κυκλοφοράνε σόλο χωρίς γυναίκες σε “κοπάδια” των τριών - το πολύ τεσσάρων - και βολτάρουν σε διάφορα μαγαζιά. Σε μπαρ, σε μπουζουξίδικα, σε πατσατζίδικα κ.λπ. Βεβαίως η κορωνίδα της βραδιάς είναι κάποιο μπουζουξίδικο που παίζει ή τραγουδάει κάποιος “φίλος”. Εκεί θα φάνε, θα πιούν, θα ρίξουν και καμιά στροφή, αλλά θα χαμουρευτούν και με καμιά κονσοματρίς. Ωραία πράγματα δηλαδή.
Τα χρόνια της μεταπολίτευσης, υπήρχαν σκυλάδικα όπου παίζανε εξαιρετικοί μπουζουξήδες και τραγουδάγανε πολλές φίρμες που είναι μάχιμες και σήμερα. Τη ίδια περίοδο, υπήρχαν και μαγαζιά πιο “καθαρά” (τα λεγόμενα “οικογενειακά”), σαφώς ακριβότερα, όπου η μουσική ήταν ελαφρύτερη, πιο κόσμια, παίζανε και μερικά “ευρωπαϊκά” κ.λπ. Αυτά οι σκύλοι τα λέγανε (και τα λένε) κωλάδικα για ορισμένους αυτονόητους λόγους και για ορισμένους άλλους που δεν είναι της ώρας.
Σκυλάδικα, “μπαρ”, πατσατζίδικα, βρόμικα κ.λπ. υπάρχουν και σήμερα.
Σεβαστές όλες οι απόψεις!!! Θα ήθελα να προσθέσω κι άλλη μία εκδοχή!!!
Πριν χρόνια, επί εποχής Καζαντζίδη, Μπιθικώτση, Ζαμπέτα, τα λαϊκά μαγαζιά ήταν στις Τζιτζιφίες, και μάλιστα υπαίθρια τους καλοκαιρινούς μήνες. Μέχρι τότε προσέφεραν μόνο ποτό ,το οποίο όμως ήταν σε διατίμηση και δεν μπορούσαν να βάλουν την τιμή όσο ήθελαν. Έτσι σκεφτήκαν να βάλουν και φαγητό, υποχρεωτικά, έτσι ώστε να μπορούν να χρεώνουν παραπάνω. Έβαλαν λοιπόν μοσχάρι βραστό, το οποίο δεν τρωγόταν ακόμα και αν το μάσαγες 100 ώρες. Έτσι οι πελάτες με το που τους σέρβιραν το πάσαραν στα αδέσποτα σκυλιά, που μαζευόντουσαν από την μυρωδιά. Έτσι στα λαϊκά μαγαζιά της εποχής μαζευόντουσαν πάρα πολλά σκυλιά και έτσι ονομαστήκαν σκυλάδικα. Φιλικά Γιάννης!!!
— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 19:14 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 18:50 —
Πόσα χρόνια πίσω με πήγες!!!5 χρονών παιδάκι ήμουν, και το θυμάμαι!!!
Το θέμα έχει συζητηθεί και παλαιότερα - οι ίδιες πανω-κάτω απόψεις είχαν καταγραφεί και τότε. Η άποψη της Πελαγίας είναι, κατά τη γνώμη μου, πιο κοντά στην πραγματικότητα της τότε εποχής. Να προσθέσω και κάτι: σύμφωνα με νόμο που ίσχυε τότε, τα “κωλάδικα” για να λειτουργήσουν έπρεπε να πάρουν άδεια κέντρου διασκέδασης πράγμα που απαιτούσε την ύπαρξη ορχήστρας. Το ρόλο της τραγουδίστριας αναλάμβαναν οι “σκύλες” του μαγαζιού που μετά το πρόγραμμα έκαναν και “κονσομασιόν”. Στο Βαρδάρη μάλιστα υπήρχε μαγαζί όπου τραγουδούσαν τραβεστί! Το “Σεχραζάτ”. Οι παλιότεροι, ίσως, το θυμούνται…
Τον τομπολατζή στα 2-3 ντεμί-σκυλάδικα της Πλάκας την 10ετία του 70 (πρίν καταργηθούν από τον Τρίτση νομίζω) έκανε και ο Μυτιληνιός, πρώην “νονός” που τον αντικατέστησε στο νταβατζιλίκι ο γνωστός Σαλονικιός.
Τελικά, μήπως είναι ουσιωδέστερο το πώς μεταβλήθηκε το λαϊκό τραγούδι μέσω της μεταβολής των μαγαζιών μετά το 50, 60 κλπ, για να απευθυνθούν σε ένα νέο κοινό, και στα γούστα που χαρακτήριζαν τον νεοπλουτισμό του.
Και πώς από εκεί που όταν έσπαγε ένα ποτηράκι καταλάθος απαιτούνταν μιά εξήγηση, έφτασε πρώτος μάγκας να είναι αυτός που σπάει κατοσταριές τα πιάτα.
Το βίντεο που ανέβηκε εδώ http://www.rembetiko.gr/forums/showthread.php?21845-���������-�����-����-�������-���-�����-���-�������-(������-������)
ίσως μες στην κωμικότητά του είναι χαρακτηριστικό γι’ αυτή τη μεταβολή.
Ο Μαγιακόφσκι έγραφε για τον κινηματογράφο ότι “είναι άρρωστος. Ο καπιταλισμός του 'χει ρίξει στα μάτια χρυσόσκονη”
Μήπως κάπως έτσι την έχει πατήσει και το λαϊκό τραγούδι;
Μήπως;
Το βίντεο το ανέφερα σαν παράδειγμα απλώς γιατί αφορά μιά περίοδο, απ’ την οποία κι ύστερα οι φραγκάτοι όχι απλώς θα είναι αξιοσέβαστοι στα μπουζουκομάγαζα, αλλά θα γίνουν πιά το κοινό των μπουζουκομάγαζων και τα μπουζουκομάγαζα θα προσαρμόσουν όλη τη λειτουργία τους σε αυτό το κοινό.
Μπα. Δε νομίζω. Στα καλά μαγαζιά δεν χρειάζεται να είσαι φραγκάτος για να πάς. Αντιθέτως.
Π.χ. στον Πικο καθαρίζεις με το 1/3 του spread που χρειάζεται για να “κλειδώσεις” μια αντίστοιχη βραδιά στη παραλιακή.
Ο Πίκος για εμένα είναι ΣΚΥΛΑΔΙΚΟ εξαιρετικό. Ετσι για να συνεννοούμαστε.
Οσοι ήταν εκεί τα βράδια που έπαιζε ο μακαρίτης ο Ιορδάνης, καλή του ώρα, ξέρουν πολύ καλά τι λέω.
Βρεθηκα την Παρασκευη στον “Μουσικο Ναο” , στον φιλο μου τον Μπαμπη που απο τα γενοφάσκια του
δουλευει σε μαγαζια διαφορα σαν μουσικος και εδω και μερικα χρονια εχει ενα δικο του ταβερνακι στις
Συκιες της Σαλονικης …
Ξαφνικα σε μια παυση της μουσικης μου ηρθε η φαεινη ιδεα και τον ρωτω “τι σημαινει σκυλαδικο” και
απο που πηρε το ονομα του …
Και μου απαντα πως το πηρε απο τους τραγουδιστες (ανδρες - γυναικες) που παραποιουν ερμηνευτικα
ενα τραγουδι και το “γαυγιζουν” οπως οι σκυλοι , μιμουμενος καποιον που ειχε στο νου του για να μου
δωσει να καταλαβω τι εννοει … τον βασιζομαι τον ανθρωπο , γιατι ειναι “μια ζωη” μεσα στη νυχτα …
