Συμφωνώ και εγώ με το Φώτη . Δεν συντρέχει λόγος σύγκρισης μεταξύ των μουσικών. Ο καθένας έχει το δικό του προσωπικό του παίξιμο αλλά όλοι άρχισαν από την ίδια αφετερία. Στην πορεία κάθε μουσικός βρίσκει το δικό του “στυλ”, αλλά αυτό γίνεται σε βάθος χρόνου και αφού έχουν πειραματιστεί ο καθένας στο όργανο του και έχουν δουλέψει αρκετά.
Καθετι κρινεται στην εποχη του και οταν εχει μεγαλη αξια γινεται διαχρονικο…ειναι σαν να συγκρινουμε την Ακροπολη με την Αγια-Σοφια και απο κει,με την γεφυρα Ριου-Αντιριου…!!! Ο Γκουβεντας ειναι μεγιστος λαικος (και οχι μονο) βιολιστης και εχει μελετησει πολυ και Σεμση και Ογδοντακη τους οποιους σεβεται απεριοριστα…ειμαι σιγουρος πως τα δυο αυτα θηρια αν τον ακουγαν σημερα θα ηταν πολυ περηφανοι για τον μουσικο απογονο τους…τωρα ως ανθρωπο ,οσοι τον γνωρισαν ξερουν τι διαμαντακι ειναι!
¨Ενας κολέκτορ (συλλέκτης) έχει συνήθως κάτι χρήσιμο να μας πει. Μπράβο στον Λαμιώτη μας !
Επειδή αυτό το μήνυμα δεν το είχα προσέξει καλά όταν συμμετείχα στην συζήτηση του θέματος, θα ήθελα να ρωτήσω, γιατι δεν κατάλαβα, σ’ αρέσει πιο πολύ και στα νησιώτικα ο Γκουβέντας (αναμφισβήτητα γνώστης του οργάνου και καταρτισμένος μουσικά) απ’ ότι οι γνωστοί, καλοί νησιώτες; Επίσης, όταν αναφέρεσαι σε “πασαλείμματα” φάλτσων, το αντιλαμβάνεσαι και σε καλούς παίκτες αυτό;
όσων αφορά τα πασαλείμματα φάλτσων, κυρίως τα παρατηρώ στον εαυτό μου! Και είχα και την σχετική συζήτηση με τον ίδιο και έμαθα πολλά…
Τώρα, σχετικά με το ρεπερτόριο: αυτό είναι μια ενδιαφέρουσα κουβέντα . Τα καλά και τα άσχημα των απαιτήσεων την σημερινής μουσικής σκηνής. Πρέπει να ξέρεις να παίζεις όσο περισσότερα μπορείς για να επιβιώσεις. Είναι κατάσταση που για ένα κλασσικό μουσικό είναι αυτονόητη…πρέπει να είμαστε σε θέση να ερμηνεύσουμε ρεπερτόριο που καλύπτει περισσότερο απο 3 αιώνες…και αρκετές χώρες.
Και οι 2 συμφωνούμε ότι ο συγκεκριμένος μουσικός είναι εξαιρετικός. Τώρα…νησιώτικα, επτανησιακά τσιγγάνικα κλασσικά οτιδήποτε…αυτά έχουν να κάνουν με το λεξιλόγιο της τέχνης και όχι το επίπεδο της.
και οι 2 επίσης (πιστεύω) συμφωνούμε ότι το συγκεκριμένο θέμα δεν έχει να κάνει με το πόσους νησιώτες βιολιτζήδες έχω ακούσει και που κατατάσσω τον συγκεκριμένο…Δεν με ενδιαφέρει να βάζω καλλιτέχνες τέτοιου επιπέδου στην σειρά και να αναλύω συγκρίσεις και θεωρίες, όχι γιατί δεν έχω γνώμη αλλά γιατί δεν προσφέρει τίποτα θετικό, ούτε στην συζήτηση, ούτε στην τέχνη γενικότερα.
όσων αφορά τον ηλεκτρικό ήχο: με εκνευρίζει σε βαθμό αηδίας η ανάγκη για ηλεκτρική ενίσχυση στον ήχο του βιολιού, ειδικά όταν γίνεται με τσαπατσούλικο τρόπο. Αυτό που ακούει το μικρόφωνο σε απόσταση εκατοστών από το δοξάρι δεν είναι αυτό που ακούει το ανθρώπινο αυτό σε απόσταση μέτρων από τον μουσικό. Δεν φτιάχτηκε το βιολί με αυτή τη φιλοσοφία! Είναι εκατοντάδες χρόνια παλαιότερο από τα μικρόφωνα.
το να παίζεις σε ένα πανηγύρι δεν σημαίνει ότι ο ήχος σου στα μεγάφωνα πρέπει να είναι “για τα πανηγύρια”. Ο συγκεκριμένος είχε είτε την τύχη είτε την γνώση/επιθυμία/ανάγκη/οτιδήποτε να προσέξει τον ήχο του, και να ηχογραφηθεί με όμορφο και φυσικό τρόπο. Αυτό το εκτιμώ, λέει πολλά για τον ίδιο.
Νομίζω ότι έθεσα δύο συγκεκριμένα ερωτήματα εντός του θέματος και μόνο, για να καταλάβω εγώ τουλάχιστον, τον τρόπο που αντιλαμβάνονται και επεξεργάζονται κάποιοι κάποια πράγματα, και όχι για όλα τ’ άλλα που έκανες λόγο και που μπορούν βέβαια να συζητηθούν, αλλά πιστεύω το καθένα από αυτά στο θέμα του και όχι εδώ, π.χ. για το θέμα των μικροφώνων και της ηλεκτρικής ενίσχυσης, υπάρχουν ανοιχτά κάποια θέματα γι’ αυτό, όπως π.χ. εδώ:
Καλές και προσεγμένες ηχογραφήσεις έχουν γίνει και από άλλους μουσικούς και όχι μόνο από τον συγκεκριμένο, επίσης υπάρχουν και νησιώτες μουσικά καταρτισμένοι βιολιστές καλλιτέχνες και όχι απλά βιολιτζήδες όπως τους αποκάλεσες.
Στις ερωτήσεις που έκανα καλύφθηκα πολύ ελάχιστα.
Νομίζω ότι αυτό τα λέει όλα. Δεν είναι παραδοσιακό βιολί, είναι λαϊκό.
Θα συμφωνήσω και θα υπερθεματίσω σε όσους μιλούν για τον γλυκό ήχο του, την εξαιρετική γνώση και τον απόλυτο έλεγχο του οργάνου, το σεβασμό στην ουσία της μουσικής, την καλαισθησία κλπ. του Γκουβέντα. Προσωπικά τρελαίνομαι από τη γλύκα όταν τον ακούω σε δίσκους και συναυλίες. Αλλά το βάρος του Αβέρωφ (του Κύπριου στο βιντεάκι του emc), ή του κάθε ανάλογου καλού τοπικού βιολιτζή, ο Γκουβέντας δεν το 'χει. (Αλήθεια, παίζει σε πανηγύρια; Πού;)
Παρεμπιπτόντως: βιολιτζής δεν είναι υποτιμητική λέξη. Σημαίνει αυτόν που παίζει λαϊκό ή παραδοσιακό βιολί. Αγγλιστί fiddler. Αυτός που παίζει κλασικό λέγεται βιολονίστας. Ο βιολιστής δεν ξέρω τι ακριβώς είναι, πάντως η βιολίστρια, όπως και ο βιολίστας, παίζει βιόλα. Δεν είναι σωστό να προσπαθούμε να εξωραΐσουμε (στην πραγματικότητα να μεταφέρουμε σε άλλη αισθητική) τις έννοιες μέσω των λέξεων: δεν υπάρχουν κλαρινετίστες του δημοτικού, κλαρινίστες δεν υπάρχουν ολωσδιόλου (λάθος λέξη), υπάρχουν κλασικοί και τζαζ κλαρινετίστες και δημοτικοί κλαριντζήδες. Δεν υπάρχει νταουλίστας, κεμεντζίστας, γκαϊντίστας. Υπάρχει φαγκοτίστας και φλαουτίστας. Κατ’ εξαίρεσιν υπάρχει λαϊκός κιθαρίστας, αλλά αυτό είναι ένα κενό στη γλώσσα μας! Τι να κάνουμε, αυτή η γλώσσα έχει και τούρκικα δάνεια (-ci), έχει και ευρωπαϊκά.
(Με όλο το συμπάθειο. Δε θέλω να τα χώσω σε κανέναν. Απεχθάνομαι τη λεγόμενη πολιτική ορθότητα, και απλώς την επισημαίνω σε περιπτώσεις όπου ίσως κάποιος παρασύρεται από αυτήν εν αγνοία του.)
Το περιοδικό ταρ μου φαίνεται ότι προσπαθεί να καθιερώσει τον όρο “κιθαριστής” για την “λόγια μουσική” . Και ο Πολυκανδριώτης προσπάθησε να αποκαλείται μπουζουκίστας αλλά έχω εμπιστοσύνη στην ικανότητα της γλώσσας να αντιστέκεται. Αλήθεια πόσοι χρησιμοποιούν τον όρο βιολονίστας και πόσοι τον όρο βιολιστής, έστω κι αν αυτός θεωρείται λάθος;
Μια που ανάφερες τον Αβέρωφ, έμαθε μεν “την τέχνη” από τον λαϊκό οργανοπαίχτη πατέρα του αλλά πέρασε και από την κλασσική μουσικη παιδεία με πτυχία του Εθνικού Ωδείου και Royal Schools of Music. Ήταν ιδρυτικό μέλος και βιολί στην ορχήστρα μουσικού συλλόγου που συμμετείχε στο ανέβασμα της όπερας Διδώ και Αινείας από τον Σόλωνα Μιχαηλίδη κλπ. Και αντίστοιχα στην αγγλόγλωσση περίπτωση των fiddlers ο James Scott Skinner έπαιζε και έγραφε σκωτσέζικους χορευτικούς σκοπούς αλλά και σόλα του Παγκανίνι.
Όταν μιλούμε για το ίδιο ή σχεδόν το ίδιο όργανο, η γραμμή μεταξύ του λαϊκού και του κλασσικού παίχτη δεν είναι αδιαπέραστη.
Για μένα είναι ένας σπουδαγμένος κλασικός βιολιστής ή βιολονίστας (δεν ξέρω ποιό είναι το
σωστό), που παράλληλα με το κλασικό (έχω ακούσει ότι το διδάσκει και σε ωδεία) ασχολείται και με το παραδοσιακό - λαϊκό βιολί, προσπαθώντας όσο είναι σε θέση ν’ αποδώσει τα διάφορα ηχοχρώματα και σε αυτά τα είδη (δεν το αναφέρω σαν αρνητικό αυτό).
Συμφωνώ με αυτό Pepe, το ύφος από τους καλούς τοπικούς μουσικούς ή οργανοπαίχτες έχει άλλη χάρη και εκεί βρίσκεται η αξία της τοπικής παράδοσης. Το αν παίζει σε πανηγύρια, ούτε εγώ το γνωρίζω, αλλά ούτε και το αποκλείω. Πάντως προσωπικά σε τσάμικο δεν τον έχω ακούσει ποτέ να σολάρει ή έστω να κάνει ένα βέρσο πάνω σε αυτό το σκοπό, παρά μόνο να ακολουθεί το κλαρίνο συνοδευτικά.
Πιστεύω το να είναι κάποιος καλός γνώστης και χειριστής του οργάνου, δεν αρκούν να τον κάνουν και απόλυτα παραδοσιακό μουσικό ή οργανοπαίχτη, χρειάζονται κι άλλα στοιχεία, όπως μουσικές καταβολές κλπ.
Έπειτα, ο παραδοσιακός παίχτης δεν χειρίζεται το δοξάρι, αλλά και το αριστερό χέρι, όπως ένας κλασικός για να βγάλει αυτό το παραδοσιακό ύφος. Ο Γκουβέντας, όπως και πολλοί άλλοι που έχουν σπουδάσει κλασικό βιολί, όταν παίζουν παραδοσιακά - λαϊκά, χρησιμοποιούν εν μέρει τα χέρια τους όπως οι κλασικοί. Κι αυτό το λένε πολλοί παραδοσιακοί αλλά και κλασικοί μουσικοί. Δεν είναι όμως έτσι, κάθε είδος έχει τις ιδιαιτερότητές του, και όταν γίνεται μετάβαση από το ένα στο άλλο πρέπει να αποβάλλονται τα στοιχεία του προηγούμενου.
Μιλάμε για κλασσική παιδεία και τεχνική λες και είναι κάποια βρωμιά ή αρρώστια που πρέπει να αποβάλουμε.
Φυσικά όλοι έχουμε διαφορετικά γούστα άλλα να λέμε ότι ο συγκεκριμένος …προσπαθεί να κάνει ότι μπορεί με την Ελληνική μουσική…αλλά δεν είναι ακριβώς δουλειά του…Είναι λίγο τραβηγμένο. Αμα δεν είναι δουλειά του Γκουβέντα να παίξει Ελληνική μουσική ποιανού είναι;;;;
Φυσικά κάθε περιοχή έχει το χρώμα της αλλά (επαναλαμβάνω κάτι που είχα αναφέρει παραπάνω) το τι είδος παίζει ο καθένας δεν έχει να κάνει απόλυτα με το επίπεδο του.Πάντα θα βρίσκουμε πράγματα με τα οποία συμφωνούμε ή διαφωνούμε.
Μπορώ να πω οτι ο Heifetz δεν είναι καλός για κλασσικός μουσικός επειδή δεν συμφωνώ με το Bach του; Μπορώ να πω ότι ο Perlman δεν πρέπει να αγγίζει ρεπερτόριο πριν το 1800 επειδή παίζει με λίγο Εβραϊκό χρώμα Mozart;
Υπάρχει παραδοσιακός/λαίκός μουσικός στην Ελλάδα που να καλύπτει ικανοποιητικά ρεπερτόριο από όλες τις γωνιές της χώρας; Αυτό δε γίνεται αλλά το να έχει κάποιος το μεράκι, το ενδιαφέρον και την επιθυμία να διευρύνει τους μουσικούς του ορίζοντες σημαίνει ότι πρέπει να τον βγάζουμε …άκυρο στο ύφος;
Και ωραία, άκουσες κάτι με το οποίο δεν συμφωνείς, το σέβομαι, το θαυμάζω ακόμα. Απο αυτό το σημείο μέχρι το να λες…κάνει ότι μπορεί ο άνθρωπος αλλά δεν έχει καταβολές, τεχνικές κλπ ..Ε συγνώμη είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα…
1 «Μου αρέσει»
Υπάρχουν περιπτώσεις που με αναγκάζουν να συμφωνήσω με τον Alk, όπως αυτή του Οικονομίδη: εμ κλασικές σπουδές, εμ μάχιμος στα γλέντια. Αλλά σε γενικές γραμμές συνήθως οι κλασικές σπουδές αφήνουν ένα «κουσούρι», όπως ακριβώς το να είσαι π.χ. Ζακυνθινός συνήθως σε εμποδίζει να μιλήσεις με καλή φαρσαλινή ή ανωγειανή προφορά. Κάποιους κατ’ εξαίρεση δεν τους εμποδίζει.
Εκ των πραγμάτων όχι. Αν ποτέ εμφανιστεί τέτοιος μουσικός, ξέρουμε εκ των προτέρων ότι δε θα είναι παραδοσιακός.
Η παραδοσιακή μουσική δεν είναι απλώς ένα ρεπερτόριο κι ένα ερμηνευτικό ύφος. Είναι ένας τρόπος χρήσης της μουσικής, ένα εργαλείο διαχείρισης του κόσμου (ενός κατ’ ανάγκην περιορισμένου τμήματος του κόσμου), και η αξία του παραδοσιακού μουσικού πάνω σ’ αυτό μετριέται: στο πόσο επιτυχώς διαχειρίζεται αυτό το τμήμα του κόσμου.
Ίσως υπάρχει (δεν το αμφισβητώ, απλώς δε γνωρίζω) κάποια περιοχή όπου ο Γκουβέντας ή ο Χ ή ο Ψ ξέρει ακριβώς τα χούγια των κατοίκων της, ξέρουν και οι ντόπιοι τα δικά του, ξέρει τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων ώστε να διαχειριστεί ένα γλέντι επιτυχώς (ότι π.χ. πρώτα θα παίξουμε το αγαπημένο του Α χορευτή, που κεφίζει γρήγορα και εκρηκτικά και θα ανεβάσει τους τόνους στο γλέντι, και αργότερα το αγαπημένο του Β που είναι βαρύς μερακλής και η ώρα του είναι αργά, όταν οι πολλοί έχουν εκτονωθεί). Είναι όμως φύσει αδύνατον αυτό να το κατέχει κανείς για όλη την Ελλάδα.
Για να επανέλθω στο παράδειγμα των γλωσσικών ιδιωμάτων: Ένας προικισμένος ή πολύ μεθοδικός ηθοποιός μπορεί να μάθει να αποδίδει στην εντέλεια πολλές τοπικές προφορές. Όμως το ιδίωμα του κάθε χωριού δεν είναι μόνο προφορά (άντε και γραμματική, σύνταξη, λεξιλόγιο): είναι και τα μικροτοπωνύμια της περιοχής, τα παρατσούκλια των κατοίκων, τα τοπικώς γνωστά «εσωτερικά αστεία» και υπονοούμενα. 'Αλλο να μπορείς να απαγγείλεις τον Ερωτόκριτο με αυθεντική στειακή προφορά, κι άλλο να χρησιμοποιείς τη στειακή ντοπιολαλιά για να ορίσεις τον κόσμο όπου ανήκεις, λειτουργείς και αλληλεπιδράς με τους άλλους ανθρώπους.
Δεν είναι ούτε βρωμιά, ούτε αρρώστια, είναι αυτό που εξηγεί ο Pepe:
Δεν το βρίσκω καθόλου τραβηγμένο, ο καθένας προσπαθεί να κάνει ότι μπορεί πάνω στο είδος της μουσικής που υπηρετεί. Αλλά αυτοί που ασχολούνται με κλασικό, και παράλληλα με λαϊκό - παραδοσιακό ή έντεχνο κλπ., συνήθως κάπου μπερδεύονται και προδίδονται. Γι’ αυτό και οι πιο πολλοί δεν θέλουν να μπουν σε “ξένα χωράφια”, όπως λένε οι ίδιοι.
Πολλών δουλειά είναι και πολλοί την κάνουν, τι θες να πεις μ’ αυτό;
Το μεράκι, το ενδιαφέρον και η επιθυμία να διευρύνει κάποιος τους μουσικούς του ορίζοντες, δεν είναι κακό. Όταν όμως δεν θα έχει το ύφος στο ρεπερτόριο, θα ακυρωθεί από μόνος του! Έχεις δει ποτέ για παράδειγμα, Γρεβενιώτη Βιολιστή οργανοπαίχτη (περιοχή που παίζεται πολύ το βιολί) σε νησιώτικο γάμο ή πανηγύρι ή το αντίθετο νησιώτη να παίζει σε Γρεβενιώτικο γλέντι; Δεν θα τολμήσει να ρίξει ούτε μια δοξαριά. Πιστεύεις ότι θα μπορούσε ο Γκουβέντας ή οποιοσδήποτε άλλος παίκτης βιολιού, εκτός της γύρω περιοχής, να έπαιζε το παρακάτω κομμάτι, με το ύφος που το παίζει ο συγκεκριμένος, αν και 18χρονος;
Ότι είπα το πιστεύω και δεν ισχύει μόνο για τον συγκεκριμένον. Ο Pepe στο μήνυμα # 26 νομίζω ότι έκανε την πιο σωστή τοποθέτηση και ανάλυση που μπορούσε να γίνει.
Pepe για την περίπτωση του Οικονομίδη που ανέφερες, θέλω να πω, ότι πέρασε κάποια χρόνια από το κλασικό βιολί σε ωδείο, αλλά καθώς το σταμάτησε δεν ασχολήθηκε ξανά με αυτό. Αλλά και όταν πήγαινε ωδείο, παράλληλα από τότε (μαθητής γυμνασίου) ήταν ενεργός και μάχιμος στα νησιώτικα γλέντια.
Οκ καταλαβαίνω και δέχομαι ότι οι κλασσικές σπουδές δεν ενθαρρύνουν τον ερμηνευτή να αναπτύξει το ανάλογο λεξιλόγιο για την απόδοση παραδοσιακής μουσικής. Εξακολουθώ να πιστεύω όμως ότι οι κλασσικές βάσεις τεχνικά μπορεί να είναι χρήσιμες και δεν χρειάζεται να …δηλητηριάζουν τον ερμηνευτή που αποφασίζει να κοιτάξει λίγο παραπέρα από την παρτιτούρα…Δεν ζω όμως στην Ελλάδα και δεν έχω την παραμικρή ιδέα για το πως μαθαίνει κανείς παραδοσιακό βιολί, μόνος μου το παλεύω, με την ευχαρίστηση του ερασιτέχνη οπότε δεν μπορώ να πω ότι θα αγγίξω ποτέ επιτυχώς και τα 2 είδη…
Μιά ερώτηση σχετικά με τις καταβολές: όταν άνθρωποι όπως η Σαμίου γυρνούσε την Ελλάδα και μελετούσε την μουσική κάθε τόπου, είπε κανείς :Δεν είσαι από αυτό το χωριό, άρα δεν μπορείς να καταλάβεις την μουσική μας; Το πανηγύρι είναι μέρος της μουσικής ζωής αλλά όχι και ο μοναδικός τόπος που θα απασχολήσει έναν μουσικό. Είναι αυτονόητο ότι κάθε τόπος έχει το χρώμα του αλλά το να ασχοληθεί κανείς με μουσική άλλου τόπου με σεβασμό και να παίρνει την αντίδραση
Δεν είναι δουλειά του !!! Το βρίσκω αρνητικό. Μακάρι να είχα τον χρόνο (και τα φράγκα) να γυρνούσα την Ελλάδα να μάθαινα όσο περισσότερη μουσική μπορώ και ας με αποκαλούσαν κλασικό βιολονίστα έξω από τα χωράφια μου.
Το βιντεάκι με τον πιτσιρικά είναι ωραίο…Το τελευταίο κομμάτι που παίζει είναι επίσης ηπειρώτικο; Έχει περισσότερο θαλασσινό χρώμα…
1 «Μου αρέσει»
Να απαντήσω σε μερικά ερωτήματα.
Ναι, ο Κυριάκος παίζει και σε πανηγύρια και μάλιστα σε δύσκολες περιοχές όπως το Ζαγόρι με μουσικούς σαν το Γρ. Καψάλη ή στην ορεινή Ναυπακτία (Κράβαρα) Τυχαίο;
Επίσης, μια χαρά σολάρει ότι χρειαστεί. Είχα την τιμή να δουλέψω αρκετές φορές μαζί του και να τον ακούσω δια ζώσεις και όχι μέσω ίντερνετ.
Σαν γενική θεώρηση βέβαια, είμαι από αυτούς που δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στο ύφος του τόπου. Το έχω γράψει ουκ ολίγες φορές εδώ μέσα, και συμφωνώ με τον άταστο.
Ασφαλώς, και ο Κυριάκος δεν θα παίξει γρεβενιώτικα σαν τον Γκιουλέκα ή ηπειρώτικα σαν τον μπάρμπα-Αχιλλέα αλλά είναι από τους λίγους που φτάνουν σε μεγάλο βαθμό το ύφος όλων των περιοχών. Περνάει κατά πολύ τον μέσο όρο. Και το εάν είναι κλασικός ή όχι, δεν φαίνεται στο παίξιμό του.
Να αναφέρω μουσικό που παίζει όλη την Ελλάδα με τα χούγια της. Νίκος Φιλιππίδης-κλαρίνο.
Καλή η θεωρητική ανάλυση αλλά χρειάζονται και τα βιώματα για καλύτερη κατανόηση.
— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 14:38 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 14:16 —
Κάνεις λάθος Αλέξανδρε, όχι μόνο δεν είναι θαλασσινό αλλά είναι άκρως …βουνίσιο. Γρεβενά περισσότερο.
Όταν ασχοληθείς με τον τρόπο που έγιναν οι καταγραφές, ξεκινώντας από το 18ο αιώνα μέχρι σήμερα (αρχικά βέβαια οι καταγραφές ήταν μόνο λόγια, και αυτά ως ξερά δεκαπεντασύλλαβα, χωρίς τσακίσματα και γυρίσματα) θα εκπλαγείς με το πλήθος των λαθών που καταγράφηκαν. Η (σεβαστή δασκάλα μου) Δόμνα Σαμίου περιλαμβάνεται. Τα περισσότερα από αυτά τα λάθη έγιναν επειδή ο τελικός καταγραφέας είτε “αλώνιζε” την Ελλάδα είτε δεν είχε ποτέ του βρεθεί σε καφενείο, πανηγύρι, νυχτέρι, καραβάνι κιρατζήδων κλπ. (στους τελευταίους περιλαμβάνεται ο Ν. Γ. Πολίτης).
Βέβαια, θετικό είναι που καταγράφηκαν όσα καταγράφηκαν, με όλα τα λάθη, αλλά μόνο σε σύγκριση με το να μην είχαν καθόλου καταγραφεί. Είναι απίστευτη η δυσκολία του μεταγενέστερου ερευνητή να “διαβάζει ανάμεσα απ’ τις γραμμές”, να προσπαθεί να αναπαραστήσει καταστάσεις που σήμερα πουθενά δεν υπάρχουν, ή να πέρνει την ευθύνη της “διόρθωσης”, που είναι και το δυσκολότερο.
Υποψιάζομαι ότι και το παιδί στο βίντεο του Άταστου έχει κάνει λίγο κλασικό βιολί.Την υποψία μού την έβαλε η τελευταία-τελευταία δοξαριά του φινάλε, αν την προσέξετε. Φυσικά δεν αποκλείεται να κάνω λάθος. Αν όμως έχει όντως σπουδάσει, τότε πρόκειται για την περίπτωση που οι σπουδές τού έχουν αφήσει μόνο τα στοιχεία που θα τον βοηθήσουν στο λαϊκό (δημοτικό, έστω) παίξιμο κι όχι εκείνα που τυχόν θα τον εμπόδιζαν. Τέτοια θετικά στοιχεία είναι η καλή γνωριμία με το όργανο, ο τρόπος να βγάζει τον καλύτερο, καθαρότερο και κυρίως πιο ελεγχόμενο ήχο. Κακά τα ψέματα, οι πρακτικοί οργανοπαίχτες δεν το 'χουν καλλιεργήσει τόσο αυτό. Όταν στα ωδεία αυτή η δουλειά γίνεται επί τη βάσει εμπειρίας αιώνων, δε βλέπω γιατί να μην επωφεληθούν και οι δημοτικοί από αυτή την εμπειρία.
Φυσικά και δε χρειάζεται, έλα όμως που συμβαίνει! Οι περισσότεροι όλο και κάπου θα έχουμε συναντήσει κάποιον κλασικής παιδείας μουσικό που στα χωράφια του μπορεί να παίζει αγγέλους αλλά στην παρέα δεν μπορεί να βγάλει ένα τραγουδάκι να τραγουδήσουμε όλοι μαζί!
Ωστόσο έχω την αίσθηση ότι εδώ και κάποιο διάστημα (μια δεκαετία, θα έλεγα προχείρως) αυτό έχει αρχίσει να σπάει. Νομίζω ότι καθώς οι μόδες της εποχής τείνουν όλο και περισσότερο προς τη ρήξη των στεγανών ορίων ανάμεσα στα μουσικά είδη, οι πρακτικές των μη κλασικών μουσικών (π.χ. παίζω με το αφτί, αυτοσχεδιάζω, παίζω ασυγκέραστα και άλλα ειδικότερα) γίνονται πιο οικείες σε πολλούς κλασικούς. Μιλώ βεβαίως για ό,τι έχω δει στην Ελλάδα.
Λογικά οι περισσότεροι θα της είπαν το αντίθετο: Δεν είσαι από το χωριό, κι όμως καταλαβαίνεις τόσο καλά τη μουσική μας! Αλλά η Σαμίου ποτέ δε διεκδίκησε τον τίτλο της παραδοσιακής μουσικού. Η δουλειά και η τέχνη της είναι έρευνα-καταγραφή-παρουσίαση.
Η Σαμίου είναι μια σπάνια περίπτωση που στ’ αλήθεια ασχολήθηκε με μουσικές από όλη την Ελλάδα. Όμως το ύφος όλων των περιοχών δεν το πιάνει. Και στην πράξη δείχνει να έχει συναίσθηση του ότι δεν το πιάνει, γιατί δεν έχει αποπειραθεί ποτέ να πει τραγούδια από περιοχές με έντονα ιδιωματικό και συνάμα ζωντανό τοπικό ύφος, π.χ. ποντιακά, κρητικά, καρπάθικα.
Αλκ, έχεις δίκιο, αλλά γίνε σαφέστερος. Ποιες άλλες περιστάσεις εννοείς; Αν μεν αναφέρεσαι στο μικρό ανεπίσημο γλέντι, στο λάλημα της νύφης, στην τέλεση εθίμων μέσα στο σπίτι κλπ., αυτά κατά τη γνώμη μου είναι ακόμη πιο «παραδοσιακά» πεδία, σε σχέση με το μεγάλο ιδίως πανηγύρι όπου ο κεντρικός ρόλος του μουσικού τελικά μπορεί και να τείνει προς αυτόν του λαϊκού κέντρου. Αν εννοείς δίσκους, εκπομπές και συναυλίες, εκεί διαφωνώ. Δεν είναι παραδοσιακή μουσική, είναι απλώς επαγγελματική μουσική με συγκεκριμένες επιλογές στο ρεπερτόριο και το ύφος, που θα μπορούσαν να είναι και άλλες.
Pepe ναι αναφέρομαι και στις μικρότερες παραδοσιακές περιστάσεις αλλά και στις νέες επαγγελματικές υποχρεώσεις της αγοράς δηλαδή μαγαζιά ηχογραφήσεις κλπ, και στην έντονη πλέον ανάγκη του μουσικού να καλύπτει περισσότερα είδη προκειμένου να επιβιώσει…
Έχεις δίκιο όμως, υπό τέτοιες συνθήκες δεν μιλάμε για παραδοσιακή μουσική πλέον.
Pepe, τον νεαρό Μιχάλη τον γνώρισα τυχαία πριν δυο χρόνια από τον πατέρα του, που παίζει κλαρίνο και συνεργαστήκαμε τυχαία σε μια δουλειά. Αλλά και το σόι της μάνας του είναι από την μεγάλη μουσική οικογένια των Χαλιγιανναίων. Ο παππούς του Πέτρος Χαλιγιάννης (Πετρέφης) υπήρξε σπουδαίος παίκτης βιολιού. Πρόκειται για μεγάλο ταλέντο με συναισθηματικό παίξιμο όχι μόνο στα ηπειρώτικα, αλλά μπορεί να προσαρμοστεί με μεγάλη ευκολία σε όλα τα δημοτικά μοτίβα. Δεν κάνεις λάθος ο Μιχάλης έχει κάνει και κλασικό βιολί. Αν προσέξεις όμως τα χέρια του και κυρίως το αριστερό του, δεν το χειρίζεται με τον κλασικό τρόπο για να πετύχει αυτό το ύφος, αλλά φέρνει πολύ κοντά τον καρπό του αριστερού χεριού στο μάνικο του βιολιού για να μπορεί να ελέγχει με τα δάχτυλά του, τις τρίλιες, τα γκλισάντα, τα μόρια, κάτι που ένας καθαρά κλασικός δεν θα το κάνει ποτέ και ούτε το χρειάζεται.
Και κάτι άλλο που θυμήθηκα σχετικά με τον Γκουβέντα, στα λαϊκό - παραδοσιακά παιξίματα δεν χρησιμοποιεί τετράχορδο κλασικό βιολί, αλλά 5χορδο με μια ακόμη χορδή (Ντο - βιόλας) υποθέτω. Στα παραδοσιακά από όσο ξέρω δεν το κάνει άλλος αυτό, ούτε έγιναν ηχογραφήσεις με 5χορδο από άλλους. Προσωπικά, δεν το βρίσκω και τόσο ορθόδοξο, ούτε και με συγκινεί η Ντο χορδή βιόλας στο βιολί σαν άκουσμα.
Για τη “διπλόχορδη” τεχνική έχει γίνει κουβέντα εδώ (από #16 ως 21), στην οποία συμμετέχεις και εσύ. Αυτό που εγώ δεν έχω καταλάβει είναι πού αρματώνεται η πέμπτη χορδή, γιατί δεν έχω δει βιολιά με πέντε στριφτάρια.
Του Κυριάκου έχει 5 στριφτάρια.