"γκιαούρ Ιζμίρ" (gavour)

ποτε οι Ρωμιοί ελεγαν την Πόλη Σταμπουλ; Είναι μια πληροφορια που μου κανει ιδιαίτερη εντύπωση και θα με ενδιέφερε.

για τους Ρωμιούς η λέξη Σταμπούλ ήταν τόσο συχνή όπως για τους Σαλονικιούς ο Βαρδάρης.

Λογοτεχνικά επίσης την συναντάς σε πολλα(αυτά που διάβασα εγώ τουλάχιστον) έργα είτε ποιητών (Καβάφης) είτε των πεζογράφων που ασχολή8ηκαν με την Πόλη και τη Μικρασία γενικότερα.

Για τους Κωσταντινοπολίτες επίσης Σταμπούλ ήταν ακόμα μια συνοικία της Πόλης όπως το Πέραν,ο Γαλατάς,η Χρυσούπολη , τα Πριγκιπόνησα και άλλα.Επομένως σαν έννοια δεν τους ήταν άγνωστη ή καλύτερα δε την απέρριπταν όπως φαντάζομαι πως υποννοείς…

Νίκος

Παιδια καλημερα

Επιτρεψτε να εχω μια αμφιβολια οσον αφορα τη ριζα της λεξης “Σταμπουλ”. Επειδη το εχω ακουσει πολλες φορες και το εχει δει αλλες τοσες γραμμενο, δεν προερχεται απ την ταση να βαζουν φωνηεν στις λεξεις τους αλλα απο παραφραση της ελληνικης φρασης “Εις την Πολη”->Ει(Σ)(ταμ)(πουλ)

Αντιστοιχο επειδη ειμαι Κωος ειναι και το Τουρκικο ονομα της Κω “Istankoy” απο παραφραση του “Εις την Κω”

Οσον αφορα την φωνηεντοποιηση θα ρωτησω σχετικα και θα σας απαντησω. Παντος εχουν 8 φωνηεντα και 21 συμφωνα

(Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/ην Christos_ 25 Νοέμβριος, 2005)

Ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτές τις εξηγήσεις!

Η Σμύρνη είχε έναν αέρα μοναδικό σαν πόλη.
Ξακουστή γιά τους ήχους, τις μυρουδιές, τις γεύσεις και γενικότερα τα πολιτιστικά δρώμενα.
Οι γυναίκες της Σμύρνης χιλιοτραγουδισμένες γιά την ομορφιά τους και την κοκεταρία τους.
Η σχέση των μουσουλμανικών πληθυσμών, μέσα και κυρίως γύρω από την πόλη με τους Ρωμιούς, ήταν αυτή των εποχιακών εργατών . Υπέροχες εικόνες δίνει η «Αιολική γη» του Ηλία Βενέζη και τα «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου.
Τώρα, αν μελετήσει κάποιος το ρόλο των Ευρωπαίων (πρωτοπόροι οι Γερμανοί) με στόχο τον έλεγχο της περιοχής για τα πετρέλαια (Μοσούλη) και την υποκίνηση των εθνικών φανατισμών, θα καταλάβει γιατί η Σμύρνη ονομάστηκε «άπιστη» και κάηκε για παραδειγματισμό αργότερα από τον Κεμάλη.

  • Το πατρικό της Γυναίκας μου είναι «Γκιαουράκη»
    με καταγωγή την Θράκη.

Η Σμύρνη τον μοναδικό αέρα που είχε…τον διατηρεί ακόμα αναλλοίωτο.
Μοιάζει σαν τη Πλάκα x 1000! Είναι πανέμορφη σαν παραμύθι, το μόνο που τη (με)χαλάει, είναι το άγαλμα του Κεμάλη στην παραλία της να δείχνει προς Δυσμάς.

Φίλε Ισαάκ, αυτό το «Μοιάζει σαν τη Πλάκα x 1000! Είναι πανέμορφη σαν παραμύθι» δεν το καταλαβαίνω.
Στ΄αυτιά μου ηχεί σαν σχήμα οξύμωρον. Εξήγησέ μας περισσότερα αν θέλεις.

Α! Γκιαούρ είναι αράβικης προέλευσης λέξη (άπιστος)

(Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/ην paradoxologos 25 Νοέμβριος, 2005)

Έχεις δήκιο. Έπρεπε να γράψω σαν τη παλιά Πλάκα που βλέπουμε σε φωτογραφίες ή κάρτ ποστάλ ή παλιές ταινίες, και σε κάτι εναπομείναντα μικρά γραφικά δρομάκια με το χρώμα μιάς παλαιότερης εποχής.
Στη Σμύρνη, βλέπεις σκηνές που σε κάνουν να δακρύσεις, μου θυμίζει τόσο πολύ την Ελλάδα που μου’ χουν περιγράψει οι παπούδες μου που’ όταν ήρθαν πρόσφυγες από την Τραπεζούντα έμειναν στην Αμφιάλη και στη Δραπετσώνα. Τουλάχιστον εμένα στο τελευταίο μου ταξίδι με συγκίνησε και πάλι. Και μπορώ να πώ σίγουρα ότι από το 96 μέχρι φέτος που ξαναπήγα δεν έχει αλλάξει καθόλου, τουλάχιστον στους δρόμους που περπάτησα.
Τελειώνοντας να επισημάνω ότι λόγω προσφυγικής καταγωγής, η Σμύρνη και η Πόλη με συνεπαίρνουν. Είναι και οι ιστορίες των προγόνων μου τόσο νωπές, σχεδόν μυθοπλαστικές… (Είμαι εκτός θέματος, οπότε σταματώ εδώ.)

Συμφωνώ με τον Μούλτι ως προς το Σταμπούλ αλλά και με τον Χρήστο (στη Πόλη).

Ο Καβάφης Νικόλα, σε κανένα του ποίημα δεν αναφέρει την Πόλη σαν Σταμπούλ.
Υπάρχει ένα ανέκδοτο ποίημα του Καβάφη που έγραψε όταν ήταν 21 χρονώ στην Κων/νούπολη. Το ποίημα έχει τίτλο «Dunya Guzeli»
όμορφος κόσμος (ντουνιάς) στα ελληνικά και μάλλον δεν τον έδωσε ο Καβάφης.
Στο ποίημα αυτό «μιλάει» μιά πανέμορφη τουρκάλα που είναι κλεισμένη στο χαρέμι και ονομάζει τη Πόλη, Σταμπούλ… διαβάστε το:

[i]Το κάτοπτρον δεν μ’ απατά, είν’ αληθής η θέα,
δεν είναι άλλη ως εμέ επί της γης ωραία.
Οι οφθαλμοί μου στίλβοντας αδάμαντας ομοιάζουν,
του κοραλίου την χροιάν τα χείλη μου πλησιάζουν,
δύο σειραί μαργαριτών το στώμα μου στολίζουν.
Το σώμα μου είν’ εύχαρι, το πόδι μου φημίζουν,
χείρες, λαιμός κατάλευκοι, κόμη μεταξωτή…
πλην, φευ, τι οφελεί;

Εντός αυτού του μισητού κλεισμένη χαρεμίου,
ποίος το κάλλος μου ορά επί της υφηλίου;
Μόνον αντίζηλοι εχθραί φαρμακευμένον βλέμμα
με ρίπτουν, ή απαίσιοι ευνούχοι, και το αίμα
παγώνει εις τας φλέβας μου ότ’ έρχεται κοντά μου
ο απεχθής μου σύζυγος. Προφήτα, δέσποτά μου,
σύγγνωθι την καρδίαν μου αλγούσ’ αν εκφωνή,
Ας ήμην Χριστιανή!

Αν εγεννόμην Χριστιανή θα ήμην ελευθέρα
εις πάντας να δεικνύομαι και νύκτωρ κ’ εν ημέρα·
και άνδρες μετά θαυμασμού, γυναίκες μετά φθόνου
θα ομολόγουν, βλέποντες το κάλλος μου, εκ συμφώνου, -
Ότι η φύσις ως εμέ άλλην δεν θα παράξει.
Οσάκις θα διέβαινα εν ανοικτή αμάξη
θα επληρούντο της Σταμπούλ με πλήθος αι οδοί
ίνα καθείς με ιδή.[/i]

«Σ΄ενα άλλο ποιήμα του «Ο Ιωάννης Καντακουζηνός υπερισχύει» γράφει «Πόλι», ενώ στο «Η πόλις» αναφέρεται στην Αλεξάνδρεια…
Στην αυτοβιογραφία του αναφέρει:

«Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια - σ’ ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολι. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα…»

Κώστα ακριβώς αυτό το ποίημα εννοώ.Το έχω βρεί στο ιντερνετ πρίν καιρό που ψαχνόμουνα για το έργο του…

Απλά μ αυτόν τον τρόπο ή8ελα να “αποδείξω” ότι ο όρος Σταμπούλ ήταν δόκιμος και για τους ελληνόφωνες κατοίκους της Πόλης ή και περιχώρων.

Ισαακ το ιδιο ενοιωσα κι εγω οταν πηγα το '82 στην Πολη (μεσ’τη χουντα του Εβρεν) σε σημειο
να νομιζω οτι ξερω τους δρομους … τα παντα.
Δεν εχασα ουτε στιγμη τον προσανατολισμο μου μια και γυρισαμε τη μιση περιπου (που λεει ο λογος) με τα ποδια !!
Το DNA βλεπεις, ο θρυλος λεει οτι η οικογενεια Βαβουλαία ηρθε μετα το 1453 στην Κρητη και
εμεινε στα Ρουματα στον οικισμο που ονομαστηκε Βαβουλέδο (Βαβουλεδιανός συρτος Μαριαννα) οπου και η μαρμαρινη πλακα σε εκκλησια : ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΘΗ ΥΠΟ ΛΕΟΥ ΒΑΒΟΥΛΑΙΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΙΑΣ ΑΥΤΟΥ ΣΟΦΙΑΣ η’π)ρ
(6970 απο καταβολης κοσμου = 1461-2)

Τι έγινε ρε παιδιά, όλοι με μικρασιάτικη καταγωγή;

Ισαάκ, έχεις μήπως απ΄αυτές τις αφηγήσεις των παππούδων κρατήσει κάτι (γραπτά, φωτογραφίες, ηχογραφήσεις,…);

Νικόλα γνωρίζεις το ποίημα του Καβάφη με τίτλο:
Leaving Therapia;
Εννοεί Θεραπιά της Πόλης ή πλανάμαι;
Είναι στην Αγγλική και γράφτηκε το 1882, εποχή που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη.
Τα αγγλικά μου δεν φτάνουν για να το καταλάβω καλά.

Ναι το γνωρίζω και αναφέρεται ξεκάθαρα στην Θεραπιά ή αλλιώς Calikoy όπως λέει αργότερα.Την αποχαιρετά φεύγοντας με ψιλοπανηγυρικό τρόπο.Πρέπει να πέρασε καλά εκεί.

Επίσης έχει ένα ακόμα ποίημα για το Νιχώρι…

"Ξένε σαν ‘δης ένα χωριό όπου γελάει η φύσις,
κ’ εις κάθε πλάτανο κοντά που κρύπτεται μια κόρη
ωραία σαν το τριαντάφυλλο - εκεί να σταματήσης·
έφθασες, ξένε, στο Νιχώρι…
.
.
.
"

Γενικώς έχει κατατιμήσει την Πόλη,που είναι και καταγωγή του…

Τώρα που ανέφερες παππούδες.Πρέπει να σου δείξω κάποια στιγμή τον “θησαυρό” του δικού μου παππου.Φιρμάνια οθωμανικά,ιδιοκτησιακοί τίτλοι απ την Πόλη,τα χαρτιά του Προξενείου που τους στέλνανε στη Σαλονίκη.Και μετά βιβλία ένα σωρό.Βυζαντινής μουσικής απο το 1880-90 και πέρα(ο ίδιος ήταν ψάλτης πολύ καλός).Κάποια σχεδόν διαλυμένα και άλλα καλύτερα διατηρημένα.Μάλιστα σκεφτόμουνα αυτά κάπως να τα σώσω αλλά δεν ξέρω πώς…τέσπα όμορφα πράματα άλλης εποχής…

και έξω χιονίζει…

αντε καλά χριστούγεννα

Εκεί (Πόλι), πρέπει να «σιγουρεύτηκε» και για την ομοφυλοφιλική του ταυτότητα απ΄ ό,τι σχολιάζουν οι Καβαφο-αναλυτές.

Όσο για τα φιρμάνια και τα υπόλοιπα… τεράστιο ενδιαφέρον και περιέργεια αλλά θα τα πούμε από κοντά.

Παραδοξολόγε,

Ατελείωτες φωτογραφίες τόσο από την Τραπεζούντα σε εποχές πριν το '19, και από την Αμφιάλη-Δραπετσώνα μετά το '20.
Υπάρχει επίσης και ένα βιβλίο τυπωμένο από τον παπού μου μεταπολεμικά με φωτογραφίες σπιτιών και άλλων κτιρίων αναγνωρισμένων Ελλήνων της περιοχής του Ευξείνου Πόντου.
Τέλος, ιστορίες (όχι καταγεγραμμένες) από τον προπάππου ο οποίος είχε διατελέσει επίτροπος στη μονή της Παναγίας Σουμέλα.
Όποτε κατηφορίσεις να βρεθούμε να τα ξεφυλλίσουμε μαζί.

Πολύ ευχαρίστως, Ισαάκ!

Δεν ξέρω το πότε μα όταν κατέβω θα τα πούμε.

Καλό βράδυ.

Πόσο «ριζωμένη» είναι η αντίληψη ότι το Ιστανμπούλ προέρχεται από το (ελληνικό) Εις την Πόλιν! Συντριπτική είναι η πλειοψηφία εκείνων που το υιοθετούν, ακόμα και όταν αυτοί είναι Τούρκοι. Από καιρό μου είχε κολλήσει η ιδέα ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτή την «ετυμολόγηση», τώρα έρχεται και κάτι που δεν το είχα μέχρι σήμερα σκεφτεί:

Είναι ευρέως αποδεκτό, ότι η ονομασία Istanbul (και Stambul / Stamboul σε παλαιότερη εκδοχή) ήταν σε χρήση, από τους Οθωμανούς, πριν την Άλωση της Κων/λης. Έπρεπε δηλαδή να «στήσουν αφτί» οι (επίδοξοι, ακόμα) κατακτητές της πόλης, που βεβαίως δεν μιλούσαν Ελληνικά, να ακούσουν πότε δύο ελληνόφωνοι («Έλληνες», με τη σημερινή έννοια, δεν υπήρχαν τότε) θα μιλήσουν για την Πόλη και θα χρησιμοποιήσουν την έκφραση «εις την Πόλιν», να πιάσουν αυτή τη συνομιλία και, στη συνέχεια να πουν «-ά, έτσι λοιπόν να την πούμε κι εμείς αυτή την πόλη!»;

Δεν είναι αρκετά γνωστό ότι η ονομασία Istanbul υιοθετήθηκε επίσημα από το τουρκικό κράτος μόλις το 1930! Μέχρι τότε, επί σειρά αιώνων από τον Μωάμεθ τον Κατακτητή και πιο πριν, ως το 1930, η επίσημη ονομασία της Κων/λης ως πρωτεύουσας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (ο όρος βυζαντινή δημιουργήθηκε από Γάλλους Ιστορικούς τον ύστερο 19ο αιώνα) στα Οθωμανικά έγγραφα ήταν Konstantiniye. Είναι δυνατόν να δεχτούμε ότι ο Μωάμεθ ο ΙΙος ο κατακτητής, όταν ενεψύχωνε τα στρατεύματά του, έδειχνε με το δάχτυλό του προς τα νοτιοανατολικά (140 μόλις χιλιόμετρα μακρυά ήταν η Πόλη) λέγοντας «- Πάμε να κατακτήσουμε την Konstantiniye; Πολύ δύσκολο μου φαίνεται. Ιστανμπούλ ή Σταμπούλ πρέπει να έλεγε. Ε, από πού το έμαθε αυτό; Κατασκόπευε τους βυζαντινούς, την ώρα που μιλούσαν για την πόλη τους;