παναγιώτη να με συμπαθάς που θα γίνω κακός, αλλά αυτές οι εκτελέσεις, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μου φαίνονται εντελώς διεκπαιρεωτικές και αδιάφορες. τα όργανα παίζουν το ένα δέκατο από την πρώτη εκτέλεση, με κουτσουρεμένες και πανομοιότυπες εισαγωγές, οι τραγουδιστές σαν να μην σκέφτονται τον στίχο (λογοκριμένο έτσι κι αλλιώς) αλλά πώς θα κάνουν ένα τσαλίμι για να ξεχωρίσουν… νομίζω ηχογραφηθήκανε για να πουλήσουν στο νεοπλουτίστικο κοινό των μαγαζιών της εποχής.
οι περισσότεροι από εδώ μέσα νομίζω ξενερώνουμε όταν τα ακούμε από ηχεία σε μαγαζί ή σπίτι, και ακόμα χειρότερα όταν τα ακούμε ζωντανά.
χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο καζαντζίδης ή ο μπιθικώτσης δεν ήτανε εξαιρετικοί τραγουδιστές -αλλά στο λαϊκό της εποχής τους, όχι στα ρεμπέτικα που τους βάλανε να πούνε. αντίστοιχα ο μάρκος δεν θα μπορούσε να πει την δραπετσώνα ή το μερτικό.
εξάλλου, στις ηχογραφήσεις του '60 ο μάρκος ακούγεται έξω από τα νερά του, και το μπουζούκι του ελάχιστα στο βάθος. ο τσιτσάνης προς το τέλος της ζωής του μπορεί να έπαιζε στα μαγαζιά εντελώς “μαγαζίστικα”, αλλά σε ηχογραφήσεις σπιτικές ή στο ραδιόφωνο παίζει σταράτα όπως στα νιάτα του.
φιλικά, νίκος
Νίκο, εγώ τις “Βεργούλες” και τη “Φραγκοσυριανή” τα πρωτοάκουσα από το Μπιθικώτση, και ακόμα θυμάμαι τη συγκίνηση που ένιωθα τότε. Νομίζω ότι δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την αξία αυτών των διασκευών, που έκανε πολύ κόσμο να ανακαλύψουνε τα παλιότερα τραγούδια. Αυτή είναι η προσωπική μου γνώμη, βέβαια.
Εύα
ακούγεται συχνά πως ο κόσμος ανακαλύπτει τα παλιά τραγούδια μέσα από επανεκτελέσεις και διασκευές, όσο καλές ή συνήθως κακές κι αν είναι αυτές. μήπως όμως, αντίθετα τα ξεχνάμε;
στο 90% των περιπτώσεων που κάποιος ζητάει τις βεργούλες, τη φραγκοσυριανή, τον αλήτη, το βαδίζω και παραμιλώ, τη γυφτοπούλα, κλπκλπ, έχει στο μυαλό του τη δευτερότριτη εκτέλεση και άμα του παίξεις την κανονική σου ζητάει και τα ρέστα που …ακόμα δεν του έπαιξες την παραγγελιά! και να πώ πως ήταν καλύτερες εκτελέσεις (με ελάχιστες εξαιρέσεις), θα το καταλάβαινα. χρωστάμε και χάρη δηλαδή σε όποιον κακοποίησε ένα κομμάτι, για να το βάλει στο ρεπερτόριό του και να πάρει από τη λάμψη του;
μιλάω σκληρά, συγγνώμη αν προσβάλλω κάποιον. άλλωστε κι εγώ έχω γνωρίσει πολλά κομμάτια από δεύτερο χέρι, και μάλιστα κάποια ακόμα τα παίζω έτσι…
Ώπα, Νίκο, ξεφύγαμε. Εδώ λέγαμε για μια εποχή όπου ο αυθεντικές εκτελέσεις υπήρχαν μόνο στα 78ρια του παλιατζήδικου (δεκ. '60), μέχρι που άρχισαν να ανατυπώνονται και να γίνονται γνωστές (δεκ. '70). Άλλο τι γίνεται τώρα που όλες οι εκτελέσεις είναι εξίσου προσιτές και ο καθένας κάνει τις επιλογές του.
Liga rosa,
πάρα πολύ συχνά, πολύς κόσμος δεν γνωρίζει καν την πρώτη αυθεντική εκτέλεση.
Έχεις απόλυτο δίκιο σε ό,τι γρʼαφεις!
υποθέτω πως το '60 οι 78άρηδες δεν υπήρχαν στα παλιατζίδικα, αλλά στα σπίτια. και βέβαια τα τραγούδια στην καρδιά και στο στόμα των ανθρώπων. ούτε είκοσι χρόνια δεν είχανε περάσει από τότε που ο τσιτσάνης και ο χατζηχρήστος βγάλανε τα καλύτερα τους, μέσα στον εμφύλιο. όποιος έχει μια συγκεκριμένη εικόνα για την κατάσταση τότε, ας την καταθέσει.
Ναι, η αλήθεια είναι ότι σκεφτόμουν πιο παλιούς δίσκους, του '20-'30. Η παραγωγή δίσκων 78στρ. διακόπηκε οριστικά γύρω στο '55 αν θυμάμαι σωστά κάτι που διάβασα, που σημαίνει ότι τη δεκαετία '60 όντως τα γραμμόφωνα δε θα είχαν χαθεί από τα σπίτια. Οι προπολεμικοί δίσκοι όμως; Σκέψου ότι μεσολάβησε κατοχή, μαύρη πείνα, μαύρη αγορά, ξεπουλήματα ακίνητης και κινητής περιουσίας… Χώρια ότι απλώς μεσολάβησαν χρόνια και πολλοί άνθρωποι απλούστατα πουλάνε τα αντικείμενα των μακαριτών που κληρονομούν (κυρίως από εκεί ζουν τα παλαιοπωλεία).
Όσο για τα τραγούδια που ήταν ζωντανά στα χείλη των ανθρώπων δεν έχεις άδικο, αλλά αυτό δε δίνει πρότυπο για το πώς να ερμηνευτεί ένα τραγούδι σε καινούργια ηχογράφηση. Νομίζω ότι για λαϊκούς καλλιτέχνες (όπου λαϊκός σημαίνει, μεταξύ άλλων, να λειτουργεί απλά, άμεσα, χωρίς κουλτουριάρικες αναζητήσεις) η πιο φυσιολογική επιλογή ύφους για να ηχογραφήσουν ένα παλιότερο τραγούδι που στα χρόνια τους ήταν ακόμη γνωστό και αγαπητό θα ήταν όπως έπαιζαν τα καινούργια τραγούδια.
Οι δίσκοι γραμμοφώνου μπορεί στα χρόνια του '60 να επιβίωναν σε κάμποσα σπίτια, όμως δεν είμαι καθόλου σίγουρος για το πόσο ζωντανά ήταν στη μνήμη και στα χείλη των ανθρώπων πολλά κλασικά σήμερα λαϊκά τραγούδια, προτού αυτά γνωρίσουν επανεκτέλεση. Ας μην ξεχνάνε ότι τότε οι ραδιοφωνικοί σταθμοί δεν έπαιζαν παλιά λαϊκά τραγούδια, ώστε αυτά να διατηρούνται στο προσκήνιο.
Έτσι ακόμη και σε τραγούδια, όπως το Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι και Συννεφιασμένη Κυριακή, οι πρώτες εκτελέσεις μάλλον είχαν λησμονηθεί και τα εν λόγω τραγούδια απέκτησαν την τεράστια απήχησή τους μέσα από τις μεταγενέστερες επανηχογραφήσεις τους.
Το ίδιο θα ισχύσει και για αρκετά ακόμη τραγούδια, προπολεμικά και μεταπολεμικά, τα οποία εδραιώθηκαν στη συνείδηση του κόσμου από εκτελέσεις της δεκαετίας του '60. Αναφέρω ενδεικτικά μερικούς τίτλους: Μες στην πολλή σκοτούρα μου, Είπα να σβήσω τα παλιά, Ένας αλήτης πέθανε, Αλήτη μ’ είπες μια βραδιά, Αντιλαλούνε τα βουνά.
έχω την εντύπωση πως ο κόσμος ήθελε να ξεχάσει και να αλλάξει τα τραγούδια του, όπως είχε αλλάξει η εποχή. όσο δύσκολη και να ήταν η δεκαετία του '60, δεν ήταν ούτε μεταξάς ούτε κατοχή ούτε εμφύλιος.
φανταστείτε να ακούγαμε τον λοΐζο από επανεκτελέσεις, ή τις τρύπες ή τους κατσιμιχαίους. κι ας έχουν περάσει 30 χρόνια, όσα από το '30 στο '60. και μάλιστα σε μια εποχή που οι αλλαγές γίνονταν με πιο φυσιολογικούς ρυθμούς, όχι όπως σήμερα που δεν προφταίνουν τα τραγούδια να κάνουν τον κύκλο τους…
Χμ… Έχουμε ξανασυζητήσει για την εισαγωγή και το τέμπο του αυθεντικού «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», και σίγουρα είναι κοινή διαπίστωση ότι ακόμη και σήμερα δεν τα γνωρίζει ούτε ο ένας στους (…πόσους να πω;) απ’ όσους γνωρίζουν την εισαγωγή και το τέμπο της μεταγενέστερης εκτέλεσης.
Από τον Ραβέλ στον Τσιτσάνη.
Μιά διαφορετική, άκρως συμπαθητική, κατά τη γνώμη μου, “Μπραϊλα”:
Έμεινα άφωνος με τις κοπέλες!Μπράβο pacocat!
Δεν τις είχα ανακαλύψει!Εξαιρετικές με ωραίο χρώμα και άρωμα…
Γνωρίζουμε τίποτα για αυτές?Παίζουν μόνο εκεί?
ΥΓ. Ακόμα ένα εξαιρετικό, γυναικείο μουσικό σύνολο.Μερικά ακόμα είναι οι Smyrna και οι Πλειάδες…
Τις βρήκα εντελώς συμπτωματικά, έπειτα από μιά παρουσίαση (νομίζω εδώ στο φόρουμ) του μαγαζιού, που αναφέρεται στην περιγραφή του βίντεο, από τον ιδιοκτήτη του. Δεν ξέρω κάτι περισσότερο.
Ίσως, αν ρωτούσες στο συγκεκριμένο μαγαζί, μάθαινες κάτι παραπάνω σε σχέση με τo αν και πότε εμφανίζονται εκεί ή αλλού. Αν θυμάμαι καλά έχει site στο web.
Πολύ καλές είναι. Έριξα μια ματιά και στα άλλα τους βιντεάκια. Αλλά δε θα τις έλεγα και τόσο “πειραγμένες”. Τέτοιες επιλογές στο ρεπερτόριο, τα όργανα, το στυλ, δεν είναι πρωτοεμφανιζόμενες. Μπορεί “τότε” να μην έπαιζαν έτσι, “τώρα” όμως αυτό το ύφος καλλιεργείται εδώ και αρκετά χρόνια. Αυτό που ίσως δεν είχα ξαναδεί είναι η τόση λιτότητα, μόνο δύο όργανα.
Αυτό δεν το 'χα δει. Γενικά περιγραφές του τύπου “Από τον Ραβέλ στον Τσιτσάνη” δε με ελκύουν. Εν προκειμένω όμως αξίζει τον κόπο.
Μια νεαρή σολίστρια του κλασικού βιολιού, φερόμενη ως μια απ’ τις σημαντικότερες σολίστ του βιολιού σε παγκόσμιο επίπεδο (δεν παίρνω θέση επ’ αυτού γιατί δεν έχω ιδέα από το θέμα) παίζει τα “Ωραία του Τσιτσάνη” σε ανκόρ συναυλίας της, μετά από την Tziganne του Ραβέλ που κλείνει το κυρίως πρόγραμμα. Απλά, πολύ δυναμικά, με μια φυσικότητα λες και δεν είναι διασκευή (αλλά είναι), και ωραία.
Έπειτα από μία σύντομη περιήγηση στο γτ μπορώ να υποθέσω ότι η κοπελίτσα, πραγματικά εκρηκτικό μουσικό ταλέντο, εκτός από την “βαρειά” μουσική έχει ασχοληθεί πολύ και με λαϊκή μουσική, από Ιρλανδία μέχρι Βουλγαρία (και, φυσικά, Ελλάδα, όπως αποκαλύπτει το συγκεκριμένο encore).
Εχω την εντύπωση ότι αυτή η πολύ αξιόλογη μουσικός σε κάποια κατεβάσματα “εχασε” την καθαρότητα σε κάποιες νότες (3.30, 4:16) Δεν παίζω βιολί ίσως ο alk να μπορεί να κρίνει καλύτερα.
Πάντως το ότι ο Τσιτσάνης έχει γράψει κομμάτια που μπορούν να ακούγονται σαν καπρίτσια του Παγκανίνι με αφήνει ξερό! Για μια φορά ακόμα με εκπλήσει…
Εγώ δεν έχω ακόμα πεισθεί ότι το κομμάτι είναι 100 % δημιουργία του Τσιτσάνη. Πολύ ρουμάνικου και τσιγγάνικου ύφους μου ακούγεται, ενώ οι 100 % τσιτσανικές συνθέσεις δεν θυμίζουν παρά μόνο Τσιτσάνη.
Όντως Διονύση κι εγώ νομίζω ότι τονικά η βιολονίστα το χάνει κάπου, βέβαια μπορεί να είναι και “νάζι” για να παραπέμπει σε τσιγγάνικο άκουσμα.
Τo σόλο αυτό του Τσιτσάνη έχει σίγουρα επηρεαστεί από διάφορα κομμάτια τύπου Ρόντο αλα Τούρκα. Μην ξεχνάμε ότι ο Τσιτσάνης είχε διδαχθεί κλασσική μουσική (βιολί) οπότε πιθανότατα να έφτιαξε επίτηδες το σόλο ώστε να θυμίζει δεξιοτεχνικό “κλασσικό”.