RE PAIDIA STEKETAI…OTI TO “LAIKO”…AS POUME AYTO META TO '50 DEN MPOREI NA TO KSEXWRISEI KANEIS APO TO REMPETIKO??
H MHPWS DEN KATALABA KALA …TON “FILO”…TON THANASH??
SAN MH EIDHMWN ALLA SAN AKROATHS…OXI MOUSIKOS “ME SPOUDES”…ALLA LATRHS KAI “EKTELESTHS”…(ME THN KALH ENNOIA)…TOY REMPETIKOY …POLLAKIS KAI …AS POYME AKSIOPREPWS KAI …EPITYXWS …OSO MPOREI NA LEXTHEI AYTO GIA THN ALLODAPH…THA ELEGA…PWS O TSITSANHS HTAN H GEFYRA …AP’OPOY PERASE TO E TO REMPETIKO …SE AYTO POY LEME LAIKO…SYMFWNW PWS O TSTSANHS EGRAPSE “LAIKA”…KAI OXI TRAGOUDIA STO YFOS POY LEME REMPETIKO…KAI AYTO TO LEW APLA KAI MONO AKOUGONTAS TA TRAGOUDIA …XWRIS DHLADH EPISTHMONIKES BASEIS H THEWRIES…KWSTA FERRH TI LES??
ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΕ,
πρώτα απ’ όλα οι περισσότεροι εδώ πέρα είμαστε ερασιτέχνες (=εραστές της τέχνης) και δεν μας συνοδεύουν “τίτλοι σπουδών” στο αντικείμενο της μουσικής!
Η γνώμη μου είναι ότι το λαϊκό του '50 ειναι εν μέρει διαφοροποιημένο από το λαϊκό του '40 , όπως όμως και από το λαϊκό του '60, το οποίο είναι διαφορετικό από το λαϊκό του '70 κτλ. Δηλαδή, παρατηρείται μια εξέλιξη (καμμία σχέση με πρόοδο) στο λαϊκό τραγούδι κατά το πέρασμα των χρόνων! Όλη αυτή η σύγχυση που αφορά τη σχέση λαϊκό - ρεμπέτικο οφείλεται καθαρά στον ορισμό της έννοιας “Ρεμπέτικο”! Ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον όρο, με αποτέλεσμα την σύγχυση! Αν βάλουμε στεγανά πχ ότι ρεμπέτικα είναι τα “μάγκικα” και “παράνομα” του ‘30 τότε βγάζουμε απ’ έξω τα ερωτικά !!! Αν υποθέσουμε ότι ρεμπέτικα είναι μόνο τα προπολεμικά τότε βγάζουμε έξω κομμάτια του στυλ “Μάγκας βγήκε για σιργιάνι” !!! Αν υποθέσουμε ότι τα ρεμπέτικα είναι μέχρι το '50 τότε δεν είναι ρεμπέτικα η “ʼτακτη” ,“Οι Βαλίτσες” , “Τι πάθος ατελείωτο” κτλ!
Αν ρώταγες κάποιον από τους μεγάλους του “Ρεμπέτικου” : “Τί μουσική παίζεις?”, υποθέτω ότι δε θα σου έλεγε ξερά “ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ”, ίσα-ίσα μπορεί να το θεωρούσε βρισιά αν τον έλεγες “Ρεμπέτη”! Τα τραγούδια αυτά βαφτίστηκαν στη δεκαετία του '60 “ελαφρά την καρδία” “ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ” και έτσι έχουν μείνει στο πέρασμα του χρόνου! Ας μην μπλέκουμε λοιπόν τόσο βαθιά σε μια κουβέντα που από την “αρχή” ξεκίνησε λάθος, υπό την έννοια πάντα ότι δεν υπάρχει σαφής ερμηνεία του όρου!
Σχετικά τώρα με τον Τσιτσάνη, ο ίδιος δήλωνε (ορθώς) ότι έγραφε “Λαϊκά” , έχοντας γράψει χιλιάδες τραγούδια που χαρακτηρίζουμε σήμερα “Ρεμπέτικα”!
Γνώμη μου : Ο Τσιτσάνης είχε τεράστια προσαρμοστικότητα στις εκάστοτε συνθήκες των καιρών, συνθήκες που σε μεγάλο ποσοστό ο ΙΔΙΟΣ είχε διαμορφώσει! Έτσι εξέλισε το ύφος του σύμφωνα με τα σημεία των καιρών! Δικά του τραγούδια είναι το “Σ 'ένα τεκέ μπουκάρανε” , το “ʼσπρο πουκάμισο φορώ”, το “Μάμπο με πενιές” κλπ-κλπ, δηλαδή τραγούδια εντελώς διαφορετικού ύφους!
Μετά από καθυστέρηση μηνών… κατάφερα επιτέλους να βρω το βιβλίο του Παγιάτη. Αλλά με το καλημέρα σας, μπλέχτηκα. 
Να αρχίσω να ρωτάω ή όχι; (η ερώτηση μπορεί να διατυπωθεί και αλλιώς: Έχετε όρεξη να με ακούτε να ρωτάω για λεπτομέρειες που ίσως να μην έχουν ιδιαίτερη σημασία αλλά εγώ δεν τις καταλαβαίνω;)
Προς Νίκη: Κάποτε ένας καθηγητής έκανε παράδοση σε μια τάξη. Μόλις τέλειωσε γύρισε για να δει τα πρόσωπα των μαθητών του, αλλά από την έκφραση τους αντιλήφθηκε ότι δεν είχανε καταλάβει και πολλά πράγματα. Αρχίζει λοιπόν για δεύτερη φορά την παράδοση και τελειώνοντας βλέπει ξανά τα πρόσωπα των μαθητών του. 'Ενα χαμόγελο σχηματίστηκε στο πρόσωπο του γιατί αντιλήφθηκε ότι αρκετοί από αυτούς κάτι είχανε καταλάβει. Παίρνει λοιπόν φόρα και τα επαναλαμβάνει για τρίτη φορά. Τότε το πρόσωπο του έλαμψε από χαρά. Ήταν η στιγμή που κατάλαβε 100% αυτά που εκείνος παρέδιδε τόση ώρα…
Κάπως έτσι, νομίζω, ο κάθε άνθρωπος βελτιώνει τις γνώσεις του: Ρωτώντας γι αυτά που δεν ξέρει κι επαναλαμβάνοντας αυτά που ξέρει ώστε να τα εμπεδώσει.
Γι αυτό αμόλα τις ερωτήσεις σου και μην το σκέφτεσαι. Όποιος από εμάς τους υπόλοιπους ξέρει και γουστάρει, ας απαντήσει. Αν όχι το ψάχνουμε όλοι και μαθαίνουμε.
Ok. Epeidi omws sto metaksy ksanadiabazontas, eida oti eixa paranoisei kati, tha kathysterisw ligo. Eyxaristw pantws.
Καλησπέρα και πάλι! Λοιπόν, όπως έλεγα… έχω κάτι ερωτήσεις. Βασικά μου φαίνεται ότι κάπου χάθηκα…
Καταρχάς στην μελωδική δομή των δρόμων, ενώ το βιβλίο αναφέρει ότι 5χορδο=4χορδο + τόνος, αυτό κατά τη γνώμη μου δεν ισχύει για τα 5χορδα Σαμπάχ (4χορδο+3ημιτόνιο), Νιαβέντ-Νιγρί(4χορδο+ημιτόνιο)
και Χιτζάζ-Νιαβέντ/Χιτζάζ-Νιγρίζ (4χορδο+ημιτόνιο)
Ακόμα όταν λέει πως ένα τετράχορδο=4η καθαρή και εξαιρεί τα 4χορδα Σαμπάχ και Νιαβέντ-Νιγρίζ, υποθέτω ότι συμπεριλαμβάνει στις εξαιρέσεις και το 4χορδο Χιτζάζ-Νιαβέντ/Χιτζάζ-Νιγρίζ που επίσης δεν είναι 4η καθαρή.
Σχετικά με τον “φθόγγο έλξης” δεν έχω καταλάβει τί γίνεται.
Λέει το βιβλίο ότι φθόγγο έλξης έχουμε όταν η 2η βαθμίδα σε ένα 4χορδο/5χορδο είναι ελλατωμένη. Αυτό σημαίνει ότι φθόγγο έλξης έχουμε μόνο στα 4χορδα/5χορδα Ουσάκ, Χιτζάζ και Χιτζάζ-Νιαβέντ/Χιτζάζ Νιγρίζ;
Και κάτι ακόμα, άλλο 2η βαθμίδα ελαττωμένη και άλλο διάστημα 2ας ελαττωμένης, έτσι δεν είναι;
Επίσης θεωρείται ότι φθόγγος έλξης υπάρχει και στη 4η βαθμίδα ενός 4χορδου/5χορδου όταν αυτή απέχει από τη βάση μια 4η ελαττωμένη-αυξημένη.
Μια 4η ελαττωμένη είναι 1 τόνος και 2 ημιτόνια ενώ μια 4η αυξημένη είναι 3 τόνοι. ʼρα τα 4χορδα/5χορδα Σαμπάχ, Νιγρίζ-Νιαβέντ και
Χιτζάζ-Νιγρίζ/Χιτζάζ-Νιαβέντ είναι που έχουν φθόγγο έλξης στην 4η βαθμίδα;
Όμως ενώ η 4 βαθμίδα στα Σαμπάχ απέχει όντως 1Τ και 2Η, στα Νιγρίζ-Νιαβέντ και Χιτζάζ-Νιγρίζ/Χιτζάζ Νιαβέντ η απόσταση είναι Τ-Η-3Η και Η-3Η-Τ αντίστοιχα. Αυτή η απόσταση θεωρείται σαν 4η αυξημένη;
Επίσης φθόγγο έλξης έχουμε και στην 5 βαθμίδα των 5χορδων όταν αυτή απέχει μια 5η ελαττωμένη (δηλαδή απόσταση 2 τόνων και 2 ημιτονίων). Όμως δεν μπορώ να βρω σε ποιά 5χορδα γίνεται αυτό!
Αυτά προς το παρόν… Ευχαριστώ εκ των προτέρων!!!
Στην πλειοψηφία των πενταχόρδων αυτό ισχύει (4χορδο + τόνος). Στα δύο τα παραδείγματα (Νικρίζ, Νιαβέντ) που ανέφερες ισχύει το ανάποδο (τόνος + 4χορδο) και όχι αυτό που γράφεις (τετράχορδο + ημιτόνιο). Και για να γίνει κατανοητό. Το τετράχορδο χιτζάζ, είναι η βάση του δρόμου χιτζάζ που ξεκινάει από τον Πά (π.χ. Ρε). Αντίθετα το Νικρίζ έχει σαν βάσει το Νή (Ντό) και συνεχίζει με τις θέσεις του χιτζάζ. Συνεπώς, ο τόνος βρίσκεται στην αρχή. Το ημιτόνιο στο τέλος είναι η τρίτη θέση του χιτζάζ.
Πεντάχορδο Σαμπά δεν υπάρχει. Το Σαμπά είναι μικτός δρόμος και η θεώρηση του σαν πεντάχορδο δεν εξυπηρετεί τίποτα. Είναι ένα Ουσάκ που ανοίγει στην Τρίτη βαθμίδα (συνεπώς η δεύτερη θεωρείται προσαγωγέας και είναι χαμηλωμένη, γι αυτό και στο μπουζούκι παίζουμε μι και όχι bμι). Εν συνεχεία έχει ένα τετράχορδο χιτζάζ και «κολλητά» ένα πεντάχορδο Νικρίζ. Επιπλέον όπως είχα γράψει και παλιότερα, η συμπεριφορά του Σαμπά στην άνω και κάτω οκτάβα είναι διαφορετική. Έτσι ενώ ανεβαίνει με νικρίζ και κάνει τον Πα΄ ύφεση (bΡε΄) όταν κατεβαίνει μετατρέπει το χρωματικό σε διατονικό και παίζει μινόρε πεντάχορδο (Πα΄-κε, Ρε΄-λα).
Η γνώμη μου για την μελέτη όλων αυτών που λές είναι ότι με τέτοια μπακάλικα συστήματα δεν βγαίνει τίποτα. Το φαινόμενο των έλξεων είναι φαινόμενο της ανατολικής μουσικής και δεν εξηγείται πρακτικά (γιατί στην θεωρία όλα γίνονται) με δυτικούς όρους. ʼμα σε ενδιαφέρουν οι δρόμοι και οι έλξεις μάθε κανένα άλλο όργανο (εγώ προσωπικά εκεί το γύρισα) και μην τα μπλέκεις γιατί θα καταλήξεις σε αδιέξοδο.