1
η ταινία του Φέρρη και άλλα συναφή ιστορικά
γεγονότα κυκλοφόρησαν σε βιβλίο γραμμένο από
τον ίδιο το Φέρρη σε 284 σελίδες με εκδότη
τον Λιβάνη.Οποιος το έχει ήδη αποκτήσει,ας
δώσει σχόλια και εντυπώσεις μέχρι να το
αποκτήσουμε και μεις.
7
Η αλήθεια είναι πως προτιμώ τον σκηνοθέτη-Φέρρη παρά τον συγγραφέα-Φέρρη, μ’ αυτό θέλοντας να πω πως απ’ τον Κώστα θα προτιμούσα μια νέα ταινία αντί νέου βιβλίου. Αυτό είναι όμως μια άλλη ιστορία προσωπικών προτιμήσεων του υπογράφοντος.
Οχι πως το βιβλίο δεν είναι «καλό»!
Αντιθέτως: ως προς τους στόχους που έχει θέσει είναι συνεπές. Ως προς το ύφος είναι τέτοιο που επιτέλους ξεφεύγει από τις (ντεμέκ) επιστημονικές προσεγγίσεις κάποιων άλλων «καταξιωμένων» μπουρδολόγων - σχολιαστών στίχων. Και τελικά, είναι ένα βιβλίο γραμμένο από έναν {\bκαλλιτέχνη} --από άνθρωπο δηλαδή που έχει προπονήσει τις αισθήσεις του έτσι που να ερεθίζονται όταν των άλλων (περισσότερο συμβατικών) ανθρώπων είτε έχουν μουδιάσει είτε έχουν κορεσθεί. Χαρακτήρες που αναπλάθονται και ιστορικές συγκυρίες που αναθερμαίνονται μέσα από φρέσκια πενιά και μερικά σόλα που ακούγονται στο βάθος.
Απ’ αυτή την άποψη κρίνοντας την προσπάθεια του Φέρρη, θεωρώ το βιβλίο «χρήσιμο» (πρώτη μου φορά χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη αναφερόμενος σε κείμενο - ας όψεται ο Βλησίδης)
ΟΜΩΣ: Από το βιβλίο αυτό απουσιάζει ο δογματισμός. Επίσης απουσιάζει η υποβόσκουσα μπουρδολογία των νεο-ορθοδόξων των άγονων καιρών μας. Ακόμη, δεν βρήκα πουθενά λόγιες εκφράσεις και κατασκευάσματα συνωνυμικών λεξικών. Αυτά που κάνουν τον αναγνώστη να πλήττει αφάνταστα αλλά τον συγγραφέα να κορδώνεται περήφανος μπροστά στη γυναίκα του και στη μάνα του.
Για τους παραπάνω λόγους πιστεύω πως το βιβλίο θα πετύχει.
Μπράβο Φέρρη.
KK
ΥΓ. Μπορώ να παραγγείλω μια ταινιούλα παρακαλώ; Η μάλλον… καν’τες ΔΥΟ καλύτερα! Και πούσαι… ΠΑΓΩΜΕΝΕΣ - ε;
8
Πάμε στον Βλησίδη τώρα:
Ο οποίος αφού μπήκε στον κόπο να κάνει μια τόσο «βαθιά» κριτική και να γράψει κοντζάμ… “άρθρο”, ε, καλά θα κάνει να λουστεί κι αυτός ολίγη απ’ αυτή.
Κριτική της κριτικής λέγεται το παιχνίδι. Για περάστε – για ορίστε. Ολοι παίζουν λίγοι κερδίζουν!
Με το που άρχισα να διαβάζω την βασική (εξίσου καυστικές με τα οξέα και οι βάσεις - σημείωνε… αυτά δεν υπάρχουν στα λεξικά και είναι SOS) κριτική σου, χάρηκα διότι προμήνυε κατάθεση απόψεων. Διάβαζα και διάβαζα μέχρι που μπήκε η τελευταία τελεία και έμεινα… μετέωρος.
Προσπάθησα να καταλάβω τις προθέσεις σου. Ετσι - αν θες το πιστεύεις - το ξανα(ψιλο)διάβασα!
Πάμε στα διάφορα «νομίζω», «μου φάνηκε», «κατά την πρόσληψή μου» και τα τοιαύτα. Ολα αυτά λοιπόν, (μ’ αρέσει που αργότερα τα επικαλείσαι κιόλας!) δεν προσθέτουν τίποτα άλλο στο κείμενο παρά λέξεις. Ούτε ευγένεια υποδηλώνουν, αλλά ούτε και τόλμη. Απολύτως nada. Λέξεις χωρίς ζουμί. Διότι όταν γράφουμε για την δουλειά του αλλουνού, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αναφέρουμε το αυτονόητο: πως ό,τι γράφουμε δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτό που ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ και αυτό που ΜΑΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ. Ετσι δεν είναι;
Αυτό που - πως να το πω; - ενοχλεί και ξεφεύγει απ’ το ύφος που έχεις επιδείξει ως τώρα στο φόρουμ, είναι η εμπάθεια που χαρακτηρίζει την «κριτική» σου. Πως να χαρακτηρίσω την όλη προσπάθεια που έκανες να ταπεινώσεις τον κόπο του αλλουνού ΧΩΡΙΣ να έχεις κάποια (έστω και επιμέρους) διαφορετική άποψη; Θάπρεπε νάχεις μάθει πως είναι ΑΓΕΝΕΙΑ η στεγνή - αρνητική κριτική τύπου ξερόλα. Εκτός αν πλερώνεσαι γι αυτό, οπότε πάω πάσο. Είναι δραχμικά τα κίνητρα!
Φτάνεις δε στο σημείο να ΡΩΤΑΣ αν τότε χρησιμοποιούσαν λέξεις όπως «κυρελέ» και «την ψάχνω» με τέτοιο ύφος λες και από την ερώτηση μπορεί να προκύψει απόρριψη.
Αμ’ δε! Το μόνο που φανερώνει είναι πως ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ. Και γι αυτό ρωτάς. Ετσι έρχομαι να σε ρωτήσω:
Δηλαδή μέχρι που διάβασες το βιβλίο του Φέρρη ΔΕΝ ήξερες πως «την ψάχνουν» οι μάγκες τη δουλειά;
Η μήπως πριν τον Μεταξά νόμιζες πως είχαμε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ; Με όποιο περιεχόμενο δίνεις εσύ στον όρο. Νομίζεις πως ΔΕΝ υπήρχαν απαγορευμένα τραγουδάκια, συμπεριφορές και ΑΠΟΨΕΙΣ στην προ-Μεταξική περίοδο του δύστυχου τόπου μας; Για το «ιδιώνυμο» σου έχει μιλήσει κανένας; Για τον Αη-Στράτη μήπως; Για τα Γιούρα και τη Μακρόνησο; Για την Ικαριά και τους Φούρνους; Για το ότι το απλό πιστοποιητικό γεννήσεως το εκδίδανε με τη σύμφωνη γνώμη του τοπικού μπάτσου («χωροφύλαξ» στη γλώσσα που προτιμάνε άλλοι);
Δηλαδή, μέχρι που διάβασες το βιβλίο του Φέρρη νόμιζες πως οι διάφοροι πλανόδιοι (όπως ο Σκριβάνος) τραγουδάγανε στην πλατεία του χωριού τα μουρμούρικά τους;
ΚΚ(ΤΜ)
ΥΓ (πολύ μ’ αρέσουν αυτά τα “υγ”)
Αλλά - αγαπητέ μου συνονόματε - ήταν ΤΡΑΝΟ το ατόπημα περί χρήσιμου και άχρηστου βιβλίου. Είμαι βέβαιος πως δεν καταλαβαίνεις (και ούτε θα καταλάβεις ποτέ) πόσο επικίνδυνο είναι αυτό που έγραψες.
Κάποια στιγμή θα κάνεις μια απόπειρα να το ανασκευάσεις με ασταθή επιχειρήματα του στυλ «ήθελα να πω στον Μελτέμη πως είναι περιττό για τους μελετητές κλπ.». Αλλά άσε το καλύτερα…
Είναι ιδεολογικό το πρόβλημα. Είναι θέμα φιλοσοφικής τοποθέτησης, ή παντελούς απουσίας αυτής.
9
Κύριε Φέρρη,
Το μέγεθος τής, πάντως όχι τόσο δυσεξήγητης, παρανάγνωσης των γραφομένων μου, που έχετε μέχρι τώρα επιτύχει,δεν νομίζω ότι παρέχει έδαφος για περαιτέρω επικοινωνία παρά μόνο για περαιτέρω παρεξηγήσεις.(Με προεξάρχουσα την ταύτιση του προσώπου ενός συγγραφέα με το έργο του: ατυχώς, εάν δεν συμφωνήσουμε επ’ αυτού δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε ούτε ένα συζητητικό ρούπι…).
Να δηλώσω μόνο, εν γνώσει των συνεπειών του νόμου, ότι δεν κέκτημαι την δημοσιογραφική ιδιότητα όπως φοβάστε, ούτε και κινδυνεύω να την αποκτήσω. Ίσως σάς παρέσυρε η… κιτρινίλα των γραφομένων μου, αλλά υφίσταται και η εκδοχή η κιτρινίλα να οφείλεται στο ότι αυτά,- λόγω των υπόψιν και πάντως έν τινι μέτρω συγγνωστών εσωτερικών διεργασιών- σάς ηχούν Κινέζικα…εξ ου και η χρώσις που σάς παροδήγησε …Δεν με σόκαραν οι “βρισιές” σας, αγαπητέ, άλλο με σόκαρε: το να επιδιώκεις, εις επήκοον όλων δε, να παίξεις σκάκι με ζάρια…
Υ.Γ. Αχ, για την μονομαχία δεν καταλάβατε!Προσπαθούσα να σάς υποβάλλω την πρωτοβουλία να διαλέξετε εσείς το πεδίο…Αλλά ας είναι…ας πω εγώ: τι θα λέγατε για Μπρα ντε φέρρη;
10
Για τον Κ. Κουρούνη,
Κρίμα, αγαπητέ Κώστα…
Κι εγώ άρχισα να σε διαβάζω με ενδιαφέρον, μέχρι που είδα να ψάχνεις διακαώς για τις ύποπτες προθέσεις μου. Μέχρι που τις βρήκες, ή μέχρι που τις πιθανολόγησες (το ότι τις πιθανολόγησες είναι απείρως χειρότερο, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία…)με ανήκουστο όσο και ανοίκειο τρόπο: πλερωμένος κονδυλοφόρος ο υποφαινόμενος, δραχμικά τα κίνητρα!!!..Και τώρα πώς να συνεχίσω και πώς να αποδείξω ότι δεν είμαι ελέφας;Ας εμφανιστεί κάποιος να ομολογήσουμε, που λέει και ο ποιητής…
Αλλά δεν έφτανε αυτό: με περνάς και από ιδεολογικό νηπιαγωγείο!Και ακολουθούν και άλλα και άλλα…δεν έχει τέλος η στρατιά που εκφεύγει από το έρκος των οδόντων…
Κρίμα, αγαπητέ Κώστα…τί να ανασκευάσω και χάριν τίνος πράγματος;Μέχρι τώρα υφίστατο αυτό το “χάριν τίνος”…
Τόσο δίκιο δεν ανασκευάζεται…και με τι φωνή, άλλωστε; Μου την στέρησες την φωνή με κείνη την πιθανολόγησή σου!!! (Και πόσα μού αποκάλυψες από το γεγονός ότι μπόρεσες να την κάνεις…)
11
Ο Φραγκίσκος μ’επανέφερε στην τάξη, με ιδιωτικό μήνυμα, και θέλω τώρα να προλάβω το χειρότερο…
Δεν αξίζει τον κόπο, βρε παιδιά, να χαλάμε τις καρδιές μας, κι ας προσπερνάμε τις κατά καιρούς αγένειες κάποιων, γιατί η ζωή είναι ωραία, κι αν δεν τη γλεντήσουμε…
Σ’ευχαριστώ, Κώστα Κουρούνη, όχι γιατί “είπες καλά λόγια γιά το βιβλίο”, αλλά κυρίως γιατί μου επετέθης τόσο τρυφερά (“τον προτιμώ σκηνοθέτη”) που με κάνεις τώρα και… ανακοινώνω σύμφωνα με τις προδιαγραφές της στήλης!
Ε, λοιπόν, όχι μία ή δύο, αλλά… τρεις ταινίες ετοιμάζω:
- “Το Κουτί της Πανδώρας” ή “περί έρωτος”, που θα γυρίσω τον Φεβρουάριο στη Σαντορίνη. Αυτή τη στιγμή γίνονται διαπραγματεύσεις από τον Αμερικάνω παραγωγό με τους Πήτερ Ο’Τουλ, Αντονυ Κουίν, Μπεατρίς Ντάλ (Μπέτυ Μπλου) και άλλους. Θα υπάρχει… και μπουζουκοσυγκρότημα!
- Τον Σεπτέμβριο του 2001, υπολογίζω ν’αρχίσω τα γυρίσματα της “Γέφυρας των Λεμονιών” (Κούμπρι ελ Λεμούν) στην Αίγυπτο, ένα Ελληνόπουλο μεγαλώνει στο Κάιρο στις δεκαετίες του 40 και του 50. Κάποιος είπε “το Ρεμπέτικο του Φέρρη”, και γέλασα πολύ.
- Αμέσως μετά, το “Αξιον Εστί”, ταινία μεγάλου μήκους, με βάση το έργο του Θεοδωράκη. Ο Οδυσσέας ξυπνάει κάτω από ένα δέντρο, κι είναι επιτέλους στην Ιθάκη, μα δεν το ξέρει. Κι από τη σύγχισή του ίσαμε την εκτέλεση των μνηστήρων, παρελαύνει όλο το μεγαλείο του Ακρίτα που ήτανε Ελληνας κι έγινε… ρεμπέτης!
Αλλά, Κώστα, συγχρόνως, σε απειλώ και με τρία νέα μυθιστορήματα!!! - “Το Τελευταίο Συμπόσιο”, στις 9 Μαίου του 529, μιά μαγική ξενάγηση που κάνει ο Σιμπλίκιος στους μαθητές του (και ιδιαίτερα τον Πέρση Φερουατζί, φανταστικό πρόσωπο) στην Αθληνα, λίγες μέρες πριν τους κλείσει ο Ιουστινιανός (το κτήνος!) την Ακαδημία.
- “Ορφέας και Αλεξάνδρα”, στη Φλωρεντία γύρω στο 1480, όπου ο ποιητής Πολιτσιάνο ερωτεύεται την Αλεσσάντρα Σκάλα, αλλά εκείνη παντρεύεται τον ποιητή Μάρουλλο Ταρχανιώτη, ο Πολιτσιάνο πεθαίνει απ’τον καυμό του, ύστερα από τρεις μήνες πεθαίνει κι ο φίλος του Πίκο ντελλα Μιράντολα, ο Σαβαναρόλα βγάζει τον επικήδειο και… παίρνει την εξουσία, ο νεογέννητος “Ουμανισμός” γίνεται φασισμός, και στο τέλος… πεθαίνουν όλοι, ο Σαβαναρόλα το 1498, ο Φιτσίνο το 1499, κι ο Μάρουλλος αυτοκτονεί το 1500!!! Καλό;
- “Η Γέφυρα των Λεμονιών” σε μυθιστορηματική μορφή!
Εκείνο λοιπόν που προέχει, είναι… ν’αφήσουμε τα μίση, και να μπούμε όλοι στο μεθύσι -της δημιουργίας.
Με πολλή αγάπη (ακόμα και στον Βλησίδη που πιθανότατα να ήτανε μάγκας μιά φορά με φλέβα αριστοκράτη, αλλά έμείς είμασταν ξυπόλυτοι και τώρα σπάμε πλάκα) και τι θα γίνει, βρε παιδιά; Θα κάνουμε κανένα… outing???
Φέρρης
ΥΓ (απαραίτητο) Γιά τα υπόλοιπα, θεατρικά, δίσκους και βίντεο που ετοιμάζω, στο επόμενο μήνυμα!!!
12
Hey Costas
Since you are back, I have a question for you. Apparently GMV in New York is advertising a “Remastered” version of the film “Rembetiko”. Is this by any chance the “Directors Cut” version you were working on a while back? I would ask GMV directly but I don’t believe they would know anything as most of what they sell is the contemporary stuff that now comes out of Greece. I’ve had several people ask me about this, but I don’t have any updated information to tell them one way or the other. Also, where can some of us purchase this new “Controversiel” vlivio of yours. Sounds pretty “interesting” !
(ΚΦ)
13
Hi, Peter, I’m happy to hear from you again.
No, I didn’t edit yet the “Director’s Cut”, it must be a… remastered bootleg (again!) I am very interested to have some more details about it. Still planing to do my own… official bootleg, but I can’t yet give some dates.
The “Rembetiko” novel has been published at the Livanis Publishing Co, I think they have an on-line selling page. We already had three translation proposals, Italy (Rizzoli), Finland and Israel. Hope to see it translated in English too.
Meanwhile, tomorrow i’m putting the final terms with Nitro-Music Company for issuing in October the CD with Thesia’s songs for the theatrical “Rembetiko”. It is called “Mystirio Rembetiko”, and in comparison with Xarhakos songs, it will be… much more controversial than the book! The main singer is -again- Sotiria Leonardou!
Also, the same Company, will issue in December a six-CD’s box, with all the (100) songs of “Apopse stou Thoma”, the songs you heard in the Video-series, and some more interpreted by Leonardou, Tsaoussakis, and Paliatsaras (the tenor!!!).
That’s for the time being, in a few weeks I’ll have… more announcements.
Nassai kala
Costas
14 Meltemis MICHAEL
Just would like to complete the information given by Costas Ferris about the availiability of his book:
The address of Livanis Publishing Comp. is:
I think they have the possibility of on-line ordering but I could not find out so quickly how it works.
But here is the address of a very good on-line bookstore in Thessaloniki which also has Costas’ Ferris’ book in its catalogoue:
Anf if you want to go directly to the book “Rembetiko”:
http://www.ianos.gr/search/details.asp?TitleId=10/0/006063
Michael
15 Peter
Michael
Thanks Mike, I’ll check out that url. But with a name like “Levanis”, are you sure their business is selling Vlivlies? It sounds more like their trying to unload a little Incense. Hmmm come to think of it, that may not a bad idea. Maybe they should give away a free packet of (Very Special 1934 Blend) “Rebetiko Tekethes Livany” with every copy of Costas new book. It would hit #1 on the New York Times Best Beller list in less then a month. Not bad, considering it’s only written in Greek ! But by the time the “reader” has burned this “1934 Special Blend Rebetiko Livany” for 10 min , they probably won’t care! Sales of the book will no doubt skyrocket and be right up there, along with the Bible and (maybe) even Mickey Spillane ! . ;>)
Costas
Evhatisto file Costas, kai nei eme kala. Anyway that’s what I was afraid of concerning this new “Remastered” version of the film. We are all still hoping you’ll eventually be able to find some time to re-edit a “Directors Cut” version. I have direct links from my own Rebetiko Web site to the film at the IMDB, kai pistevo it has directed more then a few visitors to finally cast a Vote. I’m also very interested in that new 6 CD set from “Apopse”. I wrote a “review” for the present CD which was arranged by Thesia and recieved several emails from people who also found it a very interesting session. It would seem that your idea of a “New Music” based on the Rebetiko genre, definitly has merit, as well as an audience. However this new 6 CD set is a VERY welcome addition. The Video presentation of “Apopse” is really a Classic. I’ve shown it to quite a few people who don’t understand Greek, but they still really loved the music and will be very happy to hear that there will now be a CD version, as the Video is now almost impossible to find.
2
Εντάξει.Τ αγόρασα το βιβλίο του αγαπητού Φέρρη!
Απαραίτητο εργαλείο για κάθε ερευνητή του ρεμπέτικου.Το σενάριο της ταινίας ή του θεατρικού
έργου που εξιστορεί τη ζωή της Μαρίκας Νίνου
και άλλων προσώπων της εποχής του 1922 συνοψίζεται στο τίτλο:‘Ρεμπέτικο’.Ενα βιβλίο
αφιερωμένο στους γνωστούς ρεμπετολόγους,στο Θεοδωράκη κι άλλους αλλά και στη σύζυγο του
Φέρρη,τη Κυπρία συνθέτρια Θέσια Παναγιώτου.
Η μετάβαση από τη Σμύρνη στο Πειραιά,ο Τσιτσάνης,
τα ιστορικά συμφραζόμενα,ο κοινωνικός περίγυρος
και η καθ όλα ελληνική μουσική δομούν το έργο
του Κώστα Φέρρη και παραπέμπουν σε πηγαίους
προβληματισμούς για τη ζωή και τον άνθρωπο.
Να σαι καλά πάντα Φέρρη!
3 Bλησίδης
Μόλις τελείωσα και εγώ την ανάγνωση του βιβλίου, και μού δημιουργήθηκε η διαμετρικά αντίθετη εντύπωση από αυτήν του Μελτέμη. Μού έμεινε λοιπόν η αίσθηση ότι πρόκειται για ένα βιβλίο χωρίς λόγο υπάρξεως, για ένα βιβλίο περιττό. Θα επιμερίσω την έκθεση των εντυπώσεών μου σε τρία επίπεδα, που αντιστοιχούν στην τριπλή, νομίζω, σκόπευση του βιβλίου:το βιβλίο θέλει α)να απεικονίσει με λογοτεχνικά μέσα τον “κόσμο του ρεμπέτικου”, β)να καταγράψει παραλλήλως την ιστορική πορεία του ρεμπέτικου και γ)να καταγράψει την ιστορική πορεία της σύγχρονης Ελλάδας της περιόδου 1919-1956.
Όσον αφορά τα ιστορικά αναφερόμενα, τόσο περί της σύγχρονης Ελλάδας όσο και περί του Ρεμπέτικου, το βιβλίο μού φάνηκε περιττό και για τον ειδοποιημένο αναγνώστη αλλά και για τον ανειδοποίητο: τα ιστορικά, πληροφοριακά και εν γένει πραγματολογικά στοιχεία που έχουν εγκατασπαρεί κατά μήκος του βιβλίου -έστω και ως λάιτ μοτίβ, έστω και ως ιστορικοπραγματολογικό πλαίσιο- συνιστούν κοινούς τόπους για όσους δεν στερούνται των σχετικών προσλαμβανουσών. Για τους δε μη γνωρίζοντες, βρίσκω προσφορότερο να αντλήσουν την σχετική γνώση τους από πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές, όπως προσφέρονται στην ολοέν ογκούμενη βιβλιογραφία. Διότι, λόγου χάριν, εκτός των κοινών τόπων απαντούν και συζητήσιμα χωρία: στη σελ. 92, και ενώ βρισκόμαστε στα 1934, το κείμενο μάς λέει: “Χρόνια τώρα, ο Σκριβάνος, ο Μανέτας κλπ γύρναγαν…και παίζανε τ’ απαγορευμένα…κλπ”. Όσο γνωρίζω,όμως,“τα απαγορευμένα”, προ του Μεταξά δεν ήταν απαγορευμένα. Παρακάτω μάς λέει (σ.94):“Το μπουζούκι επισημοποιήθηκε, και το καλέσανε για δισκογράφηση. Ήτανε πλέον το 1934…” Όμως ήδη από το τέλος του 1931 δεν έχουμε την δισκογράφηση “Τα δίστιχα του μάγκα”, ήδη τέλη του 1932 δεν έχουμε τις ηχογραφήσεις Μπάτη-Μάρκου; Στη σελ. 164 μάς λέει ότι “ο Ν. Λαπαθιώτης, ο Πέτρος Πικρός και άλλοι Αθηναίοι ποιητές κλπ”, αλλά ο Πέτρος Πικρός δεν ήταν ποιητής…
Ως προς τα καθαρώς ιστορικά τεκταινόμενα στην Ελλάδα της υπ’ όψιν περιόδου (1919-1956), όπως αυτά απηχούνται στο βιβλίο, συναντούμε σποραδικές πινελιές κοινοτοπιών σε ένα μάλλον χονδροειδές και μεγαλόστομο ύφος. Με την επιχειρηματολογία αυτή θεωρώ ότι κάπως απαντώ στην άποψη του Μελτέμη που θεωρεί το βιβλίο “εργαλείο απαραίτητο για κάθε ερευνητή”.
Έρχομαι τώρα στην αίσθηση που μού άφησε ως λογοτέχνημα, διότι ως λογοτέχνημα κυρίως αυτοπροτείνεται (“μυθ-ιστόρημα”: τα περί “-ιστόρημα” τα είπαμε)
Κατ’ αρχάς παρατηρείται ότι έχει υιοθετηθεί υφολογικά ένας υψίφωνος μελοδραματικός τόνος που διαβρέχει τα μυθοπλαστικά τεκταινόμενα και δυσκολεύει την υποβολή των δραματικών καταστάσεων. Γενικότερα το ύφος (αλλά και η αναλυτικοσυνθετική σκευή)του αφηγητή μοιάζει χονδροειδές, σχηματοποιημένο στα χοντρά περιγράμματα των πραγμάτων, χωρίς να μορφοποιείται σε εργαλείο λεπταίσθητο που θα μπορούσε να διεισδύσει σε βαθύτερα στρώματα του ψυχισμού των ηρώων, ου μην αλλά και σε βαθύτερες στιβάδες της πραγματικότητας (αυτό δεν κάνει η λογοτεχνία;). Με τόσο συμβατική γλώσσα και αναλυτική σκευή, είναι καταδικασμένος κανείς να ρίχνει ρηχές βουτιές σε βαθιά νερά, διότι πράγματι τα νερά (ρεμπέτικο, Ιστορία)ήταν εξαιρετικά βαθιά, και εγγενώς εκζητούσαν Δήλιο κολυμβητή και βυθίσεις στα μύχια…Εκ προοιμίου λοιπόν, κατά την πρόσληψή μου, αυτοϋπονομεύθηκε ο αφηγητής (αλλά και κατέδειξε το βεληνεκές του) και κατέληξε ουραγός του συμβεβηκότος περισσότερο, παρά θηρευτής της ουσίας.
Το στοίχημα όμως του συγγραφέα ήταν “τα πάθη του ανθρώπου να κυριαρχούν πάνω στο Ιστορικό τους πλαίσιο”. Είχα όμως συνεχώς την αίσθηση ότι η Ιστορία ηχούσε τόσο εκκωφαντικά που καπάκωνε και τους ήρωες και τα πάθη τους. Διότι οι ήρωες παρουσιάζονται ως ενεργούμενα και ουραγοί της Ιστορίας, χωρίς εσώτερο κέντρο λήψης υπαρξιακών αποφάσεων, άγονται και φέρονται ανερμάτιστοι, κοιτάζοντας να “μπαλωθούν” λιγάκι: ο βαθύτερος προβληματισμός στον οποίο βλέπουμε να φτάνει η Μαρίκα είναι ένα θολό φευγιό…Το ιστορικό πελεκούδι μπορεί εκεί έξω να καίγεται, αλλά τι προσλαμβάνουν από αυτό οι ήρωες;Ποιές διεργασίες εκλύονται εντός τους, ώστε να μορφοποιηθούν σε ποιότητες που θα φέρουν τους ήρωες σε στάσεις ζωής λογοτεχνικά αρτιωμένες; Η Μαρίκα μού φάνηκε να μένει άδειο κέλυφος.Δεν εξονυχίστηκε λογοτεχνικά, δεν πλαστουργήθηκε εν προόδω μέσα στο έργο, είναι σαν επισκέπτρια στα δράματά της, δεν είδαμε να εκπτυχώνεται λογοτεχνικώς το βαθύτερο είναι της παρά ως φορμαλιστικό παρακολούθημα των περιστάσεων.
Και ο Μπάμπης-Τσιτσάνης;Ο Μπάμπης -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- πέφτει κατ’ εμέ διάτρητος κάτω από τα μεροληπτικά αφηγηματικά πυρά.Ο συγγραφέας έχει προαποφασίσει τον λογοτεχνικό και πραγματολογικό στιγματισμό του: είναι ο φαρμακός της συγγραφής…μια καρικατούρα Τσιτσάνη κάνει την λογοτεχνική εμφάνισή της: το σχετικό πραγματολογικό και ανεκδοτολογικό περί τον Τσιτσάνη υλικό χρησιμοποιείται μονομερώς -όταν δεν παρερμηνεύεται- για να πληγεί αυτός πάση θυσία. Ο συγγραφέας μάς τον παρουσιάζει οιονεί στυγνό αρριβίστα, σχεδόν ολετήρα του ρεμπέτικου! Η μυθοπλαστική πραγμάτευση του ήρωα αυτού είναι υπονομευμένη από τον προαποφασισμένο στιγματισμό του στη συνείδηση του συγγραφέα,πράγμα που δεν επέτρεψε (στον ήρωα) να αναδειχθεί στην υπαρκτική του ολομέλεια…
Τέλος, για να μην κουράζω περαιτέρω την ομήγυρη (όση άφησε όρθια η επέλαση του Αυγούστου…)κάποιες έσχατες απορίες:στη σελ. 133 ο Γεωργάκης κάνει ευθέως στην Μαρίκα ανοιχτή πρόταση σχέσης (“Θα μαζέψουμε πρώτα λίγα λεφτά, κι ύστερα θα κάνουμε σπιτικό…”), ενώ στη σελ. 271 όταν της εξομολογείται τον έρωτά του, εκείνη ξεσπά (“Και γιατί δεν μου τόπες ποτέ; Γιατί δεν μου τό’ πες, τόσα χρόνια…κλπ”).Πώς γίνεται αυτό;
Επίσης οι λέξεις και εκφράσεις “κυρελέ”, “την ψάχνω” υπήρχαν τότε;Διότι ο αφηγητής τις βάζει στο στόμα των ηρώων…
4
Αφού δε σ’άρεσε ρε φίλε, τότε γιατί έκανες τόσο κόπο να το… κατακρεουργήσεις; Αυτό, μετά συγχωρήσεως, λέγεται αυτοικανοποίηση!
Βαριέμαι φυσικά να σ’απαντήσω στις επί μέρους παρατηρήσεις σου, όπου είσαι… παντού λάθος, αλλά μου κάνει μεγάλη εντύπωση η αυτοπεποίθησή σου.
α) Ποιός σούδωσε το δικαίωμα ν’αποφασίζεις πως… “το βιβλίο θέλει α)να απεικονίσει τον “κόσμο του ρεμπέτικου”, β)να καταγράψει την ιστορική πορεία του ρεμπέτικου και γ)να καταγράψει την ιστορική πορεία της σύγχρονης Ελλάδας της περιόδου 1919-1956”; Και πρώτα απ’όλα, το βιβλίο δεν θέλει τίποτα, και δεν μπορεί τίποτα. Εγώ μπορεί να θέλω κάτι να κάνω, κι αυτό που θέλω δε θα στο πω, γιατί αν ήσουνα ευαίσθητος θα το είχες καταλάβει μόνος σου διαβάζοντάς το.
β) “Θα μπορούσε να διεισδύσει σε βαθύτερα στρώματα του ψυχισμού των ηρώων, ου μην αλλά και σε βαθύτερες στιβάδες της πραγματικότητας (αυτό δεν κάνει η λογοτεχνία;)”!!! Ωστε έτσι λοιπόν; Αυτό κάνει η λογοτεχνία (βλέπε το μυθιστόρημα); Και τότε που πάει το Επικό μυθιστόρημα, το Ρωμαντικό μυθιστόρημα, το Ρεαλιστικό μθυιστόρημα, το Ιστορικό μυθιστόρημα, το “Κυριολεκτικό” (Tel Quel) μυθιστόρημα, το Αναφορικό μυθιστόρημα, και να μη συνεχίσω γιατί θα φάει πολλά bites! Διακρίνω βέβαια την αδυναμία που έχεις ειδικά στο λεγόμενο “ψυχολογικό μυθιστόρημα”, και λυπάμαι που δε σε ικανοποίησα, γιατί αυτό το είδος το συχαίνομαι. Εγώ πάντως δεν στόκρυψα από την αρχή: Κάνω ένα είδος μυθιστορήματος, που έχει μεν σποραδικά προηγούμενα, είναι όμως η πρώτη φορά που γίνεται συνειδητά και δομημένα, και λέγεται Μυθικό Ιστόρημα. Σε τι συνίσταται ένα μυθικό ιστόρημα, πρέπει να το βρεις μόνος σου, βαρυέμαι να σου εξηγώ.
γ) Λυπάμαι γιά το κάπως… rude ύφος μου, αλλά ατεκμηρίωτες βρισιές του τύπου “σποραδικές πινελιές κοινοτοπιών σε ένα μάλλον χονδροειδές και μεγαλόστομο ύφος” ή “αυτοϋπονομεύθηκε ο αφηγητής (αλλά και κατέδειξε το βεληνεκές του)” δεν τις σηκώνω. Σε καλώ λοιπόν σε μονομαχία!
δ) Φράσεις όπως “από τον προαποφασισμένο στιγματισμό του στη συνείδηση του συγγραφέα” δείχνουν πως σώνει και καλά έπρεπε να βρεις “καλούς” και “κακούς” στο μυθιστόρημα, πράγμα που αρνούμαι κατηγορηματικά να πράξω, όπως άλλωστε έγινε και στην ταινία.
ε) Τέλος, ναι, οι λέξεις “κυρελέ” και “την ψάχνω” ή “ψάχνομα”, είναι… αρχαίες, και θα μου επιτρέψεις να επικαλεστώ την ηλικία μου και τα βιώματά μου. Αντιθέτως, ο στίχος “θα φτιαχτούμε όλοι μαζί” ήταν ένα λάθος του Ξαρχάκου και του Τσίγκου, και το έχω επαναφέρει στις δικές μου εκδοχές σε “θα τη βρούμε όλοι μαζί”, αλλά αυτό δε σε πείραξε ποτέ.
Φίλε… Βρυσίδη, διακρίνω μιά τάση σου ν’ασχοληθείς με τον γραπτό λόγο, ίσως μάλιστα και να γράφεις κάπου. Γι αυτό και πρόσεξε, φράσεις οικτρά φασιστικές όπως “αυτό το βιβλίο δεν έχει λόγο ύπαρξης, είναι περιττό” δεν ταιριάζουν σε άνθρωπο που θέλει να λέγεται πνευματικός.
Και μη νομίσεις πως ενοχλήθηκα με την τυχόν “αρνητική κριτική” σου, μ’έχουν πει στον τύπο και “εκ γενετής κρετίνο” (Ραφαηλίδης) και γέλασα πολύ, ακόμα και παρέα μαζί του!
Κώστας Φέρρης
5 Βλησίδης
Κύριε Φέρρη, επιτρέψτε μου να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι συνεχώς στο κείμενό μου λέω:“μού δημιουργήθηκε η εντύπωση”, “μού έμεινε η αίσθηση”,“οι εντυπώσεις μου”, “νομίζω”, “κατά την πρόσληψή μου”, “έχω την αίσθηση” κλπ. Με όσο δικαίωμα εσείς εκδώσατε το πόνημά σας εκτιθέμενος στις προθήκες και απευθυνόμενος στο νοήμον κοινό, με άλλο τόσο δικαιούται και ο αναγνώστης να εκφράσει την υποκειμενικότατη γνώμη του, έστω και άν αυτή συμπίπτει να μην είναι άκριτος έπαινος…Και πάντως εγώ ασχολήθηκα με το έργο και όχι με το πρόσωπό σας:το κείμενό μου παρέμεινε στα πραγματικά μυθοπλαστικά περιστατικά και δεν έθιξε επ’ ουδενί το πρόσωπό σας. Εσείς όμως δεν περιοριστήκατε στην ανασκευή των αθλίων γραφομένων μου, αλλά μιλήσατε περί αυτοϊκανοποιήσεώς μου, μου εξαλλοιώσατε το ένδοξο όνομά μου, μιλήσατε για οικτρό φασισμό, για βρισιές και Κύριος οίδε τι άλλο θα ξεφουρνίσει ακόμη η δημιουργική φαντασία σας…Δεν θα σας παρακολουθήσω στην αυτοαεροκωπηλασία που επιχειρείτε, αγαπητέ…ʼλλωστε, επί της ουσίας βαρεθήκατε να μού απαντήσετε. Όχι μόνον, αλλά μού επιβεβαιώσατε πόσο καλός χρήστης του ψευδεπίγραφου λαϊκοβλάμικου ύφους είστε, εις πείσμα της “γνωστής ελληνικής και κοσμοπολίτικης παιδείας” δι ης ευεργετηθήκατε…
Υ.Γ.
Όσο για κείνη τη μονομαχία, τι να σας πω;Δεν διαβλέπω σε τι πεδίο την εννοείτε…Εννοώ, δεν βλέπω να υπάρχει έδαφος, αντιλαμβάνεστε;
6
Ενδοξε Βλησίδη.
Εδώ δεν είναι μιά κωλοφυλλάδα όπου μπορεί ο κάθε δημοσιογραφίσκος να βγάζει τ’απωθημένα του. Εδώ είναι το σπίτι μας, όπου όλοι αυτοφιλοξενούμεθα συλλογικά, και λόγοι μπέσας δεν επιτρέπουν να θίγει ουσιαστικά ο ένας τον άλλο ως προς τη σοβαρότητα και τις προθέσεις του.
Φυσικά, και αντιρήσεις ή διαφωνίες έχουν τη θέση τους, κι έχουμε δει ωραίους καυγάδες στο παρελθόν, αλλά όποτε κάποιοι ξεπέρασαν το μέτρο, μπήκαν στη θέση τους, κάναν την αυτοκριτική τους και συνεχίσαμε απτόητοι.
Δεν είναι φυσικά “επί της ουσίας” που βαρέθηκα να σ’απαντήσω, αλλά σε πράγματα που δεν κατάλαβες γιατί είχες άλλα στο νου σου. Είναι όπως ο φούρνος του Νασρεντίν χότζα, που δεν μπορεί να σε ικανοποιήσει, αν δεν έχει την πόρτα στον ορίζοντα που εσύ θάθελες -γιά τον δικό σου φούρνο. Π.χ., όταν λέω σε κατακλείδα “Ητανε πλιά το 1934”, αναφέρομαι στους ήρωες του έργου, και όχι στην ιστορική τεκμηρίωση των πρώτων ηχογραφήσεων. Μυθιστόρημα κάνω, και όχι Εγκυκλοπαίδεια. Κι όταν μιλάμε γιά “απαγορευμένα”, δεν εννούμε φυσικά μόνο γιά το 1937 και το δίδυμο Ψαρούδα-Μεταξά, αλλά γιά τ’αδέσποτα ρεμπέτικα κι ανατολίτικα, που ήσαν ανέκαθεν “απαγορευμένα” στη συνείδηση της κοινωνίας. Διάβασε τον Χατζηπανταζή να μαθαίνεις.
Από την άλλη, αν ασχολούμαι μαζί σου, είναι γιατί διακρίνω ένα ταλέντο στο γράψιμο, και είναι κρίμα να πηγαίνει χαμένο λόγω… κιτρινίλας.
Γι αυτό και δε σε λυπάμαι αν σε σόκαρα με τις “βρισιές” μου, είναι κι αυτός ένας τρόπος να συλλογιστείς μήπως κινείσαι σε λάθος κατεύθυνση.
Φυσικά, δεν έχω πολλές ελπίδες ύστερα από την “απάντησή” σου, όπου συνεχίζεις να χυδαιολογείς. Και δεν κατάλαβες ακόμα πως φράσεις όπως “πρόκειται για ένα βιβλίο χωρίς λόγο υπάρξεως, για ένα βιβλίο περιττό”, είναι αντάξιες ενός Γκαίμπελς, και μόνο η λέξη “βλαβερό” μένει γιά να το κάψουμε, το βιβλίο…
Φέρρης
ΥΓ. Οσο γιά την “μονομαχία”, έβαλα κι εγώ ο δόλιος μιά δόση χιούμορ, μπας κι ελαφρύνω την ατμόσφαιρα. Δε βαρυέσαι… Συγχωρεμένος. Ας μην… μονομαχήσουμε αυτή τη φορά.
Τυχαία έπεσα, ψάχνοντας για κάτι άλλο, πάνω σ’ αυτό το “ιστορικό” νήμα. Κάν’τε τον κόπο να το διαβάσετε κι εσείς, δεν θα απογοητευτείτε, είναι και σχετικά σύντομο. Κρίμα μόνο, που διακόπηκε τόσο γρήγορα και απότομα…
Πραγματικά.
Το παλιό αγαπημένο φόρουμ…
Μονομαχία στο Ρεμπέτικο Φόρουμ κανονικά.Κρίμα που κάποια μέλη τα αναφέρει σαν system και δεν ξέρουμε τα μέλη που τα γράφουν.
Λάμπρο μπορείς να καταλάβεις ποίος ειναι απο τις απαντήσεις που του δίνονται.
Για οσους εχουμε άγνωστες λέξεις εξελίσσεται σε μεγάλης διάρκειας ανάγνωσης νήμα. 
Σε κάποια καταλαβαίνεις σε κάποια όχι.Τουλάχιστον εγώ.