Περιπου ενα χρονο πριν, ο καλος φιλος και οργανοποιος Γιαννης Τσουλογιαννης δεχτηκε να μετατρεψει ενα πολυ παλιο Ναπολιτανικου στυλ μαντολινο ( 1890-1910) σε μισο-μπουζουκο του 1936.
Το ιδιαιτερο της προσπαθειας αυτης ηταν ο περιορισμος να μην πειραχτει τιποτε αλλο απο το αυθεντικο μαντολινο παρα μονο η επιμηκινση του μανικου και η ταστιερα.
Στην προσπαθεια αυτη κρατηθηκαν ολα τα αλλα μερη του παλιου μαντολινου ανεπαφα. Δεν ανοιχτηκε το καπακι, δεν αλλαχτηκαν τα καμαρια, τακοι, ενωσεις, κτλ
Στο τελευταιο μου ποστ, ο ταλαντουχος Γιωργος Κοκκορης παιζει ενα απολαυστικοτατο ταξιμι σε κουρδισμα Σι-Μι-Σι με το μαντολινο-μπουζουκο
Η κλιμακα του μισο-μπουζουκου ( μαντολινο-μπουζουκο) ειναι 61 cm
Μι-Σι-Μι είναι το πρώτο κούρδισμα, είπα και εγώ γιατί δεν έβγαινε το ανάποδο
Καταπληκτικό το όργανο και επιβεβαιώνει παρά την πολύ μικρή εμπειρία που έχω, αυτό που πιστεύω για τον ήχο
Ότι δεν είναι ούτε το σχήμα του σώματος, ούτε το τι ξύλο είναι, αλλά το καπάκι, τα καμάρια, η κλίμακα
Η καλύτερη λύση είναι αυτή, χωρίς πολυ κόπο και αμφίβολα αποτελέσματα
Πολύ καλό το όργανο, όσο κι ο παίχτης. (Ιδίως στο πρώτο βίντεο, ευρηματικός ο τρόπος που σ’ ένα ταξίμι χωράει τόσες διαφορετικές τεχνικές, ώστε το δείγμα ήχου να είναι πλήρες, χωρίς όμως παραφόρτωμα και φλυαρία.)
Να ρωτήσω, Sdimis: η έμφαση σε μία τόσο συγκεκριμένη χρονολογία, 1936 και όχι π.χ. «μέσα '30», υπονοεί ότι είχες υπόψη σου ένα συγκεκριμένο μπουζούκι εκείνης της χρονιάς, φτιαγμένο με αυτό τον τρόπο;
Το 1936 χρησιμοποιήθηκε ως χρονολογία -σταθμός,( Δικτατορία Μεταξα) κατά την οποία παρατηρήθηκε λογο της απαγορευσης του Μεταξα , η έναρξη μετατροπής μαντολας και μαντολίνου σε μισομπουζουκα
Πολλες μάντολες και μαντολίνα κυρίως Ιταλικής προέλευσης εκείνης της εποχής , εσπευσμένα γύρισαν στους πάγκους των τότε μαστόρων και μετατράπηκαν σε μαντολίνο-μπουζουκα.
Τα τελευταία δυο χρόνια , σε μια προσωπική έρευνα, προσπαθωντας να βρω τέτοιες μετατροπές και τον χαρακτηριστικό ήχο μαντολινομπουζουκων εκείνης της περιόδου , διαπίστωσα πως οι κατά το πλήθος μετατροπές μαντολίνων σε μισομπουζουκα από σύγχρονους οργανοποιους , δεν ήταν τίποτα περισσότερο από απλά την τελική χρήση του σκάφους του μαντολίνου και τη δημιουργία ενός νέου οργάνου ( περισσότερο ενός τζούρα φέρων σκάφος μαντολίνου) με αλλαγμένα τα περισσότερα δομικά στοιχεία του αυθεντικού μαντολίνου
Το ότι πλέον πολύ λίγα όργανα ( και εάν ) σώζονται από τη περίοδο εκείνης της μετατροπής , ενισχύει ακόμα περισσότερο την υποψία μου, πως οι παλιοί οργανοποιοι και οι κάτοχοι τους , κάτω από την πίεση της απαγόρευσης και του φόβου πως το όργανο αργά η γρήγορα είχε την πιθανότητα να καταστραφεί , δεν σπαταλούσαν χρόνο " χτίζοντας" ένα καινούργιο μπουζουκι από την αρχή ( κρατώντας μόνο το ηχείο του μαντολίνου) αλλά επεδιονταν σε "επεμβάσεις ταχείας χειρουργικής και ανάρρωσης " με την επιμήκυνση του μανικου και την αλλαγή της ταστιερας
Ετσι το όργανο κρατούσε τα περισσότερα δομικά στοιχεία του που θύμιζαν το παλιό ιταλικό μαντολίνο από το οποίο προήλθε ( κατά την εξέταση από τα άπειρα μάτια των αστυνόμων )
Μια τέτοια μετατροπή όμως , χωρίς αλλαγή δομικών στοιχείων, αυξάνοντας κατακόρυφα τις τάσεις χορδών ( με την επιμήκυνση του μανικου ) που το όργανο μπορεί να δεχτεί , έφερε το κίνδυνο ολικής αστοχίας του οργάνου στα επόμενα χρόνια , και ίσως επίσης αυτός είναι ο λόγος πολύ λίγων διάσωθεντων μαντιλινομπουζουκων εκείνης της εποχής
Εαν η υπόθεση μου αυτή έχει κάποια βάση , τότε ο ηχπσ μαντολινομπουζουκου του Τσουλογιαννη είναι ο πλησιέστερος ήχος μισομπουζουκου τις περιόδου εκείνης
Μπράβο για την πετυχημένη ολοκλήρωση του πρότζεκτ.
Ο Χρ.Σπουρδαλάκης φτιάνει εδώ και χρόνια μισομπούζουκο με σκάφος μαντολίνου με πολύ πετυχημένο ήχο. Το είχε φέρει και ο Πετρος BEEP σε μάζωξη.
Πρόσφατα κάτι παρόμοιο έφτιαξε και ο Κώστας Ζαρκάδας με “τριπλή” χορδή στη μουργκάνα.
Κι ένα ο Γαβρήλος Κοκκώνας, το ακούτε εδώ (με εξαιρετική ρεμπετοπαρέα της Αλεξανδρούπολης και των πέριξ εκεί)
Επίσης ένα τέτοιο υπέροχο αυθεντικό όργανο εποχής, από μαντολίνο, με τριπλή μουργκάνα, έχει στην κατοχή του ένα μέλος του Φόρουμ, δεν θυμάμαι το nickname του, αν μας διαβάζει και θέλει να μας βάλει ήχο, θα ήταν υπέροχα !!
οι τάσεις του μαντολίνου είναι πολύ μεγαλύτερες από του μπουζουκιού (και μάλιστα με 68 κλίμακα). Βέβαια το μαντολίνο έχει φαρδύτερο μπράτσο λόγω τεσσάρων ζευγών χορδών από τα σημερινά μπουζούκια, αλλά μάλλον παραπλήσιο με τα παλιά.
Νομίζω ότι πιθανές αστοχίες θα αφορούσαν περισσότερο την στήριξη (και όχι το ίδιο το μπράτσο) και θα οφείλονταν μάλλον στον τάκο του μαντολίνου (και μάλιστα του Ναπολιτάνικου που πολλές φορές είναι ενιαίος με το μπράτσο, ρηχός και σχετικά δύσκολη περίπτωση σε επεμβάσεις)
Ενδιαφέρον.
Μια ερώτηση μόνο: εφόσων συμφωνούμε πως δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα μαντολίνα με αυτή την μετατροπή απο εκείνη την περίοδο, απο που προκύπτει με βεβαιότητα οτι όντως εφαρμόστηκε μαζικά αυτή η τεχνική μετατροπής;
Υποψιάζομαι οτι αυτή η θεωρία προκύπτει απο την έρευνα Πεννανεν η οποία έχει αρκετές …τρύπες.
Υπήρχε τόσο μεγάλη σχολή λαουτόμορφων πολλές 10ετίες πριν.Μου φαίνεται παράλογο ένας μάστορας να “φοβάται” να κάνει μπουζούκι αλλά να μην φοβάται να κάνει το μανίκι του, για ένα μαντολίνο.
ή επίσης το ότι ένας αστυνομικός το 36 θα ήξερε τη διαφορά μαντολίνου-μπουζουκιού.
Με τα ελάχιστα που καταλαβαίνω, αναρωτιέμαι αν η τεχνική μετατροπής εφαρμόστηκε μόνο πολύ περιστασιακά απο ανθρώπους που απλά έτσι βολεύτηκαν, και όχι μαζικά με τρόπο που καθόρισε τον ήχο της εποχής, έστω προσωρινά.
Ο Χρ.Σπουρδαλάκης φτιάνει εδώ και χρόνια μισομπούζουκο με σκάφος μαντολίνου με πολύ πετυχημένο ήχο. Το είχε φέρει και ο Πετρος BEEP σε μάζωξη.
Εδω μια αρχικη ερευνα που εκανα δυο χρονια πριν οταν αποφασισα να προβω σε ενα τετοιο επιχηρημα
Φιλε Μανο
Νομίζω ότι πιθανές αστοχίες θα αφορούσαν περισσότερο την στήριξη (και όχι το ίδιο το μπράτσο) και θα οφείλονταν μάλλον στον τάκο του μαντολίνου (και μάλιστα του Ναπολιτάνικου που πολλές φορές είναι ενιαίος με το μπράτσο, ρηχός και σχετικά δύσκολη περίπτωση σε επεμβάσεις)
Σωστα Μανο, εκει μαλλοω θα επρεπε να αναφερθω, λαθος διατυπωση. Ο τακος του Ναπολιτανικου ειναι ενιαιος η παρα πολυ μικρος /ρηχος οπως επισημανες
Καλησπερα φιλε Αλεξανδρε απο το συνεφωδες Λονδινο
Υπήρχε τόσο μεγάλη σχολή λαουτόμορφων πολλές 10ετίες πριν.Μου φαίνεται παράλογο ένας μάστορας να “φοβάται” να κάνει μπουζούκι αλλά να μην φοβάται να κάνει το μανίκι του, για ένα μαντολίνο. ή επίσης το ότι ένας αστυνομικός το 36 θα ήξερε τη διαφορά μαντολίνου-μπουζουκιού.
Με τα ελάχιστα που καταλαβαίνω, αναρωτιέμαι αν η τεχνική μετατροπής εφαρμόστηκε μόνο πολύ περιστασιακά απο ανθρώπους που απλά έτσι βολεύτηκαν, και όχι μαζικά με τρόπο που καθόρισε τον ήχο της εποχής, έστω προσωρινά.
Τη διαφορα μπορει να μην την ηξερε,
Καταλαβαινε ομως αισθητικα εαν ενα οργανο φαινοταν παλαιο του 1880-1900 και δυτικης/ιταλικης τεχνοτροπιας, η μυριζε κολες, με καθαρο καινουργιο καπακι, μανικο και καραολο.
Εαν καποιος εχει περισσοτερα στοιχεια επι του θεματος (μιας και εγω απο την ερευνα μου δεν μπορεσα να συλεξω) θα ηταν ευχης εργο να δημοσιευσει . Για αυτο το λογο κυριως γινονται αυτες οι ομορφες συζητησεις και προσπαθειες κατασκευης
αν εννοείς το δικό μου μπουζούκι, μια και με πάσα επιφύλαξη, πρέπει να είναι προπολεμική μετατροπή μαντόλας σε μπουζούκι, παραθέτω μερικές φωτογραφίες και σύντομα ήχο του οργάνου.
Πανεμορφο το μαντολομπουζουκο. Περιμενουμε ηχητικο
Γνωριζεις την ιστορια του οργανου? Μπορεις να ρωτησεις για περισσοτερες πληροφοριες?
Φαινεται καθαρα και εδω η προεκταση του μανικου( και οχι η αλαγη του ) οπως αλλωστε ηταν και η αρχικη μου υποθεση
Καλησπέρα Ρήγα, ναι, αυτό το όργανο εννούσα, αλλά δεν σε “έβρισκα”…
Βάλε ηχητικό να κλάψουνε καρδιές με τον ήχο του!
Το θυμάμαι φίλε Σπύρο, διαβάζω το μπλόγκ σου τακτικά μάλιστα !!!
Απλά είπα να κάνω ένα sum up από τέτοιες κατασκευές με αφορμή τη δική σας πετυχημένη μετατροπή !
Σε συνέχεια του προηγούμενου μηνύματος, παραθέτω τον παρακάτω σύνδεσμο με σχετικό βίντεο, ευχαριστώντας τον Μπάμπη για τη βοήθειά του στο ανέβασμά του στο youtube και ζητώντας εκ των προτέρων συγγνώμη για το παίξιμο…
Το όργανο το βρήκα και το αγόρασα πριν 4 χρόνια στο Μοναστηράκι, σε πολύ καλή κατάσταση, χωρίς σπασίματα, ραγίσματα ή έστω σκέβρωμα του μανικιού.
Είχε πάνω ακόμα, κατασκουριασμένες - αρκετών ετών - χορδές με τελειώματα στις θηλειές κάτι σαν χρωματισμένα ροζ μπαμπακάκια και 3η χορδή στη μουργκάνα (καθώς και αντίστοιχα χαράκια στα κόκκαλα του επάνω και του κάτω καβαλάρη.
Οι περισσότεροι οργανοποιοί – ειδικοί που το είδαν αποφάνθηκαν ότι πρόκειται για παλιά μετατροπή μαντόλας (λίγο πρίν ή λίγο μετά τον πόλεμο) βασιζόμενοι κυρίως στη ένωση της προέκτασης του μπράτσου αλλά στα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί και την παλαιότητα τους (π.χ. πιπεριά στην ταστιέρα).
Ζητήθηκε επίσης η γνώμη ειδικών με τα μαντολίνα και την ιταλική οργανοποιεία γενικότερα Noud Koevoets & David Hynds σχετικά με τον κατασκευαστή του οργάνου που δεν φαινόταν καθαρά λόγω μισο-σκισμένης ετικέτας. Ο κατασκευαστής είναι η φίρμα Corona η οποία σύμφωνα με τους ανωτέρω αλλά και έρευνα στο διαδίκτυο δραστηριοποιήθηκε κυρίως από το 1900 έως τα τέλη του 1930
Να πω ότι δυσκολεύομαι κι εγώ να φανταστώ πώς η τυχόν επίταση του “ενδιαφέροντος” των αρχών θα προκαλούσε τόσο μαντολινομπούζουκο, ή ότι θα άξιζε τον κόπο (πόση διαφορά θα έκαναν στα μάτια των μπάτσων και της κενωνίας που έβλεπαν ένα μάγκα μ’ ένα ταμπουρά οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες;). Μπορώ να φανταστώ ότι η ξαφνική αύξηση αυτών των κατασκευών, εάν όντως υπήρξε, μπορεί να έχει να κάνει με την περαιτέρω περιθωριοποίηση του μαντολίνου στην πιάτσα από τη στιγμή που το μπουζούκι έγινε μαστ των ηχογραφήσεων κι έπαιζε κάργα μετά τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες του Χαλκιά και της Τετράδος. Το δε μαντολίνο δεν μπορεί να ήταν πάντα όσο περιθωριακό κατέληξε, αλλιώς πόθεν όλα τα μετατετραμμένα; Η αλήθεια είναι ότι δεν πολυακούμε μαντολίνο στο ρεμπέτικο, αλλά νομίζω ότι κάτι περισσότερο το βλέπουμε σε φωτογραφίες, και θα πρέπει για κάποιο διάστημα μέχρι τις απαρχές της δισκογραφίας του μπουζουκιού να ήταν ένα ακόμα όργανο με το οποίο παιζότανε ερασιτεχνικά αστική λαϊκή μουσική, όταν και το μπουζούκι το ίδιο ήταν απλά άλλο ένα όργανο αποκλειστικά ερασιτεχνών. Το πόσο μαστ έγινε γρήγορα το μπουζούκι στις νέες συνθήκες επί επαγγελματισμού τουλάχιστον καταρχήν στις ηχογραφήσεις φαίνεται νομίζω κι από το πόσο λίγες ηχογραφήσεις υπάρχουν με τζουρά ή σόλο μπαγλαμά–νομίζω πως καθιερώθηκε γρήγορα η αίσθηση πως η σωστή και περιωπής λαϊκή ορχήστρα έχει οπωσδήποτε κιθάρα και μπορεί και μπαγλαμά στα ρυθμικοαρμονικά της και οπωσδήποτε μπουζούκι στα μελωδικά της, και το μαντολίνο πια περίσσευε.
Θα είχε επίσης ενδιαφέρον να ξέραμε και τι χορδές φοράει το όργανο που παρουσιάζεται εδώ.
Ενδιαφέρον. Νομίζω πάντως ότι τον καλύτερο ήχο τον είχε στο πρώτο κούρδισμα, κι ότι θα ακούγεται (φαντάζομαι) και πολύ καλά ρελαρέ με 11άρες, δεδομένης και της κοντής κλίμακας.
