"Αν μ΄αξιωσει ο Θεος"

η νεράϊδα η Σαχραζάτ

Νομίζω ότι λέει Ζαχραζά, όχι Σαχραζά.
Αλλά ας περιμένουμε να ακούσουμε και τους γνώστες των γλωσσών της Ανατολής.

Επίσης άλλες ακατάληπτες ή αμφισβητούμενς περιπτώσεις
Στη “Μόρτισσα χασικλού” σημείο τριβής ο στίχος “…το μάγκα τον μαστούριασες, πιο που ‘παρχε (υπήρχε δηλ) ντερβίση…”
Στο “Ωφ αμάν” του Περιστέρη η κατάληξη, “…και μου το 'σκασες, με το μάγκα το …(μπ)(κ)ρι(ζ)(ψ)ε(ς)”
Στου Τσιτσάνη το “Σ’ ένα τεκέ σκαρώσανε”, ο στίχος “τον τεκετζή εδιάταξαν τις λουλαδιές ντουμπλέδες” (???)
Στην “Υπόγα” ο στίχος “…ρίχνει μούσμουλα στο ρού(φ) (χ)…ο”
Στην “Παξιμαδοκλέφτρα” το “μπάνιζε μπάτσους στην γωνιά, τους πάει πέντε πέντε”
Στο “Εγω θέλω πριγκηπέσσα” η κατάληξη “…με διαμάντια όλο ντουμπλέ…”(???)

Οι ντουμπλέδες έχουν διερευνηθεί πριν κάνα μήνα. Είναι στο excel που ανέβηκε στο σχετικό thread. Το ρίχνω μούσμουλα στο ρούχο, που μάλλον πάει να πει ανοίγω κουμπότρυπες (με σφαίρες φαντάζομαι), ακούγεται πεντακάθαρα στη κόπια που έχω.

Στην Αξυπόλιτη λέει “… παν δυό μπάτσοι…”. Για τον οντά ενού πασά, εγώ ακούω “Σ”.

Για όλα τα άλλα ούτε ακούω καλά, ούτε υποθέσεις μπορώ να κάνω.

  • “…μούσμουλα στο ρούφο .…”= ταβάνι (στα …ελληνοαμερικάνικα].
  • “…με διαμάντια όλο ντουμπλέ…” [διπλά εννοεί]
  • “…το μάγκα τον μαστούριασες, τον κούπα και ντερβίση…”
    “Σεχραζάτ” ήταν το όνομα της βασίλισσας της Βαγδάτης.

Εργάτης τιμημένος:
“… Τώρα με το ένα ρε (:wink: θα σου πάρω καναπέ…”

Πάνο μου νομίζω πως λέει “τώρα με το NRA (Εν Αρ Ε)”, κάποιο επίδομα που έδιναν οι αμερικάνοι.
Δεν θυμάμαι πού το διάβασα…

Στο “Ωφ αμάν” του Περιστέρη η κατάληξη, “…και μου το 'σκασες, με το μάγκα το …(μπ)(κ)ρι(ζ)(ψ)ε(ς)”

Εγώ ακούω …με το μάγκα το ΄στριψες.

Μπάμπη,
το αναφέρει ο Πάνος Σαββόπουλος στο βιβλίο του “Περί της λέξεως ρεμπέτικον το ανάγνωσμα”.
NRA: [National Recovery Act = Πράξη Εθνικής Αποκατάστασης = αμερικάνικη οικονομική βοήθεια στους μετανάστες για την οικοσκευή τους].

Γειά σου Ελένη με τα ωραία σου !
έχεις απόλυτο δίκιο, μάλλον εκεί το διάβασα, αλλά επειδή τον τελευταίο καιρό έχω πέσει…με τα μούτρα κι έχω διαβάσει 5-6 ρεμπετοβιβλία το ένα μετά το άλλο, δεν ήμουν σίγουρος.

Λουλαδιες ντουμπλεδες = διπλά τα ντουμανια
ριχνει μουσμουλα στο ρουφο = νομιζω ο Κουναδης κανει λογο για : σφαιρες στον αργιλε = ρούφος
Σαχραζά = Σεχραζάτ
με το μαγκα τοστριψες, νομιζω οτι ειναι καθαρο αυτο
κούπα …= προσωπικα το δεχομαι μεχρι αποδειξεως του εναντίου
το NRA κι αυτο νομιζω ειναι κατωχυρωμενο !
μπάνιζε μπατσους = και του μπατσου δε λεει τελικα ;;

Οι δικές μου απόψεις:

Ωφ αμάν: με το μάγκα το ΄στριψες

Οι λουλαδιές ντουμπλέδες είναι πράγματι διπλοί λουλάδες, ίσως για άμεση αντικατάσταση μετά τη χρήση. Όμως, με διαμάντια όλο ντουμπλέ μάλλον σημαίνει «επενδεδυμένο», όπως ντουμπλάρουμε ένα ύφασμα.

Αν, Κώστα μου ο μπάτσος με το κούφιο, με το έμπα κιόλας, ανοίγει κουμπότρυπες, δεν θα έμενε αυτό ασχολίαστο στη συνέχεια του στίχου. Ρούφο πρέπει να λέει και για το «πεντακάθαρα», ο εγκέφαλός μας αφού ακούσει ήχους, τους ερμηνεύει σύμφωνα με αυτό που περιμένει να ακούσει. Κάναμε και σχετικά πειράματα στην Ηλεκτροακουστική, στο πολυτεχνείο. Πάντως, Αμπάτη, αν μπορείς δόσε στίγμα για τον Κουνάδη, δεν θυμάμαι να ονομάζει τον αργιλέ (και) ρούφο. Το ταβάνι φαίνεται η πιο λογική ερμηνεία.

Το NRA το έχει αναφέρει ο Σ. Παπαϊωάννου παλαιότερα, ναι, για το επίδομα πρόκειται.

“τώρα με το NRA θα σου πάρω καναπέ…”

επανέρχομαι σε αυτό το παλιό θέμα γιατί σήμερα είχε σε επανάληψη τον κ.Φέρρη να μιλά για την “αμερικάνικη” έκδοση του τραγουδιού “ο εργάτης” του Τούντα, οπότε το έψαξα λίγο.

Αρχικώς ήτο το National Industrial Recovery Act, στην μεγάλη ύφεση του 1933, κύριο κομμάτι του προγράμματος New Deal του Ρούσβελτ. Αυτό το σχέδιο που επέτρεπε στον Πρόεδρο των ΗΠΑ να ρυθμίζει τα της βιομηχανίας, να επιτρέπει μονοπώλια σε μία προσπάθεια τόνωσης της οικονομίας αλλά και να προστετεύει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις των σωματείων των εργαζομένων, δημιούργησε το National Recovery Administration (οργανωτική-διοικητική έκφανση του σχεδίου, δηλ. η αντίστοιχη υπηρεσία), το οποίο φέρεται να ήταν κάτι παραπάνω από επίδομα.

Η ρύθμιση σύστηνε στις βιομηχανίες να δημιουργήσουν “κώδικες θεμιτού ανταγωνισμού” οι όποιοι προορίστηκαν να μειώσουν τον “καταστρεπτικό ανταγωνισμό” και να βοηθήσουν τους εργαζομένους με τον καθορισμό των βασικών μισθών και των μέγιστων εβδομαδιαίων ωρών. Επέτρεψε επίσης τους επικεφαλής των βιομηχανιών να θέσουν συλλογικά τα κατώτατα όρια τιμών. Φυσικά υπήρξαν αντιδράσεις…Το 1935, το Αμερικανικό Ανώτατο Δικαστήριο δήλωσε ομόφωνα σε μια εταιρεία ότι η κίνηση ήταν αντισυνταγματική, θεωρώντας ότι παραβίαζε τη διάκριση εξουσιών (και ότι οι ΗΠΑ είναι χώρα της ελεύθερης οικονομίας κτλ κτλ…). Η NRA σταμάτησε γρήγορα τις διαδικασίες, αλλά πολλές από τις παροχές εργασίας της που επανεμφανίστηκαν στην εθνική κίνηση εργατικών σχέσεων- National Labor Relations Act (νόμος Wagner), πέρασαν αργότερα τον ίδιο χρόνο.

Η NRA, που συμβολίστηκε από τον μπλε αετό (μια μπλε-χρωματισμένη αντιπροσώπευση του αμερικανικού thunderbird) ήταν δημοφιλής στους εργαζομένους. Οι επιχειρήσεις που υποστήριξαν την NRA έβαλαν το σύμβολο στις προθήκες τους και στις συσκευασίες τους. Αν και η ιδιότητα μέλους στην NRA ήταν εθελοντική, οι επιχειρήσεις που δεν επέδειξαν τον αετό πολύ συχνά μποϊκοτάρονταν.

Τώρα ποιο ακριβώς αρκτικόλεξο εννοεί ο στίχος, το Act ή το Αdministration, δεν ξέρω… αν εννοεί το πρώτο θα έπρεπε να λέει κατ’ εμέ “τώρα με το NIRA…” φαντάζομαι όμως θα εννοεί γενικά το concept όπως είχε περάσει στον κόσμο και στην Ελλάδα… “NRA= EKA= Εθνική Κίνηση Αποκατάστασης” χονδρικά χονδρικά…

Πραγματικά, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν τα αρχικά " NRA" είναι (National Recovery Act) ή (National Recovery Administration).

Να επισημάνω και μια αλλαγή που έγινε στους στίχους ανάμεσα στην αμερικάνικη εκδοχή:
“…100 δραχμές την ώρα παίρνω…”

και στην ελληνική:΅
“…100 δραχμές τη μέρα παίρνω…”

Υπόσχεται λοιπόν πως με το NRA του Ρούσβελτ, την οικονομική αυτή βοήθεια, θα της πάρει καναπέ, έπιπλο / σύμβολο των οικονομικά ευκατάστατων της εποχής.

Η αμερικάνικη βοήθεια θα συνεχιστεί στη χώρα μας και μετά το NRA (εν-αρ-ε) του τραγουδιού και θα ονομαστεί UNRA =United Nations Relief and Rehabilitation Administration) μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο.
Θα περιλαμβάνει είδη πρώτης ανάγκης
[και έτσι θα υπονομεύσει την εγχώρια παραγωγική προσπάθεια, αφού κανένα είδος εγχώριου αγαθού δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί σε τιμή και ευκολία απόκτησης τα αντίστοιχα της ΟΥΝΡΑ]
και τα οποία αυτά αγαθά διανεμήθηκαν στη χώρα από την επίσημη πολιτεία με την αρωγή και κυρίως την υπόδειξη του παρακράτους…

Για να ακολουθήσει το “δόγμα Τρούμαν” και το “σχέδιο Μάρσαλ” αργότερα…

Ρουφο στα greekglish (αν υφίσταται) σημαίνει στέγη, ταράτσα και οχι ταβάνι (εκ του roof).
Κατά την γνώμη μου, ρουφος=ρουφιάνος

Για να δούμε, λοιπόν, τη σκηνοθεσία, γενικά τις εικόνες, που μεταφέρει το τραγούδι.

Μπήκε ένας αστυφύλακας στην υπόγα, με πιστόλι και πυροβολεί – συνηθισμένο, αρκετά και σήμερα - στο ταβάνι, στον αέρα (όπως λέμε) για εκφοβισμό, μάλλον.

Αποτέλεσμα: κατρακύλισε το φέσι, το σκέπασμα του αργιλέ, ο οποίος και έσβησε.
Δεν έμειναν όμως τα παιδιά χαρμάνια εντελώς, μια και η κα Κούλα (όπως λέει παρακάτω) τους τον ξανάναψε, από τσιγαριές που είχε φυλάξει κρυφά.

  1. ένας ρουφιάνος δεν κολλάει με τα συμφραζόμενα του τραγουδιού και εξάλλου δεν είχε κανένα λόγο ο αστυφύλακας να τον πυροβολήσει.
  2. γκρίκλις χρησιμοποίησε ο Μπέζος στα τραγούδια του, άρα μάλλον λέει «στο ρούφο» από το αγγλικό roof .
    Και η ερμηνεία εδώ είναι «ταβάνι», μια και ο αστυνομικός είναι μέσα και πυροβολεί, επομένως από μέσα δεν βρίσκουν οι σφαίρες τη στέγη, αλλά το ταβάνι.

Εάν δεχτούμε ότι ‘‘ρούφος’’ σημαίνει ταβάνι όντως βγαίνει νόημα,μου φαίνεται,όμως, δύσκολο μια λέξη του ελληνοαμερικάνικου ιδιώματος να έχει περάσει σε τραγούδι,που ηχογραφείται στην Ελλάδα από Έλληνες.
Κάτι τέτοιο κατά τη γνώμη μου μπορεί στη συγκεκριμένη περίπτωση να ισχύει μόνο αν στη διαμόρφωση των στίχων είχε συμμετοχή ο υπεύθυνος αυτών των ηχογραφήσεων Τέτος Δημητριάδης,που ζούσε στην Αμερική.
Πιθανότερη εκδοχή μου φαίνεται το ‘‘ρούφος’’ να σημαίνει αυτόν που πίνει,ρουφά τον αργιλέ.

Μην ξεχνάμε και ότι οι ηχογραφήσεις αυτές ήταν παραγγελία της RCA για την αμερικάνικη αγορά. Αυτό το ήξερε βέβαια ο Μπέζος και το έλαβε σίγουρα υπόψη του.

Άσε που μπάτσος και ρουφιάνος είναι ίδια γενιά, δεν θα πυροβολήσει ο πρώτος το δεύτερο, όπως και η Ελένη φυσικά επισημαίνει. Την ονομασία ρούφος για όποιον ρουφά ναργιλέ δεν την έχω ακούσει. Άσε (πάλι) που αν ήταν έτσι, ο φουκαράς ο χαρμανιασμένος θα είχε μεταφερθεί στα θυμαράκια, πράγμα που θα έπρεπε να σχολιαστεί πρώτο απ’ όλα κατά την αφήγηση των συμβάντων στον τεκέ.

Είναι μια εκδοχή, βέβαια, να αναφέρεται σε άνθρωπο που ρουφά τον αργιλέ.

Όμως, η συνέχεια του τραγουδιού και πάλι με βάζει σε σκέψεις…
Αν πυροβολούσε άνθρωπο, προφανώς θα αναφερόταν ή σε πιθανή ζημιά που θα του είχε προκαλέσει ή θα μας πληροφορούσε πώς, με ποιο δηλαδή τρόπο, γλίτωσε αυτός τη σφαίρα.
Αντί γι αυτό όμως, μας ενημερώνει για μια μικροζημιά που προκάλεσε η αδέσποτη σφαίρα, το σβήσιμο του αργιλέ, “ζημιά” που δικαιολογείται κάπως από σφαίρα που πέφτει στον αέρα ή στο ταβάνι…
:082: :082:

Υ.Γ. Ο Τέτος Δημητριάδης αναφέρεται ως συνθέτης σε μια από τις εκτελέσεις της “Υπόγας”.