Γεια σας,
Γιώργο, αν πας στο τέλος της λίστας των τραγουδιών θα βρεις τα σαρκιά. θα δεις τη τουρκική ονομασία δίπλα στον τίτλο…sarki (δεν μπορώ να αποδώσω ακριβώς το σίγμα, αλλά θα το καταλάβεις, πιστεύω).
Μιλάμε για τη μουσική της Σμύρνης και της Αθήνας, αλλά ίσως θα έπρεπε να αναφερθούμε και στη μουσική ζωή των Ελλήνων της Πόλης; Απ’ ό, τι ξέρω, ζούσαν περίπου 300.000 χιλιάδες Έλληνες στην Πόλη στις αρχές του 20 αιώνα, και είχαν μια ακμάζουσα πολιτιστική ζωή. Μια έρευνα γύρω από τα ελληνικά κέντρα του Γαλατά και των άλλων ελληνικών “μαχαλάδων” νομίζω θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Εγώ βρήκα λίγα για τη Θεσσαλονίκη, στα αγγλικά δυστυχώς, αλλά θα το παραθέσω. Είναι από το βιβλίο του Mark Mazower “Salonica. City of ghosts”. Είναι ιστορικό βιβλίο, αλλά έχει ένα ωραίο κεφάλαιο για την πολιτιστική ζωή στις αρχές του αιώνα. Ο Mazower αναφέρει τα γνωστά επεισόδια με τους Έλληνες ρεμπέτες, αλλά μια που ήταν η Θεσσαλονίκη μια πολυεθνική πόλη δίνει πληροφορίες και για τους Μουσουλμάνους και Εβραίους μουσικούς.
One of the reasons why the tavernas flourished was Salonica’s insatiable appetite for music of all kinds. Before 1912, musical contacts with Istanbul had been very close, and musicians in the sultan’s service used to give concerts at the Cafe Mazlum on the waterfront. ‘Spring in Salonica’ ran one popular Judezmo song, ‘at Mazlum’s cafe a black-eyed girl sings the amane and plays the oud’. Music united all tongues and faiths. 'There was not one Salonican who did not run to hear the voice of Karakas Effendi-an elderly man, tall as a pine, his 75 years hidden in a black frock-coat-was an Istanbul Jew who moved easily, like many musicians, between the café and the synagogue, challenging the cantors to see who could chant the blessings more beautifully. Salonica itself boasted the gifted vocalist Kyor Ahmet-a member of the aristocratic Kapandji clan-described later as ‘master of the pashas, beys and Ottoman colonels of high society and the Caruso of the common folk’. Dimitrios Semsis-sometimes known as ‘the Salonican’ or ‘the Serb’-had been a youthful violinist in Abdul Hamid’s entourage before he settled in the city. Later on he became an important record producer for both Columbia and His Master’s Voice.
Κάτι άλλο, που δείχνει ότι οι μουσικοί ήταν σωστοί “κοσμοπολίτες” στις συναλλαγές τους, και ότι γίνονταν συνεργασίες αναμέσα στα διαφορετικά “μιλέτια”:
Ο Mazower αναφέρει τον τυφλό Εβραίο ουτίστα Sadik Gershon, που τραγουδούσε στα τουρκικά, εβραιοισπανικά, ελληνικά και αραβικά.
The excellent traditional musicians (Έλληνες, δικιά μου σημείωση) who reached Salonica from Istanbul during the period of the population exchange categorize Master Sadik as a ‘grammophone’; it suffices for him to hear any piece of music just once in order to learn it; and if it contains mistakes he will correct them’. In the cafes, players clustered round as Sadik taught them new songs ‘freshly arrived from Istanbul. Since all the musicians take the lesson together, you can easily imagine how the cafe turns into a veritable dervish centre, Sadik with his oud and everyone else beating rhytm, some on their clothes, others with their feet’.
Οι πιο πολλές πληροφορίες και αποσπάσματα για τη μουσική ζωή της Θεσσαλονίκης είναι παρμένες από το βιβλίο του Δημητριάδη “Φοίνιξ Αγυρός: Η Θεσσαλονίκη του 1925-35” και από τις μνήμες επιζώντων Εβραίων στο βιβλίο “Voices from Jewish Salonica” (Bunis, Jerusalem 1999).
Εύα
