Έχω κατά καιρούς ακούσει αμανέδες οι οποίοι μου προκάλεσαν έκπληξη!Συνήθως οι αμανέδες ή μανέδες είναι πάνω στον ρυθμό του τσιφτετελιού!Επίσης έχω ακούσει πολύ πιο σπάνια όμως αμανέ πάνω σε συρτό(μπάλλο) αλλά και σε καρσιλαμά.Αυτές οι περιπτώσεις είναι λίγες. Γνωρίζεται τραγούδια που να είναι πάνω σε διαφορετικό ρυθμό από το τσιφτετέλι αλλα και να περιέχουν μέσα αμανέ? Ή ακόμα και μανέ ολόκληρο σε διαφορετικό ρυθμό απο το τσιφτετέλι? Τα μόνα που έχω ακούσει είναι το: “Κανείς δεν βρέθηκε γιατρός” με τον Κάβουρα και τον Χατζηχρήστο σε ρυθμό συρτού αλλά και ένα τραγούδι της Ρόζας το οποίο δεν το συγκράτησα καν και ήταν καρσιλαμάς. Υπάρχει μανές σε ρυθμό ζεϊμπέκικου?
Αν δεν ενδιαφέρεσαι μόνο για το “Ελληνικό” ρεπερτόριο, άκου την καλύτερη γυναικεία φωνή ever, Χαμιγιέτ Γιουτζεσές, σ’ ένα κλασικό:
Πήγαινε εδώ:
Θα σου απαντηθούν αρκετές απορίες.
Παραθέτω ακόμα ένα σύνδεσμο, που αφορά τόσο το πρώτο μήνυμα -περί ρυθμού- όσο και το κείμενο του Νίκου Πολίτη, περί του Σμυρναίικου Ματζόρε (το οποίο δεν είναι άλλο από το Χιτζάζ, όπως και στην περίπτωση του Μενεμενλή!)
Στο παρακάτω βίντεο ακούγεται η Ρόζα Εσκενάζυ, πάνω σ’ άλλο ένα εξάρι (όπως και ακριβώς παραπάνω). Το μακάμι είναι το Hisar (σπάθη…):
Στην Κύπρο παραδοσιακά ο μανές γίνεται πάνω στο χορό μπάλο π.χ:
Για σέναν έχω πάνω μου πέντε καμίνια τζι άφτουν
Ωχ τζιαι φαρμάτζια της κουφής πίννω τα τζι έν με βλάφτουν
Το σμυρνέικο ματζόρε με την Βάκκα είναι σίγουρα 5αρι (3+2). Το μινόρε με την Ρόζα θα το έλεγα 3αρι.
3+2 είναι το Σμυρναίικο ματζόρε. Το άλλο, με τη Ρόζα, θα μπορούσε να ιδωθεί και ως 3ρι. Όμως η αρχική μελωδία είναι, και στα δύο, αμανές χωρίς ρυθμό και το αν θα μπει ρυθμός είναι θέμα της συγκεκριμένης εκτέλεσης και του αντίστοιχου “μαέστρου”. Η Βάκα αντιγράφει την ενορχήστρωση του Μενεμενλή (1911) με το 3+2, το άλλο (είναι νεώτερο) χρησιμοποιεί τρίσημο ρυθμό. Όμως η μελωδία του δεν έχει συγκεκριμένο ρυθμό, όπως φαίνεται και από την παλαιότερη εκτέλεση με το Νούρο (Πνοή πλέον δεν μ’ άφησες): ενώ η κιθάρα εδώ ακολουθεί τον τονισμό του “τσάμικου” πολύ διακριτικά, ο Νούρος δεν πατάει ακριβώς πάνω στο ρυθμό.
Πολύ σωστά το γράφετε βρε παιδιά… Το πρώτο από τα δύο, είναι “πεντάρι”, φως - φανάρι!!! Ζητώ συγγνώμη για το λάθος μου. :112: Όποιος απ’ τους δυο θέλει ας το διορθώσει και στο μήνυμα.
Επιτρέψτε μου, όμως, να επιμείνω -τουλάχιστον για τον εαυτό μου- στο “εξάρι”, όσον αφορά το δεύτερο. Ευχαριστώ.
Υ.Γ.: Κανένα σχόλιο για το “εννιάρι” δε βλέπω, ακόμη…
Κι επειδή δεν είναι δυνατό να λείπει ο Νταλγκάς, απ’ αυτή τη συζήτηση…
Στη Σίφνο, τα στιχάκια που ταιριάζουν σε αμανέ τραγουδιώνται στη μελωδία τεσσάρων κυρίως συρτών.
- Ο «Θεραπιανός» (η μελωδία θυμίζει το γνωστό από τους Κονιτόπουλους «στον Αρτεμώνα στο Σταυρί»). Στον σκοπό αυτό λέγονται στη Σίφνο, κυρίως τα αυτοσχέδια.
- Ο «Σμυρνέικος» (στα απαίδευτα αυτιά μου, σε κάποια σημεία του ο σκοπός θυμίζει την «Πολίτισσα» αλλά είναι πιο περίπλοκος),
- Ο «Παριανέικος» (βρίσκεται και σε άλλα νησιά όπως στην Αμοργό με άλλη ονομασία) και,
- ο εθνικός ύμνος της Σίφνου, «Αη Νηγιάς»
Κύριο γνώρισμα στους τρεις πρώτους σκοπούς είναι η συχνή χρήση του «αμάν-αμάνι». Αν και χορευτικοί, οι σκοποί αυτοί αποδίδονται με αυστηρότητα, τόσο από τους οργανοπαίκτες και τους τραγουδιστές όσο και από τους χορευτές οι οποίοι αποφεύγουν, κυρίως εδώ, τα καραγκιοζιλίκια στις φιγούρες*…
Στους παραπάνω σκοπούς τραγουδιώνται τετράστιχα που συναντιώνται σε παλιούς αμανέδες όπως π.χ. του Τσανάκα («Πάντα με σέβας περπατώ…») αλλά και μεταγενέστερους όπως του Ατραϊδη («Την περιπλέον μου ζωή»).
Καθεαυτό σκοποί αμανέδων δεν έχουν επιβιώσει στη Σίφνο σήμερα.
- Το «Πως ήθελα να ήμουνα γύρος του φουστανιού σου…» (Ψαμαθιανός, Χιώτικος μανές) αποδίδεται σε άλλο, πιο πεταχτό συρτό.
Ο σμυρνέικος είναι αυτός;
Ο γυρός του φουστανιού σου που αναφέρεις στο τέλος πώς ακριβώς πάει στιχουργικά; Κυκλοφορούσε κάτι παρόμοιο σαν απαγγελία στην προφορική παράδοση του σχολείου μου με πιο γεωμετρικό λεξιλόγιο: Αχ νά μουν η περίμετρος του μιάλου φουστανιού σου, τζιαι που τζιει κάτω νά βλεπα κλπ κλπ (μας διαβάζουν και ανήλικοι που αυτά μάλλον τα ξέρουν ήδη)
Στέλιο (emc) σε συντομία,
- όχι, ο σιφνιός “σμυρνέικος” δεν είναι αυτός της Παπαγκίκα
- Οι στίχοι του “γύρος του φουστανιού σου” είναι όπως τον λέει ο Ψαμαθιανός και έχει ακριβώς την ίδια -ακατάλληλη-κατάληξη με τον Κυπριακό.
Κι αυτό Hisar είναι;
Πολύ ωραία τα καμμάτια που μας παρέθεσες. Σε ευχαριστούμε!!!:088:
Μερικες φορες κανουν αμανε και στο τελος απο το τσαμικο…πχ στις αρχες του '60 ο Ρουκουνας εχει ηχοραφησει μια καταπληκτικη ‘‘ιτια’’ με μανεδακι,με το κλαρινο του Μαλλιαρα…
emc, ωραίο κι αυτό!!!
Colectogram, αν το βρεις πουθενά αυτό, ανέβασέ το εδώ. Έχω περιέργεια να το ακούσω.
… όμως χωρίς το μανέ στο τέλος!
Ο Μαλλιαρας εχει ηχογραφησει τουλαχιστον εξι διαφορετικες ιτιες!!! Δυο απο αυτες με τον Ρουκουνα…