ομιλία στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Κριτική για τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αναβίωση παλιών οργάνων, υιοθέτηση μη ελληνικών οργάνων χωρίς παράλληλη μελέτη του παραδοσιακού τους ρεπερτορίου, και διάφορα άλλα που γίνονται στα μουσικά σχολεία και πανεπιστήμια, με στίχους του Ρασούλη για κερασάκι στην στην τούρτα.
Πάει, γέρασε κι ο Ρος!
Χίλια δίκια έχει σ’ αυτά που λέει, αλλά τα λέει με πολλή ξινίλα!
Παρεμπιπτόντως, ενώ θεωρώ ότι πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό μουσικό που άλλαξε ουσιαστικά τα πράγματα, δεν κατάφερε να βγάλει ένα μαθητή που να τον ξεπεράσει.
απο τον ανθρωπο μπορεις να βγαλεις αυτο που εχει…αν δε τοχει… δεν μπορεις.
δυστυχως-ευτυχως καποιοι άνθρωποι ειναι μοναδικοι.
εδω στην Κρητη ο Ρος μαλλον εχει διχασει λιγο…Ολοι τον παραδεχονται για το ταλεντο του και την μοναδικη ικανοτητα να παντρεψει την λυρα με το αφγανικο ραμπαμπ,την ανατολη με την δυση,τα συγκερασμενα με τα μη,το ασπρο με το μαυρο και παει λεγοντας.Το να κανεις την καθε γωνια της γης πατριδα σου μεχρι να ρουφηξεις την γνωση της ειναι παραπανω απο ταλεντο,ειναι ταμα,ειναι θρησκεια.Και πανω απο ολα οποιος τον εχει γνωρισει απο κοντα βλεπει εναν ανθρωπο ταπεινο,με τα ματια παντα χαμηλωμενα,να σεβεται τον συνομηλητη του…Ειναι ταμμενος στην μουσικη του κοσμου και ειναι παρα πολλοι που εδω στην Κρητη τον εχουν αγκαλιασει και ας μην καταλαβαινουν που κολλαει αυτη η “μελιτζανα” (ραμπαμπ) πλαι στην λυρα,τους το περναει ομως τοσο ευστοχα που τους-μας αρεσει…ειναι και καποιοι βεβαια σκληροπυρηνικοι που δεν βλεπουν πιο περα και τον αγνοουν…ας ειναι …αυτοι χανουν…
εγω προσωπικα οφειλω σε αυτον τον ανθρωπο και την παρεα του ενα τεραστιο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ που με κανει να χαρομαι που λεγομαι ανθρωπος,διοτι αυτος μας ξεθαβει ολα τα ανθρωπινα συναισθηματα που κρυβουμε ΟΛΟΙ οι ανθρωποι μεσα μας,αλλα δεν το ξερουμε…
Κουράστηκα πάρα πολύ, μα πάρα πολύ για να διαβάσω την ομιλία του Ρος Ντέλι. Ένα πολύ πυκνό κείμενο, ένας βομβαρδισμός ερωτημάτων που να μην ξέρεις από πού να φυλαχτείς, μη πέσουν απάνω σου και σε διαλύσουν. Και στο τέλος, στις τελευταίες τέσσερις – πέντε αράδες, η λύτρωση με τη Θέση που επιτέλους εκστομίζεται:
«Παράδοση είναι συσπείρωση δημιουργικών δυνάμεων μιας διαχρονικά δρώσας κοινωνίας, με στόχο τη δυναμική και σε βάθος χρόνου εξέλιξη. Σε αυτό πρέπει να ανταποκριθεί το εκπαιδευτικό σύστημα».
Δύο χιλιάδες τετρακόσιες εβδομήντα τρεις λέξεις για κάτι που θα μπορούσε να εκφραστεί με 26 μόνο λέξεις. Οπότε και θα έμενε χρόνος αρκετός για να ακούσουμε το σημαντικότερο ζητούμενο από μια ανάπτυξη με 2473 λέξεις: ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙΣ;;;;;;;
Νομίζω ότι ξέρουμε τι προτείνει. Εδώ και είκοσι τόσα χρόνια μάς παρουσιάζει την πρότασή του, όχι με λόγια αλλά με νότες που τις καταλαβαίνουμε κι ας είναι αφγάνικες, αζέρικες ή σε οποιαδήποτε εξωτική μουσική γλώσσα.
η μουσική του παιδεία ειναι πλούσια …δεν θα μπορούσε να υστερει ο λογος του…ο λογος ενός ανθρώπου που εμαθε και μιλα σωστά ελληνικά ΄΄οσο΄΄ ενα μικρό ποσοστό ελληνων!
ανθρωποι που αναζητουν τη γνωση αισθανονται υποχρέωση να ΄΄δικαιολογουν΄΄με ολοκληρωμενο τροπο την σκεψη τους και την αντιθεσή τους σε πράγματα και καταστάσεις.ανηκει σε αυτους.
Πάνω απ’όλα νομίζω ότι θέλει να προκαλέσει, να προβοκάρει το κοινό του: απόφοιτους των μουσικών σχολείων και φοιτητές παραδοσιακής μουσικής του ΠαΜακ. Οι απόψεις και οι θέσεις του ίδιου είναι εμπρακτα εκφρασμένες στη μουσική του και στα σεμινάρια που οργανώνει. Αυτό που θέλει να κάνει εδώ είναι να σοκάρει τον φοιτητή που έμαθε να παίζει παραδοσιακή ελληνική μουσική πάνω στο νέυ ή τον “ταμπουρά”, να τον ωθήσει να μελετήσει και το τούρκικο ή το περσικό ρεπερτόριο, ή να προτείνει αυτό το όργανο για την ελληνική μουσική με βάση σοβαρή έρευνα και δουλιά και όχι με τη λογική του “για να παίζουν σάζι έτσι οι τούρκοι για τα ανατολίτικα, έτσι θα έπαιζε ταμπουρά και ο Μακρυγιάννης για τα ρουμελιώτικα”. Το ζητούμενο είναι να αρχίσουν να ψάχνονται οι νέοι πέρα από αυτά που τους δίνει το σύστημα εκπαίδευσης, τις απαντήσεις θα τις βρούν μόνοι τους, δε θα τους τις δώσει ο Daly με μια ομιλία.
πραγματικα κ.Πολιτη μιλατε σαν να παρακολουθειτε ενα ανιαρο μαθημα Ιστοριας που δεν εχει τελειωμο.Ισως σαν να εκφραζει ενα ατελειωτο προβλημα που δεν εχετε χρονο να παρακολουθησετε…Ο ανθρωπος αυτος μας βαζει τα γυαλια και εμεις κοιταμε το ρολοι για διαλειμμα…
τι προτεινει??? ΠΑΙΔΕΙΑ…
Το τι προτείνει ο Ross Daly για τη διδασκαλία της μουσικής, το ξέρω και εγώ πάρα πολύ καλά. Επί χρόνια παρακολουθώ τα προγράμματά του στο Χουδέτσι, παλαιότερα στην Αθήνα, σε συναυλίες του έχω πάει και έχω ακούσει πολλές απόψεις του για τη μουσική, με καμμία από τις οποίες δεν διαφώνησα. Και στο Χουδέτσι έχω παρακολουθήσει σεμινάριο, φεύγοντας με γεμάτες τις βαλίτσες μου.
Αυτό που ήθελα να εκφράσω είναι η εντύπωση που απεκόμισα από μία του μακροσκελέστατη τοποθέτηση, σχετική με τη μουσική εκπαίδευση. Ο Ρός Ντέλι έχει επανειλημμένα λάβει μέρος σε συσκέψεις με θέμα την εκπαίδευση στα μουσικά σχολεία, στις οποίες έχει εκφράσει και τις προτάσεις του, αλλά εγώ δεν ήμουν εκεί. Αυτές ήθελα να ακούσω.
Μπορεί να είναι καλός μουσικός, αλλά σ αυτή την ομιλία παίζει και τον ρόλο του ιστορικού και του ανθρωπολόγου και του εθνολόγου, όπως λανθασμένα κάνουν πολλοί μουσικοί.
Κάπου είχα δει ότι αποκαλούσε τον ποντιακό κεμεντσέ - περσική λέξη - τουρκική λύρα.
Εκτός απ αυτό, το να παίζεις όλα τα όργανα του κόσμου με τον δικό σου τρόπο όπως το κάνει αυτός, και μετα να υπονοείς ότι οι άλλοι δεν κάνουν τα πράγματα σωστά και ότι πρέπει να μελετούν άλλα ρεπερτόρια ή να παίζουν άλλα όργανα είναι γελοίο.
Αλλα είναι γνωστό ότι ο Ρος τα ξέρει όλα και ότι οι Ελληνες είναι αγράμματοι.
εχεις γνωρισει τον Ρος? αν οχι αυτοι που σου εχουν μεταφερει αυτες τις πληροφοριες ειναι λαθος.Καθε αλλο παρα ξερολας ειναι…μαθητης ειναι,απο εμας που μπορουμε να τον καθοδηγησουμε αλλα αν εχουμε τετοια αντιληψη μαλλον δεν ωφελει…
Το σχόλιο μου αναφέρεται σ αυτή την ομιλία και σε διάφορα άλλα κείμενα ή συνεντεύξεις του Ρος στα βιβλιαράκια των δισκων του - έχω αρκετους - κλπ
Ως μουσικός καλός είναι βέβαια. Αλλα τα ψευδο ιστορικά / ψευδο μουσικοεθνολογικά στοιχεία που δίνει μου φαίνονται συχνά πολύ επιφανειακά
Νομίζω ότι, καθώς έχει τριφτεί πολύ με αυτό για το οποίο μιλάει, μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο πολύ καλύτερα από πολλούς μουσικολόγους που είναι μόνο θεωρητικοί. Έχω διαβάσει ένα βιβλιαράκι του για τα όργανα που θα το ζήλευαν πολλοί για το πόσες γνώσεις συμπυκνώνει σε λίγα και εύληπτα λόγια.
Τώρα τα παίζει με τον δικό του τρόπο. Όταν όμως μαθήτευε στο καθένα, το μάθαινε στο αυθεντικό του πλαίσιο.
Και στο κείμενο αυτό περίπου έλεγε, δεν είχε αντίφαση: ότι δε νοείται μουσικός που να μην έχει δικαίωμα να παρέμβει στη μουσική που παίζει.
Δεν τον θεωρώ ξερόλα, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο τόνος του κειμένου του δικαιολογεί το ξέσπασμά σου.
Πριν μερικά χρόνια είχα δει μιά εκπομπή “η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα” (αν θυμάμαι καλά), όπου δυό γιαγιές παίζανε με τον ταμπουρά τους, χωρίς τραγούδι, αλλά σε ό,τι αφορά το παίξιμο η μνήμη μου (ως προς την εκπομή) και οι γνώσεις μου (ως προς το όργανο) είναι περιορισμένες ώστε να μπορούσα να διατυπώσω διαφορές (που μάλλον υπήρχαν, από την άποψη των παραδομένων τρόπων και όχι αυτών που έχουν διδαχθεί σε σχολή) σε σχέση με αυτό που “ακαδημαϊκά” μαθαίνουμε σαν ταμπουρά.
Σε ό,τι αφορά το όργανο καθαυτό, οι γνώσεις μου είναι και πάλι περιορισμένες, αλλά ενδεχομένως κάποιος άλλος θα μπορούσε να βρει διαφορές και ομοιότητες ανάμεσα σε αυτό που ήταν ο ταμπουράς και στο τούρκικο (ας πω: οθωμανικό) σάζι, το οποίο θεωρείται (και βέβαια μπορεί και να είναι το ίδιο) ως ο ταμπουράς ελλείψει άλλων παραδομένων και καταγραμμένων γνώσεων (ας όψεται κλπ κλπ…).
Λ.χ. θα μπορούσε άραγε μιά αναλυτική περιγραφή του (“πρωτόγονου” βέβαια) ταμπουρά του Μακρυγιάννη, που βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο νομίζω, να οδηγήσει σε κάποια συμπεράσματα σε συσχετισμό με τα σύγχρονα τούρκικα σάζια;
(Αν κάποιος μπορέσει να ανακαλύψει την εκπομή αυτή στο αρχείο της ΕΡΤ ή αλλού, μπράβο του!)
Ρε φίλε, αυτή την εκπομπή την έχω ακουστά και την ψάχνω! Όποιος την βρει στο ίντερνετ μια φιάλη από μένα! :102:
Ένα αφιέρωμα στις ίδιες (υποθέτω) γιαγιάδες έχει κάνει το περιοδικό Αρχαιολογία, Σεπτ. 2004, αλλά φυσικά δεν έχει ήχο.
Πάντως μερικές πληροφορίες υπάρχουν στο λινκ του προηγούμενου μηνύματός μου.
Αγαπητέ πέπε, διάβασα το ενδιαφέρον σημείωμα στο λινκ που παραθέτεις
Ως προς τις λεπτομέρειες δεν μπορώ να πω πολλά, πάντως πράγματι υπάρχουν δάσκαλοι που διευκρινίζουν πως ο ταμπουράς που παίρνουμε σήμερα γιά να παίξουμε είναι εισαγόμενο η έγχώριας κατασκευής σάζι.
Γιά να γίνω λεπτομερέστερος, πρόλαβα πριν χρόνια κι έκανα δυό - τρία μαθήματα ταμπουρά στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων (δυό - τρία μαθήματα, αλλά γιά μένα γόνιμα) κι ο δάσκαλος (ο Πέτρος Μουστάκας) αφού διευκρίνισε το παραπάνω, είπε επίσης σε σχέση με τη βυζαντινή μουσική, ότι (αν το μεταφέρω ορθά) καθώς το τυπικό της εκκλησίας δεν επιτρέπει άλλωστε μουσικά όργανα στη λειτουργία, ο ταμπουράς χρησιμοποιούνταν σαν όργανο του σολφέζ κατά κάποιο τρόπο από τους σπουδαστές της ψαλτικής. Αυτά, και εάν επ’ αυτού υπάρχουν περισσότερες πηγές θα με ενδιέφερε κι εμένα.
Αυτό ισχύει. Το αναφέρει και ο Χρύσανθος στο “Μέγα Θεωρητικόν”, το έργο στο οποίο θεμελιώνεται η σημερινή επίσημη μορφή της Βυζαντινής Μουσικής: από τα σημερινά (1832) όργανα, λέει, το πιο κατάλληλο για τη διδασκαλία των διαστημάτων είναι η Πανδούρα ή Πανδουρίς ή Ταμπούρα ή Ταμπούρ.
Αλλά ποια ταμπούρα; Χίλια όργανα υπάρχουν μ’ αυτό το όνομα, και που να ανταποκρίνονται στην περιγραφή που δίνει (τρίχορδο, με δεσμούς [μπερντέδες], μακρύ χέρι). Το κούρδισμα που αναφέρει ο Χρύσανθος είναι δι-γα-πα, δηλαδή ρε-ντο-λα, από την ψηλή στη χαμηλή (τόνος και μικρή τρίτη - δε θυμίζει τίποτε που να γνωρίζω από σημερινά όργανα).
Μιας και μιλάμε για Κωνσταντινούπολη, ίσως εννοούσε το τουρκικό ταμπούρ, που χρησιμοποιείται και στη διδασκαλία των διαστημάτων στην οθωμανική μουσική. Έχει ημισφαιρικό ηχείο και πάρα πολύ μακρύ χέρι, τόσο μακρύ που χωράνε να μπουν μπερντέδες για όλες τις μικροϋποδιαιρέσεις των διαστημάτων.
Το λέω τούρκικο, αλλά αυτό δεν είναι ακριβές. Παιζόταν στην κλασική οθωμανική μουσική, της οποίας οι συνθέτες και μουσικοί ανήκαν σε διάφορα έθνη της αυτοκρατορίας, τούρκοι, έλληνες, αρμένηδες, γύφτοι, εβραίοι κ.ά. -αυτά που λέει κι ο Ρος δηλαδή, εγώ πού τα 'μαθα θαρρείς; Ένα τέτοιο ταμπούρ αλλά με πολύ λίγους μπερντέδες (οι οποίοι μάλιστα έχουν μετακινηθεί σε ολοφάνερα τυχαίες θέσεις) έχει και ο Ανωγειανάκης στο μουσείο και το βιβλίο του, πράγμα που δείχνει ότι συμπεριλαμβανόταν και στα ελληνικά όργανα.
Τέλος πάντων, ας χρησιμοποιούν όποιο όργανο είναι κατάλληλο για τη διδασκαλία. Τίποτε το μεμπτό. Να μην του δίνουν όμως παραπλανητικά ονόματα και ρόλους!
Η πηγή είναι: Χρυσάνθου Θεωρητικόν Μέγα της Μουσικής, Τεργέστη 1832 - φωτοαναστατική επανέκδοση με εισαγωγή υπό Γ. Χατζηθεοδώρου, Αθήνα, εκδ. Σπανού, 1976-1977. (Αλλά σε προειδοποιώ: το βιβλίο πλέον έχει μόνο ιστορική αξία, η θεωρία της Βυζ. Μουσικής έχει τροποποιηθεί έκτοτε.)
Υ.Γ. Βάλε “ταμπουρά” στην αναζήτηση του φόρουμ, έχει διάφορα ενδιαφέροντα.
Πές τα ROSS DALY λεβέντη μου - γιατί ορισμένοι (κάνουν) σαν να μην καταλαβαίνουν.