Στις (ολιγόλογες, ομολογώ) δημοσιεύσεις μου λίγο παραπάνω, σκιαγράφησα πολύ σύντομα το πνεύμα μέσα στο οποίο διδάχτηκα την “Ελληνική μουσική”, όπως την προσδιόριζε ο Καράς, στη σχολή του Συλλόγου προς Διάδοσιν. Να δηλώσω, πριν οτιδήποτε άλλο, ότι πήγα στη σχολή για να μάθω τραγούδια, όχι για να γίνω ψάλτης και από παραδοσιακή, ακόμα λιγότερο από εκκλησιαστική μουσική, είχα βαθειά μεσάνυχτα. Η αναφορά στην εκκλησιαστική μουσική ήταν, βέβαια, εντονότατη, αφού μέσω του παρασημαντικού συστήματος διδάσκονταν και η εκκλησιαστική και η λαϊκή μουσική. Όπως όμως ήδη διευκρίνισα, κανένα κίνδυνο δεν είδα να διαμορφώνεται για το μέλλον της δημοτικής μουσικής, σε ό,τι αφορά την “απορρόφησή της” από την εκκλησιαστική. Όλοι οι δάσκαλοί μας, όλοι μαθητές του Καρά, τόνιζαν συνεχώς τις διαφορές στο ύφος μεταξύ των δύο κλάδων της Ελληνικής μουσικής, του εκκλησιαστικού και του λαϊκού και μας διόρθωναν, όταν κάποιοι από μας, συνήθως ψάλτες, τραγουδούσαν τα τραγούδια με ψαλτικό ύφος. Ακόμα και στη διαμόρφωση ύφους στην εκκλησιαστική μουσική, η αντιδιαστολή από κάποιο ύφος ένρινης εκφοράς της φωνής ήταν συνεχής, όταν υπήρχε ανάγκη. Η “κλασική” ατάκα του Καρά όταν κάποιος “παπάδιζε” ήταν – Έεε! Φωνή κανονική δεν έχεις; γιατί τραγουδάς (τραγουδάς, όχι ψάλλεις) με τη μύτη και κλαψουρίζεις;
Σε ό,τι αφορά τη διδασκαλία της ψαλτικής σε παλαιότερες εποχές, από τη μικρή πείρα μου στη σχολή και από “εξωσχολικά” διαβάσματα σχετικής βιβλιογραφίας σχημάτησα την εντύπωση ότι, παραδοσιακά, η “διδασκαλία” της εκκλησιαστικής μουσικής (της ψαλτικής, σαφέστερα) γινόταν, πριν να ξεκινήσει η σχολή του Καρά και καθ’ όλους τους προηγούμενους αιώνες, χωρίς κανένα απολύτως διδακτικό σύστημα, θεωρητικό ή μη. Για “να βγεις ψάλτης” χρειαζόσουν απλά και μόνο κάμποσα χρόνια εμπειρείας στο στασίδι και τίποτα άλλο (ξεκίναγαν όμως, μικρά παιδιά). Και, ναι, φαίνονται σήμερα αρκετά σημεία καπελώματος της παραδοσιακής μουσικής από μητροπόλεις κλπ. Δεν μπορεί όμως κανένας να ισχυριστεί ότι οι παπάδες “επέβαλαν” δια της βίας ή σχεδόν, αυτή την κατάσταση. Απλούστατα, είδαν πεδίο ελεύθερο και μπήκαν. Στο χέρι εκείνων που διαχειρίζονται τα των μουσικών σχολείων είναι, αν θέλουν, να οργανωθούν έτσι ώστε να “πάρουν αυτοί το πάνω χέρι”. Για να μη μιλήσουμε για το κράτος βέβαια, είτε με αριστερά στην εξουσία είτε με οτιδήποτε άλλο, που κοιμάται τον ύπνον – όχι του δικαίου αλλά, του “παράτα μας στη βολή μας” και του “πέρα βρέχει!”.