Γιαμο ή Υιαμο ή κάτι τέτοιο

[system]

Από "Μνήμες-η Μουσική Σκηνή του Σμυρναίικου Τραγουδιού 1907-1939 (cd2)
Προσπαθώ να βγάλω τους στίχους (δε βάζω μυαλό) γιατί οι μεταγράψαντες τους στίχους τους έχουν κάνει μαντάρα.

Μήπως έχει δώσει κανείς σημασία στο εξαίρετο αυτό τραγούδι της Ρόζας; Αν έχει κανείς βγάλει τους στίχους (στο cooledit ίσως) θα είμαι ευγνώμων.

ΥΙΑΜΟ

Αθήνα, 28 ή 29 Δεκεμβρίου 1934
Τραγούδι, ζίλια: Ρόζα Εσκενάζυ,
κεμεντζές: Λάμπρος Λιονταρίδης,
ούτι: Αγάπιος Τομπούλης
Σύνθεση: Ρόζα Εσκενάζυ
Μακάμ: Ουσάκ, τσιφτετέλι

Ερωτικό τραγούδι, στο οποίο ο ερωτευμένος υπόσχεται στην αραπίνα αγαπημένη του πως θα ταξιδέψουν μαζί στην Αθήνα και την Αίγυπτο. Η μελωδία του πρώτου μέρους μοιάζει με το τραγούδι «Θα σπάσω κούπες» που περιλαμβάνεται στον πρώτο δίσκο της συλλογής με τίτλο «Τσιφτετέλλη». Εξωτική φαντασίωση που συναντιέται συχνά σε Ελληνικά τραγούδια.

-Ααααχ Τομπούλη μου, μ’ έκαψες με το ούτι σου.
(Η Ρόζα απευθύνεται στον Αγάπιο Τομπούλη)

ʼλι, γιάμο, γιάμο, γιάμο για αϊνί, αχ γιάμο
ʼντε, γιάμο, γιάμο, γιάμο ζαλάνε λέις γιάμο
Έλα, γιάμο, γιάμο, γιάμο
Αραπίνα θα πεθάνω

Έλα, έλα βρε τσαχπίνα
Θα περνάς με μένα φίνα

Αραπίνα σκλάβος θα ‘μαι
Και στην Αίγυπτο θα πάμε
Πάμε φουργκιά Αλισκαντρίγια(από το έντυπο)
Με μαχμούρικες (???)(αυτό ακούω εγώ, το παρακάτω;)
Για χαμπίμπι αχ Μαρία

(δεν το βγάζω)

(επίσης κι εδώ έχω συσκολία)

ʼντε γιάμο, γιάμο, γιάμο

-Αααχ Γειά σου Λάμπρο μου!
Αμάν γιάλα
Ω, ω, ω, ω γιάλα, γιάλα, γιαΐνι
Αμάν γιασίντι

[pepe]

15 χρόνια μετά, η ως άνω παράδοξη μεταγραφή αποδεικνύεται περίπου ολόσωστη. Προφανέστατα, ένα μέρος των στίχων είναι σε ξένη γλώσσα. Βάσει νοήματος (Αραπίνα, Αίγυπτος, Σκεντερία) θα πρέπει να είναι αραβικά, αλλά μήπως αντ’ αυτού είναι ισπανοεβραίικα;

Το τραγούδι υπάρχει εδώ στο ΥΤ και εδώ στο σιλαμπς. Παραθέτω τους στίχους όπως τους δίνει ο ανεβάστορας του ΥΤ:

Άντε, γιάμο, γιάμο,γιάμο,για αϊνί, αχ γιάμο
Άντε, γιάμο, γιάμο,γιάμο,ζαλάνες λέις γιάμο

Έλα, γιάμο, γιάμο, γιάμο
Αραπίνα θα πεθάνω

Έλα έλα βρε τσαχπίνα
θα περνάμε μέσα φίνα (1)

Αραπίνα σκλάβος θα’μαι
και στην Αίγυπτο θα πάμε

Θα μας πουν και σκεντερία (2)
Για χαμπίμπι αχ Μαρία (3)

Άντε γιάμο, γιάμο, γιάμο

(1): Λάθος, εδώ είναι πιο σωστή η καταγραφή του άγνωστου παλιού φορουμίτη: θα περνάς μ’ εμένα φίνα.
(2): Σκεντερία είναι η Αλεξάνδρεια, αλλά η φράση «θα μας πουν και Σκεντερία» δε βγάζει νόημα, παρόλο που κι εγώ το ίδιο ακούω. Πάντως λογικά πιστεύω ότι η φράση πρέπει να αποτελείται από δύο τοπωνύμια της Αιγύπτου, τύπου ξερωγώ «Κάιρο και Σκεντερία».
(3) Εδώ ακολουθεί το μέρος που ο φορουμίτης λέει «δεν το βγάζω». Ούτε ο ανεβάστορας προφανώς το βγάζει. Ούτε εγώ, αλλά ελληνικά δεν είναι.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

@pepe

ξερωγώ «Κάιρο και Σκεντερία».

Μάλλον “Νταμανχούρ και Σκεντερία” πρέπει να λέει, πράγματι τοπωνύμιο, μάλλον προάστειο, δίπλα στην Αλεξάνδρεια.

[elenh (Ελένη)]

Με την ευκαιρία που το ξαναβλέπουμε:

Άντε, γιο άμο, γιο άμο, γιο άμο, για αϊνί, αχ γιο άμο
Άντε, γιο άμο, γιο άμο, γιο άμο, για λέιλι, γιο άμο

Έλα, γιο άμο, γιο άμο, γιο άμο
αραπίνα, θα πεθάνω

Έλα έλα, βρε τσαχπίνα
θα περνάς με μένα φίνα.

Αραπίνα, σκλάβος θα’ μαι
και στην Αίγυπτο θα πάμε

Νταμανχούρ και Σκεντερία
Για χαμπίμπι, ???

Άντε γιο άμο, γιο άμο, γιο άμο.

[Από αραβικό παραδοσιακό τραγούδι επηρεασμένο, έτσι στα αραβικά:
Yo amo =αγαπώ
Ya ayni = ω, μάτια μου
Ya leil / leili = ω, νύχτα / νύχτες μου
Υα Habibi = αγάπη μου
Νταμανχούρ (μπράβο, Νίκο!!!) πόλη της Αιγύπτου, ΒΔ του Καΐρου

Λέγεται πως αυτό το “για λέιλι/ γιαλελέλι” ή όπως αλλιώς δεν έχει κάποια κυριολεκτική σημασία, αλλά συνηθίζεται, είναι μια ευκαιρία να δείξει ο τραγουδιστής τη φωνητική του δεινότητα.].

[pepe]

@pepe

θα πρέπει να είναι αραβικά, αλλά μήπως αντ’ αυτού είναι ισπανοεβραίικα;

@elenh

Yo amo =αγαπώ

Αυτό σίγουρα είναι ισπανικό. Η συμπροφορά «γιο άμο» > «γιάμο» θα μπορούσε να είναι της ισπανοεβραίικης διαλέκτου.

[fotis_anikanopoihtos (Φώτης Χατζίδης)]

@system

Σύνθεση: Ρόζα Εσκενάζυ

Ο δίσκος 78 στροφών δεν δίνει ως συνθέτρια την Ρόζα παρά μόνο ως τραγουδίστρια. Κανείς από τους συντελεστές -Ρόζα-Τομπούλης-Λεονταρίδης- δεν υπογράφει την σύνθεση.