Μεταφέρω ερώτηση από άλλη λίστα:
Υπάρχει ένα τραγούδι δημοτικοφανές που το
τραγουδούσαν οι έλληνες αστοί της Πόλης στα
γλέντια τους.
Οι στίχοι πηγαίνουν κάπως έτσι
Μαριόγκα τα ποτήρια σπάστα
Μαριόγκα τσάκισε τα κιάστα με τα χεράκια σου.
Υπάρχει κάποια ιδέα για το πού μπορώ να το
αναζητήσω;
Ευχαριστώ.
Δημήτρης.
Έτσι να μην μείνει αναπάντητο …
Το οποίο προφανώς είναι το “γνωστό” Γιαρούμπι. Βέβαια δε ξέρω πόσο πίσω πάει και πότε είναι η πρώτη εκτέλεσή του. Η πιο παλιά που βρήκα με μια πρόχειρη ματιά είναι αυτή του Στασινόπουλου.
Υπάρχει και πιο παλιά από του Στασινόπουλου και την Κολούμπια. Αναφέρομαι στον δίσκο VICTOR 67826-A.
Σύμφωνα με το sealabs … Εκδόθηκε με τον τίτλο “Pai, Pai, Pai, Pa i; Elevo Haralambi; Iarumbi: Medley of Greek Songs”. Στο τσέμπαλο ο εβραϊκής καταγωγής ρουμάνος δεξιοτέχνης Joseph Moskowitz (Moscovici) και στο πιάνο ο Max Yussim. Ηχογραφήθηκε στη Νέα Υόρκη στις 27 Μαρτίου 1916
Η ηχογράφηση αφορά τρία (3) τραγούδια (ποτ-πουρί) και είναι οργανική.
Εδώ το τραγούδι και ο δίσκος 78 στροφών.
Σχετικά με τη διάδοση του σκοπού Γιαρούμπι, αντιγράφω από άλλη πρόσφατη συζήτηση:
Και προσθέτω ότι η συριανή βερσιόν ονομάζεται «Αμουργιανό» (δηλαδή Αμοργιανό), από τον στίχο «Αμουργιανό 'ναι το νερό, αμουργιανή κι η βρύση, αμουργιανή κι η κοπελιά που πάει να γεμίσει». Ο σκοπός δεν μπορώ να φανταστώ να έχει καμία σχέση με την Αμοργό, το δε δίστιχο κυκλοφορεί ανά την Ελλάδα με διάφορα εναλλακτικά τοπωνύμια.
Ως προς το κανονικό Γιαρούμπι, το σμυρναίικο:
Σε άλλες ηχογραφήσεις αντί της Μαριόγκας αναφέρεται η Μαριγάμπα. Η Μαριγάμπα ήταν συγκεκριμένο πρόσωπο, μια τραγουδίστρια, πολύ παλιά, για την οποία υπάρχουν πληροφορίες στο «Λαϊκό Κλαρίνο» της Μαζαράκη, προερχόμενες από κάποιον παλιό μουσικό που τη θυμόταν (εγώ δεν τις θυμάμαι προχείρως, απλώς δίνω την παραπομπή).
Το Γιαρούμπι υπάρχει επίσης σε μια πολύ ωραία οργανική παραλλαγή από την Πρέβεζα, που απ’ ό,τι φαίνεται (το τσέκαρα σε βιντεάκια από αρκετούς κλαριντζήδες και βιολιτζήδες) φέρει τοπικά τον τίτλο Μαριγάμπα!
(Μόλις το ανακάλυψα.)
Συμπλήρωσις:
Βρήκα μια αναφορά στη Μαριγάμπα - πρόσωπο, ενταγμένη στην παρουσίαση της Μαριγάμπας - σκοπού: Καρακώστας Σάκης, Η οργανική μουσική στο Ξηρόμερο: Οργανικές συνθέσεις, Τροπική και μορφολογική ανάλυσή τους (πτυχιακή εργασία), ΤΕΙ Ηπείρου - τμ. Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής, Άρτα 2016, σελ. 68-69:
Η Μαριγάμπα όπως αναφέρει και η Δέσποινα Μαζαράκη 96 , ήταν μία βορειοηπειρώτισσα» χορεύτρια την οποία είχε μαζί του ο ηπειρώτης βιολιστής Λάλος Φάκος, ο οποίος έζησε την εποχή μεταξύ 1854-1934. Φαίνεται πώς η Μαριγάμπα, ήταν μία περιζήτητη χορεύτρια την οποία συναντούμε αρχικά στην ορχήστρα του Δημήτρη Κάμψη, προπάππου του Τάσου Χαλκιά και αργότερα στην κομπανία του γνωστού κλαριντζή Νικολάκη Σουλεϊμάνη. Όπως γίνεται αντιληπτό η Μαριγάμπα έχει ένα χορό ή ακόμα και κάποιο τραγούδι στο όνομά της97. Ο συγκεκριμένος σκοπός επιβιώνει ακόμα και σήμερα στο ρεπερτόριο των λαϊκών πρακτικών οργανοπαικτών μόνο λόγω δισκογραφίας.
96 Δέσποινα Μαζαράκη, Το Λαϊκό κλαρίνο στην Ελλάδα, ο.π., σ. 50.
Διορθώνω λοιπόν, δεν ήταν τραγουδίστρια αλλά χορεύτρια.
Στην πτυχιακή γίνεται ανάλυση του σκοπού από δύο ηχογραφήσεις, αλλά ο συντάκτης δε φαίνεται να γνωρίζει το Γιαρούμπι ή να συνειδητοποιεί την ταύτισή του με τη Μαριγάμπα. Το μόνο σχετικό σχόλιο είναι:
Είναι σημαντικό να τονίσουμε, χωρίς να γνωρίζουμε κάτι που να αποδεικνύει του λόγου το αληθές, ότι η Μαριγάμπα είναι πιθανόν να μπήκε και στο ρεπερτόριο μη στεριανών μουσικών και να έφτασε μέχρι τις Κυκλάδες.
(σ. 76).
Αυτό που έχω εγώ να κρατήσω είναι ότι μπορεί μεν σε διάφορες εκτελέσεις του Γιαρουμπιού να αναφέρεται άλλοτε η Μαριόγκα, άλλοτε η Μαριγίτσα, άλλοτε η Μαριγάμπα ή και άλλες, αλλά αν σε μια οργανική εκδοχή του έχει μείνει το όνομα Μαριγάμπα πάει να πει ότι η σύνδεση του σκοπού με το συγκεκριμένο γυναικείο όνομα είναι ιδιαίτερα ισχυρή.
Αναφορά στο “Γιαρούμπι” από την εφημερίδα “Ακρόπολις” στις 3-1-1896.
Και το pdf με την αναφορά στο “Γιαρούμπι”.
ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 3-1-1896.pdf (1,1 MB)
Έχει αρχίσει να μου τη δίνει λίγο μ’ όλους αυτούς τους ανέμελους γλεντζέδες που ξεχύνονταν στις ταβέρνες, σαν να μην τους νοιάζει φράγκο για μας που ταβέρνα δε βλέπουμε ούτε με το Webex…
