Χαιρετώ… είμαι νέο μέλος και φυσικά λάτρης του είδους. Ένα από τα τραγούδια που λατρεύω είναι το «Καϊκτσής». Το ζήτημα όμως είναι ότι δεν γνωρίζω τίποτα για αυτό το τραγούδι - κοινώς δεν γνωρίζω ποιος το έγραψε, ποιος το πρωτοερμήνευσε και πότε. Μπορεί να ακουστεί γελοίο αλλά δεν γνωρίζω ούτε τη σημασία του όρου «Καϊκτσής» ή αν είναι όνομα. Αν γνωρίζει κάποιος και μπορεί ας βοηθήσει…
Καϊκτσής (τούρκικο Kayikci) σημαίνει ο χειριστής και ιδιοκτήτης Καϊκιού…
Επισης και “καϊξής” κατα το μπουζουκτσής = μπουζουξής …
Ο “Καϊξης” υπηρξε και ενδοξο ρεμπεταδικο στα
Εξαρχεια τα χρονια του '80
Το τραγούδι είναι του Χατζηχρήστου σε στίχους Γ. Φωτίδα.
Και πάλη απο το Posting του Σάκη…
(μπράβο ρε Σάκη)
YG. To γκελ στα τουρκικα = έλα
Απορία δικιά μου: Έχει ή δεν έχει γράψει τους στίχους ο Φωτίδας;
Αιγαίε, αν προσέξεις λίγο καλύτερα στη βιογραφία του Απ. Χατζηχρήστου, τον “Καϊξή” τον παρουσιάζω στα τραγούδια του σε στίχους του Γιώργου Φωτίδα και τραγουδάνε τα δυό πρώτα ξαδέλφια, ο Αποστόλης και ο Βαγγέλης Χατζηχρήστος.
Σ’ ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
Σ.Π.
…OK, la8os diko mou, sorry.
(o Paradoksologos 8a me kraksei pali me ta Ellhnoamerikanika mou…)
edw to swsto copy paste:
5. Τραγούδια του Απόστολου Χατζηχρήστου (σύνθεση) & Γιώργου Φωτίδα (στιχουργική):
- ΓΚΡΙΝΙΑΡΙΚΟ (Απόστολος Χατζηχρήστος) (Ζεϊμπέκικο) (1939/ 40)
- ΔΙΩΞΕ ΤΟ ΜΠΑΞΕΒΑΝΗ ΣΟΥ (Αθανάσιος Ευγενικός / Σούλα Καλφοπούλου) (Ζεϊμπέκικο) [;;;;]
- Η ΜΑΝΝΟΥΛΑ (ΚΑΫΜΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΠΟΚΤΗΣΑ) (Απ. Χατζηχρήστος / Γ. Σταμούλης) (Ζεϊμπ.) (25/11/1946)
- ΘΑ 'ΡΘΗ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΝΑ ΠΟΝΑΣ (Απ. Χατζηχρήστος /Ευάγ. Χατζηχρήστος) (Ζεϊμπέκικο) (1947 / 48)
- ΜΑΛΛΑΚΙΑ ΑΠ’ ΤΙΣ ΠΛΕΞΟΥΔΕΣ ΣΟΥ (Απ. Χατζηχρήστος / Γ. Παπαϊωάννου) (Χασάπικο) (1939)
- ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΜΟΥ (Απ. Χατζηχρήστος / Γιάννης Σταμούλης) (Ζεϊμπέκικο) [;;;;]
6. Ο ΚΑΪΞΗΣ (Απόστολος Χατζηχρήστος / Ευάγγελος Χατζηχρήστος) (Ανατολίτικο-Εξωτικό) (1948)
- ΡΕΜΠΕΤΕΣ (ΘΑ ΣΕ ΠΕΡΙΜΕΝΩ ΑΠΟΨΕ) (Απ. Χατζηχρήστος / Ευάγ. Χατζηχρήστος) (Χασάπικο) [;;;;]
- ΡΗΜΑΓΜΕΝΗ ΖΩΗ (Απόστολος Χατζηχρήστος) (Ζεϊμπέκικο) [;;;;]
- ΣΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΤΑ ΒΟΥΝΑ (Απ. Χατζηχρήστος / Μάρκος Βαμβακάρης) (Χασάπικο αργό) (1940)
- ΤΟ ΜΑΓΚΑΛΑΚΙ (Αθανάσιος Ευγενικός - Σούλα Καλφοπούλου) (Ζεϊμπέκικο) (1952)
aegeos
Ο Πάνος Σαββόπουλος παρουσιάζοντας το συγκεκριμένο τραγούδι λέει ότι ο πρώτος στίχος προέρχεται από την οπερέττα “Χορ Χορ Αγάς” του Ντικράν Τσουχατζιάν
Σωστά τα λεγόμενα του Σαββόπουλου, που όμως αναφέρει μόνο τη φράση «γκέλ, γκέλ, καϊκτζή» ως «δανεισμένη» από τη συγκεκριμένη οπερέτα. Ο Λεπλεπιτζή Χορ χορ Αγάς πράγματι ήταν το σουξέ της εποχής του. Έχει επιρρεάσει, συνειδητά ή ασυνείδητα, πάρα πολλούς από τους ασχολούμενους με τη λαϊκή μουσική, συνθέτες, ερμηνευτές κλπ. και μάλιστα, κάποιο κομμάτι έχει περάσει στο λαϊκό ρεπερτόριο της Μυτιλήνης. Δεν θυμάμαι πιο, τα στοιχεία υπάρχουν στο άλμπουμ «Λέσβος Αιολίς» του Ν. Διονυσόπουλου που όμως, βρίσκεται στο «κάτω σπίτι» και βαρυέμαι τώρα να τρέχω κάτω να το ψάχνω. Δεν έχει και τόση σημασία, ο Γ. Φωτίδας είναι καταξιωμένος στιχουργός και δεν θα του καταλογίσουμε «κλέψιμο» αν υιοθέτησε αυτή την ωραία εισαγωγική φράση, που χρησιμοποίησε για να πλάσει την ωραία εικόνα που ξέρουμε.
Όποτε μπορείς βάλε μια περίληψη αυτών των στοιχείων στο φόρουμ, θα με ενδιέφερε να μάθω περισσότερα για την επιρροή του συγκεκριμένου έργου στη λαϊκή κουλτούρα
Έ, δεν είναι και τόσο απλό όσο ένα copy – paste! Αυτά που ανέφερα είναι η προσωπική μου εκτίμηση (προφανώς και άλλων) αλλά από εκεί μέχρι τη δημοσίευση ολοκληρωμένης έρευνας πρέπει προηγουμένως να γίνουν πολλά, εκ των οποίων, από εμένα τουλάχιστο, δεν έχει γίνει ακόμα απολύτως τίποτα.
Ο Αρμένης Ντιχράν Τσοχατζιάν έγραψε, περίπου το 1880, μια τρίπρακτη οπερέτα στην τουρκική γλώσσα, με τον τίτλο: «Λεπλεπιτζής Χορ –χορ αγάς».
Περιείχε περίπου 60 τραγούδια, παραδοσιακά λαϊκά μοτίβα και μελωδίες γνωστές, παμβαλκανικές, όπως ειπώθηκε για μερικές από αυτές.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1880 παρουσιάστηκε σε διάφορες ελληνικές σκηνές στα ελληνικά, ενώ όλα τα τραγούδια τα τραγουδούσαν οι ηθοποιοί στα τούρκικα, στις πρώτες παραστάσεις τουλάχιστον.
Η υπόθεση στην οποία στηρίχτηκε η οπερέτα αυτή:
Ένας Λεπλεπιτζής (:Τούρκος στραγαλατζής) παρακαλείται, απειλείται και δέρνεται και με τη σειρά του παρακαλεί, προτρέπει, απειλεί και δέρνει προκειμένου να μην δώσει τη συγκατάθεσή του σε έναν πλούσιο Τούρκο, το Χασάν, ο οποίος έχει ερωτευτεί την κόρη του και του τη ζητά να την παντρευτεί.
Οι λόγοι της άρνησής του είναι ο φόβος και οι επιφυλάξεις μπροστά στον πλούσιο μεν, ξένο και επίφοβο όμως, επίδοξο γαμπρό.
Και …για να ξεφύγει από τη δύσκολη κατάσταση, δίνει τη συγκατάθεσή του για το … μισό κομμάτι της κόρης του …ενώ για το άλλο μισό, παραπέμπει στη γυναίκα του …
Το 1931 η οπερέτα αυτή ανέβηκε στην Κων/πολη με πρωταγωνίστρια την περίφημη Ζωζώ Νταλμάς (Ζωή Σταυρίδου, 1905 – 1988)
Η Νταλμάς.
Η Νταλμάς εδώ και για τον Κεμάλ.
Συμπλήρωση:
Σε ποιο βαθμό επηρέασε τη λαϊκή κουλτούρα.
Επηρέασε στη δημιουργία του κωμειδύλλιου στη χώρα μας, μια και το πρώτο στο είδος αυτό που εμφανίστηκε, του Δ. Κόκκου, ήταν μεταφορά της υπόθεσης και των μελωδιών του “Λεπλεπιτζή Χορ - χορ αγά”.
Προκάλεσε πολλές αλληλοσυγκρουόμενες μεταξύ τους κριτικές στα έντυπα της εποχής και συζητήσεις επί συζητήσεων και κυρίως έδειξε πώς μπορεί να ενσωματωθεί η ανατολική μουσική στην ευρωπαϊκή.
Σίγουρα δεν είναι τυχαίο πως ακολουθεί μια δεκαετία (1886 - 1896) κατά την οποία έχουμε την ακμή του καφέ αμάν, τις φυσιογνωμίες του ανατολίτικου τραγουδιού (Πολίτισσα Φωτεινή, Σμυρνιά Κιορ κατίνα, Ευθαλία κ.λπ.) οι οποίες κατακλύζουν την Αθήνα και όχι μόνο, για να ακολουθήσει και ο Γιοβανίκας με το βιολί του, η καθιέρωση του χορού ως βασικού στοιχείου του προγράμματος, οι αμανέδες και τα ταξίμια κ.λπ.
Και όταν θα παρακμάσουν τα καφέ αμάν, θα δώσουν τη σκυτάλη στο Θέατρο Σκιών, όπυ κυριαρχεί το ανατολίτικο στοιχείο.
Θα ακολουθήσει η ακμή της Επιθεώρησης με τα δυτικότροπα τραγούδια, οι υποστηρικτές της θα συγκρουστούν στα έντυπα της εποχής με τους “εραστές της ασιάτιδος μούσας” .
Και βέβαια, μετά το 1922, οι συνθήκες πια θα έχουν ωριμάσει για εκείνη τη δημιουργική διασταύρωση Ανατολής και Δύσης, που θα δώσει το ρεμπέτικο τραγούδι.
1 «Μου αρέσει»
Μια που έγινε λόγος για τον Χορ χορ αγά…εδώ είναι ένα απόσπασμα από ένα κείμενο για την Εθνική Αντίσταση στη Λέσβο. Ανάμεσα στις δραστηριότητες του 1944 ήταν και παραστάσεις της οπερέτας:
Με πρωτοβουλία του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ διοργανώθηκαν στα χωριά της Γέρας σημαντικές θεατρικές παραστάσεις τα έσοδα των οποίων διατέθηκαν υπέρ των σκοπών της Εθνικής Αλληλεγγύης. Με την καθοριστική συμβολή του Παν. Νείρουκαι Στρατή Ιωσηφέλλη ερασιτέχνες ηθοποιοί εκ Μεσαγρού ανέβασαν με καταπληκτική επιτυχία τη οπερέτα του τουρκοαρμένιου μουσικού Διχράν Τσοχατζιάν «Χορ ΧορΑγάς».Οι παραστάσεις του «Χορ Χορ Αγάς» συνεχίστηκαν και στη Μυτιλήνη με την ίδια επιτυχία και με μεγάλη συμμετοχή κόσμου.
Και εδώ μπορείτε να ακούσετε το “Χορ -χορ αγάς” της Λέσβου:
copy paste του ανωτέρω thread, μόνο που λογόκριναν το “βαριέμαι τώρα να τρέχω κάτω να τα ψάχνω”
Γκελ γκελ καιξη… Η Γκιουζέλ Χανούμ θρηνει για τη λευτερια της…
Γιατι το συγκεκριμενο τραγουδι λεει του Βαρκαρη (καιξη) να ερθει σιγα σιγα?
Και ποια ειναι η Γκιουζελ Χανουμ και γιατι ειχε φυλακιστει ?
Και ποια η σχεση των δυο ? (καιξης-γκιουζελ)
1 «Μου αρέσει»
Αν δεν απατώμαι, το μέρος που διέμενε το χαρέμι ήταν προσβάσιμο από νερό, οπότε ο ερωτευμένος καλεί έναν βαρκάρη να έρθει να τον πάρει και να τον πάει εκεί για να κλέψει τη πρωτοχανούμισα η οποία μαραζώνει επειδή είναι φυλακισμένη και μακρυά του…Από τα πλέον συγκινητικά τραγούδια…
Στρούθο, ο Φωτίδας (ή ο Χατζηχρήστος) δεν μπορούν βέβαια να ερωτηθούν, εκεί που βρίσκονται τις τελευταίες αρκετές δεκαετίες. Το πιθανότερο είναι να απαντούσαν κάπως σαν “έτσι μου ήρθε η ιστορία, έτσι τα έγραψα”. Όπως όμως συχνά συμβαίνει, η ιστορία έχει ένα κομμάτι φαντασίας, αλλά και ένα κομμάτι που καθρεφτίζει την πραγματικότητα άλλων, περασμένων φυσικά, εποχών.
Τα χαρέμια του σουλτάνου, πρωτίστως αλλά και όλων των μεγαλοπαραγόντων της εξουσίας επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τροφοδοτούνταν κατά το μέγιστο ποσοστό από σκλάβες που διαλέγονταν για την ομορφιά τους και κατέληγαν στο χαρέμι. Μάλιστα, πάρα πολλοί σουλτάνοι ήταν γόνοι χριστιανών ή εβραίων μητέρων, που μπορεί να ήρθαν στο παλάτι από οποιοδήποτε σημείο της αχανούς αυτοκρατορίας. Φυσικά, δεν ήταν καθόλου εύκολο να δραπετεύσει μία σκλάβα και εδώ που τα λέμε, δεν ήταν και τόσο συχνή τέτοια επιθυμία, αφού είναι γνωστή η χλιδή μέσα στην οποία ζούσαν οι (κατά τα άλλα φυλακισμένες) γυναίκες. Να σημειώσουμε εδώ ότι το τελευταίο παλάτι, το Ντολμά Μπαχτσέ, ήταν παραθαλάσσιο.
Έτσι η Γκιουζέλ Χανούμ (Όμορφη Κυρία) θρηνεί, γιατί αγαπούσε κάποιον και βεβαίως δεν ξέρει, ότι αυτός ο κάποιος έχει ήδη οργανώσει την αρπαγή της. Ναύλωσε ζούλα ένα μικρό καΐκι και οργάνωσε την αρπαγή μουλωχτά, όχι όπως στο ανάλογο “Γκιούλ Μπαχάρ” (Ανοιξιάτικο τριαντάφυλλο) του Τσιτσάνη, που ακολούθησε δισκογραφικά, δηλαδή χωρίς να κάνει αισθητή δυναμικά την παρουσία του. Δεν ξέρουμε βέβαια αν η επιχείρηση είχε αίσιον τέλος, αλλά ούτε και για τη δυναμική προσέγγιση του τσιτσανικού καβαλάρη με το αστράφτον σπαθί, ξέρουμε τίποτα. Αν είχε προηγηθεί ο Τσιτσάνης και ήξερε η Γκιουζέλ Χανούμ ότι η επιχείρηση απέτυχε, ίσως να είχαμε την απάντηση για το γιαβάς γιαβάς: “Πρόσεξε μη σε πάρουν χαμπάρι και καταλήξεις κι εσύ κυμάς στα γουδιά των δημίων του σουλτάνου, όπως ο καβαλάρης της Γκιούλ Μπαχάρ*”. Όσο για τη σχέση καϊξή – γκιουζέλ χανούμ, φαντάζομαι να πήρες απάντηση ήδη, απλός διεκπεραιωτικός παράγων ήταν ο φουκαράς. Και τελειώνοντας, και ας μην το ρώτησες, το “κελί” της σκλάβας δημιουργήθηκε “ποιητική αδεία”, γιατί στην πραγματικότητα επρόκειτο για πολυτελέστατα κτίσματα όπου ζούσαν οι σκλάβες, περιμένοντας είτε την εύνοια του σουλτάνου κάποια πολυπόθητη νύχτα είτε, εναλλακτικά, την μουλωχτή από θαλάσσης προσέγγιση κάποιου μικρού πλεούμενου.
*δεν κατέληξε, εγώ το σκέφτηκα
Συμφωνώ με τον Νίκο: μυθοπλασία, βασισμένη σε κάποια πραγματικά δεδομένα, και χωρίς να αποτελεί ολοκληρωμένη ιστορία. Δεν θα έμπαινα στη διαδικασία να σκεφτώ ποιος είναι στη βάρκα και από ποια πλευρά προσεγγίζει το κτίριο του χαρεμιού, γιατί (όσο κι αν μπορούν να βρεθούν συγκεκριμένες απαντήσεις) νομίζω ότι σκοπός του τραγουδιού είναι μάλλον να παραπέμψει κάπως γενικά σε μια ονειρική ανατολίτικη κατάσταση παρά να αφηγηθεί μιαιστορία με αρχή, μέση και τέλος -αλλιώς θα το έκανε!
Τα τραγούδια που ο επάρατος Πετρόπουλος βάζει στην κατηγορία “Φανταστικά - Ανατολίτικα” (σωστά;) είναι όντως μια πολύ συγκεκριμένη κατηγορία. Οι μεν ιστορίες τους τοποθετούνται σ’ ένα οριενταλιστικό* σκηνικό και περιλαμβάνουν λεπτομέρειες που παραπέμπουν σε ολοκληρωμένη ιστορία, την οποία όμως δεν ακούμε ποτέ. Η δε μουσική τους κατά κανόνα έχει κοινά χαρακτηριστικά από το ένα στο άλλο.
Γκιουλμπαχάρ, Τζαμάλ, Σεράχ, εδώ ο Καϊξής, και κάμποσα άλλα.
Πολυτελή μεν, κελιά δε. Με την έννοια ότι οι χανούμισσες ήταν έγκλειστες εκειμέσα.
Οριενταλισμός είναι η τάση (στη λογοτεχνία κλπ.) να φανταζόμαστε εξιδανικευμένα εξωτικές καταστάσεις που συνέβαιναν σε ανατολίτικα μέρη, στο στυλ π.χ. των 1000+1 Νυχτών. Ο οριενταλισμός καλλιεργήθηκε προφανώς στη Δύση, όχι στα μέρη όπου το τι ακριβώς συμβαίνει στην Ανατολή το ήξεραν και δε χρειαζόταν να το φανταστούν. Θα έλεγα ότι η “Πριγκιπέσα απ’ το Μαρόκο” παρωδεί τον οριενταλισμό, με πεντακόσιους ντερβισάδες και λοιπές υπερβολές. Μ’ αυτή την παρωδία καταλαβαίνουμε ακριβώς τι είναι ο κανονικός, σοβαρός οριενταλισμός στα ρεμπέτικα.