Αναρωτιέμαι αν χρειάζεται να μπει λήμμα
«ψηφώ»: λογαριάζω/υπολογίζω
Ακούγεται στο «Ειρηνάκι» του Δραγάτση (1931):
Εγώ ολοένα θα περνώ κι ας πα’ να γίνει φονικό
ούτε τ’ αδέρφια σου ψηφώ , γιατί πουλί μου σ’ αγαπώ
Μάλλον για υπερβολικό το βλέπω: η έννοια αυτή για το ρήμα ψηφώ σίγουρα υπάρχει, έστω κι αν οι νέοι σήμερα μόνο ψηφίζουν, δεν ψηφούν. Στο Δημοτικό είχαμε μάθει ένα τραγουδάκι “Παλάτια και πλούτη εγώ δεν ψηφώ, γλυκό μου σπιτάκι, εσέναν αγαπώ”. Και σίγουρα δεν πρόκειται για έκφραση που συνδέεται ειδικά με το ρεμπέτικο.
Πάντως, είναι απίστευτο πόσες έννοιες λέξεων και φράσεων αγνοούν ειδικά οι έφηβοί μας. Ίσως μάλιστα να μην είναι οι μόνοι.
Ακόμα και αυτές που θεωρείται δεδομένο πως είναι στην κοινή ομιλούμενη, επομένως γνωστές και μη άξιες αναφοράς.
Θα μπορούσαμε να εντάξουμε και τη συγκεκριμένη στο Γλωσσάρι, για να μην μπερδέψει κανείς το “ψηφώ” με το “ψηφίζω” …
1 «Μου αρέσει»
[quote=“Ελένη, post:3, topic:44508, username:elenh”]
Θα μπορούσαμε να εντάξουμε και τη συγκεκριμένη στο Γλωσσάρι, για να μην μπερδέψει κανείς το “ψηφώ” με το “ψηφίζω” …
[/quote
Θα έλεγα όχι, είμαστε ρεμπέτικο γλωσσάρι, όχι γενικής χρήσεως. Το πρόβλημα γλωσσοπενίας της νεολαίας, άλλοι θα έπρεπε να το αντιμετωπίσουν…
Όποιος περιηγηθεί τα λήμματα στο Γλωσσάρι, νομίζω θα δυσκολευτεί να βρεί λέξεις και εκφράσεις που να συνδέονται “ειδικά με το ρεμπέτικο”.
Θεωρούσα ότι στο Γλωσσάρι μπαίνουν λέξεις που συναντάμε σε ρεμπέτικα τραγούδια και η σημασία τους δεν είναι πρόδηλη.
Πριν όμως κ’ αν περιηγηθεί τα λήμματα, ο πιθανά δύσπιστος επισκέπτης έχει ήδη σημειώσει ότι βρίσκεται σε ρεμπέτικο περιβάλλον, κάτι που σίγουρα κατισχύει της όποιας καταμέτρησης λημμάτων.
Της μάνας του τη συμβουλή καθόλου δεν ψηφούσε…
Από το γνωστό μεν, αλλά ελάχιστα ρεμπέτικο, «Αρνάκι άσπρο και παχύ».
Ωστόσο, νομίζω ότι αν το συναντήσει κάποιος σε ρεμπέτικο στίχο και δεν ξέρει τι σημαίνει (δεν είναι δύσκολο να μαντέψεις, αλλά άλλο μαντεύω κι άλλο ξέρω), θα τον βοηθήσει αν το βρει στο Γλωσσάρι. Το ότι δεν πρόκειται για ειδικώς ρεμπέτικη λέξη, τουλάχιστον στη συγκεκριμένη περίπτωση μου φαίνεται άσχετο ερώτημα.
Επομένως, νομίζω ότι αυτό…
…είναι ένα σχετικά συμμαζεμένο και πρακτικό κριτήριο. Βέβαια το τι είναι πρόδηλο χωράει πολύ νερό. Αλλά αν το τραγούδι του Δραγάτση εμφανιζόταν τυπωμένο κάπου (π.χ. σε φυλλάδιο δίσκου) όπου να υπάρχει και γλωσσάρι όσων λέξεων φαντάστηκε κάποιος ότι η σημασία τους δεν είναι πρόδηλη, θα έβαζε και το ψηφώ, έτσι δεν είναι;
Άρα, γιατί όχι και σ’ ένα γενικό Ρεμπέτικο γλωσσάρι.
Δεν ξέρω αν στην πορεία προκύψει κάποιο πρόβλημα με αυτό το κριτήριο. Εκ πρώτης όψεως νομίζω ότι μπορεί να μας βοηθήσει. Αν όχι, εδώ είμαστε να το ξανασυζητήσουμε.
Θα έλεγα κυρίως «λαμβάνω υπ’ όψιν», αφού τα άλλα δύο ρήματα έχουν κι άλλες σημασίες.
Παιδιά, αν η λέξη δε λέγεται (που δε νομίζω να λέγεται και πολύ στις μέρες μας), τι πιο εύλογο από το να μην την ξέρουν;
Θα μου πεις, υπάρχει σε παλιότερα κείμενα, ποιήματα, τραγούδια, πεζά. Όποιος εντρυφά σε τέτοια, νέος ή λιγότερο, πιθανότατα θα την ξέρει.
Λεξιπενία δεν είναι να γνωρίζεις λιγότερο από το 100% των λημμάτων ενός πλούσιου αναλυτικού λεξικού. Λεξιπενία κατά τη γνώμη μου είναι να μην ξέρεις να πεις αυτό που θες. Όποιος έχει 3-4 εναλλακτικούς τρόπους να πει «δεν ψηφώ», δεν έχει πρόβλημα.
Παρεμπιπτόντως, νομίζω ότι η λέξη χρησιμοποιείται αποκλειστικά με άρνηση. Δε θυμάμαι να έχω δει ποτέ «ψηφώ τις συμβουλές σου» ή κάτι ανάλογο, μόνο «δεν ψηφώ», τουτέστιν αψηφώ.
(αψηφώ)
και τα παράγωγά του, π.χ. αψήφιστα.