Το λαϊκό τραγούδι σήμερα

Παίρνω αφορμή από τις παράλληλες συζητήσεις που γίνονται σε 2-3 topic (όπως τα «Undrground rembetes» και «trance και ρεμπέτικο»). Νομίζω ότι αφορούν στο ίδιο θέμα που εντάσσεται στο γενικό τίτλο «Το λαϊκό τραγούδι σήμερα» για το οποίο όπως είναι φυσικό υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, ανάλογα και με τις καταβολές του καθενός μας.

Θα ξεκινήσω με μερικές σκέψεις που πιστεύω ότι θα δώσουν αφορμή για την έναρξη της συζήτησης.

Όπως πιστεύω να συμφωνούμε όλοι, γενικά η μουσική που παράγεται σε κάθε εποχή δεν είναι παρά η αντανάκλαση αυτής της συγκεκριμένης πραγματικότητας που βιώνει ο μουσικός-συνθέτης, μαζί με όλους τους υπόλοιπους συνανθρώπους του. Έτσι λοιπόν και το ρεμπέτικο γεννήθηκε μέσα σε συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες, που μάλλον τελείωσαν στις αρχές του ΄50 και οι οποίες δεν απαντώνται σήμερα στην Ελληνική πραγματικότητα. Όλοι εμείς ασχολούμαστε με το ρεμπέτικο τραγούδι, γιατί βρίσκουμε σε αυτό μεγάλη αξία, ποιότητα, αλήθεια, διαχρονικότητα και άλλα χαρακτηριστικά που μας κάνουν να το αγαπάμε (πολλές φορές με αποκλειστικότητα και με πάθος) και όχι γιατί εκφράζει την σημερινή επόχή.

Όμως (με δεδομένη την αγάπη μας για το ρεμπέτικο) θα πρέπει να συζητήσουμε και τα παρακάτω:

Ζήτημα 1ο : Είναι δυνατό να υποστηρίζουμε σοβαρά ότι υπάρχει ή ότι μπορεί να υπάρχει παραγωγή «ρεμπέτικου» τραγουδιού σήμερα? Με τον όρο ρεμπέτικο βέβαια δεν υπονοούμε ολόκληρο το διαχρονικό λαϊκό τραγούδι.
Ζήτημα 2ο: Τα παραγόμενα σήμερα λαϊκά τραγούδια, είναι φυσικό να έχουν τα χαρακτηριστικά της σημερινής εποχής, τόσο στη θεματογραφία τους, όσο και στη μουσική. Ποιά είναι αυτά τα χαρακτηριστικά? Η χρήση του μπουζουκιού, είναι «η αναγκαία και ικανή συνθήκη» (όπως λένε στα μαθηματικά), να χαρακτηρίσει αυτομάτως ένα ελληνικό λαϊκό τραγούδι? Με άλλα λόγια, όποιο τραγούδι δεν περιλαμβάνει μπουζούκι είναι αυτομάτως μη λαϊκό ή μη ελληνικό? Ποιά είναι η σημερινή πρόταση για το λαϊκό τραγούδι και από ποιόν καλλιτέχνη εκφράζεται καλύτερα?
Ζήτημα 3ο: Οι περισσότεροι από μας κατά τεκμήριο θέλουμε η σημερινή ελληνική λαϊκή μουσική να βασίζεται περισσότερο πάνω στην ελληνική μουσική παράδοση και κάνουμε κάθε προσπάθεια να το κάνουμε πράξη. Από την άλλη, μήπως το λαϊκό μας τραγούδι μπορεί και πρέπει να απευθύνεται στο παγκόσμιο ακροατήριο όπως επιδιώκουν οι περισσότεροι Έλληνες καλλιτέχνες? Ακόμα περισσότερο, μήπως τελικά η μουσική μας θα πρέπει ακόμα και να ενταχθεί στην παγκόσμια αγορά, για να αποσπάσει όσο το δυνατό μεγαλύτερο μερίδιό της, όπως θέλουν οι οικονομικοί παράγοντες? Μπορούν να συνδυαστούν όλα αυτά?
Ζήτημα 4ο: Πως αντιμετωπίζουμε το γεγονός ότι πέρα από την παγκοσμιοποίηση και την προσπάθεια των εταιρειών να ομογενοποιήσουν το αγοραστικό τους κοινό (προκειμένου να αυξήσουν την αγορά τους), υπάρχουν και οι τρομερές δυνατότητες της τεχνολογίας και του Internet που δίνουν νέες προοπτική στην παραγωγή, διακίνηση και απόκτηση της κάθε πληροφορίας (και άρα της μουσικής) με έλάχιστο κόστος (ή και χωρίς κόστος) για τον μουσικό αλλά και τον χρήστη. Οι δυνατότητες αυτές δημιουργούν παρόμοιες συνθήκες, οριζόντια σε όλο τον κόσμο, κάτι που νομοτελειακά έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη σε κάθε χώρα του πλανήτη μας (και άρα και στην Ελλάδα) μουσικής που δεν έχει κατ΄ανάγκη τα τοπικά χαρακτηριστικά της εκάστοτε χώρας, όμως έχει τα γενικότερα χαρακτηριστικά της «λαϊκής μουσικής».
Ζήτημα 5ο: Πως εντάσσεται όλο αυτό στο συνολικότερο κοινωνικό μας περιβάλον και πως θα καταφέρουμε ως χώρα, να συνειδητοποιήσουμε και να αποφύγουμε τους κινδύνους? Δηλαδή:
1)Να μη καταλήξουμε να καταναλώνουμε τα σκουπίδια που μας σερβίρουν καθημερινά οι παγκόσμιοι οικονομικοί κολοσοί της μουσικής βιομηχανίας, μέσω της «πολιτιστικής χωματερής» που λέγεται ΜΜΕ. Πως θα καταφέρουμε να αντισταθούμε στη δύναμη που διαθέτουν μέσα στο βομβαρδισμό που υφιστάμεθα καθημερινά από άπειρη ποσότητα άχρηστης πληροφορίας με ανικειμενικό σκοπό την πλύση του εγκεφάλου μας? Πως θα ξεφύγουμε από την ομογενοποίηση? Μήπως τελικά έχουνε ήδη καταφέρει να μας ξενίζει κάποια μουσική επειδή ακριβώς δεν είναι του συρμού και δεν την ελέγχουν?
2)Να μην αφομιωθούμε μέσα στο χάος της παγκόσμιας αγοράς και άρα να εξαφανιστούν και οι εθνικές μας ιδιαιτερότητες (πολιτισμός, τέχνη, τρόπος ζωής κτλ).
3)Να μη γίνουμε νεο-αναλφάβητο κράτος επειδή, όχι μόνο δεν συμμετέχουμε στην παραγωγή τεχνολογίας, αλλά
** Έχουμε μείνει πίσω ακόμα και στην αξιοποίηση των τεχνολογιών αυτών (βλέπε ευρυζωνικότητα, Internet κτλ)
** Αντιμετωπίζουμει το γεγονός αυτό, με ξόρκια και φοβίες
** Έχουμε ως χώρα αντικειμενικό πρόβλημα λόγω των περιορισμών της γλώσσας

Σταματώ εδώ γιατί ήδη τα θέματα είναι πολλά και τεράστια.

Φιλε Παναγιωτη
Εστω και καθυστερημενα θα καταθεσω την αποψι μου πανω στα ζητηματα που εθεσες.
Αν περιορισουμε τον ορισμό του ρεμπετη στον επαγγελματια τεμπελη,περιθωριακο και χασισοποτη,τοτε βεβαιως και εχει εκλειψει το ειδος και ανηκει στην ιστορικη μνημη μονο.Ομως θεωρω οτι ρεμπετης ειναι ιδιότητα,κατι σαν τιτλος τιμης,που τον αποκτα καποιος ανεξαρτητα απο τοπο και χρονο και που εχει να κανει με την ψυχουλα και με τις ευαισθησίες μας.Γιατί δεν μπορω να βρω και ουσιαστικες διαφορες με το σημερα,τη στιγμή που κι εγω κοιτω το πορτοφολι μου και δεν ξερω αν θα καταφερω να πληρωσω τους διαφορους λογαριασμους που ηρθανε,που δεν ξερω αν θα εχω κι αυριο δουλεια,και που εχω καψουρευτει μια πιτσιρικα και δεν ξερω τι θα γινει αμα με παρει χαμπαρι η γυναικα μου…
Καθε ενας απο μας που την βγαζει ζορικα και εχει επιλεξει να τα λεει με τα φιλαρακια του με το οργανακι του ειναι ρεμπετης.Και αμα σκαρωσει και κανενα τραγουδακι θα ναι ρεμπετικο τραγούδι.
Παναγιωτη μην χανεσαι σε παρακαλω μεσα σε ωκεανους προβληματισμων πανω στο μελλων της λαικης μουσικης μας και πως θα διατηρηθει απο την ηλεκτρονικη επιθεση.Τα πραγματα ειναι απλα:Δεν προκειται να αποφυγει κανεις τιποτα.Στον κοσμο τουτο υπαρχει θεση για ολα και χωρος για ολους.Εμεις θα κανουμε την δουλεια μας,και οι αλλοι θα κανουν την δικη τους.Ο καθενας ειναι ελευθερος να ακουει οτι γουσταρει.Αναλογα την παιδεια του,το κεφι του,και το πορτοφολι του.
Δεν δεχομαι -και με συγχωρεις - το χαρακτηρισμο σκουπιδια για τις όποιες σημερινες δημιουργιες.Για μενα καθε εργασια που παρουσιαζει αποτελεσμα και που για να γινει καποιος καταναλωσε χρονο απο την ζωη του,ανεξαρτητα απο το αν μου αρεσει η οχι,μου ειναι σεβαστο.Κατι σαν ενα αρωμα που το μυριζεις και ειτε σου αρεσει ειτε οχι.Αυτο δεν σημαινει κατι διοτι σε καποιον αλλο θα αρεσει σιγουρα.
Πιστευω γενικα οτι επειδη η μουσικη προτιμηση (περισσοτερο απο οτιδηποτε αλλο) δεν επιβαλεται,αλλα επιλεγεται,δεν υπαρχει θεμα επηρεασμου του κοινου (εκτος απο τις χαζογκομενες που ακουνε οτι ο εκαστοτε επιβητορας ακουει)
Και για να ριξω το επιπεδο της συζητησης ακομα πιο…χαμηλα,θα πω και τουτο μονο (γιατι βαριεμαι να γραφω και πολλα).Και εμεις βγαζουμε το μεροκαματακι μας στα δικα μας τα μαγαζια,και αυτοι στα δικα τους.
Ο καβγας ειναι μαλλον για το ευρω φιλοι μου,και παρουσιαζεται με τον ομορφο μανδυα της ταχα ανησυχιας για το μουσικο μελλων της χωρας μας.
Γεια σου ρε ΣΑΛΟΝΟΡΕΜΠΕΤΟΚΟΣΜΕ

Κυριάκο δεν ξέρω για ποιό πάπλωμα μιλάς. Διευκρινιστικά σου λέω ότι δεν έχω σχέση επαγγελματική με τη μουσική και ούτε διεκδικώ κανένα ευρώ από κανένα.

Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται μερικές φορές. Μακάρι να ίσχυε αυτό που είπες ότι δηλαδή “Ο καθενας ειναι ελευθερος να ακουει οτι γουσταρει”. Στη βιομηχανία του θεάματος δεν υπάρχει χώρος για όλους. Είναι κάποιοι που θέλουν όλο το χώρο δικό τους και αυτό δεν είναι θεωρία. Είναι η πραγματικότητα.Πόσα ραδιόφωνα και τηλεοράσεις γνωρίζεις που παίζουν λαϊκή μουσική (για να μην πω ελληνική μουσική)? Γιατί όλοι οι σταθμοί παίζουν τα ίδια και τα ίδια? Που είναι οι δημιουργοί? Έπαψαν να υπάρχουν ή οι παλιοί έπαψαν να ζουν? Μήπως συμβαίνει κάτι άλλο?

Και αν μιλάμε για το πάπλωμα που μας αφορά όλους, δηλαδή τη μουσική αυτή καθευατή, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αν δεν έχουμε προβληματισμούς για το τι συμβάινει γύρω μας, τότε είμαστε άξιοι της τύχης που μας επιφυλάσουν άλλοι.

Και όσο για τα σκουπίδια θα μου επιτρέψεις να επιμείνω. Και είναι συγκεκριμένοι οι λόγοι που παράγονται και καταναλώνονται. Αλλά να μην μακρυγορώ.

Εχω την ίδια διαφωνία με τον PaKag. Το να πιστεύει κανείς ότι σήμερα “ο καθένας είναι ελεύθερος ν’ ακούει ό,τι γουστάρει” ή ότι “υπάρχει χώρος για όλους” είναι τουλάχιστον αφέλεια. Αν θέλετε είναι η συχνή απάντηση όσων απαξιώνουν τον πολιτισμό γενικότερα προς όσους διαφωνούν (προς θεού, δεν αναφέρομαι στον Κυριάκο!).
Τι πάει να πει “ελεύθερος ν’ ακούω”; Πού; Στο σπίτι μου; Ε ναι, εκεί ίσως. Γιατί παραπέρα είναι κομματάκι δύσκολο. Θέλω π.χ. ν’ ακούσω τον τελευταίο δίσκο του Μίκη, την “Ερημιά”. Δε θέλω ν’ αγοράσω το δίσκο, θέλω μόνο να τον ακούσω, όπως ακούει π.χ. Κιάμο κάποιος άλλος. Στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στην πιτσαρία, στο μπαράκι, στην καφετέρια, οπουδήποτε μπορείς ν’ ακούς μουσική. Υπάρχει περίπτωση;
Και ο λόγος που δεν υπάρχει περίπτωση για κάτι τέτοιο είναι απλός: “Δεν υπάρχει χώρος για όλους”.

Φίλε μου, μου φαίνεται δεν γνωρίζεις ούτε από επιβήτορες (!). Να δεις τη “χαζογκόμενα” να βάζει τον “ρεμπετομάνιακ” να τραγουδάει το “Πριν χαθεί το όνειρό μας” … και να σου πέσει το κ…ομπολόι !!!

Βασικά, το “ΣΑΛΟΝΟΡΕΜΠΕΤΟΚΟΣΜΕ” με ενόχλησε. Πιο πολύ απ’ όλα… Δηλαδή, επειδή εμείς δε βγάζουμε μεροκάματα από το τραγούδι, είμαστε του “σαλονιού”; Ή λάθος κατάλαβα; Ή μήπως οι επαγγελματίες είναι πιο “ρεμπέτικης νοοτροπίας” επειδή τους τα ακουμπάμε;

Συνοπτικά: Το “καλό” τραγούδι δεν έχει ανάγκη από λόγια και σωτήρες. Μόνο του επιβίωσε τόσα χρόνια, από την ίδια του τη δύναμη ! (που, ακόμα, δεν την έχουμε καταλάβει…).

Χαίρετε.

.
Πιστευω γενικα οτι επειδη η μουσικη προτιμηση (περισσοτερο απο οτιδηποτε αλλο) δεν επιβαλεται,αλλα επιλεγεται…

Και όμως η μουσική προτίμηση επιβάλεται ή χειραγωγείται ο κόσμος προς συγκεκριμένα ακούσματα.

Ανέκαθεν, αλλά πιο πολύ στην εποχή μας, λειτουργεί ένας κρατικός πολιτιστικός και ιδεολογικός μηχανισμός. Ελέγχονται τα πάντα: όλη η καλλιτεχνική παραγωγή, η καλλιτεχνική κριτική, ο αθλητισμός κλπ. Αν σκεφτούμε ότι το τραγούδι έχει μια μοναδική ευκολία στο πέρασμα ιδεολογικού μηνύματος, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί απαξιώθηκε στην εποχή μας , με αποτέλεσμα να μας πνίγουν τα σκουπίδια, σήμερα, και γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να ακούσουμε την “Ερημιά”, του Μίκη, όπως λέει και ο Άρης.
Έτσι το καλό λαϊκό τραγούδι αντικαταστάθηκε από το “λαϊκίστικο”, με τη συγκεκριμένη φτωχή θεματολογία, την τυποποιημένη μουσική φόρμα, που καθηλώνει το αισθητήριο του κοινού και το αποπροσανατολίζει από τα προβλήματα ή από τις λύσεις αυτών…
Το επιχείρημα “αυτά θέλει ο κόσμος” δεν στέκει. Το καλλιτεχνικό έργο δημιουργεί και ένα κοινό ικανό για την αισθητική απόλαυση, αλλά και για παρέμβαση των προοδευτικών εκείνων δυνάμεων που θα μας απεγκλωβίσουν από τα παραγόμενα σκουπίδια και από τους δημιουργούς τους.

Μια και το 'φερε η κουβέντα.
Στην απάντηση “αυτά θέλει ο κόσμος” τελευταία ανταπαντώ:
"Πηγαίνετε να δείτε ένα δίσκο που λέγεται “Σταυρός του νότου”. Δείτε τις πωλήσεις που έχει κάνει (και κάνει ακόμη).
Οταν ο Μικρούτσικος παρουσίασε το πόνημά του στη Lyra, ο Πατσιφάς του είπε:
“Εντάξει, καλό ακούγεται, αλλά ποιος θα αγοράσει έναν τέτοιο δίσκο;”.
Τελικά αποφάσισε να τον εκδώσει, μόνο και μόνο για να κάνει το χατήρι του Μικρούτσικου. Λέγεται ότι του είπε:
“Πάτος θα πάει, αλλά αφού το θέλεις τόσο, θα στον εκδώσω έτσι για δώρο”.
Αυτά γιατί πρέπει να πάμε και για ύπνο.

Και μια και ανέφερε ο Άρης την ΛΥΡΑ του Πατσιφά. Πολλοί από μας ίσως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει, ότι στην ουσία δεν υπάρχουν πλέον ντόπιες εταιρείες δίσκων, που ας πούμε θα ενδιαφερόντουσαν να προωθήσουν την “εθνική” μας λαϊκή μουσική. Όσες υπάρχουν, είτε είναι των καναλιών TV που προωθούν τα υποπροϊόντα που κατασκευάζουν οι ίδιοι (Fame story και τα συναφή) ή αγωνίζονται να επιβιώσουν χωρίς καμιά προβολή.

[FONT=Arial]Η βιομηχανία του θεάματος (και όχι μόνο των δίσκων) είναι πλέον πολυεθνική και ελέγχει κάθετα όλη την αλυσσίδα. Έτσι για παράδειγμα, αν δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει, η εταιρεία δίσκων Sony Music είναι μόνο ένας κρίκος της βιομηχανικής αλυσίδας της SONY, η οποία διαθέτει (κρατηθείτε!!!): μηχανήματα παραγωγής μουσικής και θεάματος (μαγνητόφωνα, ηλεκτρονικά εφφέ κτλ), στούντιο παραγωγής, εταιρείες διάθεσης, αίθουσες συναυλιών και κινηματογράφου, μηχανήματα αναπαραγωγής (CD,DVD player κτλ), ραδιόφωνα και τηλεοράσεις, πουλημένους παραγωγούς, κτλ κτλ. Δηλαδή ελέγχουν τα πάντα. Ή τουλάχιστον προσπαθούν. Και το λιγότερο που τους ενδιαφέρει (αν τους ενδιαφέρει καν δηλαδή) είναι η ποιότητα της μουσικής. Οι πολυεθνικοί γιάπηδες ξέρουν μόνο από πωλήσεις και από νούμερα. Γιατί τίποτε άλλο δεν τους κρατάει στη θέση τους.

Τουλάχιστον να είμαστε ψυλλιασμένοι για το τι συμβαίνει γύρω μας για να μπορούμε να αναζητούμε με επιμονή και με προσπάθεια, ώστε να βρίσκουμε το αξιόλογο και το διαφορετικό από αυτό το fast food που μας σερβίρουν!
Καλημέρα!
[/FONT]

Καλε μου φιλε Παναγιωτη δεν αμφισβητησα ουτε για μια στιγμη τις αγαθες σου προθεσεις και την ανησυχια σου για την πορεια του ρεμπετικου τραγουδιου που αγαπαμε ολοι εδω.Για την ιστορια να πω οτι 20-25 ετων υπηρξα επαγγελματιας,25-30 ημιεπαγγελματιας (αρπαχτες και εκδηλωσεις ξερεις…)και 30-42+ σημερα,ερασιτεχνης με πρωινη δουλεια.Αρα ουτε εγω εχω αμεσο επαγγελματικο συμφερον για να μου καταλογισει κανεις στις αποψεις μου.Ομως δεν μπορω βρε Παναγιωτη να συμμεριστω την αγωνια σου γιατι δεν νοιωθω κανενος ειδους απειλη.
Αν βεβαια ψαχνουμε τα ρεμπετικα τραγουδια και τις ρεμπετικες δημιουργιες (περιλαμβανω και τις νεοτερες ναι υπαρχουν) στα τηλεοπτικα καναλια,στα ραδιοφωνα και στις καφετεριες φυσικα και δεν προκειται να τα βρουμε και θα βιωσουμε απουσια.Ομως το ρεμπετικο ποτε δεν το ευρισκες στις πολυτελειες -καθε μορφης-,αλλα πρεπει να ψαξεις να το βρεις στους φυσικους του χωρους εκει μεσα στα ταβερνακια,στα μικρα μαγαζια αναμεσα στην βαρια μπερδεμενη μυρουδια του καπνου, της σαλατας,απο τα κεφτεδακια,του κρασιου,απο τον ιδρωτα και απο κεινο το φτηνο γυναικειο αρωμα που ποτε δεν μπορεσα να ξεχωρισω απο που ερχεται.Το ρεμπετικο ειναι ψυχη ειναι μυρουδια ειναι ηχοι και πανω απο ολα ειναι υποθεση που δεν αφορα πολλους,και στην τελικη γουσταρουμε που ειμαστε γκετο και δεν μας νοιαζει.Ο χωρος ο δικος μας παιδια ειναι “κατοχυρωμενος” και μην ανησυχειτε.Δεν θα ειμαστε και στην πριζα συνεχως,για να αντιμετωπισουμε ανεμομυλους που δεν ειναι και δικα μας φαντασματα.
Ιωαννα ,οπως ειπα και πιο πριν ,για μενα ο ρεμπετης ειναι ψυχη και τιτλος τιμης.Το υφος και ο τσαμπουκας στην απάντησή σου δειχνει οτι κατεχεις κι εσυ τον τιτλο και ισαξια βρισκεσαι μαζι μας.Οσο για το κομπολοι δεν μου φευγει για δυο πολυ σοβαρους λογους:1) Ειναι φτιαγμενο απο ρητινη ζυμωνενη με λιβανι Καιρου και αφηνει στα χερια ενα διακριτικο αρωμα.Οπως καταλαβαινεις κανει ενα καρο λεφτα και το προσεχω ιδιαιτερα,και 2) γιατι εχουνε δει τοσα πολλα τα ματια μου που δε μου κανει τιποτα εντυπωση πλεον.
Φιλοι μου θα μου ηταν εξαιρετικα ευχαριστο και χρησιμο να διαβαζα στις απαντησεις σας περα απο την κριτικη στις αποψεις μου,(που δεν διεκδικουν κανενος ειδους δικαιωση ή αποριψη καθως αποτελουν μοναχα βιωματικη εκφραση τους στο χωρο ετουτο εδω,με την ανοχη και την αγαπη σας) ,και τις δικες σας σκεψεις πανω στον βασικο προβληματισμο του Παναγιωτη στην αρχη της κουβεντας μας.