Ταμπουρομπούζουκο του Γιοβάν Τσαούς (οργανοποιός Λαζαρίδης)

Ηταν μπερντέδες δηλαδή;

Σήμερα δηλαδή όντως θα το λέγαμε ταμπουρά το όργανο και όχι μπουζούκι.

Τον ταμπουρα αυτον τον ειχε παραγγείλει ο Τσαουσης απο καποιον Λαζαριδη ,αν δεν κανω λαθος στην Αθηνα.
Προσφυγας και καλος οργανοποιός!!!
Το οργανο βρισκεται στα χερια ενος ανηψιου του στην Αθηνα!!!

Υ.Π.Διαβασα λιγο αργα το σχοlιο του colectorgram

Κυριάκος Πεσματζόγλου ή Λαζαρίδης λεγόταν ο οργανοποιός που κατασκεύαζε τα όργανα του Γιοβάν Τσαούς.
Ο ίδιος ο οργανοποιός του, το συγκεκριμένο όργανο της γνωστής φωτογραφίας που έβαλε ο Αkios, το ονομάζει “ταμπούρ”.
Θυμίζει και σάζι και ταμπουρά, πάντως.

Eχω μιλησει με τον εγγονο του Λαζαριδη και αυτος μου ειπε οτι υπαρχει το μισοφτιαγμενο ‘‘ταμπουρι’’. Συντομα θα μαθω περισσοτερα.

1 «Μου αρέσει»

Aν το θυμηθείς πάντως collectogram, ρώτησε τον εγγονό του εάν ποτέ μετανάστευσε στην Αμερική (πέριξ της Νέας Υόρκης) ο παππούς του ή εάν ζει εκεί καμιά κόρη του Λαζαρίδη. Αυτό το ρωτάω, διότι θα ήθελα να διασταυρωθούν τα λεγόμενα μιας κυρίας που είχα συναντήσει εκεί το 1998, η οποία είχε έρθει σ’ ένα μαγαζί που παίζαμε κι είχαμε χρησιμοποιήσει ως διαφημιστικό τη γνωστή πια εικόνα που παρατίθεται στο πρώτο μήνυμα του θέματος αυτού, έξαλλη διότι μας ζήτησε τα ρέστα για το πού βρήκαμε τη φωτογραφία!!! Της απαντήσαμε ότι ήταν από το διαδίκτυο. Η ίδια τότε έβγαλε από την τσάντα της μια αυθεντική φωτογραφία (την ίδια ακριβώς) και ισχυρίστηκε ότι ήταν κόρη του οργανοποιού που είχε φτιάξει το όργανο που κρατάει ο Τσαούς! Ο δε πατέρας της -όπως μας έδειξε- είναι ο δεύτερος εικονιζόμενος από δεξιά, με την τραγιάσκα. Μας είπε ότι είχε στην κατοχή της την αυθεντική φωτογραφία, διότι ο πατέρας της ήταν αυτός που παρήγγειλε τη φωτογράφιση και πλήρωσε ο ίδιος το φωτογράφο… Μάρτυρας γι’ αυτά που γράφω είναι η Ελένη Λαζάρου (τραγουδίστρια στο “Τζιβαέρι”), η οποία τότε δούλευε κι αυτή στο μαγαζί, καθώς και οι υπόλοιποι 3 μουσικοί που ήταν παρόντες στη συζήτηση (δεν τους αναφέρω διότι είναι άγνωστοι στο φόρουμ αυτό). Δεν θυμάμαι όμως καθόλου να μας ανέφερε το όνομα “Λαζαρίδη”. Είπε Πεσματζόγλου; Δυστυχώς τα στοιχεία της που μας έδωσε (όνομα και τηλέφωνο) χάθηκαν…

1 «Μου αρέσει»

Ο Κυριάκος Λαζαρίδης - Πεσματζόγλου είχε δώσει μια συνέντευξη στο “Ριζοσπάστη”, ημερομηνία 30-1-1983.
Εκεί αναφέρεται ως Λαζαρίδης μόνο, όχι με το άλλο επώνυμο (άραγε ποιο από τα δυο να είναι το κύριο :wink:
Δήλωνε πως είναι οργανοποιός από το 1917 και πως έμαθε την τέχνη αυτή από ένα θείο του στην Πρίγκηπο της Κων/πολης.

Νομιζω οτι εστελνε οργανα σε μουσικους της Αμερικης.Επισης ενας γιος του επαιζε κιθαρα και τραγουδουσε σε ενα γνωστο τριο του 50-60!Ακομα ειχε εφευρει ηλεκτρικο μπουζουκι μασιφ,χωρις σκαφος! Περισσοτερα συντομα!

1 «Μου αρέσει»

Θα ήταν πολύ σημαντικό εάν έχει να μας δόσει στοιχεία για τον παππού του. Έστω πότε και που γεννήθηκε, που έμαθε οργανοποιός κτλ. Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου στοιχεία για αυτόν τον πολύ γνωστό οργανοποιό.

Πράγματι υπάρχει αυτό το άρθρο (δεν είναι συνέντευξη) του Ριζοσπάστη που αναφέρεται στο επάγγελμα του οργανοποιού. Ο Λαζαρίδης πολύ λίγα λέει παραπάνω από αυτά που αναφέρει η Ελένη. Εκτός από τον Λαζαρίδη, είχαν επίσης πει λίγα λόγια ο Νίκος Στασινός και ο Νίκος Γέρος. Αλλά τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν στο άρθρο είναι μάλλον πενιχρά και πολύ φοβάμαι ότι δεν είναι και πολύ αξιόπιστα. Για παράδειγμα λέει ότι εκείνη την εποχή οι οργανοποιοί ήταν μόλις 10-15 άτομα όλοι και όλοι που μάλιστα “ζούν σε ένα κύκλο ερμητικά κλειστό”. Νομίζω ότι την εποχή του άρθρου ανθούσε το μπουζούκι και μόνο το εργαστήριο του Κυριάκου Μουρατίδη είχε ίσως πάνω από 10 τεχνίτες. Αν προσθέσουμε μόνο τα πολύ γνωστά εργαστήρια του Ζοζέφ, των Παναγήδων, των Τσακιριάν, των Απαρτιάν κτλ σίγουρα οι οργανοποιοί ήταν πολλοί παραπάνω από 10-15.

Και μια ταμπέλα από κιθάρα του Κ. Λαζαρίδη

Από τα σχόλια του Κουνάδη όπως αναγράφονται στο εσώφυλλο της έκδοσης του CD:

«Είχα την ευκαιρία να μελετήσω τα όργανα του Γιοβάν Τσαούς που βρίσκονται σε άριστη κατάσταση στα χέρια των απογόνων της αδελφής της γυναίκας του. Πρόκειται για 2 τρίχορδους ταμπουράδες, ο μεγάλος, με ελεύθερο μήκος χορδής 64 εκατοστά κι ο μικρός, αντίστοιχα με μήκος 52 εκ. Ενα τρίτο όργανο, μισοτελειωμένο καταστράφηκε σε κάποια μεταφορά. Πρόκειται για ιδιότυπα, από μορφολογική άποψη, όργανα και έχουν κατασκευαστεί από το γνωστό οργανοποιό του Πειραιά Κυριάκο Πεσμαζόγλου ή Λαζαρίδη, κατά πάσα πιθανότητα αντίγραφα προτοτύπων (sic) που πρέπει να έφερε ο Γ.Τ. από τη Μ. Ασία. (…) Όσον αφορά στη μορφή (…) διατηρούν το σχήμα του ταμπουρά που συναντάμε σε γκραβούρες, πίνακες ζωγραφικής (…) του 17ου και 18ου και 19ου αιώνα. Το πιό ενδιαφέρον, -κατασκευαστικά- στοιχείο είναι το κούφιο μπράτσο, που αποτελεί συνέχεια του σκάφους. Στο τελείωμα του σκάφους έχουμε την πύκνωση στις ντούγιες, ένα διακοσμητικό συνδετικό και εν συνεχεία τις ντούγιες του μπράτσου. Έχει οκτώ κλειδιά από σκληρό ξύλο μέσα από το οποίο περνάν κοκκάλινα στριφτάρια. Στις άκρες είναι γραμμένο το όνομά του με κοκκάλινα γράμματα (ΤΣΑΒΟΥΣ και Ι. ΤΣ.). Το κούφιο μπράτσο ελαφρύνει πολύ το όργανο, ενώ η συνέχεια σκάφους-μπράτσου, διευκολύνει την κίνηση του αριστερού χεριού στις υψηλές νότες. (…) Όσον αφορά στο μεγάλο όργανο (…), ακολουθεί με ακρίβεια τα διαστήματα του προπολεμικού σαζ-μπαγλαμά που κατασκεύαζαν στην Τουρκία, όπου γίνεται χρήση των γνωστών διαστημάτων της μονοφωνικής μουσικής, 9/8, 10/9 (επόγδοος και επιένατος τόνος) και 16/15 ή 256/243 για τα ημιτόνια, με 5 σημεία ενδιάμεσης παρέμβασης στα διαστήματα του τόνου. (…) Το 2ο όργανο (…) ακολουθεί τα διαστήματα του τουρκικού σαζ-τζουρά, με μικρολάθη στις τοποθετήσεις των τάστων που οφείλονται μάλλον στον κατασκευαστή. Είναι φανερό ότι τα όργανα αυτά δεν ήταν δυνατόν να έλθουν σε ταυτοφωνία με τα μπουζούκια και τους μπαγλαμάδες (…) που ήταν χωρισμένα για να παίζουν συγκερασμένα διαστήματα. Αυτός είναι και ο κυριώτερος λόγος που ο Γιοβάν Τσαούς περιγράφεται πάντα να παίζει μόνος. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ»

1 «Μου αρέσει»

Αγαπητἐ Παναγιώτη, θα ήταν πάρα πολύ ωραίο εάν θες και μπορείς να βλέπαμε ολόκληρη την κιθάρα του Λαζαρίδη. Είναι κλασσική ή λαϊκἠ?

Αγαπητοί μου φίλοι, αγαπητή Ελένη, αγαπητέ Νίκο,
Θαύμα αισθητικής το όργανο αυτό και με ουράνιο ηχόχρωμα. Δίνω χίλια μπράβο στον αγαπητό συνάδελφο και φίλο τον Ισίδωρο για την εξαιρετική προσπάθεια του. Πολύ θα ήθελα να πιάσω και να παίξω με ένα απο αυτά τα όργανα του Ισίδωρου.
Έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου να φτιάξω ένα τέτοιο όργανο. Θα το κάνω στα σίγουρα. Θα πειραματισθώ με το κούφιο μπράτσο και τις συμπαθητικές χορδές. Η ώρα είναι κοντά .
Γειά χαρά σε όλους και καλές γιορτές!

Μπάμπη, η κιθάρα ήταν ακουστική και μάλιστα με cutaway. Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί λαϊκή. Την είδα σε οργανοποιείο όπου μάλλον είχε πάει για επισκευή.

Aν και εχειπερασει πολυ καιρος τωρα το ειδα.

Προς Μητσο
Δεν ξερω τι εννοουσε η κυρια και αν ελεγε για καποιον αλλον στην φωτο και ειχε μπερδευτει ομως εδω εχει γινει λαθος.
Ο δευτερος με την τραγιασκα απο δεξια ειναι ο Μεγαλος χορευτης της Σαλαμινας Βαγγελης Λαθουρης.Μεγας μερακλης, ειχε Ταβερνα στην Σαλαμινα ,που την ειχε απο τον πατερα του και απο εκει οπως μου ειχε πει ο συγχωρεμενος περασαν ολοι απο τον 19 ο αιωνα εως αργοτερα ,ηταν μεγας γνωστης πραγματων και γνησιος μερακλης και το δε ζειμπεκικο του ηταν μνημειωδες ,τον γνωρισα σε ηλικια 90 ετων και οντως διαπιστωσα και απο τις αλλες φωτογραφιες οτι ηταν ο ιδιος ανθρωπος στην φωτογραφια
Το οργανο υπαρχει στα χερια καποιας ανηψιας του Γιοβαν νομιζω στο εξωτερικο ,θα πρεπει καποια στιγμη ο συλλογος οργανοποιοιας να αναλαβει πρωτοβουλια με σκοπο να γινει μια αντιγραφη του συγκεκριμενου οργανου που αποτελει πλεον ενα ιστορικο κομματι του πολιτισμου μας .
Ο Λαζαριδης τις παλιες ετικετες τις υπογραφε σαν Πεσματζογλου εχωντας δει οργανα του παλια θα ελεγα οτι πρεπει να θεωρηθει απο τους πρωτομαστορες του ηχου του μπουζουκιου ,αρκετα παλιοτερος απο τον ζοζεφ ,εφτιαξε μπουζουκια σε πολλους μεγαλους την δεκαετια του 30.

1 «Μου αρέσει»

Το κείμενο του Κουνάδη γράφτηκε σε μια εποχή όπου οτιδήποτε σχετικό με τα μακάμια, τα ταξίμια, τα ντουζένια και τα μικροδιαστήματα καλυπτόταν από ένα πέπλο μυθολογίας και ημιμάθειας. Θεωρητικοί της βυζαντινής ή της αρχαίας ή της δημοτικής (Σ. Καράς) μουσικής που τυχόν ήξεραν περί τίνος πρόκειται ζούσαν και κινούνταν σε διαφορετικό σύμπαν από τους ρεμπετολόγους, οι οποίοι ψάχνονταν στα σκοτάδια.
Σήμερα που αυτές οι γνώσεις είναι πολύ πιο διαδεδομένες ξέρουμε: πρώτον, ότι δεν τρέχει κάτι ιδιαίτερο που αυτά τα δύο όργανα ήταν ασυγκέραστα. Όλα τα βιολιά, κλαρίνα, λύρες, ούτια κλπ. ασυγκέραστα είναι. Δεύτερον, ότι συγκερασμένα και ασυγκέραστα όργανα μια χαρά συνεργάζονται: βιολί με κιθάρα σάμπως δεν υπάρχει σε δεκάδες ηχογραφήσεις σμυρναίικων;
Αυτό που μπέρδευε τους μπουζουξήδες και δεν μπορούσαν να παίξουν με τα όργανα του Γιοβάν Τσαούση δεν ήταν η θέση των μπερντέδων (ή τάστων, δε διευκρινίζεται) ή οι ασυγκέραστες νότες που έβγαζαν, αλλά το ότι υπήρχαν μερικοί παραπανήσιοι (Κουνάδης: με 5 σημεία ενδιάμεσης παρέμβασης στα διαστήματα του τόνου -εννοώντας όμως στα διαστήματα του ημιτονίου, αλλιώς δε σημαίνει τίποτε).
Γενικά η υπερεκτιμημένη αυτή μαρτυρία του Κουνάδη χρειάζεται τον ιερέα του Απόλλωνα να μας εξηγήσει ποια αλήθεια κρύβει ο χρησμός.
Βλ. και Μπουζουκο-ταμπουρας Τσαούς .

Σε μια συζητηση που ειχα με πολυ αξιοπιστο, διεθνως αναγνωρισμενο οργανοποιο μου ειπε οτι ο ταμπουρας του Γιοβαν Τσαους ΔΕΝ ειχε κουφιο μανικο. Εγω που ειχα αυτη την πληροφορηση (οπως και αρκετοι απο εμας νομιζω) μεσω του διαδικτυου ψιλοσαστισα, γιατι το θεωρουσα δεδομενο οτι ισχυει. Τοτε μου ειπε οτι εχει εξετασει το οργανο του Τσαους προσωπικα και δεν μπορει να καταλαβει τι οδηγησε τον Κουναδη (ετσι εμαθα και την πηγη) να θεωρησει οτι ηταν κουφιο. Στην αποκριση μου οτι το μανικο ειναι κατασκευασμενο με δουγιες, αρα απο μεσα πρεπει να ειναι κουφιο μου ειπε πως οι δουγιες υπαρχουν στο μπρατσο περισσοτερο για διακοσμητικους λογους (οτι ηταν μαλλον σκαλιστες ή φιλετα, αυτη τη στιγμη δε θυμαμαι τι ακριβως μου ειπε για την τεχνοτροπια), καθως ετσι κατασκευαζονταν παλια, με αυτο το στυλ, ταμπουραδες, λαφτες, λαουτια και ουτια. Μαλιστα ως πειστηριο μου εδειξε ενα τετοιο παλιο ουτι που ειχε για επισκευη.
Προφανως ουτε ειδικος ειμαι, ουτε οργανοποιος και το βασικοτερο δεν εχω πιασει στα χερια μου το εν λογω οργανο για να μπορω να κρινω ποια ειναι η αληθεια. Παντως δεδομενου του ειδικου βαρους που αποκτα η γνωμη ενος τετοιου οργανοποιου που εχει παραγγελιες κυριολεκτικα απο ολο τον κοσμο, θεωρησα καλο να το μοιραστω στη συζητηση.

1 «Μου αρέσει»

Δε χρειάζεται να καταλάβει (υποψιάζομαι ποιός είναι ο Μάστορας και την ίδια κουβέντα είχα μαζί του πέρσι το καλοκαίρι…χώρια που μου απομυθοποίησε την υποτιθέμενη “απουσία καλουπιού” σε κάποια όργανα). Έπειτα, και μόνο το γεγονός ότι η…κούφια(!) γνώμη προέρχεται από κάποιον άσχετο σαν τον Κουνάδη, φτάνει και περισσεύει…

1 «Μου αρέσει»

Αντουάν, βρίσκω πολύ λογικό αυτό που μας λες. Έχει ήδη συζητηθεί στο άλλο παρόμοιο θέμα. Βλ. λινκ στο #21 εδώ από πάνω. Νομίζω δε ότι η σχετική αναζήτηση / προβληματισμός κλείνει οριστικά με την παρακάτω φράση, που αντιγράφω από εκείνο το θέμα:

Πολύ σημαντικό ότι ένας οργανοποιός μελέτησε το όργανο του Τσαούση. Αλήθεια, γιατί δεν του λέτε να γράψει ένα άρθρο στην Κλίκα για το θέμα (όχι φυσικά για να την μπει στον Κουνάδη, αλλά) για να μάθουμε κι εμείς περισσότερα για το πιο ιδιαίτερο μπουζούκι της ιστορίας του ρεμπέτικου;

Νομιζω οτι θεμα μας ειναι κυριως το καθαυτο οργανο του Τσαους. Τωρα το αν ειναι γενικα δυνατον να φτιαχτει ενας ταμπουρας, ή ενα μπουζουκι με κουφιο μανικο, αυτο ειναι μαλλον διαφορετικο ζητημα, στο οποιο η απαντηση ειναι ακριβως αυτη που παραθετεις. Οτι δηλαδη, ο Παπαδαμου φτιαχνει τετοια οργανα (δεν ξερω αν ειναι ο μονος), οποτε ειναι να ηχοχρωμα που μπορουμε να εξερευνησουμε.
Παντως θα ειναι μια ωραια ρεμπετικη ιστορια αν το οργανο-προτυπο τελικα δεν εχει κουφιο μανικο, και μεσω του μυθου του, δημιουργηθηκε το νεο οργανο, με ενα διαφορετικο ηχοχρωμα.

Είστε πολύ σωστός. Είμαι η εγγονή του Κ.Λαζαρίδη - Πεσματζόγλου. Έστελνε πολλά όργανα στην Αμερική και ο γιος του που τραγουδούσε στο τρίο Ακροπόλ είναι ο πατέρας μου, ο μοναδικός γιος του που ήξερε να φτιάχνει τα όργανα του παππού.

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 21:14 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 21:05 —

Ο Κυριάκος Λαζαρίδης - Πεσματζόγλου δε μετανάστευσε ποτέ στην Αμερική και τα παιδιά του βρίσκονται όλα στην Αθήνα. Είχε στείλει όμως πολλά όργανα στην Αμερική. Το ξέρω πολύ καλά γιατί είμαι η εγγονή του.

1 «Μου αρέσει»