… και δω Κωστα συμπληρωνω , υπο μορφην ερωτησης , “γενικως και αοριστως” προς ναυτιλομενους …
σουχει λαχει σουχει λαχει
να σε κυνηγαει “σιλαχι”
που το επιασε συναχι
και την εχει οση λαχει ???:092:
Κάπου είχα διαβάσει ότι το τραγούδι γράφτηκε όταν ο Μπάτης ως γιατρός “μαστούρωσε” το μουλάρι ενός Κρητικού κτλ κτλ (η γνωστή ιστορία που, λέει, στο τέλος ότι τους κυνηγούσαν οι κρητικοί να τους δείρουν)…
Πάντως πιθανόν να την πάθεις από σιλάχι άρα θα σου πονέσει το στομάχι, πιθανόν και να την φάς από ζωνάρι “βλάχου” που σε κυνηγάει να σου τις βρέξει…
Ρε παιδιά, είναι πάρα πολύ απλό: να πείτε στον Μπαμπινιώτη πως, εκτός από τους κουμπουροφόρους (και βεβαίως και τους Ζεϊμπέκους που “του ξέφυγαν”), σελάχι είχαν και οι “βλάχοι”, οι χωριάτες δηλαδή, όχι βέβαια δερμάτινο αλλά υφαντό, που έμπαινε στη ράχη του ζώου φορετά, κάτω απ’ το σαμάρι,ώστε να κρέμονται δύο θήκες δεξιά και αριστερά στις οποίες έβαζαν το προσφάϊ τους και μικροαντικείμενα. Το “αξξεσουάρ” αυτό για πολλούς χαρακτηρίζει τον “βλάχο”. Φυσικά, τα υπόλοιπα στιχάκια είναι συρραφή χωρίς κεντρικό νόημα. Κάτι όμως έχω στο μυαλό μου (Παπαϊωάννου; Κουνάδης; πριν δεκαετίες στο ραδιόφωνο) όπου, λέει, ο Μπάτης έφαγε ξύλο σε ένα χωριό όπου παρίστανε τον οδοντογιατρό, όπως συνήθιζε, για να τους τα παίρνει, αλλά τον πήραν χαμπάρι. Εκεί δεν υπήρχε βαπόρι να τη σκαπουλάρει, όπως στην Κρήτη…
Χμ… Κοίτα να δεις που κάτι πάει να βγει εδώ.
Το στιχάκι λέει:
Σου 'χει λάχει σού ‘χει λάχει να τη φας απ’ το σιλάχι
τίποτις για να μη λάχει να σε πιάσει το στομάχι
σου 'χει λάχει, σου 'χει λάχει να σε πιάσει το στομάχι
Ετσι λοιπόν, ο Μπάτης λέει “να τη φας από το σιλάχι” και όχι “επειδή έφαγες σαλάχι”. Μετά λέει, τίποτις για να μη λάχει να σε πιάσει το στομάχι, δηλαδή να κάνεις το ψόφιο κοριό! Οτι δήθεν πονάει το στομάχι σου για μην συμβεί (λάχει) τίποτα περισσότερο, δηλαδή να μη συνεχιστεί το αλύπητο ξύλο.
Μετά από τόσα χρόνια που το θεωρούσαμε σουρεαλιστικό, τελικά, κάτι μπορεί να ήθελε να πει ο μακαρίτης Μπάτης.
Αρα μένει να μάθουμε αν προπολεμικά ήταν σύνηθες το να βγάζει κάποιος το σιλάχι και να βαράει αλύπητα. Το κάποιος, εδώ μάλλον είναι ο βλάχος (= “μπάτσος” για εκείνη την εποχή) του επόμενου δίστιχου, που είναι και της ίδιας “σου 'χει λάχει”-στιχουργικής:
Ωχ να σε κυνηγούν οι βλάχοι και να χάσεις και τ’ αυλάκι,
σου 'χει λάχει, σου 'χει λάχει να σε κυνηγούν οι βλάχοι
Εύγε babis και Δημήτρη που το μυριστήκατε.
Νίκο, γράφαμε ταυτόχρονα. Νομίζω ότι “βλάχοι” στη πειραιώτικη γλώσσα ήταν οι “μπάτσοι” λόγω… στατιστικής, καθότι οι περισσότεροι αστυφύλακες είχαν σχετική καταγωγή.
Επίσης, πιστεύω ότι κάτω απ’ το παραπάνω πρίσμα, οι στίχοι βγάζουν κάποιο νόημα. Απαριθμώντας α, β, γ… τους στίχους έχουμε και λέμε:
(α) Ξύλο απ’ τους (β) μπάτσους γιατί πήγε στην (γ) Αγια Μαρίνα για την αγαπητικιά όπου μπορεί να πέσανε και (δ) μαχαιριές και στο τέλος (ε) “άλλα λόγια να αγαπιόμαστε”.
Υπενθυμίζω τους στίχους όπως τους θυμάμαι:
Αχ, σούχει λάχει…
σού ‘χει λάχει,
ε, ρε να το φας απ’ το σιλάχι
ωχ, να το φας απ’ το σιλάχι (<– το ξαναλέει καθαρά εδώ)
αχ, τιποτις για να μη λάχει
ως τίποτις για να μη λάχει
ε, ρε να σε πιάσει - αχ - το στομάχι
ε, ρε σουχει λάχει, σούχει λάχει
αχ - να σε πιάσει το στομάχι.
Ωχ να σε κυνηγούν οι βλάχοι
αχ και να χάσεις και τ’ αυλάκι
ε, ρε σουχει λάχει, σούχει λάχει
αχ, να σε κυνηγούν οι βλάχοι
Κάτω στην Αγια Μαρίνααα- αχ,
κάτου στην Αγιαμαρίνα
αχ, τάχω ψήσει με μια φίνα.
Αχ, παναγιά μου, ωχ δώστου - δώστου
αχ, παναγιά μου δώστου - δώστου
αχ μαχαιριές και 'γω γιατρός του
Ωχ μου παρήγγειλε τ’ αηδόνι
αχ, μου παρήγγειλε τ’ αηδόνι
αντε με το πετροχιλιδόνι
Αχά! γι αυτό ακούγοντας το τραγούδι, πάντα μου ερχόταν στο νου κυνηγητό ή τσακωμός, ποτέ όμως ψάρι…
να βρούμε και για το “και να χάσεις και τ’ αυλάκι” τώρα τίποτα…
μπράβο παιδιά, να δείτε μέχρι το βράδυ θα έχει διελευκανθεί η υπόθεση, ή τουλάχιστον θα έχει μειωθεί ο σουρεαλισμός (ή θα τον έχουμε μειώσει τεχνητά νομίζοντας ότι βρήκαμε μιαν άκρη??)
αν και δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες, οπότε πολλά μοιάζουν ταιριαστά…σίγουρα υπάρχει κάποιο γεγονός πάντως…τώρα τα υπόλοιπα στιχάκια ίσως μπήκαν μόνο και μόνο για να συμπληρωθεί το τραγούδι…
όπως στις παλιές ταινίες, όταν δεν υπήρχε μοντάζ και υπήρχε “κενό” ανάμεσα στις σκηνές, βάζαν μία γάτα να περπατάει…
Γιατί να μην ήταν σύνηθες να χτυπάν με το “σιλάχι”? πολύ πιθανό φαίνεται…
Το κυνήγημα από αστυνομικούς ο Μπάτης, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, το ένοιωθε στο πετσί του συχνότατα και το έχει περιγράψει άπειρες φορές (μετά, πάντως, την ηχογράφηση με το σιλάχι). Δεν νομίζω πως αν ήθελε, σε αυτόν τον πρώτο του δίσκο, να περιγράψει τέτοιο κυνήγημα θα ξεκίναγε με τη φράση –Σού ΄χει λάχει; αφού ούτε εκείνος, ούτε οι φίλοι (στους οποίους απευθύνεται) δεν το είχαν για κάτι παράξενο ή σπάνιο, το κρυφτούλι με τους αστυνομικούς.
Δεύτερον, οι αστυνομικοί δεν διέθεταν σελάχι, δερμάτινο ή όχι, και είχαν αποτελεσματικότερους τρόπους να χτυπάνε. Καλύτερα να ψάξουμε για την ιστορία που αμυδρά θυμάμαι, γιατί με υποθέσεις και τη φαντασία μας να οργιάζει, άκρη δεν βρίσκεται. Αν, μάλιστα, αρχίσουμε να παίρνουμε στα σοβαρά και τα τοπωνύμια, τις παραγγελιές αηδονιών και πετροχηλιδονιών κλπ. ε τότε, ζήτω που καήκαμε…
Εγώ δεν το ξέρω από τον μπαμπινιώτη, το φοράμε στα πανηγύρια όταν …φουστανελιαζόμαστε!!!
Όσο για το ξύλο που έφαγε ο μπάτης, αν θυμάμαι καλά, πρέπει να ήταν κάπου στην κόρινθο.
χμμμ… το “αυλάκι” δεν είναι σήμα κατατεθέν για το διαχωρισμό Στερεάς-Πελοποννήσου? (πάνω-κάτω απ’ τ’ αυλακι)
ο ισθμός της Κορίνθου δηλαδή…
“να χεις χάσει και τ’ αυλάκι”…να χεις ξεπεράσει και την Κόρινθο, να σε κυνηγάν ακόμα…ξέρω γω, κάτι κολλάει…
Προφανώς κάτι κολλάει εδώ…
Το άλλο είναι ότι ο Μπάτης δεν μας είχε συνηθίσει σε στιχουργικές λαμογιές.
Δηλαδή στεγνές και χωρίς συνοχή συρραφές αδέσποτων στίχων.
Γιατί να το κάνει στο “Σου 'χει λάχει”;
Και γιατί δεν συνέχισε την ίδια… συρραφολογία στα επόμενα δεκατέσσερα (ή όσα είναι) τραγούδια με την υπογραφή του;
Τη συγκεκριμένη ιστορία την ξέρω. Λογικά την έχω διαβάσει στο Σχορέλη ή στον Πετρόπουλο. Τις απόκριες την άκουσα και απ’ τα FM κάπου στα Τέμπη προς έκπληξη του συνοδηγού μου!
Λοιπόν ήμουνα σίγουρος ότι θα βγάζαμε κάποια άκρη! Συμφωνώ ότι κάτι πρέπει να ήθελε να πει, δεν μπορεί να ηχογράφησε ως πρώτο του τραγούδι κάτι με τυχαίους στίχους.
Βλάχοι είναι όντως οι μπάτσοι και μάλιστα έτσι έλεγαν ειδικά αυτούς της Χωροφυλακής (κάπου το έχω διαβάσει αλλά δυστυχώς δε θυμάμαι πού).
Οπότε αν η ιστορία που λέτε έγινε στην Κόρινθο όπου υπήρχε χωροφυλακή, όλα δένουν, μαζί και τ’ αυλάκι!
Τώρα το “σου 'χει λάχει” φαντάζομαι θα το λέει ειρωνικά/κοροιδευτικά ακριβώς γιατί ήταν σύνηθες το φαινόμενο :090: Άλλωστε ο Μπάτης δεν ήταν ο “κωμικός” της παρέας;
Εκτός βέβαια αν τα στιχάκια τα έγραφε μες την γλυκιά μαστούρα του, οπότε… :127:
ps. Kostas™ αν τυχόν εντοπίσεις την ιστορία κάπου στα βιβλία που αναφέρεις πες μας λεπτομέρειες…
Το δερματινο σελαχι η το υφασματινο ζωναρι ηταν ταυτοχρονα και πορτοφολι οπου εβαζαν μικροαντικειμενα και λεφτα…αρα το ‘‘να το φας απ’το σελαχι’’ πιθανοτατα
εννοει το κλεψιμο χρηματων η και πουγκιου-πορτοφολιου απο το ζωναρι και ως επακολουθο να εχει το κυνηγητο απο τους ‘‘βλαχους’’!!!
Μια και το είδα πολύ αργοπορημένα,ας αναφέρουμε ότι εκείνη την εποχή,κάποιοι από τους χωροφύλακες, και τους παιδονόμους (είχαμε και τέτοιους) συνήθιζαν αντί μαστιγίου, να κρατούν ουρά άγριου σαλαχιού.Τα προμηθεύονταν από την ψαρόσκαλα,και τα χρησιμοποιούσαν άνθρωποι φημισμένοι για την βαναυσότητά τους. Είναι γνωστό ότι το άγριο σαλάχι έχει ως όπλο την ουρά του , που είναι μακριά σε σχέση με το ήμερο, - που είναι κοντή - και γεμάτη αγκάθια μεγάλα και μικρά.Το χτύπημα με σαλαχοουρά είναι εξαιρετικά οδυνηρό,τα δε τραύματα που αφήνει είναι χειρότερα του μαστιγίου και “θρέφουν” μετά από πολύ καιρό.Προφανώς εκεί αναφέρεται ο ΜΠΑΤΗΣ.
" Και να χασεις και τ’αυλακι" ή " Και να χασεις και ταβλακι"; 
Θελετε κι εξηγηση;…Δηλαδη να εχουν παει ολα τοσο στραβα και μεσα σ’ολα να χασεις και στο ταβλι
Μπορει να θελει να πει κατι αυτο το τραγουδι;…Οι εικασιες των προλαλησαντων σε ενα βαθμο ειναι ικανοποιητικες αλλα απ’την αλλη να…αν θες ντε και καλα να εξηγησεις κατι,ξεκινας και συνδεεις και…και…και…και εντελει μποριε και τιποτε να μην ισχυει!
ΥΓ-Δεν εννοω οτι κακως γινεται προσπαθεια εμρηνειας:)
Νομίζω ότι το καλό με αυτό το topic, δεν είναι το ότι πλησιάσαμε το νόημα του τραγουδιού του Μπάτη…που μπορεί εξάλλλου να είναι απλά εικασίες και να πρόκειται για ασύνδετα μεταξύ τους στιχάκια (αν και εγώ είμαι της άποψης ότι ισχύει η θεώρηση αυτή που κάναμε, σε ένα βαθμό…)
Η ουσία όμως είναι αλλού:ότι με αφορμή το ψάξιμο των στίχων, μάθαμε ιστορίες για τη ζωή του Μπάτη και για “άγνωστες λέξεις” του τραγουδιού (σιλάχι κτλ)
Έχω την αμυδρά υποψία πως μάλλον συρραφή δίστιχων έκανε ο Μπάτης στο “Σου’χει λάχει”.
Μια και συζητάμε, με την ευκαιρία αυτή για τη ζωή του Μπάτη, ένα απόσπασμα από το βιβλίο
“Όταν η λήγουσα είναι μακρά”, βιογραφία του Γιώργη Μουφλουζέλη από το Φώτη Μεσθεναίο.
[i]"Μια φορά πιάσανε τον Μπάτη με το ναργιλέ, με τα σέα και τα μέα…
Και τον πήγαν για το αυτόφωρο.
Κοιμήθηκε λοιπόν το βράδυ στο τμήμα και το πρωί τον βγάλανε στο δικαστήριο.
Φωνάζει λοιπόν ο πρόεδρος:
- «Ζωρζ Μπατές.» (Είχε το όνομά του τυπωμένο σε γαλλικές κάρτες…)
- “Παρών”!
- “Εδώ” , λέει, “δικά σου είναι αυτά”;
- “Κύριε Πρόεδρε, μέχρι στιγμής ήταν δικά μου.
Τώρα, κύριε Πρόεδρε, τα εξορκίζω, τα εξορκίζω”.
Κι έφευγε πίσω πίσω.
“Τα εξορκίζω”.
Και σηκώθηκε λοιπόν και βγήκε κι έφυγε από το δικαστήριο! Κι εν τέλει δεν τον βάλανε μέσα.
Γελάγανε κι αυτοί, τι να κάνουνε;
…Ήταν ένας πολύ ωραίος άνθρωπος ο Μπάτης.
Από τον Πειραιά ήτανε.
Και είχε χωρίσει με τη γυναίκα του.
Είχε και μια κόρη. Ουδέποτε έκανε συζήτηση ούτε για κόρη ούτε για οικογένεια.
Τον Μπάτη άμα πήγαινες και τον έλεγες δώσε μου δέκα φράγκα, θα στα έδινε.
Άσχετο αν πέθανε φτωχός. Άλλη δουλειά αυτή.
[u]Άσημος δεν πέθανε ο Μπάτης".[/u]
[/i]
Να επαυξήσω και εγώ την αμυδρά υποψία της Ελένης, αναβαθμίζοντάς την σε «στατιστική βεβαιότητα», αν ισχύει ο «όρος» που μόλις κατασκεύασα: η παράδοση της συρραφής αδέσποτων δίστιχων, συχνότατα τελείως άσχετων μεταξύ τους όσον αφορά τη θεματική του καθενός, άνθισε σε ολόκληρο τον ελληνόφωνο χώρο καθʼ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα και μέσα στον 20ό, όπως αποδεικνύουν εκατοντάδες δίστιχα σε συλλογές, ξεκινώντας από τον Φωριέλ (αρχές 19ου). Ειδικά στη Μικρασία, που επηρέαζε και ολόκληρο το Αιγαίο και τις ανατολικές ακτές της Ελλάδας (Μέθανα, Πειραιάς κλπ.) η συνήθεια αυτή ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη.
Ο Μπάτης, ως γνήσιο τέκνο της λαϊκής παράδοσης, δεν έκανε τίποτα άλλο παρά ό τι ήδη συνέβαινε γύρω του επί γενεές ολόκληρες. Είμαι σίγουρος πως, αν το «Σου ΄χει λάχει» είχε ηχογραφηθεί ένα - δυο μήνες νωρίτερα ή αργότερα, πιθανόν να είχε άλλους στίχους ή σε διαφορετική σειρά μεταξύ τους.
Κατόπιν αυτών, έχω την εντύπωση ότι επίμονες αναζητήσεις υποβοηθούμενες από ουρές σαλαχιών, βλάχους, παρτίδες ταβλιού, αυθόρμητες συνειρμικές ερμηνείες παρηχήσεων και οτιδήποτε άλλο, δεν οδηγούν σε αξιόπιστα συμπεράσματα.
Ας πω κι εγώ μία εκδοχή ακόμα.
Τα σε(ι)λάχια ήταν δερμάτινα και έδεναν όπως οι ζώνες σήμερα, με αγκράφα. Πολλές φορές, αν όχι πάντα, η λουρίδα ήταν μεγαλύτερη της περιφέρειας του άντρα που το φορούσε. Επομένως, μήπως εννοεί ότι αυτή την λουρίδα την χρησιμοποιούσαν και σαν βίτσα;
Με ολο το σεβασμο , εαν τελειωσατε με το “σαλαχι” και το τι σημαινει , αξιζει , ανοιγοντας καποιος Συντονιστης μας
νεο τοπικ , να ασχοληθουμε και να σχολιασουμε το βιντεακι του φιλου μας voreioanatolikou με τον Φουσταλιερη …
Δεν γνωριζω ποσοι απο εσας το ειδατε και δεν ειναι αυτο το ζητουμενο , διοτι οπως ειπε και ο φιλος μας το εβαλε
“ετεροχρονισμενα” εδω μεσα , αλλα , ανεξαρτητα αυτου , κατα την ταπεινη μου γνωμη παρουσιαζει ενδιαφερον
ευχαριστω πολυ …
να το συνεχισουμε αυτο 11 χρονια μετα η οχι…?