Θα μπορούσατε να μας τα διαθέσετε όπως τα παραπάνω; Ίσως κάποια να υπάρχουν σε άλλες συλλογές, αλλά οι παραλλαγές σε λέξεις παίζουν μεγάλο ρόλο στη χρονολόγηση και σημασιολογία του τραγουδιού.
1 «Μου αρέσει»
Εννοείται Νίκο. Αργότερα όμως. Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να τα μετατρέψω σε jpeg αρχεία.
Μετά από ανταλλαγή δύο-τριών μηνυμάτων ας μιλάμε στον ενικό 
Σε ευχαριστώ πολύ Φώτη , είναι πολύτιμα τα αρχεία σου.
1 «Μου αρέσει»
Από το σημείο που τελειώνει η αφήγηση και αρχίζουν τα καθαυτού Εκατόλογα:
Οι στίχοι δεν είναι οι ίδιοι, εκτός από το Ένα, το Τέσσερα, το Οχτώ και εν μέρει το Δέκα. Ωστόσο αυτό που λέει ο τραγουδιστής στο Δέκα (…κι όταν θα φτάσω στα εκατό εσέ θα 'χω γυναίκα) βγάζει νόημα μόνο σε συσχετισμό με το παραλειπόμενο από την ηχογράφηση κείμενο, που βλέπουμε στο έντυπο, άρα είναι πιθανόν το ηχογραφημένο απόσπασμα να προέρχεται από το έντυπο τραγούδι.
Σε κάθε νούμερο μάλλον ο καθένας ταιριάζει ό,τι μαντινάδα θέλει, αν και μερικές έχουν περισσότερο νόημα από άλλες (π.χ. άλλο εννιά μήνες μ’ εβάσταξε η έρημή μου μάνα, κάτι που έχει αποκλειστική σύνδεση με τον αριθμό 9, κι άλλο εφτά μαχαίρια δαμασκιά, που θα μπορούσαν εξίσου καλά να είναι και πέντε και έξι και οσαδήποτε).
Προφανώς δεν ενημερώνω τον Νίκο, αφού …ο ίδιος το ανέβασε!
1 «Μου αρέσει»
Ναι υπάρχουν πολλές παραλλαγές στους στίχους, αυτή που εχω ανεβάσει ειναι ή Καρπάθικη Σούστα από τις Καλυθιές στις οποίες κόλλησαν τα εκατόλογα…τα εκατόλογα ωστόσο είναι δημοτικό ποίημα που ο οποιοσδήποτε μπορεί να βάλει το λιθαράκι του, εφόσον είναι κοινώς αποδεκτό.
Τραγούδια τέτοια, με δίστιχα χωρίς ιδιαίτερη συνέχεια μεταξύ τους που όμως το καθένα αναφέρει ένα νούμερο, υπάρχουν και αυτόνομα. Και παιδικά. Όπως επίσης και Αλφαβητάρια (κάθε στίχος ένα γράμμα).
Μάλιστα σαν το λογοπαίγνιο με το 9 (νοιάζεσαι κόρη νοιάζεσαι πότε θα βλοηθούμε) έχω δει παρόμοια και σε Αλφαβητάρια (Έψιλον: έ, ψηλό μου κυπαρίσσι).
Το πλήρες εκτενέστατο τραγούδι που παραθέτει ο Φώτης φαντάζομαι ότι δε θα τραγουδιόταν σε ρυθμό σούστας, μου φαίνεται αρκετά ασυνήθιστη για αφηγηματικό (παρόλο που ο γρήγορος ρυθμός θα το κάνει να μην κρατάει άπειρες ώρες - αλλά στα παλιά δημοτικά η συντομία δεν ήταν σημαντικό προτέρημα).
Εντωμεταξύ, παρατηρεί κανείς πολλά μοτίβα κοινά με άλλα τραγούδια, ενδεικτικά:
-παπάς την είδε κι έσφαλε κλπ.: από την παραλογή της Κουμπάρας που έγινε νύφη.
-το μοτίβο με το ρούχο που σκίζεται από ατύχημα και φανερώνει το βυζί της: από το τραγούδι με τη λυγερή που ντύνεται άντρας και βγαίνει στον πόλεμο.
Συμβαίνει σε πολλά τραγούδια. Κάποια μάλιστα είναι τόσο μπερδεμένα που ουσιαστικά πρόκειται για διαφορετική ιστορία.
Π.χ θα βρούμε στο τραγούδι του πραματευτή, “μηλιά χουμε στο κήπο μας και κλίμα στην αυλή μας” και θα το συναντήσουμε σε πάρα πολλές παραλογές στη Ρόδο. Κάποια μάλιστα έχουν και στροφές που πρόσθεσαν οι τραγουδιστές,
π.χ Ο πραματευτής,
" Γιάε κακό συνήθειο που το 'χουσι οι κλέφτες, πρώτα να σε σκοτώνουνε κι ύστερα σε ρωτούσι."
Γενικά, από αυτά που έχω δει, υπάρχει πάρα πολύ υλικό, το οποίο δεν έχει ερμηνευτεί, αλλά και άγνωστο, μεσαιωνικά ποιήματα της Λυγερής, το Θανατικόν τη Ρόδου, κλπ τα οποία είναι και η πηγή πολλών στίχων τραγουδιών μα και σκοπών.
Π.χ είχα διαβάσει σε ένα από τα δύο ποιήματα, μου διαφεύγει ποιο,
“Ποιος είδε πράσινο δεντρί…”, Και ήταν ο αντιπατητης Καρπάθου.
Εγώ το γνωρίζω κυρίως από τον Γυρισμό του ξενιτεμένου (έχεις μηλιά στον κήπο σου…), στο πρώτο από τα τρία στάδια της αναγνώρισης του συζύγου από τη σύζυγο. Στον Πραματευτή υπάρχει αναγνώριση αδελφών, οπότε να υποθέσω ότι πάλι εκεί ανήκει ο στίχος; Και στις άλλες παραλογές, πάλι το ίδιο;
Ορισμένα τέτοια μοτίβα είναι πολύ διαδεδομένα και δεν έχει νόημα να ψάξει κανείς σε ποιο τραγούδι είναι πρωτότυπα και σε ποιο δάνεια. Άλλες φορές όμως έχουμε όχι μοτίβα αλλά ολόκληρα αποσπάσματα υπόθεσης κοινά, κι εκεί συχνά πρόκειται απλώς για συμπιλήματα, δηλαδή κάποιος παρασύρθηκε από έναν κοινό ή παρόμοιο στίχο, ή από κοινό μέτρο όταν είναι όχι 15σύλλαβο αλλά κάτι πιο σπάνιο, και πήγε σε άλλο τραγούδι, και αυτή η υβριδική παραλλαγή σταδιακά καθιερώθηκε.
Για το τραγούδι όπου ανήκει το «πράσινο δεντρί» είναμε κάνει κάποτε παλιά μια συζήτηση. Τείνω να πιστέψω ότι υπάρχει στην ουσία ένα και μόνο τραγούδι, με πολλές διαφπρετικές αρχές.
Πάντως υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι πολλά μεσαιωνικά τραγούδια των Δωδεκανήσων (γιατί περί αυτών μπορώ να εκφέρω γνώμη) προέρχονται από ένα έργο, είτε θεατρικό, είτε ποίημα κλπ. Πρώτος που το υπονόησε ήταν ο Baud Bovy αναλύωντας τη συγγένεια των σκοπών μεταξύ Ρόδου, Καρπάθου, Σύμης, Χάλκης, Κάσου, Καλύμνου κλπ. Συγκεκριμένα είπε ξεκάθαρα ότι θεωρεί ότι ο αρχαγγελιτικος, ο καλαδερφιστικος και ο σκοπός τω κλαδιω, προέρχονται από μια ίδια μελωδία.
Να ενημερώσω τον Νίκο και τον Περικλή, ότι έχουν βρεθεί και άλλα δημοτικά της Ρόδου από την συλλογή Γνεύτου. Μόνο που δεν προέρχονται από εφημερίδες της περίοδο 1907-1909 αλλά από το 1926.
Μέσα στο Σαββατοκύριακο (ή και σήμερα) θα ανέβουν.
Αυτά είναι:
-
Ο Ντροπιάρης
-
Ο Πνευματικός
-
Η Ερωτευμένη
-
Το Στοίχημα
-
Νανουρίσματα
-
Η Μηλιά
-
Το Πότισμα των λουλουδιών
Γενικά, η συλλογή Γνεύτου είναι γνωστή στους ερευνητές.
Δεν το ήξερα Νίκο. Καλά έκανες και μου το είπες για να μην ανεβάζω γνωστά ήδη πράγματα.
Α, όχι Φώτη, εσύ θα συνεχίσεις να ανεβάζεις ό,τι θεωρείς ενδιαφέρον. Οι αναγνώστες του φόρουμ δεν είμαστε ερευνητές του δημοτικού τραγουδιού!
Γνευτός (οξύτονο), νομίζω.
1 «Μου αρέσει»
Γνευτός βεβαίως, λάθος μου.
1 «Μου αρέσει»
Οκ Νίκο. Νόμιζα ότι είναι κάπου online διαθέσιμη.
Είμαι σίγουρος ότι αρκετά από αυτά υπάρχουν με άλλο όνομα. Ωστόσο αυτό που με ενδιαφέρει είναι οι διαφορές στις λέξεις, κυρίως…