Ψάχνω ένα cd με τίτλο: “Ρωμαίικη Παράδοσις”.Γνωρίζω μόνο ότι ένα τουλάχιστον τραγούδι ερμηνεύει ο Νικόλαος Τυροβόλης.Μπορεί να με βοηθήσει κάποιος να το βρω?Ακολουθεί ένα τραγούδει με τον Νικόλαο Τυροβόλη.
λοιπόν υπαρχει κατηγορία (είδος που δεν γνώριζα και ειναι κατηγορία απο μονο του) παραδοσιακών τραγουδιων, που τα λεν οι ψάλτες, τα επονομαζόμενα Ψαλτοτράγουδα.
να θυμηθούμε οτι αρκετοί λαϊκοί και παραδοσιακοί τραγουδιστές, ηταν και ψάλτες.
Στελλάκης, Περδικόπουλος, Καλυβόπουλος και τόσοι αλλοι…
το cd αυτο, ισως κυκλοφόρησε μαζί με κάποιο έντυπο.
η ιστοσελίδα που επισυνάπτω, εχει στο μενού και την κατηγορία “ψαλτοτράγουδα”.
Υπάρχουν αρκετά στο ΥΤ για τον ψάλτη - τραγουδιστή Νικόλαο Τυροβόλη.
Ενδιαφέρουσα σελίδα για την κατηγορία αυτη, με πληροφορίες για σχετικές συλλογές.
«Ψαλτοτράγουδα» έλεγαν τα τραγούδια που τραγουδιούνται σαν να ήταν ψαλμωδίες, σε οποιαδήποτε μουσικολογική κατηγορία και να ανήκαν. Βεβαίως και ήταν και ψάλτες ο Νούρος και τόσο πολλοί άλλοι, αλλά συγχρόνως ήταν και τραγουδιστές. Σε «ψαλτικό ύφος» τραγούδαγαν κάποιοι ψάλτες που δεν έβλεπαν τις διαφορές μεταξύ ψαλμωδίας και τραγουδίσματος.
1 «Μου αρέσει»
Όλα τα τραγούδια που μπορούν να αποδοθούν με ψαλτικό ύφος, ονομάζονται ψαλτιτράγουδα.Κάποια πιο εύκολα,όπως " του Βοσπόρου τα αγιονέρια",ή το “κυρ Κωστάκη έλα κοντά”,καυ κάποια πιο σπαιτητικά όπως εδώ.
Κάθε τραγούδι μπορεί να αποδοθεί σε ψαλτικό ύφος. Τα ψαλτοτράγουδα θα έλεγα ότι τα αντιλαμβάνομαι ως εκείνα που το ψαλτικό ύφος προκύπτει από την ίδια τους τη μελωδία, κι όχι κατά τύχη όταν κάποιος ψέλνει αντί να τραγουδάει.
Οπότε, δεν ξέρω αν θα έβαζα εδώ τον κυρ Κωστάκη ή ακόμη και το Ανεστάκι. Θα σκεφτόμουν πιο πολύ αργά, άρρυθμα τραγούδια, με πολλά μελίσματα (μέλισμα = πολλές νότες στην ίδια συλλαβή) και με σχετικώς έκδηλα τα χαρακτηριστικά κάποιου εκκλησιαστικού Ήχου. Ας πούμε, αρκετά ψαλτοπρεπή βρίσκω πολλά αργά καθιστικά της Θράκης στη μορφή που τα παρουσίασε δισκογραφικά ο Αηδονίδης: όσο κι αν ο ίδιος δεν τραγουδάει ψέλνοντας, οι μελωδίες το 'χουν από μόνες τους.
σκεφτόμουν αυτό το υφος πρόσφατα , ποσα στοιχεία ψαλτικής έχει
(@πέπε): Μα, εκεί είναι η διαφορά: Ο Αηδονίδης ξέρει καλά πότε πρέπει να ψάλλει και πότε να τραγουδήσει.
1 «Μου αρέσει»
Καθόλου.
(@#€(&/? %& για παραγέμισμα…)
Ναι κάθε τραγούδι μπορεί να αποδοθεί με ψαλτικό ύφος,(παράδειγμα ο Γρηγόρης Νταραβάνογλου που έψαλλε την Συνεφιασμέννη Κυριακή), δεν είναι όμως η Συννεφιασμένη Κυριακήψαλτοτράγουδο. Ουσιαστικά έχεις δίκιο όταν λες ότι προκύπτει από την μελωδία κι όχι κατά τύχη.Όταν έγραψα για όλα τα τραγούδια που μπορούν να αποδοθούν με ψαλτικό ύφος, λανθασμένα δεν ανέφερα ότι πρέπει οπωσδήποτε να πατάνε στην οκτάηχο.Τυπικά τα ψαλτοτράγουδα είναι τα κοσμικά τραγούδια που λέει ο κλήρος σε μοναστήρια, και σε πανηγύρια,που σέβονται την οκτάηχο, και είναι ευπρεπή ως προς το ύφος.
Μια φορά παλιά ταξίδευα κάπου με ολονύκτικο καράβ, σε καμπίνα. Υπήρχε τότε εκείνο το παλιό σύστημα ενδοεπικοινωνίας, με μια συσκευή που μοιάζει σαν ραδιόφωνο (στα παλιά καράβια ακόμα εκεί είναι, αλλά δε χρησιμοποιείται) και έλεγε τις ανακοινώσεις.
Κάποια στιγμή μέσα στη βαθιά νύχτα και στο γλυκοΰπνι, το μηχάνημα ξυπνάει και αρχίζει να κάνει χρου-χρου. Μισοξύπνησα κι εγώ. Αρχίζει να ψέλνει. Τι διάολο γίνεται, παράκληση για να μην πνιγούμε;
Τελικά ο ψαλμός ήταν «Ολυμπί, ολυμπί, ολυμπιακέ», από κάποιον που όντως ήερε να ψέλνει: όχι απλώς είχε το ύφος και τα διαστήματα, αλλά έκανε και την ευφυέστατη μαγκιά να βάλει την ύφεση του χουζάμ στο κατά τα άλλα ματζόρε κομμάτι.
Ποτέ δεν έμαθα το βαθύτερο νόημα του γεγονότος. Μάλλον δυο ναυτικοί θα είχαν βάλει στοίχημα «κωλώνεις» - «όχι δεν κωλώνω».
Γενικά μιλώντας όμως, δεν πρόκειται για ψαλτοτράγουδο.
Ναι στην πτώση βάζει ύφεση
Ακριβές ύφος.
2 «Μου αρέσει»
Μ’ έστειλες τώρα! Πρέπει να 'ταν πριν 20 χρόνια το αυστηρά ελάχιστο, και το θυμάμαι ακριβώς -όντως αυτό ήταν!- από μία φορά που το ακουσα καθώς με ξύπναγε, και χωρίς να ξέρω ότι υπάρχει ηχογραφημένο!!!
Είπα να σχολιάσω ότι όχι, θα τα βάλει ο τραγουδιστής να πατήσουν, αλλά δεν χρειάστηκε, το εξήγησε ο Περικλής.
1 «Μου αρέσει»
Ναι ο τραγουδιστής θα το βάλει, αλλά ο ύμνος του Ολυμπιακού σαφώς δεν ανήκει στην ανατολική μουσική και σαφώς δεν είναι χουζάμ.Ο ψάλτης το μετατρέπει Αλλά έτσι έχουμε άλλο τραγούδι…
και βέβαια δεν είναι χουζάμ, αυτό δα έλειπε: σουζινάκ είναι!
(αυτό που ακούσαμε εννοω)
Και λίγο πιο σοβαρά:
Κάποτε οι Εν Χορδαίς έβγαλαν (ως παραγωγοί) ένα δίσκο με τον πολύ σημαντικό Θρακιώτη μουσικό Γιάννη Στρίκο. Ο Στρίκος, θρακιώτικη λύρα και τραγούδι, είχε καταγωγή από το Κωστή της Β. Θράκης, το χωριό των αναστενάρηδων. Κρατώντας επί δεκαετίες το πόστο του οργανοπαίχτη (μαζί με άλλους) στα αναστενάρια της Αγίας Ελένης, αναδείχτηκε σε΄έναν από τους σημανικότερους εκφραστές της κωστελήδικης παράδοσης, η οποία βέβαια δεν περιλαμβάνει μόνο τραγούδια για τ’ Αναστενάρια. Κάποια από αυτά θα τα χαρακτήριζα ψαλτοτράγουδα, παρόλο που η εκτέλεση του Στρίκου δεν έχει τίποτε το ψαλτοπρεπές ούτε στη λύρα, με το τραχύ ένρινο χρώμα της, ούτε στη φωνή που, μετά από τόσα χρόνια, θα έλεγα ότι θυμίζει λύρα. Μάλιστα, ενώ είναι αργά ελεύθερου ρυθμού τραγούδια, η λύρα λες κι έχει μια τάση να προσπαθεί να φέρει το άμετρο σε μετρημένα μέτρα - δηλαδή να συγκαλύψει τον ψαλτοπρεπή χαρακτήρα των μελωδιών.
Κι όμως, κάποια από αυτά, αν τα φανταστείς να τα ψέλνει χορός ψαλτάδων, δε θα γελάσεις όπως με τον Ολυμπιακό, δε θα μοιάζουν σαν διασκευές αλλά σαν να γράφτηκαν έτσι.
Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δε φαίνεται να ασχολήθηκε να ανεβάσει αυτά τα τραγούδια στο ΥΤ, οπότε θα αρκεστείτε στη μαρτυρία μου για το πώς μου φάνηκαν! 
Ψαλτοτράγουδα θα έλεγα και μερικά αργά της Νικήσιανης Παγγαίου, που έχω ακούσει με τον Βαγγέλη Δασκαλούδη και που επίσης δεν τα βρίσκω πουθενά, πόσο μάλλον που εδώ δε θυμάμαι και τίτλους. Θυμάμαι όμως δήλωση του Δασκαλούδη: «έχω κάνει και Βυζαντινή και ψέλνω, ευτυχώς όμως όταν ξεκίνησα ήξερα ήδη τα δημοτικά εδώ του χωριού, κι έτσι δεν τα αλλοίωσα προς το ψαλτικότερο όπως αν ξεκίναγα πρώτα με τη Βυζαντινή».
Τέλος (προς το παρόν), υπάρχει ο σκοπός «Πάθος» της Κάσου που ο παραλληλισμός του, από τον Σ. Καρά, προς ένα συγκεκριμένο ύμνο του Μ. Σαββάτου έχει μείνει κλισέ:
Εξαιρετικό το “Πάθος”, αλλά ώπα,κάπου μπερδευτήκαμε.Δεν υπάρχει ψαλτοτράγουδο συνοδεία οργάνων.Ειναι αυστηρά μόνο φωνή,κάποιες φορές και με συνοδεία ισοκρατήματος.Τα ψαλτοτράγουδα τα λένε ιερείς,μοναχοί, και ψάλτες.Και έχουν θέματα συνήθως ιερατικά, και δυστυχώς εθνικιστικά, και αλυτωτικά,π.χ 12 Ευζωνάκια.Έχω ακούσει ζωντανά μετά από γλέντι μεγάλους ψάλτες να τραγουδούν-ψέλνουν το “Απορώ” του Πάριου.
.https://youtu.be/Mlkmrhz3z48?si=o9yJqx1se8mmrOK6
Δεν θα το χαρακτήριζα ψαλτοτράγουδο,Παρ όλη την τεχνική δεινότητα του παραπάνω ψάλτη.Πιο πολύ σκυλοτράγουδο θα το έλεγα.Αν τα καταφέρω θα ανεβάσω ένα ψαλτοτράγουδο,πιο πολύ για το ύφος του.
Α, ώπα, προφανώς δε λέμε το ίδιο. Εγώ απλώς εννοώ δημοτικά τραγούδια με κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μέσα στο σύνολο της σύνθεσής τους. Εσύ Νίκο φαίνεται να εννοείς μια πολύ πιο στενή, οριοθετημένη κατηγορία τραγουδιών. Δεν την ξέρω.
1 «Μου αρέσει»
ποιος ειναι και τι ακουμε ακριβώς?