Πρωτα -πρωτα να ξεκαθαριστεί οτι προκειται για προσθηκη το:
“Με το εν-αρ-ε
θα σου πάρω καναπε”
της αμερικανικης παραλλαγης, με τον Κ. Δουσα που τραγουδα και παιζει κιθαρα.
Στις πρωτες εκτελεσεις, 1932, στην Ελλαδα, με το Ρουκουνα (στην πρωτη - πρωτη, γιατί στις μετεπειττα, πολυ αργοτερα και στις ζωντανες, το πρόσθετε κι αυτος) και με τον Περπινιαδη δεν υπαρχει αυτο το διστιχο.
Προκειται για μια σειρα μετρων κοινωνικης προνοιας που υιοθετήθηκαν μετα το κραχ του 1929, πιο συγκεκριμενα για ενα κουπονι παροχης οικιακου εξοπλισμου, στο προγραμμα ανακαμψης της οικονομιας μετα την κριση του 1928-1932.
Ολα τα βιβλια οικονομικης θεωριας, στα κεφαλαια π.χ. “Ανασυγκροτηση ή ανακαμψη μετα το κραχ” ή “μετα την κριση του 1928-1932” το αναφερουν.
Π.χ. Ο Γκαλμπραιηθ στο “Χρημα”.
Τώρα με το εν αρ ε βέβαια, για να βγεί και το μέτρο.
Μα φυσικά και μόνο στην αμερικάνικη εκδοχή θα μπορούσε να μπεί αυτός ο στίχος. Πάντως, ο “Αμερικάνος” άλλαξε και τον τρόπο αμοιβής της εργασίας, από “τόσα την ημέρα” (Ελλάδα) σε “τόσα την ώρα”, στην Αμερική. Μόνο που του ήρθε λιγάκι δύσκολο να αλλάξει και το νόμισμα, με δολλάριο το μέτρο δεν έβγαινε με τίποτα και προτίμησε να κρατήσει τις δραχμές.
Εάν διάβαζες το μήνυμά μου, θα διαπίστωνες ότι αυτά τα έχω ήδη ξεκαθαρίσει…
Θα ήθελες να με παραπέμψεις σε ποια σελίδα λέει ο Γκάλμπρεϊθ για το κουπόνι αυτό που διδόταν στο πλαίσιο της NIRA/NRA; (είδα στο “Χρήμα” μια ημιδισέλιδη αναφορά στην NIRA/NRA, αλλά για κουπόνι δεν είδα)
Επίσης ποια βιβλία οικονομικής θεωρίας αναφέρουν ότι εδίδετο κουπόνι στο πλαίσιο της NIRA/NRA;
Για κουπόνι δεν βρήκα κατι, αλλά υπάρχει αυτό και νομίζω ότι σε αυτό αναφέρεται και ο Γιάννης.
“The federal government also became involved with housing. In the depths of the depression many people lost their homes because they were unable to make payments on their housing loans, called mortgages. Lending institutions then seized these homes but were often unable to resell them or even rent them. Two of the most popular of the early New Deal agencies were the Home Owners’ Loan Corporation, which helped individuals by refinancing their home loans so that banks did not seize the homes, and the Federal Housing Administration, which helped banks by taking most of the risk out of home loans by insuring loans up to 80 percent of the value of the property. In his second term, President Roosevelt secured the passage of legislation that allowed him to set up the U.S. Housing Authority. This agency helped to rebuild slums and encouraged low-cost housing construction, of major importance because it was the first direct involvement of the federal government in building houses.”
Όπως είπα και παραπάνω για κουπόνια δεν αναφέρεται τίποτα αλλά υπήρχε οικονομική βοήθεια για ανακατασκευή και οικοδόμηση κατοικιών χαμηλού κόστους.
Η πηγή είναι αυτή: http://daten.schule.at/dl/20th_century_1.pdf
Στην σελίδα 179
Έχω την αίσθηση ότι χάνεται η μπάλα σε αλλότρια πεδία: από την αρχή επικεντρώθηκα αυστηρά εντός του ρυθμιστικού πλαισίου τόσο της NIRA όσο και της ΝRΑ, ακριβώς καθοδηγούμενος από τους στίχους του υπόψη τραγουδιού (“100 δραχμές την ώρα παίρνω”/ “τώρα με το εν α ρε θα σου πάρω καναπέ”) που μας βάζουν σε αυτό και όχι σε άλλο, δεν ξέρω ποιο, πλαίσιο.
Επ’ αυτού ήταν η τοποθέτησή μου και ο συνοδός προβληματισμός: εάν δηλ. στη διετία 1933-35 (στο πρώτο New Deal) που λειτούργησαν NIRA/NRA (διότι μετά έπαυσαν να λειτουργούν) υπήρχε ρύθμιση, στο πλαίσιο της οποίας εδίδετο είτε επίδομα οικοσκευής στους μετανάστες (όπως ερμηνεύεται το “εν α ρε” του στίχου συνήθως) είτε κάποιο κουπόνι παροχής οικιακού εξοπλισμού, όπως ακούω τώρα…
Μακάρι ο Παρασάνταλος να βρει γραπτή τεκμηριωτική άκρη, να ξέρουμε και τι μας γίνεται. Μέχρι τότε, δύο τινά: Ή, ο Δούσας απεφάσισε μόνος του να επεκτείνει τις πρωτοβουλίες που ενεθάρρυνε το NRA προκειμένου να αναθερμανθεί η οικονομία, ενσωματώνοντας και βοηθήματα προς τους μη έχοντες, ώστε να αγοράζουν έπιπλα ή, την ύπαρξη και μόνο του στίχου “Τώρα με το εν αρ ε, θα σου πάρω καναπέ” πρέπει να τη δούμε ακριβώς σαν την τεκμηρίωση που ο Παρασάνταλος ψάχνει στις γραπτές και όχι και στις προφορικές (αλλά, βέβαια, καταγραμμένες στην εποχή τους) πηγές.
Να ξεκαθαρίσω κάτι. Το κομμάτι που παραθέτω δεν αναφέρεται σε μετανάστες αλλά σε αμερικανούς πολίτες. Ο Δούσας δεν ξέρω πότε έγινε αμερικανός πολίτης και αν είχε το δικαίωμα σε αυτή την ρύθμιση. Όπως επίσης και δεν ξέρω αν αυτή η “βοήθεια” δινόταν σε μετρητά ή όντως σε κουπόνια.
Φίλε loukasfilm, όταν ο Δούσας τραγουδούσε αυτούς τους στίχους και πρόσθετε και ό,τι νόμιζε, δεν αναφερόταν βέβαια στον εαυτό του. Για κάποιον εργάτη, γενικώς, μιλούσε. Και όσο για το αν δίνονταν μετρητά, κουπόνια ή οτιδήποτε άλλο, αυτό δεν μας ενδιαφέρει εμάς, είναι μικρολεπτομέρεια. Δεν εξετάζουμε τα methods and procedures της αμερικάνικης κρατικής μηχανής της δεκαετίας 1930, η μουσική μας ενδιαφέρει.
Δεν ειναι μονο οτι το New Deal έφερνε μια μεγαλη επανσταση αφου με ρήτρα του NIRA αναγνωριζε στους εργατες το δικαιωμα να διαπραγματευονται συλλογικα τους ορους εργασιας και αμοιβης, αρα καλυτερευε μισθους κλπ. (κατι που θιγει ο παρασανταλος - αρα γι’ αυτο κατα τη γνωμη του και η υποσχεση στο τραγουδι)
ειναι που ο Κε"υνς, το New Deal και το Κρατος -Σχεδιο (που ειχαν στο μυαλο τους) παρεμβενει στο επιπεδο καταναλωσης επενδυσης, επομενως και συνολικης ζητησης προσπαθωντας να εξασφαλισει την αναγκαια διευρυνση της αγορας, με τη στηριξη βιομηχανιας και εμποριου.
Συνοπτικα, γιατι δεν ειναι το ζητουμενο η οικονομικη αναλυση - οπως λεει και ο Ν. Πολιτης αλλα το τραγουδι- ειχαν δημιουργηθει με βαση το NIRA κοινωνικες παροχες προς τα αδυναμα κοινωνικα στρωματα, δηλ. ιδρυματα και εταιριες χρηματοδοτησης με σκοπο την πωληση με πιστωση αγαθων, οπως αυτοκινητα και για τις αδυναμες ομαδες (μεσα και οι μεταναστες) οικιακος εξοπλισμος, ηλκκτρικος εξοπλισμος κλπ.
(Ετσι ερχεται και η συγκεκριμενη υποσχεση για καναπε απο τον τραγουδιστη)
Ολα αυτα στη φιλοσοφια οτι αποταμιευση ισουται με πλεονασμα ανεργων και οτι ο παραγωγικος τομεας επρεπε να στηριχτει με καθε τροπο (εξ ου και η χρηματοδοτηση).
Τωρα μην περιμενετε να σας πω παραγραφο και σελιδα. και με απλο γκουγκλαρισμα βρισκονται αυτα…
«τώρα με αυτό που λέγεται περίπου Εναρέ (NRA / NIRA, λίγη σημασία έχει, αρκεί που μας βόλεψε) θα τη βγάζουμε καλύτερα». Τίποτε ειδικότερο. Μάλιστα όχι απλώς τίποτε ειδικότερο, αλλά κι ένα σκόπιμο, χιουμοριστικό θόλωμα των νερών.
Κι εκείνος που έβγαλε την παραλλαγή «τώρα με το Εν Αρ Ε / θα σου πάρω ναργιλέ», αν υποθέσουμε ότι ήξερε έστω και περίπου τι είναι το Εν Αρ Ε, νομίζω ότι έχει μπει ακριβώς στο πνεύμα του Δούσα (ή του στιχουργού, όποιος κι αν είναι).
Να κι ένα σημερινό κειμενάκι (λες και μας διάβαζε…) του Δημήτρη Σταθακόπουλου (Δρα Παντείου Πανεπιστημίου/ Δικηγόρου παρʼ Αρείω Πάγω /Μουσικολόγου) για το θέμα που συζητούσαμε: Το Τραγούδι «Εργάτης τιμημένος», του Π.Τούντα, το NRA και το New Deal των Η.Π.Α ( 1933-1936 )http://www.24grammata.com/?p=51174
Και σε αυτό το κείμενο παρατηρούμε τη διεγνωσμένη [u]σύγχυση[/u] (αν και δεν θα την περιμέναμε από έγκριτο νομικό) [u]μεταξύ [/u][u]NIRA και [/u][u]NRA[/u][i]: «Το ΝRA National Industrial Recovery Act , εκτός από Πράξη Εθνικής Βιομηχανικής Ανάκαμψης, είχε και απεικόνιση ( βλ. Φωτο ) , με σύμβολο τον μπλέ αη(ε)τό / Blue Eagle κλπ κλπ».[/i]
[u]Και εδώ[/u]: [i]«και εγκαινιάσθηκε η τραγουδισμένη από τον Κ.Δούσα, εκστρατεία «NRA Blue Eagle» (Πράξη για την Εθνική Βιομηχανική Ανάκαμψη» - National Industrial Recovery Act – μπλέ αη(ε)τός )»[/i]
Γιακάδες: οι «ανάποδες» καρπαζιές, οι «ξανάστροφες» (από το τουρκικό yaka)
Ακούγεται στο τραγούδι «Ο τσακατσούκας» του Γ. Καμβύση (1931) με τον Π. Κυριακό: «Ρε θε νάχουμε καβγάδες/θα σʼ αρχίσω στους γιακάδες
Θα σʼ αρχίσω στα χαστούκια/έτσι για το τσάκα τσούκα»
[b]πρώτος λύκος: [/b]το πρώτο χαρτί, μετά το πρώτο ζεύγος χαρτιών
Ακούγεται στο τραγούδι «Παίζω πόκα, παίζω πινόκλι» του Δ. Ζάττα (1929) με τον Γ. Κατσαρό: «παίρνω, φτιάχνω, βρε, την πασσέτα/βάζω στον πρώτο λύκο, τη ντούσα, το διπλό»
[b]Κοπανάς[/b] Προσφυγικός συνοικισμός μεταξύ Βύρωνα και Ηλιούπολης. Μία εκδοχή για την προέλευση της ονομασίας αναφέρεται στα ξύλα με τα οποία οι νοικοκυρές κοπανούσαν τα ρούχα όταν τα πήγαιναν σε παρακείμενο ρέμα της περιοχής, για να τα πλύνουν.
Ακούγεται στο τραγούδι «Λιλή σκανταλιάρα» του 1932 του Τούντα, με Στ. Περπινιάδη, αλλά και σε άλλες εκτελέσεις:
«Δε με μέλει εμέν’ αν είσ’ αλάνης απ’ τον Κοπανά/και τον ντούρο βρε μάγκα μη μου κάνεις και δε σου περνά» [b]
χτένι[/b] (στο Ρεμπέτικο Γλωσσάρι, στο λήμμα αυτό, όπως και στο λήμμα σκαλέτα, δίνεται η ίδια ερμηνεία, κάτι που μάλλον δεν ισχύει, αφού και στο παράδειγμα στίχων φαίνεται να πρόκειται για διαφορετικά χαρτοκλεπτικά κόλπα. Αλλά ας δούμε το χτένι): Φέρεται να εφευρέθηκε το 1904 και έχει εν συνόψει ως εξής: τα 52 χαρτιά, προδιαμορφωμένα, διαμοιράζονται σε δύο ίσα μέρη και κατόπιν περνιούνται με μεγάλη ταχύτητα τα μισά χαρτιά μέσα στα άλλα μισά, χωρίς όμως στην πραγματικότητα να ανακατεύονται. Και επειδή νομίζει κανείς ότι βλέπει να συμπλέκονται τα δόντια κτενιού, από αυτό προήλθε η ονομασία «χτένι».
“…Το ζακέτο [u]βάζω σάνο[/u],
άιντε, φέρνω δυάρες και το χάνω…”
(Από το"Μπαρμπούτι" 1932, του Τούντα με το Ρούκουνα.)
“Βάζω σάνο” σημαίνει - κατά πάσα πιθανότητα - “βάζω ως εγγύηση”, “ως ενέχυρο”
και πρέπει να ετυμολογείται από το ιταλ. επίθ. (στο ουδέτ. εδώ ) sano = υγιής, ασφαλής.
Καλησπέρα στην πολύ όμορφη παρέα! Αν και αρκετά συχνός επισκέπτης στο φόρουμ εδώ και χρόνια, αυτό είναι το πρώτο μου μήνυμα.
Στο θέμα μου τώρα, που ελπίζω να μην είναι εκτός θέματος. Και συγγνώμη εξαρχής άμα το έχετε θίξει ήδη, με μια γρήγορη αναζήτηση που έκανα δεν βρήκα κάτι σχετικό σε παλιές συζητήσεις.
“Καραβοτσακίσματα”, τρίτη στροφή, δεύτερη φράση του δίστιχου. Όλες οι ηχογραφήσεις που βρήκα youtube, τραγουδάνε εδώ “λένε ζόρικες κουβέντες που με φαρμακώνουνε”. Όλες εκτός της πρωταρχικής, που δεν έχω πειστεί ακόμη πως χρησιμοποιεί αυτές τις λέξεις.
Η δική μου υπόθεση είναι πως εδώ λέει “με μεζόβικες κουβέντες που με φαρμακώνουνε”, η οποία όμως έχει το πρόβλημα πως αυτή η λέξη… δεν υπάρχει. Για κάμποσο καιρό πίστευα μεζόβικος είναι μια αλανιάρη εκδοχή της υπαρκτής και τούρκικης προέλευσης λέξης μεσοβέζικος. Ο Σαραντάκος κάνει μια κουβέντα για αυτήν την λέξη εδώ: http://www.sarantakos.com/language/mousanta.html (5η παράγραφος). Σύμφωνα με αυτόν και τις πηγές του, η λέξη σημαίνει συγκεχυμένος, ψευδής, ασταθής, περίπλοκος (επί λογαριασμών, μητρώων). Μες την ημιμάθειά μου, εγώ πίστευα κάπως… συγκεχυμένα πως σημαίνει κάτι μεταξύ δίπροσωπου και ψευδούς. Βέβαια, όλα αυτά για την λέξη μεσοβέζικος και όχι για την λέξη μεζόβικος, που ίσως είναι προϊόν της φαντασίας μου. Η πλάκα είναι πως πάντα έτσι το άκουγα και το ερμήνευα το κομμάτι, και κάπως με ξενερώνει να πω εκεί ζόρικες κουβέντες
Παρόλαυτα, δε μπορώ με την καμία να αναγνωρίσω την λέξη ζόρικος στην ηχογράφηση του Μάρκου σε καμιά από τις δυο επαναλήψεις, ειδικά το γράμμα ‘ρ’ δεν το ακούω με τίποτα. Τι να πω, ίσως να είναι απλά οι ατέλειες της ηχογράφησης και ο χρόνος που πέρασε από τότε που αφήνουν χώρο στο να φαντάζομαι διάφορα. Άμα κάποιος πάντως δεν βαριέται, ας ακούσει με όσον το δυνατόν πιο απροκατάληπτα αυτιά ξανά το κομμάτι να μου πει την γνώμη του.
Και ο Κουνάδης στο “Μάρκος Βαμβακάρης”, “ζόρικες” καταχωρεί. Αυτό ακούω κι εγώ (χωρίς επεξεργασίες), ίσως γιατί αυτό έχω μάθει. Γιατί ομολογώ ότι το ρό στη λέξη προφέρεται σχεδόν σαν λ, σαν ο Μάρκος να μη μπορούσε να προφέρει σωστά το ρό. Τουλάχιστον, στο αντίτυπο δίσκου που κατέληξε ως ΜΡ3 στο σκληρό μου.
Όμως, όπως και να έχει το πράγμα, η λέξη “Μεζόβικος” όχι μόνο δεν υπάρχει στα λεξικά, και αυτό αμέσως αμέσως κάτι λέει, αλλά πολύ περισσότερο δεν υπάρχει και δεν υπήρξε στο λεξιλόγιο της καθημερινής ελληνικής γλώσσας, λόγιας ή λαϊκής. Ούτε και σε καμμία “αργκό” ή λεξικό της έχει ποτέ καταγραφεί. Βεβαίως υπάρχει η λέξη “Μεσοβέζικος” που, όπως υποστηρίζει ο Νίκος Σαραντάκος μπορεί να προέρχεται από αλλού και να είχε διαφορετική ή διαφορετικές σημασίες, αλλά κανείς λαϊκός στιχοπλόκος δεν θα τολμούσε να επέμβει τόσο δραστικά, παραποιώντας τη λέξη για να τη στριμώξει στο μέτρο. Άσε που, μεσοβέζικες κουβέντες από την οικογένεια προς το ήρωα του τραγουδιού με αφορμή γυναικοδουλειές, δύσκολα θα τις εξελάμβανε ο δεύτερος ως αιτίες για φαρμάκωμα. Ζόρικες, σίγουρα.
Χιουμοριστικά έγραψα επεξεργασία, εννοώ απλά τι ακούνε τα αυτιά μου! Με έπεισες πάντως, φαίνεται ο Μάκρος να μην προφέρει πολύ καθαρά το ‘ρ’ εκεί και αυτό είναι όλο.
