Καρσιλαμάς Προποντίδας

Πλούσια και η μουσική παράδοση της περιοχής της Προποντίδας.

Η Δόμνα Σαμίου είχε καταγράψει [b][u]καρσιλαμά[/b][/u]από την περιοχή του Μαρμαρά Προποντίδας.

Μια άλλη εκδοχή του Μαρμαρινού καρσιλαμά, με το Μάνο Κουτσαγγελίδη, [b][u]εδώ.[/b][/u]

Προσέξτε τους στίχους !

Τη φρεσκάδα (και, κυρίως, γνησιότητα) που βγάζουν τα κορίτσια του Νέου Μαρμαρά, ο Κουτσαγγελίδης δεν μπορεί να την πλησιάσει, στοχεύει πολύ ψηλότερα αλλά σε διαφορετικό, πιό εμπορικό στόχαστρο. Όσο για το παίξιμό του, από πάρα πολλά χρόνια* έχω πει ότι δεν θα ήθελα να είμαι κανονάκι στα χέρια του. Θα πόναγα αβάσταχτα…

Ενδιαφέρον θα είχε, αν κάποιος παρακολούθησε ολόκληρη την εκπομπή του Λιάβα, να μας πει αν λέχθηκε κάτι για τους συγκεκριμένους στίχους.

*από την εποχή που ήταν ακόμα στρατιώτης…

Και μια πάρα πολύ ωραία εκτέλεση,κατά την γνώμη μου,από την Κατερίνα Παπαδοπούλου…

//youtu.be/FSNJKblUrV4

Ότι είναι δίγλωσσοι;

Κάνω μία παρατήρηση: στις Μαρμαρινές κυρίες η ομάδα αντιφωνεί τις κορυφαίες, ενώ ο Κουτσαγγελίδης δε βάζει αντιφωνία, ούτε καν οργανική. Όμως οι Μαρμαρινές, ενώ στην αντιφωνία του πρώτου στίχου επαναλαμβάνουν τον ίδιο στίχο, όπως είναι το αναμενόμενο, στον δεύτερο βάζουν, αντί επανάληψης, το τσάκισμα (που είναι και στα τούρκικα). Αυτό το έχουμε ξανακούσει και σε τραγούδια της περιοχής Σμύρνης - Ερυθραίας, και μάλιστα αν θυμάμαι καλά το έχουμε ξανασυζητήσει κιόλας. Ίσως πρόκειται για γενικευμένη συνήθεια στα τραγούδια των ανατολικών ακτών του Αιγαίου. Ωστόσο βλέπω τη Δόμνα να διευθύνει, οπότε δεν αποκλείω να είναι και δική της ιδέα αυτή η οργάνωση των αντιφωνιών και των επαναλήψεων.

Πάντως, σε άλλη συζήτηση, όπου είχαμε κάνει λόγο για τα «τραλαλά» άλλων μικρασιάτικων τραγουδιών, είχε παρατηρηθεί ότι αυτό συμβαίνει σε τραγούδια με τούρκικα τσακίσματα τα οποία η Δόμνα προσπαθούσε ενδεχομένως να παραχώσει. Εδώ η Δόμνα αφήνει τον τούρκικο στίχο να ακουστεί κανονικά, χωρίς να αντικατασταθεί από τραλαλά. (Τα “τραλαλά” ήταν πάλι στο ίδιο σημείο: αντί επαναλήψεως του δεύτερου στίχου.)

Και μία παρατήρηση ακόμα: «μπάλος» εδώ μάλλον πρέπει να σημαίνει «χορός, χοροεσπερίδα, γλέντι». Έτσι το λένε στη Σαμοθράκη, και κολλάει και με το συμφραζόμενο του συγκεκριμένου τραγουδιού. Δε θα έβγαζε νόημα να εύχονταν να κρατήσει αυτός εδώ ο μπάλος (ο χορός “μπάλος”) μέχρι το πρωί, τη στιγμή που χορεύουν καρσιλαμά. Άλλωστε και μπάλο να χόρευαν, γιατί να κρατήσει ο ίδιος μέχρι το πρωί, χάθηκαν οι άλλοι χοροί για ποικιλία;

Όχι.
Δίγλωσσος είναι και στην άλλη, την πιο αυθεντική εκτέλεση, με τη Δόμνα.

Αν ακούσει κανείς προσεκτικά την ερμηνεία με τον Κουτσαγγελίδη, η πρώτη στροφή είναι κοινή με ένα από τα πιο δημοφιλή μας ρεμπέτικα ακούσματα.

Παρεμπιπτόντως, αυτή τη στροφή δεν την έχω ακούσει σε καμιά άλλη εκτέλεση, δεν έχω βρει βέβαια ολόκληρη την εκπομπή του Λιάβα, και τελικά αναρωτιέμαι μήπως ήταν επιλογή του Κουτσαγγελίδη ή προσθήκη δική του…

Μα βέβαια! Πόσο πιο καθαρά να το έλεγε ο άνθρωπος για να το προσέξω;

Ακούγεται τόσο φυσικό ώστε …ξέχασα να το παρατηρήσω!

Πάντως, όσο φυσικό κι αν είναι, το συγκεκριμένο 2στιχο δε νομίζω να το έχω ακούσει σε άλλα παραδοσιακά. Ίσως βέβαια επειδή είναι τόσο γνωστό ως ρεμπέτικο ώστε θα έμοιαζε σαν αντιγραφή.

Υπάρχουν όλες ολόκληρες είτε στο ΥΤ είτε στο αρχείο της ΕΡΤ. Συνήθως το ανέβασμα γίνεται 1-2 βδομάδες μετά την εκπομπή. Πες ότι λόγω καλοκαιριού μπορεί να υπάρξει μια καθυστέρηση. Λογικά όπου να 'ναι θα ανέβει.

Όταν σημείωνα αυτό, είχα ήδη παρατηρήσει ότι οι στίχοι είναι ίδιοι με τους γνωστούς του Μάρκου και αναρωτιώμουν, ακριβώς, αν κάποιος κατά την εξέλιξη της εκπομπής το είχε σχολιάσει αυτό.