Έπεσα πάνω σε δύο τραγούδια από πρόσφατες, σχετικά, ηχογραφήσεις («Από την Πάφο έρκουμαι» και «Ολόασπρο(ν) πεζούνι(ν)») που βλέπω ότι παρουσιάζονται ως Κυπριακά παραδοσιακά. Και τα δυο έχουν την ίδια μουσική αλλά διαφορετικούς στίχους.
Διαχωρίζοντας τον σκοπό από τα στιχάκια, προκύπτει το δίλημμα: Τι προηγήθηκε; Οι ηχογραφήσεις του 50, απ’ όπου τα πήρανε μετά οι Κύπριοι, ή ο σκοπός ήταν γνωστός από παλιά (ίσως και στην Κύπρο);
Πριν τα ακούσω (λόγω τεχνικού προβλήματος), να παρατηρήσω ότι στα τρία από τα τέσσερα ο πρώτος στίχος μοιάζει: τοπωνύμιο + ρήμα > Από την Πάφο έρχομαι / Στο Περιστέρι γνώρισα / Μέσα στην Πόλη βρίσκομαι. (Το Πεζούνι όχι, βρήκα τους στίχους αλλού…)
Μπορεί και συμπτωματικό, μπορεί και αλληλεπίδραση!
Και τα 2 μπορει να συμβαινουν, η μουσικη δεν εχει συνορα και χρονο. Εχω ακουσει ελληνικα κομματια απο τσαους μεχρι βερτη σε ρουμανια, αζερμπαιτζαν, και τουρκια. Που να ξερεις τωρα τι και πως… ολα μεσα στο παιχνιδι ειναι. Ειδικα οταν υπαρχει και η κονομα με τους δισκους…
Καμιά φορά βρίσκεται η απάντηση. Για παράδειγμα, υπάρχουν αρκετοί ελληνοτούρκικοι σκοποί όπου ο τρόπος κατανομής των συλλαβών στη μελωδία μαρτυράει αν πρωτοτραγουδήθηκαν στη μία γλώσσα ή στην άλλη. Ρεμπέτικος σκοπός που να εντοπίζεται και στη δημοτική παράδοση, όχι όμως σε μία αλλά σε 2-3 όχι πολύ στενά συγγενικές (το γνωστό παράδειγμα με την Πολίτισσα), προφανώς δεν προέρχεται από το ρεμπέτικο. Κ.ο.κ.
Γενικά δεν είμαι υπέρ του «η μουσική δεν έχει σύνορα / η μουσική είναι μία» ως δικαιολογία να μην ψάχνουμε. Προτιμώ το «δε με απασχολεί το ερώτημα».
