Τώρα να κάτσω να απαντήσω σε καθέναν προσωπικά για γι’ αυτά που είπα; Να πω, ας πούμε στο Νίκο, ότι το όνομά του ήταν στην παράθεση; Όχι…
Θα συνεχίσω επί του θέματος.
Είναι (κατά τη γνώμη πάντα) πολύ επικίνδυνο να λέμε “Δε μας απασχολεί τι κάνει ο κάθε Λαμπράκης”. Ακριβώς το αντίθετο πρέπει να συμβαίνει. Γιατί ο “καθελαμπράκης” είναι αυτός που διαμορφώνει την κυρίαρχη τάση - στην περίπτωσή μας στον πολιτισμό. Είναι αυτός που αποφασίζει για το τι θα θαφτεί και τι θα προβληθεί. Είναι αυτός που καθορίζει τη μορφή κάθε είδους. Όχι;
Ποιοι οδήγησαν το λαϊκό τραγούδι (εδώ και χρόνια) στην παρακμή; Ποιοι στηρίζουν τα σημερινά σκουπίδια που παράγονται; Δεν ήταν οι καθελαμπράκηδες κάθε εποχής;
Το πώς θα εκλάβουν οι άνθρωποι (κυρίως οι νέες γενιές) το ρεμπέτικο, το λαϊκό τραγούδι γενικότερα, βασίζεται σε συντριπτικό ποσοστό στο πώς θα το παρουσιάσουν οι κατέχοντες τα ΜΜΕ, τις δισκογραφικές, τα μαγαζιά, τα Μέγαρα (όχι αυτά πάνω απ’ την Πάχη).
Οταν λοιπόν ένας νέος δει μια κομπανία με ένα μπουζούκι, κιθάρα, μπαγλαμά να παίζουν ρεμπέτικα, αυτόματα πιστεύει ότι βλέπει μια φτωχή, μια ημιτελή ορχήστρα που κουτσοπαίζει, γιατί ξέρει ότι τα ρεμπέτικα παίζονται από ορχήστρες με 10 δεξιοτέχνες μπουζουξήδες. Όταν ο νέος φίλος του ρεμπέτικου έρθει στο κέφι, θα πρέπει ν’ αδειάσει (στον τραγουδιστή ή στην γκόμενα που χορεύει) καμιά δεκαριά πανεράκια λουλούδια. Να πάω στα πιο ψιλά, αλλά ειδικά κι ενδεικτικά: Οταν ο μπουζουξής παίζει ένα καλό δεξιοτεχνικό ταξίμι, ο νεαρός θ’ αρχίσει να χειροκροτάει*, σκεπάζοντας με κραυγές το ταξίμι. Οταν ένας δίσκος π.χ. του Κορακάκη πουλάει 10.000 αντίτυπα μέσα σε 15 χρόνια, ενώ ένας δίσκος π.χ. του Πλούταρχου πουλάει τα ίδια πριν ακόμη κυκλοφορήσει, είναι επειδή έτσι έχουν αποφασίσει οι καθελαμπράκηδες. Πώς λοιπόν να μη μ’ ενδιαφέρει τι κάνει ο καθελαμπράκης;
Πάμε σε άλλο:
Κανείς δε βγήκε να μειώσει την προσφορά του Κουνάδη. Π.χ. οι εκδόσεις δίσκων, ακόμη και με τον τρόπο που έγιναν, είναι προσφορά ανεκτίμητη. Τα άρθρα του και γενικότερα τα γραπτά του είναι μια σημαντική προσφορά, άσχετα αν συμφωνεί κανείς μαζί του ή όχι, καθώς μέσα τους υπάρχουν πολλά αποτελέσματα έρευνας.
Ομως έτσι είναι η ζωή. Τα στερνά τιμούν τα πρώτα. Η στάση του Κουνάδη τα τελευταία χρόνια είναι συγκεκριμένη. Και δεν αφορά μόνο το θέμα “Μάτσα”, αλλά ας μείνουμε σε αυτό:
Μάτσας και Περιστέρης έκοβαν κι έραβαν στη δισκογραφική παραγωγή για δεκαετίες. Όλοι οι παλιοί είχαν να πουν για τις πράξεις του “δίδυμου” Περιστέρη-Μάτσα. Δυστυχώς μάλλον δεν κρατήθηκαν στοιχεία (ίσως και κάποιοι να έχουν). Τυχαία βγαίνει τώρα αυτό το βιβλίο; Μα τώρα μπορεί να βγει. Όταν ζούσαν οι παλιοί δημιουργοί του λαϊκού τραγουδιού ποιος θα τόλμαγε να το βγάλει;
Τις κουβέντες του Νίκου δεν τις κατάλαβα. Τι πα να πει “2 και όχι 700”; Εγώ έφερα δύο παραδείγματα που αυταπόδεικτα δείχνουν κλοπή. Δεν μπορεί να υπάρχει στιχουργός σε τραγούδι που δεν έχει στίχους, ενώ είναι πασίγνωστο ότι οι αμανέδες αποτελούσαν αυτοσχεδιασμό του τραγουδιστή, πάνω σε δικούς του ή παραδοσιακούς στίχους. Και σίγουρα δεν είναι δύο, αλλά πολύ περισσότερα τα αυταπόδεικτα. Μην τρέχετε στον κατάλογο Μανιάτη για να βρείτε άκρη. Να δείτε τι υπάρχει καταχωρημένο στην ΑΕΠΙ. Να δείτε πόσα τραγούδια υπάρχουν στ’ όνομα της κάθε …Πιπίτσας (ναι, υπάρχουν). Να δείτε πόσα μάγκικα τραγούδια που έχει πει η Ρόζα, η Ρίτα, ο Κασιμάτης, ο Μάρκος, ο Χατζηχρήστος και πολλοί άλλοι βρίσκονται κάτω από τ’ όνομα του Μάτσα. Κι ένα σωρό ελαφρά. Και δημοτικά. Κι ένα σωρό των αρχών της δισκογραφία (τέλη δεκαετίας '20). Δηλαδή ο Μίνωας έγραψε 700 τραγούδια, όλων των ειδών και κανείς από τους “κατοικούντες” το λαϊκό τραγούδι για 50 χρόνια δεν πήρε χαμπάρι το μεγάλο αυτό στιχουργό. Μόνο ο Κουνάδης!
Ο Κουνάδης, λέει, έχει κάνει έρευνα και έχει στοιχεία για τα τραγούδια που ανήκουν στο Μάτσα. Μεγάλο μέρος της εγκυρότητας των στοιχείων έγκειται στο ότι υπάρχει το όνομα (ή το ψευδώνυμο) του Μάτσα κάτω από τα τραγούδια, σε ετικέτες δίσκων, σε καρτέλες της ΑΕΠΙ κλπ. Μα από τη στιγμή που το όνομα του στιχουργού υπάρχει κάτω από παραδοσιακά τραγούδια ή σε τραγούδια που δεν έχουν στίχους, αυτόματα τα αρχεία αυτά είναι είναι αναξιόπιστα. Ακόμα κι αν αυτά τα τραγούδια ήταν μόνο δύο. Και τι πάει να πει Νίκο “έτσι συνηθιζόταν”; Όπως ο ίδιος λες παρακάτω, συνηθιζόταν οι κατέχοντες τα μέσα να καρπώνονται δημιουργία άλλων, που δεν κατείχαν τα μέσα.
Για τον αν αγόρασε ο Μάτσας και τους “700 στίχους”… Τι να σου πω εγώ Νίκο μου; Όταν κάποιος απαλοτροιώνει έστω και μια ξένη δημιουργία, κινδυνεύει να πάθει ακριβώς αυτό: Να μην του αναγνωρίζεται καμία ως δική του, αφού υπάρχει πάντα η αμφιβολία. Το ισχύει για τον Περιστέρη. Το ίδιο ισχύει και για τον Τούντα, που πέρασε στο όνομά του μια σειρά παραδοσιακές μουσικές (διαφορετική περίπτωση αυτή) κι άντε τώρα εσύ να πεις ποια από τις (κυρίως πριν το '30) δημιουργίε του είναι δικές του.
Στο θέμα του Νέαρχου:
Φυσικά και είναι φίλος. Οχι “κολλητός”. Τα “κολλητηλίκια” είναι άλλη υπόθεση που δε με αφορά. Δεν μπορώ ίσως να είμαι αμερόληπτος όσον αφορά το ήθος του Νέαρχου. Έτσι άλλωστε είναι οι φίλοι. Όμως τα γραπτά του προσπαθώ να τα βλέπω με βάση τις απόψεις μου κι όχι με βάση τα συναισθήματά μου. Υπάρχουν αρκετά σημεία με τα οποία συμφωνώ μαζί του και άλλα με τα οποία διαφωνώ. Σημαίνει κάτι αυτό; Όταν για παράδειγμα σε ένα άρθρο που έστειλε στην “Κλίκα” περιείχε μία παράγραφο, με την οποία όχι μόνο διαφωνούσα, αλλά θεωρούσα ότι ερχόταν σε κόντρα με τη λογική του περιοδικού, το συζήτησα με τη συνταχτική ομάδα και ζητήσαμε από το Νέαρχο να την απαλείψει. Κι αυτό έκανε. Ούτε ποτέ αναγάγαμε** τις απόψεις του ως θέσφατα, ούτε δηλώσαμε “οπαδοί του”. Αυτό θα ήταν μειωτικό και για μας τους ίδιους. Η στάση μας απέναντι στο Νέαρχο ήταν το ίδιο κριτική όσο και απέναντι σε άλλους. Το ότι έχουμε λιγότερες διαφωνίες με αυτόν, παρά π.χ. με τον Πετρόπουλο είναι αυτονόητο. Γι’ αυτό άλλωστε τον δεχτήκαμε στο περιοδικό, γι’ αυτό αντίστοιχα και αυτός γουστάρει να συνεργάζεται μαζί μας. Αν μάλιστα διαβάσετε τα άρθρα της Κλίκας, θα δείτε ότι υπάρχουν και απόψεις αντίθετες με αυτές του Νέαρχου (π.χ. στη σχέση Ρεμπέτικου και περιθωρίου). Ο ίδιος ο Νέαρχος έχει ζητήσει να του μεταφέρουμε τις διαφωνίες που υπάρχουν προς συζήτηση (δε συμμετέχει στο Φόρουμ λόγω ασχετοσύνης με τα ηλεκτρονικά).
Αυτά για τώρα.
ΥΓ. Χρησιμοποίησα σε παραπάνω γραπτό μου τις λέξεις “κομπλεξισμός”, “ζήλεια” και “κακία”. Η τελευταία είναι λάθος. Κακεντρέχεια ήθελα να πω. Και οι τρεις αφορούσαν τα κείμενα κι όχι τα πρόσωπα. Επειδή δε θέλω να δημιουργήσω παρεξηγήσεις:
Η λέξη “κομπλεξισμός” αφορά την απάντηση του Θανάση που στην Ελένη, οποίος “βγάζει το καπέλο” στον Πετρόπουλο, θεωρώντας ότι οι κατηγορίες εναντίον του είναι του στυλ “άκουσα, μου είπαν”, αγνοώντας τα τόσα στοιχεία που έχουν παρατεθεί (κι εδώ μέσα) κατά καιρούς.
Η λέξη “κακεντρέχεια” αφορά το γραπτό του Θανάση με τα περί …Πάπα.
Τη λέξη “ζήλεια” την ανακαλώ και γιατί μου είναι δύσκολο να τη δικαιολογήσω μέσω του pc.
Για το “υφάκι” που ανέφερα. Θανάση απαντάς μόνος σου με την ίδια την ερώτηση που έκανες: “…με ξέρεις ρε μάγκα μου και μου μη μιλάς έτσι;”. Βέβαια, βλέποντας την ηλικία σου, θεωρώ ότι τουλάχιστον δεν ήμουν ευγενικός. Όμως -κι εσύ θα το ξέρεις καλύτερα- η ηλικία από μόνη της δεν δημιουργεί σχέσεις σεβασμού.
- Κάποτε, στις αρχές της δεκαετίας του ‘60 (ναι Θανάση, αγέννητος ήμουν τότε, αλλά είδες η εξέλιξη; έφτασε μέχρι τ’ αφτιά μου!) σε κάποια παράσταση βγήκε ο Αιμίλιος Βεάκης στη σκηνή και μέρος του κόσμου χειροκρότησε την είσοδό του. Την άλλη μέρα στις εφημερίδες υπήρχε αρνητική κριτική για το γεγονός, που μιλούσε για κλακαδόρους κλπ. Και μιλάμε τώρα για κοτζάμ Βεάκη. Σήμερα βγαίνει στη σκηνή ο κάθε Σεφερλής και η παράσταση διακόπτεται από τα χειροκροτήματα.
** Είδατε ότι σε αρκετά σημεία χρησιμοποιώ πρώτο πληθυντικό. Είναι γιατί είμαι κι εγώ μέλος της διαχειριστικής ομάδας, άσχετα με το αν δεν αναφέρεται στο προφίλ μου.
για να υπερασπιστει το λαικο τραγουδι ;; Σε αφηνει ευχαριστημενο η ιδεα οτι ο Λαμπρακης, ο Ματσας (που κραταει ολο το υλικο πια) και ο Νταλάρας είναι αυτοι που περιμενουμε να μας τυλιξουν το λαικο τραγουδι σ’ενα σελοφαν και να μας το “παρουσιασουν” ;; Ποιος ;; Ο Ματσας ;; Που το 1950 η Οντεον ειχε γραφεια ακομα στο παταρι μιας στοας και ολοι αυτοι οι λαικοι τους λαδωσαν το αντερο !!