Άρης Σαν (Αριστείδης Σεϊσανάς) 19 Ιαν1940 Καλαμάτα - 25 Ιουλ1992 Βουδαπέστη

Καλησπέρα σας. Μπορεί να έχεις κάποιος την ελληνική ταινία ‘Οι τρακαδόροι της Αθήνας’ στην οποία συμμετέχει ο Άρης Σαν; Είναι η μοναδική που έχει πάρει μέρος στην Ελλάδα. Έχει ψάξει κανένας σας τη δισκογραφία του; Κάθε πληροφορία ευπρόσδεκτη και εκ των προτέρων σας ευχαριστώ.

Ο Αριστείδης Σεϊσανάς (Άρης Σαν) είχε γεννηθεί στην Καλαμάτα το ΄41 και πέθανε το ΄94.
Τα χρόνια ΄55-΄65 έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε σε κέντρα της Αθήνας, με μεγάλη επιτυχία. Είχε εμφανιστεί μαζί με την Μπέμπα Κυριακίδου.
Το ΄56 γύρισε την κινηματογραφική ταινία «Οι τρακαδόροι της Αθήνας με τον Κώστα Χατζηχρήστο.
Το ΄57 από την Odeon, GA7992, κυκλοφόρησε το: «Οκτώ χτυπάει το ρολόι», των Α. Τριανταφυλλίδη και Κ. Κοφινιώτη, που ερμηνεύει ο ίδιος. Στον ίδιο δίσκο, υπάρχει το τραγούδι «Το παράκανες Σωκράτη», το ερμηνεύει ο ίδιος με τη Βούλα Γκίκα, οι στίχοι είναι δικοί του και η μουσική Γ. Μέρτικα.
Το ΄58, ξεκίνησε περιοδεία στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Στο Ισραήλ, ηχογράφησε δικά του τραγούδια, αλλά και μεγάλες διεθνείς επιτυχίες. Την ίδια εποχή συνεργάστηκε με τους Καζαντζίδη - Μαρινέλλα. Στην Αμερική, όπου έμεινε για πολλά χρόνια, ηχογράφησε γνωστά ελληνικά τραγούδια με δική του ορχήστρα.
Δεκαοκτώ από αυτά περιλαμβάνονται σε CD με τίτλο «Άρης Σαν».
Είναι: «Το φλιτζάνι» σε στίχους και μουσική δική του, «Φατμέ» του Σπύρου Περιστέρη, «Μια Τσιγγάνα» του Γιώργου Μουζάκη, «Ζαφείρα» του Άκη Σμυρναίου, «Ζιγκουάλα» του Στέλιου Καζαντζίδη και άλλα.

Τον χειμώνα του 1982 έτυχε να παίξω με τον Αρι Σαν για μια βδομάδα στο μαγαζί του που λεγότανε ΣΙΡΟΚΟ στο Μανχάτταν της Νέας Υόρκης, αντικαθιστώντας έναν μουσικό της ορχήστρας του που ήταν άρρωστος.
Η συνεργασία μας συνεχίστηκε εκτός πάλκου για μερικούς μήνες που τον συναντούσα και του έδινα υλικό από Ιταλό―Ισπανικό ρεπερτόριο για να το μελετήσει. Οταν εν καιρώ διαπίστωσα ότι είχε παρτίδες με άτομα του υποκόσμου και ήτανε χρήστης, αποτραβήχτηκα σιγά σιγά και χάθηκε η επαφή.
Αυτοί οι δύο λόγοι τον οδήγησαν στη φυλακή (!) και αργότερα στον θάνατο. Εφυγε αρκετά νέος και είμουνα τότε ακόμα στη Ν.Υ όταν το μετέδωσε το ελληνικό ραδιόφωνο.
Παρ’όλα αυτά υπήρξε κατά την γνώμη μου ένας πολύ καλός κιθαρίστας με πολύ προσωπικό στυλ στο παίξιμο και αρκετά καλλίφωνος σαν τραγουδιστής.
Το είδος που εκπροσωπούσε όμως εκείνη την συγκεκριμένη εποχή με το ρεπερτόριο των εμφανήσεών του στο μαγαζί με άφηνε αδιάφορο.
Μόνη εξαίρεση μερικά δικά του ισραηλίτικα τραγούδια και κανα δυό σαφαρδίτικα μου άρεσαν. Τα υπόλοιπα τα θεωρούσα κακές διασκευές και ύπέρ του δέοντος εμπορικά (τύπου Ζόρμπα).
Αυτά για τον Αρι Σαν των αρχών της δεκαετίας του 80.

1 «Μου αρέσει»

Ελενη λες οτι το '56 γυρισε ταινια -εννοεις επαιξε σε ταινια…- δηλαδη σε ηλικια 15 χρονων ;; Και ακομα το '57 εκανε δισκο δηλαδη σε ηλικια 16 χρονων ;; Μηπως ειναι λαθος η χρονολογια γεννησης ;;

Το πολυ ωραιο χασαποσερβικο, “Το παρακανες Σωκρατη” το εχω σε εκτελεση με τον Καζαντζιδη, πρεπει να ειναι απο αυτα της Αμερικης, μηπως το εχεις στην εκτελεση του Σαν ;;

Νικολα πες μας λιγο ακομα για εκεινα τα χρονια στο Αμερικα …

Χρονολογία γέννησης και θανάτου του Άρη Σαν είχα βρει σε τοπική εφημερίδα.
Ανέφερε και άλλα στοιχεία για τη ζωή του, τα οποία, όμως, δεν κράτησα.
Στην ταινία αυτή έπαιξε και τραγούδησε, ναι, δεν την “γύρισε”, λάθος μου!.
Τα δυο αυτά τραγούδια τα έχω ακούσει από δίσκο φίλων και στοιχεία για το δίσκο βρήκα και στο καινούριο βιβλίο του Δ. Μανιάτη.
Οι χρονολογίες είναι αυτές που αναφέρω και για την ταινία και για το δίσκο και είναι οι τελευταίες δουλειές του στην Ελλάδα, μια και μετά από ένα χρόνο έφυγε για το Ισραήλ.

Γεια σας,

Όπως ξέρουν τα παλιά μέλη του φόρουμ, μια από τις “λόξες” μου είναι η ελληνική μουσική στο Ισραήλ! Γι’ αυτό χάρηκα ιδιαίτερα που έγινε συζήτηση για τον Άρη Σαν. Πρόσφατα πέρασα μια εβδομάδα στο Ισραήλ, και ακόμη σ’ αυτό το σχετικά σύντομο διάστημα είχα πολλές ευκαιρίες να διαπιστώσω πόσο αγαπημένη και διαδεδομένη η ελληνική μουσική είναι στο Ισραήλ, όχι μόνο στους “μερακλήδες”, αλλά και στο πλατύ κοινό…και σ’αυτό μου φαίνεται πως ο Άρης Σαν έχει συμβάλει σε ένα μεγάλο βαθμό.

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου ο Σαν είναι μάλλον γνωστός στους λίγους, στο Ισραήλ όλοι, λίγο πολύ, τον γνωρίζουν, και συλλογές με την μουσική του βγαίνουν κάθε τόσο και πουλάνε πολύ καλά. Εγώ έχω μια ισραηλινή κασσετίνα με τρία σιντί (55 τραγούδια στα ελληνικά, εβραϊκά και ισπανικά) και μια εκτενές έκθεση για τη ζωή και την καριέρα του, μαζί με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Και τα τραγούδια αυτά είναι μόνο μια επιλογή από τα πολλά που ηχογράφησε…36 δίσκοι 33 στροφών και 36 δίσκοι 45 στροφών (και EP) συνολικά! Σίγουρα αρκετά από τα άλμπουμς περιέχουν τα ίδια τραγούδια, αλλά ο αριθμός είναι παρόλα αυτά εντυπωσιακός!

Μάλλον θα επανέλθω αύριο, αλλά προς το παρόν θα πω ότι από τις φωτογραφίες στην κασσετίνα φαίνεται πως ξεκίνησε πολύ νέος-έχει φωτογραφίες από το 54 και 56 που εμφανιζέται να παίζει σε κέντρα/συναυλίες, με την κιθάρα του…ας πούμε, ένα παιδί θαύμα. Πάντως, στην κασσετίνα ο χρόνος γεννήσεώς του δηλώνεται ως το 1940, οπότε το 1954 ήταν 14 χρονών.
Ο πρώτος του ισραηλινός δίσκος πρέπει να βγήκε κάπου το 1959, και ο τελευταίος του δίσκος, “The last songs”, το 1992.

Το εβραϊκό κείμενο θα πρέπει να περιέχει πολλές πληροφορίες, αλλά δυστυχώς δε μπορώ να το ξεδιαλύσω! Αν βρω κανένεν να μου κάνει μια πρόχειρη μετάφραση, θα την παραθέτω μετά χαράς, αν ενδιαφέρεται κανείς.

Εύα

Φίλε Γιώργη από τα Χανιά
πολύ ευχαρίστως να προσθέσω λίγα ακόμα στοιχεία γιά τον Αρι Σαν (το όνομά του το έγραφε ο ίδιος με γιώτα), από την σύντομη επαφή μας στη Νέα Υόρκη.
Τότε την ίδια εποχή,αρχές και μέσα της δεκαετίας του 80, ο Αρι Σαν είχε μόνιμο στέκι του το μαγαζί του στο Μανχάτταν,αλλά ταυτόχρονα έπαιζε και σε άλλους χώρους,σε χοροεσπερίδες κυρίως Αμερικανοεβραίων και Ισραηλιτών που ζούσαν στη Ν.Υ ή έρχονταν σαν επισκέπτες. Ηταν πολύ δημοφιλής στην Ελληνική παροικία (πρέπει να υπάρχουν και φωτογραφίες του παρέα με τον Α.Ωνάση) και είχε επαφές με μεγαλοεπιχειριματίες και καλλιτέχνες του εξωτερικού,καθώς επίσης και με γνωστούς «νονούς» και άλλους του Αμερικάνικου υποκόσμου.Συνεργαζόταν σπάνια με άλλους τραγουδιστές, κυρίως από το Ισραήλ, (όπως ο Αβράμ Πενγκάς και ο Σαμίρ Σουκρί που ζούσαν εκεί κατά διαστήματα) και προτιμούσε να διευθύνει μόνος του την ορχήστα του εμφανιζόμενος σαν ο κυρίως τραγουδιστής,τόσο στο μαγαζί του όσο και στις άλλες του εμφανήσεις.Επίσης είχε κατά κανόνα στο πρόγραμμά του και μία τουλάχιστον εξωτική χορεύτρια belly dancer. Μερικά δικά του τραγούδια έγιναν επιτυχίες στο τοπικό κύκλωμα της πόλης,αλλά δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστός τόσο στην Ελλάδα στο ευρύ κοινό,όσο και σε άλλες πόλεις της Αμερικής. Γνώρισε όμως αρκετά μεγάλη επιτυχία στο Ισραήλ κυρίως τραγουδώντας μεταγλωττισμένα τραγούδια από το Ελληνικό και διεθνές ρεπερτοριο, και από την αρκετά μεγάλη δισκογραφία του. Επαιξε σημαντικό ρόλο σ’αυτό φυσικά και η εποχή,μιας και τότε ήταν που είχε ήδη αρχίσει εκεί να αγαπιέται το Ελληνικό τραγούδι από δίσκους και εμφανίσεις Ελλήνων τραγουδιστών με πρωτεργάτες τον Νταλάρα,τον Πάριο,τον Δινυσίου και άλλους που οι Ισραηληνοί πραγματικά λάτρευαν.
Ο Αρι Σαν αγαπούσε και το ποδόσφαιρο και δήλωνε οπαδός του ΠΑΟΚ. Ετυχε να δώ και φωτογραφίες του με ποδοσφαιριστές της εποχής που πέρασαν από την Νέα Υόρκη,καθώς και μία με τον Καζαντζίδη που είχε και στόν τοίχο του μαγαζιού του,μέχρι που κάποιος την έκλεψε!
Δυστυχώς έπεσε θύμα στο πάθος του πάνω που είχαν αρχίσει τα ιδιαίτερα αφιερώματα για κείνον και τα τραγούδια του στό Ελληνικό ραδιόφωνο της
Νέας Υόρκης που τότε επιμελείτο η Τίνα Σαντοριναίου.
Εγώ προσωπικά δεν τον γνώρισα τόσο όσο χρειαζότανε για να γράψω περισσότερα,ίσως όμως από αυτά τα λίγα να βγάλεις μερικά συμπεράσματα γιά το άτομό του και τη δουλειά του.Μου είχε δώσει και μιά κασέτα που τραγουδάει ζωντανά στο ΣΙΡΟΚΟ και την έχω ακόμα.

Νικόλας.

2 «Μου αρέσει»

Πολυ ωραια Νικολα νασαι καλα !!

Ξερουμε τοσα λιγα αλλωστε για τον Αρι (δεν κλινεται απο οτι καταλαβα) Σαν …

Επ’ευκαιριας μαλιστα ακουσα τωρα καποια τραγουδια του απο ενα Cd που ειχα στο Pc και δεν το ειχα ακουσει και εχει ενα στυλ ελαφρο-αμερικανικο δεκ. '60 και κιθαρα με ηχο … που θα παει θα τον θυμηθω …

Νίκο (Λευκό Φτερό), μια μικρή διόρθωση… Στην εξάπλωση της ελληνικής μουσικής στο Ισραήλ πρωτεργάτες δεν ήταν -την εποχή τού Άρη Σαν- ο Νταλάρας και οι υπόλοιποι. Ήταν ο ίδιος ο Σαν και οι καλλιτέχνες (φίλοι του) που μετακαλούσε από την Ελλάδα (Καζαντζίδης, Λουκάς Νταράλας, Ζαμπέτας κλπ). Τα νεότερα χρόνια πρωτεργάτης ήταν -αναμφισβήτητα- η Γλυκερία.
(εξηγώ παρακάτω).

Αγαπητή Εύα, πρώτα εύχομαι νάσαι πολύ καλά και όπως πάντα δημιουργική.
Πολύ θα ήθελα να μας πεις πώς πήγε η έρευνά σου στο Ισραήλ και σε τι στάδιο είναι αυτή η εργασία που έχεις αρχίσει, εδώ και κάποια χρόνια –όπως θυμήθηκα…

Να σου σημειώσω, μιας και έχεις τα τεύχη, πως στο περιοδικό ΝΤΕΦΙ (σε κάποιο από το 4-5 τελευταία τεύχη….δεν θυμάμαι… δεν έχω μαζί μου…) γίνεται μια πολλή καλή αναφορά για την ελληνική μουσική στο Ισραήλ, στη συνεύντευξη με τον μουσικό παραγωγό Σίμων Παρνάς.
Ο Σίμων εδώ και πολλά χρόνια έχει συμβάλλει στην αγάπη των ισραηλινών για την Ελλάδα και κυρίως για την «καλή» ελληνική μουσική, μέσα από τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές του (δεύτερο πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας του Ισραήλ) που είναι απίστευτης ακροαματικότητας. Αναφέρεται και στη συμβολή της διάδοσης της μουσικής και στον Άρη Σαν (Σεϊτανάς ή Σεϊτανίδης). Καθώς και στον σύγχρονο Γιούντα Πόλικερ, που ηχογράφησε στην εβραϊκή τραγούδια Λοϊζου και Κουγιουμτζή και αναζωογόνησε το ενδιαφέρον και των νεότερων για την ελληνική μουσική.
Δεν είναι τυχαία αυτή η αγάπη από τους ισραηλινούς. Το νεοσύστατο κράτος, με μετανάστες πολίτες, έψαχνε (και ψάχνει ακόμα) για μια ταυτότητα και την βρήκε εκεί που ήταν πιο «κοντά», στην κοινή νοοτροπία και κουλτούρα των λαών της μεσογειακής λεκάνης, -και πόσο μάλλον της Ελλάδας.
Η λατρεία των ισραηλινών για κάθε τι γνήσιο –μη τουριστικό- ελληνικό προϊόν, είναι τόσο έντονη και με τέτοιο παλμό που –από τις αρχές της δεκαετίας ‘90- οργανώνουν κάθε χειμερινή σεζόν αθόρυβα αλλά ουσιαστικά «εκδρομές πολιτισμού» στην Ελλάδα. Εμπνευστής και εδώ ο Σίμων με βοηθό την εξαίρετη Eτί Eσκαλονί (καθηγήτρια ελληνικών και μεταφράστρια) που συνοδεύει τις ομάδες. Κάθε χειμώνα κάνουν 25 τετραήμερες εκδρομές (μια εκδρομή ανά δύο εβδομάδες-από Πέμπτη μέχρι Κυριακή) και παρακολουθούν τα μουσικά δρώμενα της Αθήνας (από Γλυκερία –προτεραιότητα!- Νταλάρα, Αρβανιτάκη, μέχρι ψαγμένα μικρά ρεμπετάδικα με ερασιτέχνες μουσικούς).
Ολοι μεταφράζουν τα τραγούδια για να καταλαβαίνουν το νόημα, μαθαίνουν τους ελληνικούς στίχους πριν καλα-καλά μάθουν τα ελληνικά ! Είναι εντυπωσιακό πως στο Iσραήλ υπάρχει λίστα αναμονής όσων θέλουν να μάθουν ελληνικά!!!

Στη συμβολή τής διάδοσης της ελληνικής μουσικής -τη σύγχρονη εποχή- έχει συμβάλλει σημαντικά και ο δραστήριος παραγωγός των συναυλιών τής Γλυκερίας –και άλλων καλλιτεχνών πια- ο Ζίον Γκέντεμ.
Ολοι γνωρίζουμε, νομίζω, πως στο Ισραήλ η Γλυκερία είναι η «εθνική» τραγουδίστρια.!!! Τα σιντί της, με ελληνικά και εβραϊκά τραγούδια, κάνουν πωλήσεις πάνω από 100.000 (!!!) -σε μια χώρα που ο πληθυσμός είναι κάπου 6 εκατομμύρια! Και οι συναυλίες της είναι ένα μήνα πριν σολντ-άουτ! Καθώς και του Νταλάρα και άλλων καλλιτεχνών.
Είναι εντυπωσιακό ….

Για τον Άρη Σαν έχουμε κι άλλη μαρτυρία και στην βιογραφία του Τάκη Μπίνη «ΒΙΟΣ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΣ» (σελ. 351 - να! Βρήκα τυπογραφικό λάθος στο βιβλίο… στο ευρετήριο, γράφω 361… φτουυυ μου…).
Ο Μπίνης αναφέρει πως, ο Άρης Σαν –ήταν και κουμπάρος του Καζαντζίδη- είχε στην Νέα Υόρκη, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, το κέντρο «Σιρόκο» και ότι το 1956 τον είχε γνωρίσει στην Αθήνα, νεαρό 17-18 χρονών να παίζει κιθάρα και να τραγουδάει.

ΥΓ 1 :

Για τον Άρη Σαν, αναλυτικά βιογραφικά στοιχεία έχουν ήδη παρουσιαστεί στο φόρουμ μας, πριν 2 χρόνια, πάλι από ερώτηση της Εύας, από τους Γρηγόρη Μανινάκη, Σάκη Πάπιστα και τον φίλο –ισραηλινό- Άγγελο Ραφαήλ.
( http://www.rembetiko.gr/forums/showthread.php?p=129670#post129670 )

ΥΓ2 :
Πού χάθηκες Άγγελε; Δεν βρεθήκαμε τελικά…
Να έρχεσαι και προς τα δω… Εξαφανίστηκες απ’ τα παλιά λημέρια !
Έχεις να μας πεις πολλά στοιχεία !!!

Γεια σας πάλι!

Ευχαριστώ όλους που έχουν συμβάλει σ’ αυτήν την ωραία συζήτηση για τον Αρι Σαν και την ελληνική μουσική στο Ισραήλ…μαθαίνουμε καινούρια και χρήσιμα πράγματα κάθε μέρα εδώ! Θα ήθελα να απαντήσω συγκεκριμένα στο μήνυμα της Ιωάννας. Δεν ξέρω πως να κάνω copy and paste, ελπίζω να μπορέσετε να ξεχωρίσετε το λέει η Ιωάννα και τι λέει η Εύα!

Αγαπητή Εύα, πρώτα εύχομαι νάσαι πολύ καλά και όπως πάντα δημιουργική.
Πολύ θα ήθελα να μας πεις πώς πήγε η έρευνά σου στο Ισραήλ και σε τι στάδιο είναι αυτή η εργασία που έχεις αρχίσει, εδώ και κάποια χρόνια –όπως θυμήθηκα…

Ιωάννα μου, μην το λες “έρευνα”…ο όρος παραείναι φιλόδοξος! Κάποτε είχα τη φαεινή ιδέα να γράψω ένα άρθρο για την ελληνική μουσική στο Ισραήλ, αλλά η ζωή και οι επαγγελματικές υποχρεώσεις με μπουρδούκλωσαν/καθυστέρησαν…εξ άλλου ανακάλυψα καθ’ οδόν πως το θέμα είναι μεγάλο και όχι μόνο μουσικολογικό-αγγίζει και κοινωνιολογικά και ιστορικά ζητήματα. Πάντως, απολαμβάνω τη ελληνο-ισραηλινή μουσική και διαβάζω ό, τι βρω, στο Ιντερνετ και αλλού (και σας πρήζω εδώ με τις ανακαλύψεις μου!;-)). Είχα επίσης την ευκαιρία να βοηθήσω τον καθηγητή Βασίλη Λαμπρόπουλο (που ασχολείται με την επίδραση της ελληνικής λαϊκής κουλτούρας σ’ άλλους λαούς/χώρους), στέλνοντάς του άρθρα και μουσικά κομμάτια για την ελληνική μουσική στο Ισραήλ. Αυτόν το Δεκέμβριο θα μου στείλει το τελειωμένο άρθρο του, που πιστεύω να έχει ενδιαφέρον σα μια κάπως πιο “θεωρητική” αντιμετώπιση του θέματος.

Να σου σημειώσω, μιας και έχεις τα τεύχη, πως στο περιοδικό ΝΤΕΦΙ (σε κάποιο από το 4-5 τελευταία τεύχη….δεν θυμάμαι… δεν έχω μαζί μου…) γίνεται μια πολλή καλή αναφορά για την ελληνική μουσική στο Ισραήλ, στη συνεύντευξη με τον μουσικό παραγωγό Σίμων Παρνάς.

Την έχω διαβάσει τη συνέντευξη με το Παρνάς, πολύ ενδιαφέρουσα! Στο περιοδικό “Λαϊκό Τραγούδι” υπάρχουν επίσης αρκετές πιο πρόσφατες αναφορές στο Ισραήλ και το Παρνάς, από τον αμίμητο και μαχητικότατο Ρασούλη, που πηγαίνει εκεί συχνά. Έγινε φιλαράκι με το Poliker και έβγαλαν και δίσκο μαζί, όπως θα ξέρεις, σίγουρα.

Ο Σίμων εδώ και πολλά χρόνια έχει συμβάλλει στην αγάπη των ισραηλινών για την Ελλάδα και κυρίως για την «καλή» ελληνική μουσική, μέσα από τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές του (δεύτερο πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας του Ισραήλ) που είναι απίστευτης ακροαματικότητας. Αναφέρεται και στη συμβολή της διάδοσης της μουσικής και στον Άρη Σαν (Σεϊτανάς ή Σεϊτανίδης). Καθώς και στον σύγχρονο Γιούντα Πόλικερ, που ηχογράφησε στην εβραϊκή τραγούδια Λοϊζου και Κουγιουμτζή και αναζωογόνησε το ενδιαφέρον και των νεότερων για την ελληνική μουσική.

Ο Πάρνας έπαιζε και πολύ σημαντικό ρόλο στην προώθηση της εγχώριας “ανατολίτικης” μουσικής, δηλαδή η μουσική των Εβραίων που ήρθαν στο Ισραήλ από τα μουσουλμανικά κράτη ως πρόσφυγες στη δεκαετία του 50. Ήταν από τους πρώτους παραγωγούς που αφιέρωσαν εκπομπές στο Musica Mizrahit στο κρατικό ραδιόφωνο. Συνάντησε πολλές δυσκολίες, γιατί η γενική άποψη του “διανοούμενου” Ashkenazi κατεστημένου ήταν ότι η μουσική αυτή (που είναι εν μερει βασισμένη σε ελληνικές μελωδίες) ήταν “φθινή” και χωρίς αξία…κάτι που μου θυμίζει τη στάση της κρατικής ελληνικής ραδιοφωνίας απέναντι στα λεγόμενα “εμπορικά” λαϊκά στην δεκαετία του 80! Η δε τηλεοπτική εκπομπή του “Ταβέρνα” έχει φιλοξενήσει όλα τα αστέρια της ανατολίτικης μουσικής, όπως ο Eyal Golan και ο Ofer Levy:

(Υπάρχουν πολλά παρόμοια κλιπ από την εκπομπή “Taverna” στο youtube)

Δεν είναι τυχαία αυτή η αγάπη από τους ισραηλινούς. Το νεοσύστατο κράτος, με μετανάστες πολίτες, έψαχνε (και ψάχνει ακόμα) για μια ταυτότητα και την βρήκε εκεί που ήταν πιο «κοντά», στην κοινή νοοτροπία και κουλτούρα των λαών της μεσογειακής λεκάνης, -και πόσο μάλλον της Ελλάδας.
Η λατρεία των ισραηλινών για κάθε τι γνήσιο –μη τουριστικό- ελληνικό προϊόν, είναι τόσο έντονη και με τέτοιο παλμό που –από τις αρχές της δεκαετίας ‘90- οργανώνουν κάθε χειμερινή σεζόν αθόρυβα αλλά ουσιαστικά «εκδρομές πολιτισμού» στην Ελλάδα. Εμπνευστής και εδώ ο Σίμων με βοηθό την εξαίρετη Eτί Eσκαλονί (καθηγήτρια ελληνικών και μεταφράστρια) που συνοδεύει τις ομάδες. Κάθε χειμώνα κάνουν 25 τετραήμερες εκδρομές (μια εκδρομή ανά δύο εβδομάδες-από Πέμπτη μέχρι Κυριακή) και παρακολουθούν τα μουσικά δρώμενα της Αθήνας (από Γλυκερία –προτεραιότητα!- Νταλάρα, Αρβανιτάκη, μέχρι ψαγμένα μικρά ρεμπετάδικα με ερασιτέχνες μουσικούς).

Νομίζω (και το λέει και ο Παρνάς) ότι η ελληνική μουσική και γενικά η ελληνική κουλτούρα έγινε ιδιαίτερα αγαπητή στους μετανάστες από την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Γι’ αυτούς έγινε ένα είδος υποκατάστατο της αραβικής/ανατολικής μουσικής και κουλτούρας, την οποία είχαν αφομοιώσει μετά από τόσα χρόνια συμβίωσης. Τα light ελληνικά λαϊκά του Αρι Σαν ήταν πιο αποδεχτά από τα αραβικά τραγούδια, που θυμίζανε τους “έχθρους” και γι’ αυτό περιφρονήθηκαν και μπήκαν στο περιθώριο.

Όσο για το τι είδος μουσική γουστάρουν οι Ισραηλινοί…η δικιά μου εντύπωση είναι ότι όλο το φάσμα της ελληνικής μουσικής “περνάει” στο Ισραήλ, από τον “ποιοτικό” Ακατανόμαστο μέχρι τους “σκυλάδες” Καρρά και Μελά!;-). Ειδικά τα “μεταγλωττισμένα” που ακούει η νεολαία και που βλέπεις στα βιντεοκλίπ στην ισραηλινή τηλεόραση είναι κατά ένα μεγάλο μέρος βασισμένα στα πρόσφατα ελληνικά εμπορικά σουξέ. Επίσης φαίνεται πως οι Ισραηλινοί δεν νιώθουν αυτές τις διακρίσεις τόσο έντονα όπως τις νιώθουν πολλοί Έλληνες. Σε μια “ελληνική βραδιά” που πήγα στο Tel Aviv έπαιζαν από κλασσικά ρεμπέτικα/λαϊκά και έντεχνα του Κουγιουμτζή μέχρι τσιφτε τέλια του Καρρά και Σια, με το ίδιο κέφι και χωρίς κανένα ενδοιασμό…και ήταν μάλιστα τα “σκυλέ” τσιφτε τέλια που σήκωσαν τον κόσμο!

Εγώ, που (σε αντίθεση με τη μεγάλη πλειοψία αυτόυ του φόρουμ, υποθέτω!) τη βρίσκω και με πολλά από τα “της πίστας” (ειδικά αυτών των παλιότερων εποχών, π.χ. Μουσαφίρη) δε μπορώ να τους επικρίνω γι’ αυτό.

Πρέπει να τελειώσω εδώ!

Εύα

Παραθέτω ένα ακόμα κλιπ από την εκπομπή Ταβέρνα:

Το κομμάτι περιέχει ένα αφιέρωμα για το συνθέτη/τραγουδιστή Avihu Medina (ο ίδιος τραγουδάει μαζί με το νεαρό αστέρι Eyal Golan). Παρατηρήστε τον κιθαρίστα με το μαύρο καπέλο! Είναι ο γνωστός μουσικός Yehuda Kessar, που έμαθε/εμπνεύστηκε από την τεχνική του Αρι Σαν-δηλαδή να παίζει ηλεκτρική κιθάρα bouzouki style. Αυτόν τον χαρακτηριστικό ήχο μπορεί να ακούει κανείς σε εκατοντάδες δίσκους της ισραηλινής μουσικής…ένα ακόμα δείγμα της επίδρασης του Αρι Σαν.

Εύα

Αυτά βλέπουνε και οι…Σεμιν_άκηδες και το γλεντάμε κι εδώ (πια ! ) :slight_smile:

Εξαιρετικά τα βιντεάκια Εύα !
Αλλά κάτι οι αμανέδες στο 02.11 και βασικά στο 03.33, από το: http://www.youtube.com/watch?v=d2kIszXVl4U&mode=related&search=
είναι άπαιχτοι !!!
Αλελί !!!
Πωπω και κάτι ορχηστράρες !!! Ακου βιολάκι… και λαούτο !!!

(περιμένω από το “Λόφο της Ανοίξεως” πλήρη στοιχεία ! )

Τα ματαλέμε …
Φιλιά !

ΥΓ:
Το διαφημιστικό στην ισραηλινή TV με την ΦΕΤΑ ΠΕΙΡΑΙΟΥΣ το έχετε δει ?!


!!!

Σ’ ευχαριστώ Ιωάννα…αυτό το θαυμάσιο βίντεο μου είχε ξεφύγει!

Ξεφύγαμε λίγο από το θέμα μας, αλλά θα σου δώσω ό,τι στοιχεία έχω. Λοιπόν, ο ψηλός αριστερά με τα μεγάλα γένια είναι πάλι ο Ofer Levy, όταν περνούσε τη “θρησκευτική” του φάση. Ο Levy είναι ίσως ο γνησιότερος και καλύτερος (πάντα κατά τη προσωπική μου γνώμη!) τραγουδιστής της “βαριάς” ανατολίτικης μουσικής στο Ισραήλ. Όπως ακούς ξέρει να λέει πολύ ωραία τον αμανέ (ή το muwal όπως λένε στο Ισραήλ, που είναι βασικά ένα είδος εισαγωγή ή intermezzo χωρίς λόγια). Εκτός από τα εβραϊκά τραγουδάει και στα αραβικά και στα τουρκικά…και πάρα πολλά από τα εβραιόγλωσσα τραγούδια του είναι βασισμένα σε τούρκικες arabesk μελωδίες. Παρόλο που είναι μάστορας στο είδος του και έχει ένα φανατικό κοινό, η επίσημη κουλτούρα δεν τον έχει σε πολύ υπόληψη, αν έχω καταλάβει καλά…είναι ο τραγουδιστής των κατώτερων στρωμάτων.

Το τραγούδι είναι μια πασίγνωστη και πανέμορφη σύνθεση του Avihu Medina, “Shabechi Yerushalayim”.

http://www.hebrewsongs.com/song-shabechiyerushalayim.htm

Οι στίχοι είναι παρμένοι από τους Ψαλμούς, και ίσως γι’ αυτό το τραγούδι έχει αποχτήσει σχεδόν την υπόσταση ενός ύμνου, τουλάχιστο για τους ανατολίτες ορθόδοξους Εβραίους (όπως αυτοί στο βιντεοκλίπ). Και για να επανέλθουμε λιγάκι στο θέμα μας, η Γλυκερία τραγουδάει το Shabechi Yerushalayim στο δίσκο που ηχογράφησε με τη Φιλαρμονική και επίσης στους Ισραηλινούς θαυμαστές της όταν έρχονται να τη δουν στην Αθήνα.

Άλλο ένα δείγμα με τον Ofer Levy:

Και κάτι άλλο σχετικά με τον Αρι Σαν. Ο πιο γνωστός μπουζουξής στο Ισραήλ είναι ο Aris Nahum, που μάλλον πήρε το καλλιτεχνικό του όνομα από το δικό μας Αρι! Μπορείς να τον δεις στο παράκατω κλιπ, μαζί με τον Κόρο της Μέσης Ανατολής, το Felix Mizrahi:

Βέβαια, είναι λίγο κρίμα να χαραμίζονται τετοίοι μουσικοί σε (ελληνικά!) τραγούδια του συρμού, αλλά πρέπει να ζει κανείς από την τέχνη του, υποθέτω…

Εύα

Γεια σας,

Ξέροντας ότι τα τραγούδια του Σαν είναι μάλλον δυσεύρετα στην Ελλάδα, κατέβασα δύο τραγούδια στο rapidshare, παρόλο που ξέρω ότι κανονικά δεν επιτρέπεται. Ελπίζω να μου συγχωρεθεί η παράβαση αυτή-δε θα την επαναλάβω!

Το πρώτο mp3 είναι το μεγάλο σουξέ “Σιγκάλ” στα εβραϊκά:

http://rapidshare.com/files/2419613/01_-Seegal__Hebrew.mp3.html

και το δεύτερο είναι η ίδια μελωδία με ελληνικούς στίχους:

http://rapidshare.com/files/2420247/16_-Seegal-__-Greek--.mp3.html

Εύα

Ιωάννα μου σ’ευχαριστώ για τη διόρθωση,έχεις δίκιο,απλά μου ξέφυγε το «πρωτεργάτες»,εννοούσα ότι την εποχή εκείνη τη συγκεκριμένη ήτανε ήδη γνωστά τα ονόματα που ανέφερα, μαζί με τη Γλυκερία που την είχα ξεχάσει. Φυσικά άλλοι το είχαν ξεκινήσει το θέμα πολύ νωρίτερα.
Απλά προσπάθησα να θυμηθώ για χατήρι του φίλου μας του Γιώργου μερικά στοιχεία που μου ζήτησε από την σύντομη γνωριμία μου με τον Αρι και δεν νομίζω να είπα και τίποτα σπουδαίο,εσείς τα γνωρίζετε πολύ καλύτερα και διαφωτίζετε και μας.
Να’ σαστε καλά,και σίγουρα θα μας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσουμε εδώ στο φόρουμ και για άλλους αξιόλογους καλλιτέχνες της διασποράς και μη.
Μιας και ανέφερες τον Γρηγόρη Μανινάκη,να σου πώ πως υπήρξαμε συνεργάτες για αρκετά χρόνια στη Νέα Υόρκη και πρόκειται για σπουδαίο εκφραστή του ρεμπέτικου (να ακόμα ένας καλλιτέχνης που αξίζει να μάθουμε περισσότερα για τη δική του παρουσία τόσων χρόνων στο τραγούδι).

Νικόλας

Γεια σας,

Στο youtube υπάρχει τώρα όλα τα επεισόδια από ένα ισραηλινό ντοκιμαντέρ για τον Άρη Σαν, για την “εξώγαμη” κόρη του στο Ισραήλ, τον εθισμό του στα ναρκοτικά, μέχρι το μυστήριο τέλος της ζωής του. Τα εβραϊκά κομμάτια είναι δύσκολα, βέβαια, αλλά έχει πολλά ενδιαφέροντα κλιπ από τη ζωή του Σαν, που δίνουν την ατμόσφαίρα των ελληνικών κέντρων του Ισραήλ και της Αμερικής, όπως μας την έχει περγράψει ο Νικόλας.

Μέχρι και παρωδία τον έκαναν στο Ισραήλ!

Εύα

Πάρα πολύ ενδιαφέροντα το βιντεάκια, σε ευχαριστούμε Εύα από την μακρυνή Σουηδία.
Ο Αρι Σαν υπήρξε πολύ αμφιλεγόμενος τύπος, αλλά κατάφερνε πάντα να βρίσκεται στη δημοσιότητα, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Βλέπεις είχε και πολύ καλές γνωριμίες…

Από Βραζιλία
Νικόλας

Γεια σου Νικόλα,

Κάτι ξέχασα να πω…γίνεται και φεστιβάλ Άρης Σαν στο Ισραήλ. Τον αγαπάνε και οι ροκάδες, όπως ο Barry Sakharof, εδώ στο “Τεφαρίκι” του Μενιδιάτη (;).

Εϋα

Εύα, πολύ καλά τα λινκ σου. Για όσους δεν τα είχαν υπόψη τους, είναι μια εξαιρετική δουλειά για τον Έλληνα μουσικό…
Όλο αυτό το ντοκιμαντέρ για τον Άρη Σαν, μου το είχε επισημάνει, από την αρχή του καλοκαιριού, ένας πολύ καλός -ελληνοϊσραηλινός- φίλος μου (από το “Λόφο της Ανοίξεως”) ο οποίος κοντεύει να τελειώσει και όλη τη μετάφραση από τα εβραϊκά και να μου την στείλει.

Περιμένω με αγωνία !
Θα ενημερώσω, εύχομαι, σύντομα …

Ιωάννα μου, εδώ είναι το μήνυμα που έστειλα σε σένα και που δεν το βρήκες…δεν ήθελα να κουράσω τους υπόλοιπους με τα ισραηλινο-ελληνικά μου, αλλά από την άλλη μπορεί να έχει ενδιαφέρον να δει κανείς μια διαφορετική εκδοχή της ελληνικής μουσικής κουλτούρας.

Χάρηκα πολύ που θα μεταφραστεί (και ίσως μεταδοθεί από ελληνικό κανάλι;) το ντοκιμαντέρ για τον Άρη Σαν. Θα σου είμαι ευγνώμων αν μπορείς να μου-μας ειδοποιήσεις όταν θα ξέρεις περισσότερα.

Ο Άρης Σαν έχει γίνει όντως cultural icon στο Ισραήλ και ειδικά ο τρόπος που έπαιζε κιθάρα, σαν μπουζούκι, έχει επηρεάσει πόλλους μουσικούς από διάφορους χώρους. Υπάρχει ακόμα ένα δημοφιλές συγκρότημα που έχει πάρει το “Boom Pam” σαν όνομα…από τη διασκευή που έκανε o Σαν με βάση το “Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα” του Γαβαλά.

http://www.boompam.org/info.html

Εδώ είναι η Aliza Azikri, η τραγουδίστρια με την οποία ο Σαν απέκτησε μια κόρη.

Η σκηνή είναι παρμένη από μια πασίγωστη ταινία, Kazablan και η ατμόσφαιρα ελληνικότατη…θα έλεγα ότι μάλλον ξεπερνάει τις αντίστοιχες σκηνές από ελληνικές ταινίες στην κακογουστιά! Η ταινία ανήκει σ΄ένα είδος που το λένε “μπουρέκας” (από τη γνωστή βαλκανική λιχουδιά!), που μοιάζει πολύ με τα ελληνικά εμπορικά έργα της δεκαετίας του 60. Λίγο μελό, λίγη κωμωδία και μπόλικη μουσική.

Εύα